Ideja se tregimi i shkurtër ishte një zhanër i vogël ishte ende në ajër, kur në një qytet rural në Kanada, një amvise këmbëngulëse iu përkushtua përvijimit të tregimeve të shkurtra që do të arrinin transcendencën e romanit, transmeton KultPlus.
Sot ajo shkrimtare, Alice Munro (Wingham, 1931), është festuar prej kohësh si Çehovi kanadez, por njohja e saj ishte graduale.
Deri në atë pikë sa në vitin 2006 – vite përpara se të fitonte çmimin Nobel për Letërsi në 2013 – ajo njoftoi se do të tërhiqej.
Ajo shërbeu vetëm për disa muaj. “Kur thashë për largimin, e besova sinqerisht. Puna po më vështirësohej shumë dhe mendova se ishte koha që unë të bëja jetën e një zonje normale. Dhe e bëra! Për rreth gjashtë muaj. Dola për drekë me miqtë, iu kushtova kopshtarisë, bamirësisë. Ishte e tmerrshme. Më pas kuptova se nuk jam më i përshtatshëm për një jetë normale: kam shkruar për kaq shumë vite sa nuk di të bëj asgjë tjetër”, tha ajo në një intervistë.
Menjëherë pasi botoi “Shumë lumturi”, librin e saj të trembëdhjetë me tregime të shkurtra që ishte çelësi për marrjen e çmimit suedez. Me atë lloj depërtimi modest, Munro transformoi mënyrën se si ne e kuptojmë tregimin e shkurtër.
Dhjetë vjet më parë ajo do të shpallte sërish një tërheqje që këtë herë po e përmbushte./ KultPlus.com
Munro është autore e librit “Virgjëresha shqiptare” frymëzuar prej një tregimi të Edith Durham, të cilin e gjeti fare rastësisht në një bibliotekë. Ajo pat rrëfyer për gazetën “New York Times” se “Nuk kisha dëgjuar ndonjëherë për ndonjë shoqëri tjetër në botë, ku ndryshimet gjinore e vinin femrën në një pozitë të tillë, përcjell KultPlus.
Po ashtu këtë tregim Munro e ka përmendur edhe ndërsa ka folur për procesin e të shkruarit në një intervistë për revistën ‘The Paris Review’. “Disa herë, kur shkruaj, jam e pasigurt dhe ndryshoj vetën e rrëfimit, kaloj nga veta e parë tek e treta, madje e ndryshoj disa herë. Ky është një ndër problemet e mij më të mëdhenj. Shpesh e shkruaj tregimin në vetën e parë por pastaj e ndjej se, për një arsye të pashpjegueshme, kjo nuk funksionon. Në këto raste ndikohem shumë nga çka më thonë të tjerët se ç’duhet të bëj. Për shembull, agjentit tim nuk i pëlqeu përdorimi i vetës së parë në tregimin The Albanian Virgin “Virgjëresha shqiptare” dhe, meqenëse unë nuk isha plotësisht e sigurtë, më bindi ta ndryshoj. Por pastaj e ndryshova përsëri rrëfimin, duke e kthyer në vetën e parë”, ka thënë ajo.
Ky tregim është botuar në gjuhën shqipe në vitin 2005 nga Ideart, si pjesë e një vëllimi me tregime nën përkthimin e Pirro Dollanit, që ka marrë pikërisht titullin e këtij tregimi. Shkrimtarja Alice Munro ka merituar të gjithë trofetë e mundshëm letrarë. Në vitin 2009, kjo autore fitoi edhe çmimin prestigjioz letrar “Man Book Prize”. Ndërsa vetëm dy javë më parë Munro mori çmimin “International Festival of Authors”, çmim që shoqërohet me shumën 10 mijë dollarë. Libri i fundit i saj është “Dear Life”.
Ja 10 fakte për Alice Munro sipas Guardian Books 1 Emri i saj i lindjes është Alice Laidlaw . 2 Ajo u lind më 10 korrik 1931, pranë Wingham, Ontario,që paraqitet shpesh në tregimet e saj (më pas është quajtur Jubilee, ose Hanratty). 3 Babai i saj, Robert Laidlaë, ishte një pasardhës i drejtpërdrejtë i James Hogg, autori i “The Private Memoirs” dhe “Confessions of a Justified Sinner” 4. Ajo ka thënë diku se filloi të arratisej mes librash, pasi nëna e saj mësuese u diagnostikua me një formë të pazakontë të Parkinsonit, kur Alice, më e madhja e tre fëmijëve, ishte 10 vjeç. 5. Ajo fitoi një bursë për gazetari në Universitetin e Western Ontario-s, ku ajo mbahej mes të tjerash, edhe duke shitur gjak. 6. Munro botoi historinë e saj të parë “The Dimensions of a Shadow”, kur qe akoma studente, më 1950. 7. Me burrin e saj të parë, Jim Munro, ajo hapi një librari, “Librat Munro”, e cila është aktive sot në Victoria, British Columbia. E veçanta e tyre ishte se mbanin botime të vjetra, pothuajse ekskluzive, në një kohë kur shumë shitës të tjerë i përçmonin. 8. Burri i saj i dytë, gjeografi Gerry Fremlin, ishte një mik i vjetër nga universiteti. Ata vendosën të martohen pas një ritakimi pasi kishin pirë dhe nga 3 martini. 9. Kur Munro fitoi çmimin Man Booker International në vitin 2009, gjyqtari Jane Smiley e përshkroi punën e saj si “praktikisht të përsosur”. 10. Ajo është kanadezja e parë që iu dha Çmimin Nobel në Letërsi
Virgjëresha shqiptare Gjinia: Tregim Autori: Alice Munro Përktheu: Pirro Dollani Shtëpia botuese: Ideart, 2005 Faqe: 104/ KultPlus.com
Autorja e mirënjohur kanadeze, Alice Munro, fituese e çmimit Nobel për Letërsi në vitin 2013, ka ndërruar jetë në moshën 92-vjeçare. Lajmin e ka bërë të ditur familja e saj, teksa deklaroi se shkrimtarja ndërroi jetë në shtëpinë në Port Hope në Ontario të hënën mbrëma.
Munro shkroi tregime të shkurtra për më shumë se 60 vjet, shpesh duke u fokusuar në jetën në Kanada. Ajo shpesh krahasohej me shkrimtarin rus Anton Chekhov për dhembshurinë që përcillnin tregimet e saj.
Arritja e parë e saj e madhe erdhi në vitin 1968, kur koleksioni i saj të tregimeve të shkurtra “Dance of the Happy Shades” për jetën në periferi të Ontarios, fitoi çmimin më të lartë letrar të Kanadasë, atë të Guvernatorit të Përgjithshëm.
Munro, vajza e një fermeri dhe një mësuese shkolle, lindi në vitin 1931 në Wingham, Ontario. Shumë prej tregimeve të saj vendosen në zonën ku jetoi, kulturën dhe mënyrën e jetesës së rajonit.
Ajo ka botuar më shumë se një duzinë përmbledhjesh me tregime të shkurtra. Në vitet 1950 dhe 1960, tregimet e saj u transmetuan në CBC dhe u botuan në disa periodikë kanadezë. Disa nga tregimet e saj krahasuan jetën para dhe pas revolucionit social të viteve 1960. Në vitin 2009, Munro fitoi çmimin ndërkombëtar “Man Booker Prize” për arritje të jetës.
“Të lexosh Alice Munro është të mësosh diçka çdo herë që nuk e kishe menduar kurrë më parë”, tha asokohe komisioni i vlerësimit.
Më vonë ajo fitoi çmimin Nobel në 2013. Komiteti i Nobelit e quajti Munron një “mjeshtre të tregimit të shkurtër bashkëkohor”. Ndërkohë, Munro thoshte se në një intervistë për “The Guardian” në 2013 se ajo kishte shkruar histori personale gjatë gjithë jetës së saj. A.K./TemA/ KultPlus.com
Ideja se tregimi i shkurtër ishte një zhanër i vogël ishte ende në ajër, kur në një qytet rural në Kanada, një amvise këmbëngulëse iu përkushtua përvijimit të tregimeve të shkurtra që do të arrinin transcendencën e romanit, transmeton KultPlus.
Sot ajo shkrimtare, Alice Munro (Wingham, 1931), është festuar prej kohësh si Çehovi kanadez, por njohja e saj ishte graduale.
Deri në atë pikë sa në vitin 2006 – vite përpara se të fitonte çmimin Nobel për Letërsi në 2013 – ajo njoftoi se do të tërhiqej.
Ajo shërbeu vetëm për disa muaj. “Kur thashë për largimin, e besova sinqerisht. Puna po më vështirësohej shumë dhe mendova se ishte koha që unë të bëja jetën e një zonje normale. Dhe e bëra! Për rreth gjashtë muaj. Dola për drekë me miqtë, iu kushtova kopshtarisë, bamirësisë. Ishte e tmerrshme. Më pas kuptova se nuk jam më i përshtatshëm për një jetë normale: kam shkruar për kaq shumë vite sa nuk di të bëj asgjë tjetër”, tha ajo në një intervistë.
Menjëherë pasi botoi “Shumë lumturi”, librin e saj të trembëdhjetë me tregime të shkurtra që ishte çelësi për marrjen e çmimit suedez. Me atë lloj depërtimi modest, Munro transformoi mënyrën se si ne e kuptojmë tregimin e shkurtër.
Dhjetë vjet më parë ajo do të shpallte sërish një tërheqje që këtë herë po e përmbushte./ KultPlus.com
Canadian prizewinning author Alice Munro, at the Sebel Town House. March 9, 1979. (Photo by Paul Stephen Pearson/Fairfax Media via Getty Images).
