Alberina Haxhijaj
“Vajza me ndjenjën e mrekullueshme”, kështu u titullua mbrëmja artistike kushtuar Elizabeth Swados, e cila u mbajt në kuadër të edicionit të 6-të të FemArt-it. Madje ky festival bëri edhe hapjen me performancë “Trojanet”, që bazohet në produksionin origjinal të Teatrit Eksperimental ‘La MaMa’ të ‘Trojaneve’, krijuar nga Elizabeth Swados si dhe nga Andrei Serban e Ellen Stewart në vitin 1974, shkruan KultPlus.
Për të kujtuar dhe për të shpalosur detaje nga jeta e Elizabeth Swados, në Prishtinë diskutuan miqtë e saj: George Drance, Kim Ima, Onni Johnson, Sara Galassini dhe Bill Ruyle.
George Drance, tregoi se ai ka punuar me Elizabeth Swados (Lizën) në shfaqjen Medeaku ka luajtur Jasonin, një shfaqje për të cilën ai ka qenë i tmerruar por pikërisht Liza e ka ndihmuar duke i vënë re pengesat që ai kishte dhe duke e ndihmuar që ti tejkalonte.
Ndërsa Kim Ima atë e takoi për herë të parë në vitin 1996 kur filloi që të punojë në projektin “Trojanet” gjersa thekson Liza nuk është se e ka njoftuar me një botë të re por e ka bërë që ta shoh jetën përmes ritmit, tingujve dhe muzikës. Edhe Onni Johnson, e takoi atë në audicion për shfaqjen “Trojanet” duke e përshkruar atë si një grua të vogël dhe të imtë por më një zë vullkanik.
Sara Galassini tha se nuk i kujtohet saktësisht se kur e ka takuar atë por mendon se e kam takuar kur fillimisht është bashkuar me botën e “La MaMa” edhe pse edhe para se ta takonte atë bota e saj e muzikës ishte pjesë e saj.
Gjersa Bill Ruyle tha se për herë të parë ka takuar Lizin në momentin parë që e ka takuar një shoqe në metro e cila i ka treguar se është duke punuar me një kompozitore të cilës po i nevojitet një perkusionist dhe këtu ai ka marrë edhe punën e tij të parë si instrumentist. Ai miqësinë e tij me Lizini e quan stuhi të fuqishme ku janë grindur shumë mirëpo edhe e kanë dëgjuar dhe respektuar njëri-tjetrin duke e konsideruar vetëm mirënjohës që e ka takuar këtë kompozitore dhe muzikante e cila ka lënë gjurmë në muzikë.
Elizabeth Swados ka pasur një marrëdhënie unike me tingujt duke i dëgjuar, ripërpunuar dhe duke i kompozuar. “Trojanet” është kulminacioni i shumë viteve eksperience me tinguj dhe gjuhë antike në bashkëpunim me regjisorë të ndryshëm. Kështu në Teatrin Dodona u performua një pjesë nga kjo shfaqje.
Tutje Onni Johnson zbuloi historinë prapa emrin ‘Vajza me ndjenjën e mrekullueshme’.
“Kur ka lindur djali im Liza më ka dhuruar një kopje të librit ‘Vajza me ndjenjën e mrekullueshme’, libër i posa publikuar që është libër për fëmijë mirëpo që zbulon shpirtin fëmijëror edhe tek të rriturit”, u shpreh ajo ndërsa tutje Kim Ima zbuloi detaje për “The Runaways”.
“The Runaways është një muzikël i cili është shkruar, kompozuar nga Liza e cila po ashtu ka bërë edhe regjinë. Ajo i është kushtuar fëmijëve të cilët e kanë lënë shtëpitë dhe kanë jetuar nëpër rrugë të qytetit. Historitë në të këtë shfaqje janë marrë nga fëmijët që kanë jetuar në rrugë e që Lizë i ka marrë dhe ka punuar me ta nëpër punëtori të ndryshme”, u shpreh Kim Ima.
Elizabeth Swados po ashtu ka kompozuar edhe këngë duke përfshirë edhe këngë të tilla si “Gruaja e Ibrahamit”, të cilën e performuan për të pranishmit Onni Johnson, Sara Galassini dhe Bill Ruyle. Ajo po ashtu ka shkruar libra, opera, poezi të tilla si “Mia 62” apo “In the Airport” të cilat edhe u lexuan.
Është nominuar katër herë për Tony Awards, ka vdekur në moshën 64. Filmi i animuar “My Depression: A Picture Book”, bazuar në jetën e saj ka qenë pjesë e Tribeca film Festival në vitin 2014, e shumë e shumë gjëra të tjera të cilat u shpalosën në kuadër të Festivalit FemArt./KultPlus.com
https://www.youtube.com/watch?v=2hesDOnnO0I