Akademia e Shkencave ka shpallur fitues të “Çmimit të karrierës” për vitin 2021 akademikun Bardhyl Golemi, në mbledhjen e asamblesë që u mbajt sot.
Akademik Golemi u vlerësua me motivacionin: “Personalitet me veprimtari intelektuale universitare dhe akademike gjurmëlënëse brenda dhe jashtë vendit për mbi gjashtë dekada; anëtar i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë nga viti 1999; i shquar për studimet e tij themeluese me rëndësi bazale në fushën e inxhinierisë elektrike dhe elektronike; autor i katër monografive dhe gjashtë teksteve universitare që u kanë shërbyer e u shërbejnë për më shumë se një gjysmë shekulli dhjetëra brezave studentësh e studiuesish; me një rol të dukshëm cilësor në drejtimin e qendrave dhe organizatave shkencore prej njësive bazë deri tek Komisioni Kombëtar i UNESCO-s; duke ushtruar me sukses funksione të larta në administratën shtetërore dhe institucionet shkencore; i vlerësuar në botën shkencore jashtë vendit dhe i përfshirë në borde të tribunave shkencore të njohura; fitues i mirënjohjeve të larta qytetare në nivel kombëtar”.
Kryetari i Akademisë së Shkencave akad. Skënder Gjinushi, në pamundësi të pranisë fizike në mbledhjen e asamblesë të akad. Golemit, për arsye shëndetësore, i dorëzoi çmimin të bijës, Mirela Golemit.
Akad. Golemi në përshëndetjen drejtuar Akademisë së Shkencave, tha se puna e akademikëve ngrihet mbi shpatullat e pararendësve, por duke vënë re zhvillimet e fundit në Akademinë e Shkencave ka ndjerë një kënaqësi të veçantë për arritjet e shumta. /atsh/KultPlus.com
“Fan Noli poliedrik” titullohej konferenca shkencore e organizuar sot nga Akademia e Shkencave të Shqipërisë dhe Muzeu Historik Kombëtar në kuadër të 140-vjetorit të lindjes së Nolit dhe të 100-vjetorit të vendosjes së marrëdhënieve diplomatike me Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
Në konferencë ishin të pranishëm kryetari i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, akad. Skënder Gjinushi, ministrja e Kulturës Elva Margariti, drejtori i Muzeut Historik Kombëtar Dorian Koçi dhe studiues, akademikë e profesorë.
Kryetari i Akademisë së Shkencave akad. Skënder Gjinushi në fjalën e tij tha se “Fan Noli është një prej mendjeve më të ndritura që ka nxjerrë historia shqiptare. Personalitete me formim enciklopedik dhe me gjurmë të pashlyera në dhjetëra fusha krijimtarie, veprimtarie dhe shërbimi, si ai i Fan Nolit, janë të papërsëritshëm dhe shfaqen në horizontet e kulturës dhe të mendimit kombëtar shumë rrallë”.
“Fan Noli është poet-tribun, që ka ngritur më këmbë popullin në kohë kthesash të mëdha; shkencëtar i shquar, të cilit i dukeshin të pamjaftueshme dy doktorata: një në historiografi e një tjetër në muzikologji; orator, që trondiste Asamblenë e Lidhjes së Kombeve në vitin 1924; poliglot, që mund t’u fliste popujve të Ballkanit e të Evropës, madje dhe të persëve të periudhës klasike në gjuhët e tyre dhe që në vitet e fundit të jetës iu kushtua mësimit të aramaishtes; përkthyes, për të cilin u tha me të drejtë se vetëm Fitzgerald-i mund t’i afrohej; meshtar, peshkop e kryepeshkop, figura kryesore dhe me rol vendimtar për autoqefalinë e kishës ortodokse shqiptare dhe i pari që mbajti një meshë shqip në pikëpamjen kronologjike”, tha Gjinushi
Akad. Gjinushi u shpreh se, “Fan Noli ishte kompozitor e muzikolog; më i lirë se një libertin, më i përkushtuar në besim se apostujt, aq sa i kishte caktuar vetes detyrë të përkthente ungjijtë nga aramaishtja, nga gjuha e Krishtit, me sloganin e mirënjohur të kthimit te burimi; lider shpirtëror i mërgatës shqiptare në Botën e Re, themelues i Vatrës dhe i Diellit; revolucionar në misionet qytetare dhe konservator në zgjedhjet kulturore e letrare; pa dyshim kryeministri më i kulturuar që ka nxjerrë ky vend që nga njohja e pavarësisë më 1920; Fan Noli është një figurë që do t’i bënte nder çdo populli, çdo gjuhe e çdo historie. Populli shqiptar ka qenë me fat që e ka birin e vet”.
Pas këtij vlerësimi, akad. Gjinushi vuri në dijeni se gjatë këtij viti Akademia e Shkencave do të organizojë një varg veprimtarish në kuadër të vitit të akademizmit shqiptar, që do të shpallet së afërmi.
“Pa dyshim veprimtaria krijuese dhe shkencore e Fan Nolit, kontributet e tij për oksidentalizimin e kulturës dhe të qytetërimit shqiptar; meritat e tij për çlirimin e mendësisë shqiptare nga trashëgimia anadollake dhe nga sundimi i bejlurçinës, do të zënë vend kyç në evokimin e parahistorisë dhe të historisë së akademizmit në botën shqiptare, e bëjnë atë një akademi më vete”, tha akad. Gjinushi.
Akad. Gjinushi theksoi gjithashtu se “figura e Fan Nolit është nga ato figura të rralla që të vë në vështirësi që në momentin e parë; ç’meritë t’i veçohet në krye – ajo e kryengritësit emancipues, e demokratit qytetërues, e pasuruesit cilësor të thesarit kulturor-letrar shqiptar, e qeverisësit popullor, e mendimtarit origjinal, e polemistit sarkastik e thumbues, e sjellësit të Shekspirit, Ibsenit, Omar Khajamit, Servantesit dhe shumë të tjerëve në gjuhën shqipe, kontribuues i paranjësimit të saj; e priftit me zë baritoni, që i jepte shije kulture meshimit; e publicistit qesëndisës dhe promovuesit të historisë shqiptare në Botë, për të përmendur fare pak prej tyre. Dhe kjo është shenja e parë e një njeriu që e dominoi si qytetar gjysmën e parë të shekullit të 20-të; e dominoi si kryepeshkop gjysmën e dytë të tij dhe mbetet krijues me kurorë sot e mot”.
“Le të japim të gjithë kontributin tonë më të mirë që kjo figurë të dritësohet edhe më shumë në këtë përvjetor”, përfundoi akad. Gjinushi. / KultPlus.com
Akademia e Shkencave e Shqipërisë ka lidhur sot më 4 prill 2021 kontratën për realizimin e nismës shkencore për hartimin dhe botimin e veprës madhore “Historia e shqiptarëve”, ku drejtues të tekstit janë akademik Pëllumb Xhufi dhe Neritan Ceka.
Kontrata u nënshkrua nga përfaqësuesi i Akademisë së Shkencave, drejtori i Qendrës së Botimeve Albanologjike dhe Encikopedike, prof. Irakli Koçollari.
Pas nënshkrimit të kontratës grupi i punës bëri një takim me mediet, ku akad. Skënder Gjinushi, kryetar i Akademisë së Shkencave, përshëndeti grupin e punës dhe tha se kjo vepër hartohet në kuadrin e nismës për tri veprat madhore albanologjike: “Enciklopedia shqiptare”, “Fjalori i madh i shqipes” dhe “Historia e shqiptarëve”.
“Për veprën “Historia e shqiptarëve” do të mobilizohen institutet, qendrat kërkimore shkencore dhe përfaqësues të botës akademike”, – theksoi Gjinushi.
Drejtues i tekstit akad. Pëllumb Xhufi u shpreh se “rishkruhet një vepër me vlerë kombëtare dhe “Historia e shqiptarëve” do të jetë e dimesioneve të tilla ku përshihen edhe shqiptarët jashtë kufijve, dhe jo vetëm që zgjerohet harta demografike, por vepra do të jetë me një natyrë specifike shkencore. Për të do të të punojë pjesa më elitare e studiuesve të antikitetit e deri në ditët e sotme”.
“Historia e shqiptarëve” do të realizohet duke shfrytëzuar një numër të madh autorësh dhe burimesh të rralla dhe vëllimet arkivore, ku do të ketë vlerësime, analiza, konfortime burimesh dhe autorësh për çështje me interes të veçantë apo të debatueshme historiko- shkencore.
Drejtues i tekstit prof. Neritan Ceka, arkeolog, e quajti risi përfshirjen e historisë së antikitetit, me të cilën fillon “Historia e shqiptarëve” e kryesisht të periudhës ilire si një zanafillë ku ka nisur edhe të formësohet identiteti ynë kombëtar.
Në tekstin “Historia e shqiptarëve” do të përfshihen veç historisë së mesjetës edhe prurjet në lëmin e arkeologjisë, studimet dhe vepra të autorëve të shquar të antiketit si Hasan Ceka, Skënder Anamali, e të të tjerë.
Prof. Sabit Syla, drejtor i Institutit të Historisë në Prishtinë foli për rëndësinë e bashkëpunimit me Akademinë e Shkencave për “Historinë e shqiptarëve”, ku për herë të parë bashkohet puna kërkimore dhe studimore e shqiptarëve të të gjitha trevave. Ai tha se kërkimet dhe studimet shkencore në treva të Kosovës, tashmë do të përfshihen në një histori të përbashkët
Janë 20 autorë pjesëmarrës në hartimin e veprës: akad. Pëllumb Xhufi, prof. Skënder Muçaj, prof. Neritan Ceka, prof. Gjon Berisha (Kosovë), prof. Sabit Syla (Kosovë), akad. Myzafer Korkuti, prof. Saimir Shpuza, prof. Luan Përzhita, prof. Ferit Duka, prof. Adem Bunguri; prof. Apollon Baçe, prof. Paskal Milo, akad. Beqir Meta, prof. Sonila Boçi, prof. Ledia Dushku e të tjerë autorë kontribues që do të punojnë për hartimin e një vepre me 1500-2000 faqe, me tre vëllime dhe me një shtrirje kohore të lëndës që nga antkiteti deri në kohët moderne. Projekti do të finalizohet në vitin 2023./atsh/ KultPlus.com
Akademia e Shkencave e Shqipërisë po vijon punën për hartimin e tri veprave madhore albanologjike: Enciklopedia shqiptare, Fjalori i madh i shqipes dhe Historia e shqiptarëve.
Në kuadër të projektit madhor të hartimit të këtyre tri veprave, që përbën një nga drejtimet kryesore të punës së Akademisë së Shkencave për vitin 2021, e në vazhdim, u organizua edhe një takim me kreun e ASH-së, Skënder Gjinushi për përcaktimin e hapave të mëtejshëm për ngritjen e strukturave kryesore e atyre ndihmëse për hartimin e këtyre veprave madhore.
Të pranishëm ishin anëtarët e këshillit: prof. Emil Lafe, akad. Ilirjan Malollari, akad.Jani Thomai, prof. Valter Memishaj, akad. Pëllumb Xhufi, prof. Neritan Ceka, akad. Dhimitër Haxhimihali dhe drejtori ekzekutiv i QBAE prof. Irakli Koçollari.
Ndërsa janë hartuar preventivat orientuese e platformat paraprake në bashkëpunim me përfaqësues të ASA-s, me anëtarë të Asamblesë e të komisioneve e në konsultim me ASHAK-un, si dhe është konfirmuar miratimi i tyre në parim, në takimin e kësaj të hëne u diskutua listimi i tërë stafeve të studiuesve të veprave përkatëse, me synimin që të përgatiten listat e plota të atyre që do të merren me hartimin e tyre.
Për të tria veprat u diskutuan format e bashkëpunimit me institucionet e tjera, nevojat për infrastrukturë e personel ndihmës.
Hartimi i Historisë së shqiptarëve u vlerësua që mund të fillojë punë shumë shpejt e të realizohet në kohën e parashikuar, duke u theksuar se ka mjaft të dhëna, prova e dokumente të reja që e bëjnë të domosdoshme shkrimin e saj.
Puna me Fjalorin e madh të shqipes do të nisë së shpejti. Në këtë vepër do të ketë mbi 100.000 zëra leksikografikë (mbi 90.000 fjalë dhe mbi 10.000 njësi frazeologjike).
Puna e studiuesve synon që të pasqyrojë sa më gjerë leksikun e shqipes me të gjithë përbërësit e tij: fjalë, kuptime, nuanca mbishtresore, lidhje sintagmatike të lira e frazeologjike, lidhje paradigmatike, të dhëna gramatikore, stilistike e të përdorimit, shënime plotësuese dhe etimologjike etj.
Në aspektin kombëtar Fjalori do të bëhet shprehësi më i plotë i pasurisë, i larmisë, i forcës dhe i bukurisë së gjuhës shqipe, i mundësive që jep ajo për të gjitha fushat e veprimtarisë e të krijimtarisë.
Enciklopedia shqiptare që përbën ndërmarrjen më të vështirë e më voluminoze, përfundimisht vlerësohet të realizohet në dhjetë vëllime e në një kohë sa më të shkurtër, për pesë vjet.
Në takim, për të tria veprat u diskutua edhe bashkëpunimi i ngushtë me ASHA-n në Kosovë dhe Institutin Albanologjik në Prishtinë dhe më pas u dhanë udhëzime për ngritjen e ambienteve të reja të punës për Qendrën e Botimeve Albanologjike dhe Enciklopedike.
Marrja prej Akademisë së Shkencave, në bashkëpunim me Akademinë e Shkencave dhe Arteve të Kosovës e rolit organizator e financues në hartimin e tri projekteve madhore shqiptare; Enciklopedisë shqiptare, Fjalorit të madh të gjuhës shqipe e të Kuvendit të Albanologjisë në nëntor të këtij viti realizon një prej objektivave kryesorë të reformës së këtij institucioni, atë kryerjes prej ASH-së të rolit strategjik në zhvillimin cilësor të shkencave albanologjike./diapsorashqiptare/ KultPlus.com
