Roald Dahl (1916 – 1990), shkrimtar britanik, i njohur sidomos për librat për fëmijë dhe tregimet e shkurtra; po ashtu edhe si skenarist. Gjatë Luftës së Dytë Botërore kishte shërbyer në Royal Air Force. Më 1983 është shpërblyer me World Fantasy Award for Life Achievement dhe më 1990 me British Book Awards’ Children’s Author of the Year. Veprat e tij më të njohura: ‘James and the Giant Peach’, ‘Charlie and the Chocolate Factory’, ‘Matilda’, ‘The Witches’, ‘Fantastic Mr Fox’, ‘The BFG’, ‘The Twits’, ‘George’s Marvellous Medicine’ dhe ‘Danny, the Champion of the World’.

DJE ISHTE BUKUR

Nga Roald Dahl

Ai u kërrus dhe e kroi zogun e këmbës që e kishte përdredhur gjatë ecjes, aq sa nuk mund ta shihte ashtin e kyçit. Pastaj u ngrit pip në këmbë dhe shikoi përreth vetes. Rrëmoi në xhep për një pako cigaresh, e nxori një dhe e ndezi. E fshiu djersën nga balli me shpinën e dorës dhe u ndal në mes të rrugës të shikonte përreth vetes.

‘Ta hajë dreqi, duhet të jetë ndokush këtej pari’, tha me zë të lartë dhe u ndje më mirë kur e dëgjoi kumbimin e zërit të vet.

Eci, duke çaluar, duke rënduar mbi majën e këmbës së lënduar dhe kur mori kthesën në qoshkun e radhës pa detin dhe se si rruga gjarpëronte përmes shtëpive të rrënuara, pastaj zbriti teposhtë kodrës deri buzë ujit. Deti ishte i qetë dhe i zi. Mund ta dallonte qartë vijen e kodrave në brendi të tokës në distancë dhe vlerësoi se ishte nja tetë milje tej. U kërrus sërish ta kruante kyqin e këmbës. ‘Në dreq të mallkuar’, tha ai. ‘Duhet të jetë ndokush prej tyre ende gjallë’. Por asgjë nuk pipëtinte andej pari dhe nëpër shtëpi dhe kudo nëpër fshat nuk kishte asnjë lëvizje të vetme, çka linte të dukej thua se ai vend kishte qenë i shkretë që një mijë vjet.

Papritur dëgjoi një zhurmë të vockël sikurse dikush t’i kishte lëvizur këmbët e tij në zallishte dhe kur shikoi përreth e pa burrin e moshuar. Ishte ulur nën hijen e një guri mbrapa një postafi dhe iu duk e çuditshme si s’e kishte parë më herët.

‘Qofshi me shëndet’, tha piloti. ‘Ghia sou’.

 Kishte mësuar greqisht nga banorët në Larisa dhe Janinë.

Burri në moshë shikoi lart ngadalë, duke e kthyer kokën, por pa i lëvizur supet. Kishte një mjekër të bardhë të hirtë. Mbante një kapele stofi mbi kokë dhe një këmishë që nuk kishte jakë. Ishte një këmishë e hirtë me vija të holla të zeza. E shikoi pilotin dhe dukej si një burrë i verbër që shikon drejt diçkaje, por nuk e sheh.

‘O burrë i moshuar, më vjen mirë që po të takoj. A ka banorë të tjerë në fshat?’.

 Nuk pati përgjigje.

Piloti u ul buzë postafit që ta pushonte kyçin e këmbës.

‘Unë jam anglez’, tha ai. ‘Jam një aviator që është qëlluar dhe është hedhur poshtë me parashutë. Jam anglez’.

Burri i moshuar e luajti kokën ngadalë poshtë-lart. ‘Inglesus’, tha qetësisht. ‘Ti je inglesus’.

‘Po, jam duke e kërkuar dikë që ka barkë. Më duhet të kthehem mbrapa në kontinent’.

Mbretëroi një pauzë dhe kur pastaj foli, burri i moshuar, dukej sikur po fliste në gjumë. ‘Ata vinin tërë kohës sipër nesh’, tha ai. ‘Gjermanët, vinin gjithë kohës mbi ne’. Zëri nuk kishte shprehje. Shikoi lart në qiell, pastaj u kthye dhe shikoi mbrapa tij në qiell. ‘Do të vijnë prapë sot, inglese. Do të vijnë prapë së shpejti’. Nuk kishte ankth në zërin e tij. ‘S’e marr vesh dot pse vijnë te ne ‘, shtoi ai.

Piloti tha, ‘Mbase jo sot. Është vonë tani. Ma merr mendja se kanë mbaruar për sot’.

‘Nuk e marr vesh pse vijnë te ne, inglese. Nuk ka njeri të gjallë këtu’.

‘Jam duke e kërkuar një burrë që e ka një barkë që mund të më çojë deri në kontinent. A ka ndonjë zot barke tash këtu në fshat?’.

‘Barkë?’.

‘Po’. Pati një pauzë derisa pyetja po merrej në shqyrtim.

‘Paj, është njëri që e ka’.

‘A mund ta gjej atë? Ku jeton ai?’.

‘Po është njëri në fshat që zotëron një barkë’.

‘Të lutem, ma thuaj emrin e tij’.

Burri i moshuar shikoi prapë lart në qiell. ‘Janisi është njëri këtu që e ka një barkë’.

‘Janis, kush?’.

‘Janis Spirakisi’, dhe buzëqeshi. Dukej se emri kishte një domethënie për burrin e moshuar dhe buzëqeshi.

‘Ku jeton ai?’, pyeti piloti. ‘Më vjen shumë keq që po të bezdis kaq shumë’.

‘Ku jeton ai?’.

‘Po’.

Burri i moshuar e mori në shqyrtim edhe këtë. Pastaj u kthye dhe shikoi poshtë rrugës përballë detit. ‘Janisi jetonte në atë shtëpinë krejt afër ujit. Por, shtëpia e tij nuk ekziston më. Germanoi e rrëzuan sot në mëngjes. Ishte shumë herët dhe ishte ende terr. Mund ta shohësh, pra, shtëpia nuk ekziston më. Nuk ekziston më’.

‘Po ku është ai tash?’.

‘Po jeton në shtëpinë e Antonina Angelout. Ajo shtëpia atje me ngjyrë të kuqe në dritare’. Tregoi me gisht poshtë në rrugë.

‘Faleminderit shumë. Do të shkoj ta thërras të zotin e barkës’.

‘Prej se ka qenë fëmijë’, ia dha burri i moshuar, ‘Janisi ka pasur barkë. Barka e tij është e bardhë me një vijë të kaltër përreth pjesës së sipërme’, dhe buzëqeshi prapë. ‘Po për momentin s’ma merr mendja se do të jetë në shtëpi. Gruaja e tij do të jetë aty. Ana do të jetë aty, me Antonian Angeloun. Ato do të jenë në shtëpi’.

‘Faleminderit prapë. Do të shkoj të flas me gruan e tij’.

Piloti u çua dhe u nis teposhtë rrugës, por pothuajse menjëherë burri e thirri nga pas, “Inglese’.

Piloti u kthye.

‘Kur të flasësh me gruan e Janisit – kur të flasësh me Anën… duhet të mbash në mend diçka’. Pushoi pak, në kërkim të fjalëve. Zëri i tij nuk ishte i pashprehje më dhe po e shikonte pilotin.

‘Vajza e saj ishte në shtëpi kur erdhën germanoi. Është thjesht diçka që duhet ta mbash në mend’.

Piloti qëndroi në këmbë në rrugë, në pritje.

‘Maria. Emri i saj ishte Maria’.

‘Do ta mbaj në mend’, u përgjigj piloti. ‘Më vjen keq’.

U kthye dhe eci teposhtë kodrës drejt shtëpisë me dritare të kuqe. Trokiti dhe priti. Trokiti prapë më fort dhe priti. U dëgjua një zhurmë hapash dhe dera u hap.

Brenda në shtëpi ishte terr dhe e gjitha që mund të shihte ishte se gruaja kishte flokë të zeza dhe se sytë e saj ishin të zinj si flokët e saj. Ajo shikoi pilotin që po rrinte në këmbë jashtë në dritën e diellit.

‘Qofshi më shëndet’, tha ai. ‘Unë jam ingelse’.

Ajo nuk lëvizi vendit.

‘Po e kërkoj Janis Spirakisin. Më kanë thënë se zotëron një barkë’.

Përsëri ajo nuk lëvizi vendit.

‘A është në shtëpi?’.

‘Jo’.

‘Mbase gruaja e tij është këtu. Ajo mund ta dijë ku është ai’.

Në fillim s’pati asnjë përgjigje. Pastaj gruaja bëri një hap mbrapa dhe e mbajti derën hapur. ‘Eja, inglesus’, tha ajo.

Ai e ndoqi atë drejt një dhome në terr. Dhoma ishte në terr ngase nuk kishte xhama në dritare – vetëm copa kartoni. Por ai mundi të shihte gruan e moshuar që rrinte ulur në bankë me krahët e saj të mbështetur në tavolinë. Ishte e hajthme. Ishte e vockël si një fëmijë dhe fytyra e saj ishte si një top i vockël i zhubrosur prej letre të kafenjtë.

‘Kush është?’, pyeti ajo me zë të lartë.

Gruaja e parë tha, ‘Ky është një inglesus. Po e kërkon burrin tënd, ngase ka nevojë për një barkë’.

‘Qofshi me shëndet, inglesus’, tha gruaja në moshë.

Piloti qëndronte në këmbë te dera, fare pak brenda në dhomë. Gruaja e parë qëndronte në këmbë te dritarja dhe duart e vendosura në ije.

Gruaja e moshuar tha, ‘Ku janë germanoi?’. Zëri i saj dukej më i madh se sa trupi i saj.

‘Tani janë diku te Lamia’.

‘Lamia’. Pohoi me kokë ajo. ‘Së shpejti do të mbërrijnë këtu. Me gjasë nesër do të mbërrijnë këtu. Por s’e çaj kokën unë’. Po anohej pakëz përpara në karrigen e saj dhe vrazhdësia e zërit të saj po rritej. ‘Kur të vijnë, s’do të ketë asgjë të re. Tashmë kanë qenë këtu. Kanë qenë këtu për çdo ditë. Për çdo ditë vijnë sipër nesh dhe bom bom bom dhe ti i mbyll sytë dhe i hap prapë dhe çohesh dhe del jashtë dhe shtëpitë janë veç pluhur – dhe njerëzit’. Zëri i saj ngritej dhe ulej.

Ajo pushoi, duke marrë frymë shpejt, pastaj foli më qetësisht. ‘Sa veta i ke vrarë, inglesus?’.

Piloti nxori njërën dorë dhe u anua kah dera që të pushonte kyçin e këmbës.

‘I kam vrarë disa’, tha qetësisht.

‘Sa?’.

‘Aq sa kam mundur, moj grua. Nuk mund t’i numërojmë burrat e vrarë’.

‘Vriti të gjithë’, tha ajo butësisht. ‘Shko dhe vriti çdo burrë dhe çdo grua dhe çdo fëmijë. A po më dëgjon, inglesus? Duhet t’i vrasësh të gjithë’. Topi i vockël i kafenjtë i letrës u bë edhe më i vogël dhe më i zhubravitur. ‘Të parin që do ta has do ta vras’. Pushoi. ‘Pastaj, inglesus, paskëtaj familja e tij do ta marrë vesh se ai ka vdekur’.

Piloti nuk tha gjë. Ajo e shikoi atë dhe zëri i saj ishte indiferent. ‘Po çfarë po kërkoje ti, inglesus?’.

Ai tha, ‘Përkitazi me germanoi, më vjen keq. Po nuk është se mund të bëjmë kush e di se çka’.

‘Jo’, u përgjigj ajo, ‘nuk ka ç’të bëhet. Po ti?’.

‘Po e kërkoj Janisin. Do të doja ta përdorja barkën e tij’.

‘Janisi’, tha ajo qetësisht, ‘ai nuk është këtu. Është jashtë’.

Befas shtyu mbrapa bankën, u ngrit në këmbë dhe doli jashtë dhomës. ‘Eja’, tha ajo. E ndoqi pas drejt derës kryesore. Dukej edhe më e vogël kur ishte në këmbë se sa kur rrinte ulur, eci me hapa të shpejtë drejt derës dhe e hapi. U ndal jashtë nën dritën e diellit dhe për herë të parë ai e pa se sa e moshuar ishte.

Nuk kishte buzë. Goja e saj ishte thjesht një lëkurë e rrudhur si pjesa tjetër e fytyrës së saj dhe ajo i rrudhi sytë e saj në diell dhe shikoi drejt rrugës.

‘Ja ku është’, tha ajo. ‘Ai është’. Ajo tregoi me gisht burrin e moshuar që e kishte parë mbrapa postafit.

Piloti e shikoi burrin. Pastaj u kthye t’i fliste gruas së moshuar, por ajo ishte zhdukur brenda shtëpisë.

/Marrë nga: Roald Dahl, ‘Collected Stories’, Everyman’s Library, 2006 /Përktheu: Gazeta Express/ KultPlus.com