Rigveda është njëra prej katër nënndarjeve kanonike të Vedave. Mund të përkthehet si “Himnet e Vedave”, ose “Himnet e Njohjes” dhe iu referohet vargjeve të recituara gjatë ceremonive, për dallim nga sāman, vargjet e kënduara.

ADITI DHE LINDJA E PERËNDIVE

Rig Veda

Le të flasim tash me habi për lindjet e perëndive – ashtu që të mund t’i shohim kur jemi duke i kënduar himnet në këtë epokë të vonë¹.

Zoti i fjalimit të shenjtë, si farkëtar, i lidhi ato² tok. Në epokat më të hershme të perëndive, ekzistenca ishte lindur nga jo-ekzistenca.

Në epokën e parë të perëndive, ekzistenca ishte lindur nga jo-ekzistenca. Pas kësaj lagjet e qiellit ishin lindur prej asaj që kruspullosej me krahët e hapur.

Toka ishte lindur prej asaj që kruspullosej me krahët e hapur dhe nga toka të katër anët e qiellit ishin lindur. Nga Aditi, Daksa ishte lindur dhe nga Daksa ishte lindur Aditi.

Se Aditi ishte lindur si bija jote o Daksa dhe pas saj ishin lindur perënditë e bekuara, të afërmit e pavdekësisë.

Kur ju perëndi zutë vendet aty në ujë me duart tuaja të bashkuara, një re e dendur mjegulle u ngrit prej jush si pluhuri³ nga vallëzuesit.

Kur ju perëndi si magjistarë⁴ i bëtë botët të grafullojnë⁵, e nxorët jashtë diellin që ishte fshehur në oqean.

Tetë bij janë të Aditit, të cilët ishin lindur nga trupi i saj. Me shtatë sish ajo shkoi në mesin e perëndive, por e la Martandën⁶, diellin, anash.

Me shtatë bij Aditi u fut në epokën më të hershme. Por ajo lindi Martandën ashtu që ai në radhën e tij të lindte pinjollët e tij dhe të vdiste.

Koment:

Ky himn i krijimit sjell një mori përgjigjesh të ndryshme dhe paradoksale rreth enigmës së origjinave. Është e qartë nga toni i vargjeve të para se poeti e konsideron krijimin si një subjekt misterioz dhe një seri e dëshpëruar hipotezash eklektike (me gjasë të cituara nga burime të ndryshme) nxjerrin kokën menjëherë: imazhi i ‘zejtarit’ (prifti, Brahmanaspati, ose Brhaspati, zoti i fjalimit të frymëzuar); paradoksi filozofik i jo-ekzistencës, ose paradoksi i krijimit të ndërsjellë (Aditi dhe Daksa, parimi femëror i krjimit ose pafundësia dhe parimi mashkullor i efikasitetit burrëror, duke e krijuar njëri-tjetrin), ose kundërthënia (toka e lindur nga hyjnia e kruspullosur, e pastaj të thuhet se është lindur nga të katër anët e qiellit).

Në këtë pikë, spekulimet i hapin rrugë më shumë një miti të krijimi më antropomorfik që përqendrohet te imazhi i hyjneshës që kruspulloset me krahët e hapur (Uttanapad); ky term, shpesh i marrë si emër i përveçëm, përvijon një pozicion të asociuar njëkohësisht me jogën dhe me gruan që po lind, ashtu siç nëna hyjneshë është përshkruar shpesh në skulpturat e hershme: fjalë për fjalë, me këmbët e zgjatura përpara, më posaçërisht me gjunjët e mbledhur dhe këmbët e hapura krejtësisht. Meqë është e identifikuar me Aditin, himni shkon rrëmbyeshëm drejt mitit të Aditit dhe Daksës (ku paradoksit të anasjelltë të krijimit i jepet një mbiton incestuoz) dhe krijimit të zotave dhe njerëzve.

Krijimi i universit nga uji (v.6-7) dhe shpëtimi i diellit nga oqeani (v.7) janë imazhe të mirënjohura vedike që e kthejnë mitin mbrapa te niveli kozmik, prej nga pastaj kthehet tek antropomorfizmi dhe miti i Aditit, ku dielli rishfaqet si Martanda, lindja e së cilës nga Aditi është temë e vargjeve të fundit.

Shënime:

1) Ideja e ‘shikimit’ të lindjeve të perëndive mund t’i referohet në të vërtetë jo të qenit të pranishëm në atë kohë të hershme, po më parë dhuntisë së poetëve për të ‘parë’ ndodhitë mitike sipas kuptimit të vizionit të tij frymëzues.

2) ‘Ato’ mund t’i referohet dy botëve, qiellit dhe tokës, më parë se sa perëndive; zoti i fjalimit të shenjtë shikohet këtu si përgjegjës i krijimit manual më parë se sa spiritual.

3) ‘Mjegull’ dhe ‘pluhur’ iu referohen grimcave atomike të ujit, një mjegull që luan një rol të rëndësishëm në krijim në sajë të ambivalencës së tij, gjysmë ujë dhe gjysmë ajër, duke ndërmjetësuar mes materies dhe shpirtit.

4) Ata janë Yatisi, që mund të jetë një klasë urtakësh ose asketësh; sidoqoftë, më shumë ata janë magjistarë, në mesin e marifeteve tradicionale të të cilëve, në Indinë e lashtë, ishte zotësia t’i bënin bimët të rriteshin papritur. Ata mund të ndërlidhen me vallëzuesit, një aspekt tjetër i shamanizmit kreativ.

5) Folja (pinv) nënkupton grafullimin si qumështi nga gjiri.

6) Emri Martanda fillimisht nënkuptonte ‘lindur nga veza’, do të thotë zog dhe është epitet për zogun-diell ose zjarrin-zog të mitologjisë indo-evropiane. Folja që përshkruan çka i ka bërë e ëma mund të lërë të kuptohet se e ka flakur tutje, ose s’është kujdesur për të; një etimologji më e vonë e Martandës është ‘vdekur në vezë’, do të thotë dështim.

/Marrë nga The Rig Veda – An Anthology, One hundred and eight hymns (selected, translated and annotated by Wendy Doniger)’, Penguin, 1981 /Përkthimi: Gazeta Express/ KultPlus.com