Fragmentet e kafkës që besohet se janë të Beethoven-it u kthyen në Vjenë nga SHBA për analiza shkencore

Fragmente të një kafke që besohet se ka qenë ajo e kompozitorit Ludwig van Beethoven i janë dhuruar një universiteti në Austri pas dekadash të kaluara në Shtetet e Bashkuara.

Pjesët e kockave iu dhuruan Universitetit Mjekësor të Vjenës nga biznesmeni amerikan Paul Kaufmann, i cili i zbuloi ato në një kuti depozitash në një bankë franceze pas vdekjes së nënës së tij në vitin 1990.

Më vonë doli se eshtrat, të cilat ndodheshin në një kallaj të gdhendur me fjalën “Beethoven”, ishin marrë nga pasuria e xhaxhait të nënës së tij, Franz Romeo Seligmann.

Seligmann, i cili vdiq në 1892, kishte qenë mjek, historian mjekësor dhe antropolog në Vjenë. Pjesët e kafkës, të referuara tani si fragmentet e Seligmann-it, erdhën në zotërim të tij në 1863 gjatë një rivarrimi të eshtrave të Beethoven për qëllime studimi.

Gjatë 56 viteve të tij, Beethoven vuante nga humbja progresive e dëgjimit, si dhe nga probleme gastrointestinale dhe sëmundje të mëlçisë.

Kompozitori gjerman Ludwig van Beethoven (1770-1827) duke drejtuar një nga tre kuartetet e harqeve të tij "Rasumowsky", rreth vitit 1810. Kompozitori u përfshi nga probleme shëndetësore gjatë jetës së tij.

Kompozitori gjerman Ludwig van Beethoven (1770-1827) duke drejtuar një nga tre kuartetet e harqeve të tij “Rasumowsky”, rreth vitit 1810. Kompozitori u përfshi nga probleme shëndetësore gjatë jetës së tij.Rischgitz/Hulton Arkivi/Getty Images

Në 1802, 25 vjet para vdekjes së tij, Beethoven u shkroi një letër vëllezërve të tij, duke kërkuar që mjeku i tij, Johann Adam Schmidt, të përcaktonte dhe të tregonte natyrën e “sëmundjes” së tij pas vdekjes së tij. Kjo letër njihet si Testamenti i Heiligenstadt.

Në një intervistë telefonike me CNN, Kaufmann, një biznesmen në pension nga Carmichael, Kaliforni, tha se zbulimi i papritur erdhi kur nëna e tij vdiq papritur teksa vizitonte vëllain e saj në Francë.

Ai tha: “Në çantën e saj ishte një çelës për një kuti depozitash në një bankë lokale. Kur unë dhe gruaja ime e hapëm, ndër të tjera gjetëm një enë të vogël teneqeje dhe në sipërfaqe ishte shkruar ‘Beethoven’”.

Vite të tëra kërkimesh dhe hetimesh, së bashku me detaje nga letrat dhe dokumentet që Kaufmann zbuloi, kanë zbuluar që fragmentet u morën nga Seligmann në 1863, kur trupi i Beethoven u zhvarros. Ai është varrosur në Varrezat Qendrore të Vjenës.

“Xhaxhai im i madh ishte një profesor i historisë mjekësore dhe ai kishte ekspertizë në kafka dhe antropologji, sepse ai mblidhte kafka,” tha Kaufmann.

Në fillim të këtij viti, një studim i botuar në revistën Current Biology zbuloi se si studiuesit kishin analizuar ADN-në e Beethoven nga flokët e ruajtura të tij dhe sekuencuan gjenomin e kompozitorit për herë të parë.

Pesë mostrat e flokëve ndihmuan shkencëtarët të merrnin njohuri mbi historinë familjare të Beethoven, problemet kronike shëndetësore dhe atë që mund të kishte kontribuar në vdekjen e tij në moshën 56-vjeçare.

Në ditët para ceremonisë së dorëzimit në Vjenë, Kaufmann udhëtoi në Gjermani për të takuar ekspertët pas zbulimit të flokëve në Institutin Max Planck për Antropologjinë Evolucionare në Leipzig.

Kaufmann shpjegoi se ekipi atje tani ka marrë mostra të ADN-së nga kockat, të cilat do të duhen disa muaj për t’u analizuar, përpara se t’i lidhin përfundimisht me mostrat e flokëve.

CNN ka kontaktuar institutin për koment.

Ai shtoi: “Është jashtëzakonisht emocionuese për mua të kthej fragmentet aty ku i përkasin, në vendin ku është varrosur Beethoven”.

Fragmentet e Seligmann tani do të vendosen në muzeun e universitetit, Josephinum .

Duke falënderuar Kaufmann për donacionin, rektori i universitetit, Markus Müller, shpjegoi rëndësinë e veçantë të muzeut në historinë e Beethoven.

Në një deklaratë për shtyp të lëshuar nga universiteti, ai tha: “Ne i pranojmë me mirënjohje këto fragmente dhe do t’i ruajmë me përgjegjësi; koleksionet tona në Josephinum janë vendi i duhur për këtë.”

Ai shtoi: “Josephinum është gjithashtu vendi i përshtatshëm për marrjen e fragmenteve, pasi mjeku i Beethoven, Johann Adam Schmidt, ishte gjithashtu profesor në Josephinum dhe vetë Beethoven, gjatë jetës së tij, uroi që sëmundja e tij të studiohej dhe hulumtohej pas vdekjes së tij.”

Sipas një raporti akademik të botuar në Revistën Beethoven në vitin 2005, disa nga eshtrat e kompozitorit u zhdukën pas një autopsie private.

Christian Reiter, një patolog mjeko-ligjor me bazë në Vjenë, ka ekzaminuar më parë fragmentet e kafkës dhe i ka konsideruar ato si të besueshme. Njoftimi për shtyp e citonte atë të thoshte: “Me hetime të mëtejshme, për shembull bazuar në ADN, ne do t’i afrohemi pyetjes nëse është vërtet Ludwig van Beethoven. Në çdo rast, ne i jemi shumë mirënjohës zotit Kaufmann që i solli këta dëshmitarë të së kaluarës në Vjenë.”

Që nga vdekja e tij, pyetjet janë rrotulluar rreth asaj se çfarë e vuajti Beethovenin dhe shkakun e vërtetë të vdekjes së tij. Gjatë shtatë viteve të fundit të jetës së tij, kompozitori përjetoi të paktën dy sulme të verdhëzës, e cila shoqërohet me sëmundje të mëlçisë, duke çuar në besimin e përgjithshëm se ai vdiq nga cirroza.

Biografët mjekësorë që atëherë kanë krehur letrat dhe ditarët e Beethoven-it, si dhe autopsinë e tij, shënimet nga mjekët e tij, madje edhe shënimet e marra kur trupi i tij u zhvarros dy herë – në 1863 dhe 1888 – me shpresën për të bashkuar historinë e tij të komplikuar mjekësore.cnn/KultPlus.com

Pse duhet ta lexojmë Dostojevskin?

Herman Hesse

Ka shumë analiza për penën e tij, por më e thella dhe e goditura edhe pse koncize, mbetet kjo e nobelistit Herman Hesse. Duhet ta lexojmë Dostojevskin kur jemi përtokë, kur kemi vuajtur deri në kufi të së arsyeshmes dhe e gjithë jeta na dhemb si një plagë e vetme djegëse dhe përvëluese, kur frymojmë dëshpërimin dhe kemi vdekur nga njëmijë vdekje të pangushëllueshme. Atëherë, në momentin kur ndodhemi të vetmuar dhe të mpirë në mes të ndyrësisë- kthejmë vështrimin nga jeta e nuk ja kuptojmë shkëlqimin e saj të pashpirt dhe të egër dhe as nuk duam më t’ia dimë, ja, pikërisht atëherë, jemi të pjekur për muzikën e këtij shkrimtari të tmerrshëm dhe të mrekullueshëm.

Atëherë, në fakt, nuk jemi më spektatorë, nuk jemi më gjyqtarë ose shijues, por jemi të mjerë në mes të gjithë djajve të tjerë të mjerë në romanet e tij, vuajmë vuajtjet e tyre, të magjepsur dhe të shtangur ne shikojmë vorbullën e jetës, gurin e mullirit të palodhur nga bluarja e vdekjes. Dhe në atë momente ne ndjejmë muzikën e Dostojevskit, ngushëllimin dhe dashurinë e tij, dhe vetëm atëherë ne provojmë ndjesinë e mrekullueshme të botës së tij poetike, të tmerrshme dhe shpesh deri në mizore. Dy fuqi të pushtojnë në librat e tij, i pari është dëshpërimi, pranimi i së keqes, i të pësuarit, i mos kundërshtuarit të mizorisë gjakësore dhe problematike të natyrës njerëzore. Nga kjo vdekje duhet vdekur, ky ferr duhet përshkruar nëse do që edhe zëri tjetër i mjeshtrit, ai zëri qiellor të mbërrij deri tek ne.

Sinqeriteti i lakuriqtë me të cilin rrëfehet jeta jonë njerëzore është një gjë e mjerë, e pasigurt dhe ndoshta e dëshpëruar, një fillim i pashmangshëm.. Duhet ti dorëzohemi dhimbjes, ti braktisemi vdekjes, buzëqeshja cinike e ferrit të realitetit lakuriq dhe të ashpër duhet të ngrijnë sytë tanë, para se të jetë në gradë të presë thellësinë dhe vërtetësinë e asaj tjetrës, pikës ose fuqisë së dytë.

Pika e parë (fuqia) i thotë po vdekjes, jo shpresës, heq dorë nga të gjitha zbukurimet, të gjitha eufemizmat konceptuale dhe poetike me të cilat jemi mësuar të maskohemi nga rreziqet dhe brutalitetet e ekzistencës njerëzore nga ana e disa shkrimtarë të këndshëm.

Por e dyta na tregon një element të ndryshëm nga vdekja, një tjetër realitet, një tjetër thelb: domethënë ndërgjegjen e njeriut. Megjithëse, e gjithë jeta njerëzore, luftë dhe dhimbje, poshtërsi dhe mizori ka edhe diçka tjetër, ndërgjegjen, domethënë aftësinë e qenësishme të njeriut për t’ju kundërvënë Zotit. Vërtet ndërgjegjja gjithashtu na çon përmes dhimbjes dhe terrorit të vdekjes , në mjerim dhe faj, por ama na nxjerr nga vetmia e padurueshme e absurdit, na vë në kontakt me sensin e gjërave, me thelbin e tyre, me përjetësinë. […] Këto dy mesazhe i ndjeva tek Dostojevski, kur isha një lexues i mirë i librave të tij, domethënë në orët kur dhimbja dhe dëshpërimi më kishin përgatitur ta kuptoja. Është një artist që më bëri të ndjej diçka të ngjashme, një muzikant që nuk jam i gatshëm ta dua dhe ta dëgjoj në çdo kohë, ashtu siç nuk do të doja gjithmonë ta lexoja Dostojevskin. Është Beethoven. Ai ka atë njohuri të lumturisë, mençurisë dhe harmonisë, të cilat, megjithatë, nuk hasen përgjatë shtigjeve të lehta, por shkëlqejnë herë pas here në rrugën që shkon buzë humnerës dhe nuk arrihen duke buzëqeshur, por vetëm me lot dhe të rraskapitur nga dhimbja.

Përktheu Brizida Gjikondi / KultPlus.com

Analizë e filmit “Yesterday”: Gjeniu s’ka lidhje me logjikën!

Komedia e fundit e Richard Curtisit është imagjinatave dhe qesharake – një homazh për grupin The Beatles, shkruan Caryn James. Pjesë të shkrimit të saj.

Richard Curtis i shkruan në mënyrë aq joshëse komeditë romantike – më të njohurat “Four Weddings and a Funeral” dhe “Love Actually” – sa që do të donim që ato të ishin reale. Filmat e tij janë të hareshëm dhe prekës, ndërsa karakteret dhe situatat e tyre janë më interesante se jeta e përditshme.

Filmi “Yesterday” i ka këto cilësi, përveçse këtë herë afera e dashurisë është mes adhuruesve të filmave dhe grupit “The Beatles”. Ndërsa, premisa e çuditshme dhe e qesharake është se një muzikant i pasuksesshëm i rrugëve të Suffolkut, i quajtur Jack Malick, zgjohet një ditë si i vetmi njeri në Tokë që e kujton grupin. Katalogu i krijimtarisë Lennon-McCartney, papritmas është i gjithi i tij.

Aktori Himesh Patel – i cili për audiencat e Britanisë së Madhe njihet nga seria “EastEnders” e që është i panjohur në SHBA – e bën Jackun aq të talentuar sa që shoqja e tij Ellie (Lily James) bëhet menaxhere i tij. Ata nuk e pranojnë simpatinë reciproke, por filmi këtë e bën të qartë për ne.

Kur një ndërprerje e energjisë për pak kohë errëson gjithë botën, Jack goditet nga një makinë dhe shihet në një shtrat spitali. Ditët e mëvonshme, duke mos pasë dhëmbët e përparmë e as pamje tërheqëse, e këndon këngën “Yesterday”. Ellie qan nga ajo këngë e mrekullueshme që supozon se ai shkroi.

Komedia, e mbushur me plot referenca të pop-kulturës, fillon kur Jack përpiqet të zgjidhë konfuzionin. Duke kërkuar “The Beatles” në Google, rezultatet dalin me insekte (disa herë filmi ngacmon me mundësinë që Paul McCartney dhe Ringo Star të shfaqen e ta akuzojnë Jackun për mashtrim). Tash pretendon se muzika e tyre është e tij dhe ecë duke u përpjekur për të kujtuar fjalët e këngës “Eleanor Rigby”.

Komedia kalon një provë vendimtare. Edhe pse reklama e filmit na ofron disa shaka, ato prapë janë qesharake kur shfaqen në ekran. Meera Syal, si nëna e Jackut, ka ritëm të përsosur komik kur me vetëbesim i tregon fqinjit se kënga e re e Jackut quhet “Leave It Be”. Edhe aktorët tjerë mbështetës janë po aq të shkathët dhe të natyrshëm, përfshirë aktorin Sanjeev Bhaskar si babanë e Jackut, dhe aktorin Joel Fry si shokun e tij besnik (Ed Sheeran në film luan një version të vetes, e po ashtu edhe James Corden).

Kur Jack merr një kontratë incizimi që e çon në Los Angeles, Curtis ironizon me drejtuesit dhe këshilltarët kur përpiqen të plasojnë gjeniun e ri në treg. Sheeran sugjeron se “Hey, Dude” (kënga “Hey Jude”) është përmirësim në lirikën origjinale të Jackut. Ndaj, filmi kështu tregon se gjenialiteti nuk ka të bëjë me logjikën.

Çuditërisht për një film të Curtisit, pjesa më e dobët këtu është komploti romantik midis Elliet dhe Jackut. Por, edhe pse romanca çalon, pjesa Beatles te “Yesterday” është mjaft e mjaftueshme për ta mbajtur filmin.

Çdo Krishtlindje, rrjeti Twitter “shpërthen” nga debatet për filmin “Love Actually”, me ata që e adhurojnë dhe të tjerët që mendojnë se është plagë e civilizimit. Por, Curtis gjithmonë ka mbështetur sentimentalizmin duke krijuar skenarë që shkëlqejnë nga zgjuarsia. Ndaj, nëse jeni në mesin e shikuesve që i perceptojnë filmat e tij shumë të ëmbël, gjithçka që mund të shtoj për “Yesterday” është: zgjedhja është e juaja! /Telegrafi/KultPlus.com