Bashkëdyzimi i dy botave të ndryshme shpalosen në një “Ditë Vere” të (jashtë)zakonshme

Uranik Emini

Një shfaqje që në shikim të parë mund të duket asgjë tjetër sikurse vetëm një “Ditë Vere” e zakonshme, së fundmi u shfaq në qendër të skenës, por me një mesazh të veçantë prapa vetes. Ky prodhim me një ekip të madhe mbrapa vetes, u shkëput nga skena tradicionale e teatrit, duke u shpalosur në një mjedis të hapur dhe duke ofruar një përvojë të freskët dhe me të vërtet të “ftohtë” për shikuesit e teatrit. “Ditë Vere” prezantoi tre personazhe intriguese, duke personifikuar temat e fatit, fatkeqësisë dhe zonjës, të mishëruara nga aktorë të rinj e të talentuar, që patin fatin edhe të debutojnë në skenën e Teatrit Kombëtar të Kosovës, shkruan KultPlus.

Në thelbin e tij, “Ditë Vere” është një eksplorim i përplasjes së fateve të ndryshme, ku dy personazhe nga fusha krejtësisht të ndryshme të jetës e gjejnë veten në një pikë të njëjtë, atë të vetëvrasjes. Në një botë ku njëri ishte bekuar me të gjitha privilegjet dhe komoditetet që mund t’i ofronte jeta, dhe tjetri kishte njohur vetëm vështirësi dhe zhgënjim, rrugët e tyre u bashkuan me qëllimin e përbashkët për t’i dhënë fund jetës së tyre.

Fat-miri, mishëronte thelbin e mungesës së shpresës dhe dëshirave në jetë. Edhe pse për të çdo aspiratë, çdo ëndërr, çdo synim nuk ishte thjesht i arritshëm, por i pashmangshëm, ai kishte çdo gjë që dëshironte dhe jetonte pa shpresën se diçka e re mund të ndodhte, por e dinte se realizimi i të gjitha dëshirave të tij, ishte i paevitueshëm. Duke pas gjithçka në jetë dhe aftësi për çdo gjë, atij i mungonte diçka shumë e thjeshtë, shpresa për të përjetuar diçka ndryshe.

Ndërkaq, Fat-keqi, jeta e të cilit kishte qenë e mbushur me fatkeqësi, ai ishte tanimë i familjarizuar me një seri zhgënjimesh të pafundme. Që nga dështimi për të mësuar aftësi të reja deri te të qenit i paaftë për të krijuar lidhje domethënëse, ekzistenca e tij dukej pa qëllim. Në sytë e Fat-keqit, jeta ishte bërë një luftë e pamëshirshme, një udhëtim i shkretë pa asnjë rezultat të sukesit, por çdo veprim, fjali, bisedë e tij kishte të njëjtin rezultat, atë të dështimit.

Udhëtimet e tyre të kundërta, njëri i zhytur në dëshpërim dhe tjetri i mbushur me shpresë, përbëjnë thelbin e “Ditë Vere”. Ky prodhim unik paraqet shkrirjen e këtyre dy jetëve në dukje të ndryshme, duke i çuar ato në një takim fatal, ose edhe jo…

Në shfaqje gjithashtu paraqitet edhe pjesa e “mrekullive” duke lënë një pikëpyetje në qoftë se ato ekzistojnë me të vërtetë. E pikërisht, përmes një shalli paraqitet edhe një kthesë e papritur e fatit, Zonja, e cila ndalon tragjedinë, i jep krejtësisht një kuptim tjetër rrjedhës së shfaqjes. E gjitha skena në ambient të hapur u pasurua edhe me kompozimin e Memli Kelmendit që kishte ndikim të madh në kalimin nga njëra skenë në tjetrën.

Derisa personazhet takohen në këtë mjedis të ri, ata fillojnë të kalojnë kohë me Zonjën dhe njëkohësisht të bëjnë një “garë” mes veti se kush do ta fitojë atë në fund.

Ndërkaq, Regjisori i shfaqjes, Kaltërim Balaj, tha për KultPlus se ndjehet shumë falënderues për të gjithë ata që dhanë kontribut që kjo shfaqje të shkojë sa më mirë, duke dhënë edhe disa detaje nga prapaskenat.

“Këtu jashtë nuk ka pas prapaskena hiç. Kemi punuar në sy të të gjithë publikut, nga skena në skenë. Na kanë pa duke përparuar çdo ditë. Realisht, shfaqja është “Ditë Vere” dhe e shkruar për një ditë të bukur vere me fate të ndryshme dhe me dramën që e ka, ku në një ditë të bukur vere është një ditë shumë e trishtë për personazhet. Shfaqja ka qenë e planifikuar për 18 tetor, mirëpo Teatri e ka përcjellë motin dhe ka vendosur që ta bëjë më 15 tetor, megjithatë pa pas mundësi që të parashikojmë në tërësi motin, që ka qenë shumë i ftohtë sot”.

Balaj u shpreh mirënjohës edhe për aktorët, që përkundër të ftohtit, nuk u dorëzuan dhe nuk u ndalën së punuari.

“Jam shumë falënderues për aktorët që në këtë të ftohtë, jo vetëm që nuk janë dorëzuar, por s’ka pasur që i ndalë as fryma as i ftohti. E falënderoj publikun që qëndroi deri në fund dhe teatrin që na ka qëndru mbrapa me mbështetje të plotë”, tha ai.

Potenciali i aktorëve në Kosovë, qoftë atyre të rinj apo rezidentë të teatrit, është shumë i madh sipas Balajt.

“Mendoj që në këtë shfaqje kemi pas potencial të jashtëzakonshëm, e besoj që në Kosovë nuk mungon aspak. Si zgjedhje regjisoriale ka qenë që personazhet kryesore të jenë moshat më të reja. Aktorët e ansamblit kanë qenë shkollë për ne, ndërsa të rinjtë kanë qenë një motor i pandalshëm për ne. Një inspirim që të vazhdoj tutje, por sigurisht e kemi pas edhe një siguri dhe mbështetje në përvojën dhe shkollën e ansamblit të Teatrit Kombëtar të Kosovës, për të cilin jam shumë falënderues”, përfundon regjisori i shfaqjes “Ditë Vere”.

Njëri ndër protagonistët kryesor të shfaqjes, Andi Bajgora, foli për KultPlus rreth rolit të tij dhe se sa shumë ia vlejti që e gjithë kjo shfaqje, përkundër ftohtit, të realizohet në këtë mënyrë.

“Në këtë shfaqje janë tri karaktere, Fatmiri, Fatkeqi edhe Dama (Zonja), më shumë paraqiten sikurse koncepte sesa personazhe reale. Po, është diçka nëpër të cilën kalojmë të gjithë ne nëpër to. Thjesht janë të ndara nëpër dy ekstreme, se si dikujt në jetë i shkon gjithçka mirë, dhe dikujt tjetër çdo gjë keq. Kjo është një mundësi absolutisht shumë e madhe për mu dhe ia ka vlejte deri në pikë të fundit që ta realizojmë këtë shfaqje edhe në ditën më të ftohtë nga të gjitha provat që i kemi bo”, thotë Bajgora.

Zonja, e luajtur nga aktorja e re dhe debutuese Era Balaj, u shpreh për KultPlus se i gjithë procesi ishte shumë i veçantë.

“Kjo shfaqje ia ka vlejte jashtëzakonisht shumë. Procesi për mu ka qenë shumë i veçantë, për mu është hera e parë me një shfaqje në Teatrin Kombëtar të Kosovës dhe është një eksperiencë që nuk do ta harroj kurrë. Ekipa ka qenë fantastike dhe teatri, stafi gjithçka shkoi shumë mirë. Filmi e ka emocionin e vet, mirëpo mendoj që nuk janë të krahasueshme për mendimin tem. Me u paraqit përpara publikut në mënyrë të drejtpërdrejt, është diçka të cilën kur e mendoj, nuk e di nëse e boj qysh duhet. Rolin të cilin e kom bo është një zonjë, një damë që jo domosdoshmërisht duhet me qenë dama të cilat i imagjinojmë ne. Me e tregu anën tjetër të një zonje që e din çka don, e din ku qëndron dhe me i marr të gjitha senet që ajo i don në fund”, përfundon ajo.

Udhëheqësi artistik i Teatrit Kombëtar të Kosovës, Kushtrim Mehmeti, tregoi se merita kryesore për kalimin e teatrit në skenë alternative, është e gjithë ekipit që punoi për realizimin e kësaj shfaqje.

“Nëse më pyet 100 herë, unë 98 herë e zgjedhi skenën alternative. Kjo nuk është meritë e imja, shfaqja e sotshme, por meritë e të gjithë bordit dhe personave të përfshirë në këtë shfaqje. Planifikimi ka qenë që kjo shfaqje të mbahet në shtator, megjithatë kanë ndodhur disa ndryshime të cilat në skenën alternative nuk shkojnë ashtu qysh ti i planifikon, kemi arrit që ta realizojmë me 15 tetor. Kjo shfaqje do t’i ketë edhe disa repriza në fund të tetorit dhe fillim të nëntorit, e pastaj shfaqja do të “paketohet” për stinën e pranverës dhe verës në mënyrë që të jetë tamam siç duhet”.

Sipas Mehmetit, teatri është teatër aty ku ndodhë.

“Teatri është teatër aty ku është. Në realitet nëse e shohim si skenë me madhësi, gjerësi dhe madhësi, as ndërtesa kryesore e Teatrit Kombëtar të Kosovës aktualisht, nuk ka skenë në Kosovë që i plotëson në plotni kërkesat e regjisorit. Mendoj që secila skenë i plotëson kushtet, megjithatë duhet ta kesh parasysh se ku je duke punu. Nuk jemi duke punuar në gjende të zakonshme, por megjithatë po arrijmë të krijojmë diçka që, unë e them çdo herë që renovimi i Teatrit Kombëtar, ka sjellë një fat në fatkeqësi për të gjetur skena alternative. Tani do ta kemi edhe një skenë tjetër në hapësirat e ish-RTV21, ku do t’i kemi 3 skena për zhvillim minimalisht normal të teatrit klasik”, thotë ai.

Në rolet kryesore luajtën artistët Andi Bajgora, Art Pasha, Era Balaj, Lumnije Sopi, Veton Osmani, Adhurim Demi dhe Naim Berisha, të shoqëruar nga instrumentistët nga Filharmonia e Kosovës, Meriton Ferizi dhe Aurora Kabashi.

“Ditë Vere” na sfidon të marrim parasysh fuqinë transformuese të shpresës, edhe në momentet më të errëta, dhe të pyesim nëse fati me të vërtetë i jep formë jetës sonë apo nëse, në fund, janë zgjedhjet tona ato që përcaktojnë udhëtimin e së ardhmes.

Ky produksion ka nxitur publikun të përqafojë pasiguritë e jetës dhe të gjej shpresën edhe në vendet më të vështira, ose qoftë edhe në raste të tilla kur vetëm një ndodhi më normale mund t’i dhurojë kuptim të ri jetës tënde. /KultPlus.com

Projekti ‘Ovum’ i artistit Armin Kölbli po rikthehet në Prishtinë pas 20 vitesh, simbolizon frytin e lirisë së shqiptarëve

Projekti i titulluar ‘Ovum’  i artistit gjerman Armin Kölbli po pritet që të rikthehet në Prishtinë pas rreth 20 vitesh. Një projekt që për bazë ka skulpturën e një veze e cila momentalisht ndodhet në Obiliq, për qëllim ka vendosjen e letrave brenda si një çlirim shpirtëror i mendimeve të kosovarëve të cilët e kanë përjetuar lirinë dhe jo vetëm. Idetë për një të ardhme më të mirë do të shpalosen në këto letra të cilat eventualisht do të udhëtojnë në një rrugëtim për në Evropë ku më pas edhe do të lexohen pas disa viteve në Bruksel, shkruan KultPlus.

Kjo është hera e parë që projekti po rikthehet që nga viti 2021 në Prishtinë, për të bërë kështu një udhëtim nëpër Evropë por me fillim në Kosovë, me ç’rast letrat të cilat grumbullohen brenda skulpturës së vezës, pas atij rrugëtimi të gjatë, pritet të hapen pikërisht më 1 janar 3001 në Prishtinë, në Chernobyl pritet të hapen më 26 prill 3000 dhe në Gjermani më 2999.

Sot në një konferencë për media në Teatrin Kombëtar të Kosovës të pranishëm ishin artisti Armin Kolbli dhe aktori Adhurim Demi, të cilët kanë shpalosur projektin afatgjatë që synon një rikthim të fuqishëm nëpër disa vende të caktuara.

Artisti Kölbli fillimisht ka treguar planin për rikthimin e vezës në Prishtinë pas më shumë se 20 vjetësh dhe simbolikës së saj.

“Kjo ka qenë ide e Adhurimit të cilën e kam takuar atëherë kur veza është shfaqur për herë të parë në Prishtinë para rreth 20 vitesh. Po planifikojmë të sjellim vezën e cila për momentin ndodhet në Obiliq, në Prishtinë e pastaj ajo të udhëtojë nëpër Bashkimin Evropian. Kjo për arsye se Kosova si një shtet i ri ka shumë potencial për të provuar diçka të re, diçka më të mirë. E në atë momentin kur veza të arrijë në Prishtinë, kosovarët të fusin letra brenda, kësisoj të rikthej edhe një herë projektin tim si para shumë vjetëve”, thotë Kölbli.

Sipas tij, kjo vezë do të mbledh jo vetëm letra të kosovarëve por edhe të vendeve tjera, për të bërë kështu një udhëtim nëpër shtete të ndryshme por që ndalesa e parë të jetë Prishtina.

“Kjo vezë pra do të jetë një dhuratë e Kosovës për Bashkimin Evropian si një thirrje për liberalizimin e vizave. Bashkimi Evropian duhet të mundohet ose të paktën të thotë faleminderit. Letrat në përmbajtje duhet të përfshijnë se si qytetarët e kanë përjetuar lirinë dhe se si e imagjinojnë të ardhmen e tyre. Është e njëjtë sikur në shkollë kur dëshiron të mbash mend diçka dhe e shkruan në një copë letre edhe nëse veç një herë njerëzit ulen edhe realisht e shkruajnë atë se çka ata e dinë se e dojnë për vete, si një simbol i frytit që do të udhëtojë nëpër gjenerata”, shpalos ai.

Për Kolblin, ky projekt është i rëndësishëm për arsye se momentalisht bota është e paralizuar dhe duhet të hapet një dritare e re menjëherë

“Veza është në Obiliq për momentin dhe ka kuptim që njëherë rrinë aty e për këtë fakt jam shumë krenarë. Dua shumë që njerëzit të marrin pjesë e veza të mbushet me plot letra edhe pse ndoshta atëherë do të jetë një kohë më e vështirë. E gjitha kjo nuk ka asnjë lloj qëllimi politik veçse arsyes se Kosova është i vetmi shtet që e din se çfarë është lufta”, përfundon ai.

Ndërsa, për të treguar më shumë rreth qëllimit dhe esencës të këtij projekti si dhe për mbështetjen institucionale, para mediave të pranishme, foli aktori Adhurim Demi.

“Kjo skulpturë në kryeqytet është e rëndësishme sepse ka qenë simboli i parë që ka ardhur pas luftës. Veza simbolizon rilindjen dhe me të vërtetë për neve ka qenë një lindje e re se e kemi fituar lirinë. Nuk e di saktë nëse është ajo e Gjergj Kastriotit e para që ka ardhur në Kosovë, por megjithatë kjo vezë mbetet njëra ndër simbolet e para që ka ardhur si dhuratë prej dikujt. Mirëpo, në vitin 2008, institucionet filluan të formoheshin dhe ajo vezë u largua nga qendra pa lejen e artistit”, thotë Demi.

Sipas tij, atëherë janë shkruar letra të shumta se si është përjetuar lufta dhe se si është pritur e ardhmja e të njëjtat ndodhen brenda vezës momentalisht.

“Esenca e gjithë këtij projekti të titulluar ‘Ovum’ është se mostra e parë ka ardhur në Prishtinë e i është vënë emri ‘Ovum 1’, ‘Ovumi 2’ ndodhet në Jerusalem dhe ‘Ovum 3’ është në Chernobyl”, thotë ai.

Për Demin, planifikimi i vendosjes së skulpturës në Prishtinë nuk është e vendosur ende por patjetër që do të ndodhet diku në Prishtinë dhe jo në Obiliq dhe e gjithë kjo do të ndodh varësisht nga shqyrtimet institucionale.

Tutje është bërë e ditur se ky projekt është vetëm në fazat e para të zhvillimit dhe ende nuk është zhvilluar ndonjë bisedim me Ministrinë e Kulturës apo institucionet tjera përkatëse. Por që kërkesa a do të aprovohet apo jo, do të merret vesh në ditët në vazhdim. / KultPlus.com