Poliedrija, apo ndryshe gjithëdija e personaliteteve shqiptare, kufizon ndjeshëm dëshirën e atyre që duan të shkruajnë për to, pasi sikurse thonin grekët e lashtë, është e vështirë që të vdekshmit të shkruajnë për të pavdekshmit. Çfarë sot po marr guximin të bëj, në përvjetorin e lindjes së figurës së shquar të shqiptarisë Atë Shtjefën Gjeçovit, është pikërisht kjo: Një i vdekshëm po shkruan për një të pavdekshëm.
Kur pata fatin të vizitoja disa prej trevave të zonës së Dukagjinit, më bëri shumë përshtypje që në çdo shkollë apo godinë që dikur përdorej si shkollë kishte pllaka të mermerta ku shkruhej emri i një njeriu që nuk ishte edhe emri i shkollës. Në Prekal, fjala bie, ishte emri i Atë Shtjefën Gjeçovit si i pari që çeli një shkollë shqipe atje.
Duke vijuar më tej, këtë emër e shoh të shkruar edhe sa e sa herë, ndër sa e sa pllaka çka pa frikë më bëri të kuptoj diçka: Dukagjini, një trevë e quajtur “e prapambetur” nga dashakeqësit e saj, ka një fat që shumë krahina të tjera të Shqipërisë nuk e kanë: Prej 100 vjetëve ka arsim.
Ky fat, i cili buron nga prania e etërve françeskanë si të vendosur të përhershëm apo vizitues të herë pas hershëm falë programeve të misioneve shëtitëse (të përmendura nga Atë Zef Valentini apo Atë Domenico Pasi në librat e tyre “Misionet Shëtitëse” botuar nga “Plejad”), akoma edhe sot vazhdon të tregojë të mirat që ka sjellë.
Atë Shtjefën Gjeçovi, figura e jashtëzakonshme e kulturës së shqiptarisë, i lindur në Janjevë të Kosovës është ai i cili meriton jo respektin e gjithkujt, pasi me sa e njoh mes shkrimeve të të tjerëve ai nuk synonte të ishte i “gjithëdashur”, por të paktën njohjen nga gjithkush pasi ai qe i pari në shumëçka dhe, për fat të keq, edhe i fundit si punues serioz në thuajse çdo fushë që lëvroi./ KultPlus.com
Poliedrija, apo ndryshe gjithëdija e personaliteteve shqiptare, kufizon ndjeshëm dëshirën e atyre që duan të shkruajnë për to, pasi sikurse thonin grekët e lashtë, është e vështirë që të vdekshmit të shkruajnë për të pavdekshmit. Çfarë sot po marr guximin të bëj, në përvjetorin e lindjes së figurës së shquar të shqiptarisë Atë Shtjefën Gjeçovit, është pikërisht kjo: Një i vdekshëm po shkruan për një të pavdekshëm.
Kur pata fatin të vizitoja disa prej trevave të zonës së Dukagjinit, më bëri shumë përshtypje që në çdo shkollë apo godinë që dikur përdorej si shkollë kishte pllaka të mermerta ku shkruhej emri i një njeriu që nuk ishte edhe emri i shkollës. Në Prekal, fjala bie, ishte emri i Atë Shtjefën Gjeçovit si i pari që çeli një shkollë shqipe atje.
Duke vijuar më tej, këtë emër e shoh të shkruar edhe sa e sa herë, ndër sa e sa pllaka çka pa frikë më bëri të kuptoj diçka: Dukagjini, një trevë e quajtur “e prapambetur” nga dashakeqësit e saj, ka një fat që shumë krahina të tjera të Shqipërisë nuk e kanë: Prej 100 vjetëve ka arsim.
Ky fat, i cili buron nga prania e etërve françeskanë si të vendosur të përhershëm apo vizitues të herë pas hershëm falë programeve të misioneve shëtitëse (të përmendura nga Atë Zef Valentini apo Atë Domenico Pasi në librat e tyre “Misionet Shëtitëse” botuar nga “Plejad”), akoma edhe sot vazhdon të tregojë të mirat që ka sjellë.
Atë Shtjefën Gjeçovi, figura e jashtëzakonshme e kulturës së shqiptarisë, i lindur në Janjevë të Kosovës është ai i cili meriton jo respektin e gjithkujt, pasi me sa e njoh mes shkrimeve të të tjerëve ai nuk synonte të ishte i “gjithëdashur”, por të paktën njohjen nga gjithkush pasi ai qe i pari në shumëçka dhe, për fat të keq, edhe i fundit si punues serioz në thuajse çdo fushë që lëvroi./ KultPlus.com
Ky shqipërim modest është pasojë me shkak, vetminë e dikurshme kur adoleshenca duket larg metamorfizimit në maturi. Vendos ta publikoj sot pa ndonjë arsye të veçantë, veç mbushur me idenë se kjo këngë përmban në vetvete filozofinë e të kuptuarit të braktisjes, shkruan Andreas Dushi
Të mungon drita veç kur ndriçimi pushon, Të mungon dielli veç kur dëbora fillon, E kupton se atë do veç kur e lë të shkojë. E kupton se ishe mirë veç kur keq jeton, E urren rrugën kur shtëpia të mungon, E kupton se atë do veç kur e lë të shkojë, Dhe ti e lë të shkojë!
Duke parë poshtë syzeve tuaja, Shpresoj një ditë falë teje gjatë do jetë ëndërruar, Por ëndrrat vijnë ngadalë, kur e sheh janë larguar!
E sheh atë sa herë sytë ke të mbyllur, Ndoshta do e kuptosh një ditë arsyen e ndrydhur, Gjithçka prek ti, me vdekje ke kyçur!
Duke parë majën e errësirës mendoj, Ndjenjat e vjetra boshe në zemër të shikoj, Dashuria erdhi ngadalë dhe shpejt shkoj…
E shikon atë sa herë gjumi të merr, Por dot s’mund ta prekësh as dot s’e merr, Sepse e deshe shumë dhe në atë dashuri u zhyte thell’.
Të mungon drita veç kur ndriçimi pushon, Të mungon dielli veç kur dëbora fillon, E kupton se atë do veç kur e lë të shkojë. E kupton se ishe mirë veç kur keq jeton, E urren rrugën kur shtëpia të mungon, E kupton se atë do veç kur e lë të shkojë, Dhe ti e lë të shkojë! / KultPlus.com
Në heshtje kalova pranë vendit të punës. E dashura kishte mbërritur para. Pa e përshëndetur, i kalova ngjitur dhe hyra në oborrin pa derë të godinës. Ajo më erdhi mbrapa, por nuk më foli. Ajo nuk më flet asnjëherë.
Ngjita shkallët me mermer të bardhë, si ndoca pllaka varresh të zeza, dhe arrita në zyrën time, pa takuar askënd. E kë mund të takoja?!
Kishte muaj që askush nuk më fliste. Sapo shikonin se po vija, të gjithë hidheshin ndër tallazet e punës dhe duke provuar të shpëtonin prej tyre, nuk më flisnin. Edhe unë, për të mos i munduar, mora një vendim: Në punë shkoja para të gjithëve, thuajse gjysmë ore para orarit të caktuar.
Pse kishte ndryshuar aq turrëajazshëm ana e monedhës së sjelljes me mua, nuk e mora vesh. Dikur të gjithë më flisnin me dashuri, më përshëndesnin e më uronin punë të mbarë. As arsyen përse atëherë ishin aq të dashur me mua, nuk e mora vesh.
Vetëm në zyrë, duke parë nga xhami i murit (apo muri i xhamit?!) të dashurën, dëgjova oshtimën e një fjale: “Egoist!” Gjithë nerva!
I trembur, u mbështeta në karrige dhe fillova të ha thonjtë. Kush po më thërriste? Godina ishte bosh.
U ngrita dhe ndoshta për të mbrojtur sadopak veten, derën e kyça me çelës. Edhe tarabën e xhamit të murit (apo murit të xhamit) e ula. Mospërfillëse, e dashura më pa.
U ula në karrige dhe bashkova ballin me gjunjët duke krijuar një rrasë guri pak a shumë në formën e asaj që bëhesha kur flija.
Kaluan orë, sikurse m’u duk mua, dhe asnjë zhurmë nuk dëgjova. Kur erdhi orari për të filluar punën, u ngrita dhe çela derën. Ngrita edhe tarabën dhe sërish zura vend në karrige. Ndeza kompjuterin dhe si çdo mëngjes, pashë se si mbilleshin lulet ndër kopshte zonjash me fisnikëri paraje.
Kopshtarja e episodit të asaj dite m’u duk e njohur. Si tym i shtyrë nga era, më doli para sysh një tjetër video, e parë dikur. Ishte një video e pistë. Pra, porno. Nuk desha ta them, por ja që e thashë.
Dikush më tha emrin. Ndala videon dhe u ngrita. Dola jashtë. Një ndër vajzat e veshura hollë, për klimën që ishte aty brenda prej ajrit të kondicionuar ishte më shumë se hollë, më tha se drejtori (ajo përdori termin “i madhi”) po më priste.
Përse po më thërriste? S’e di dhe as këtë nuk e mësova kurrë, pasi ai nuk më priti. Veç, në paradhomë, më dha një letër në të cilën ishte shkruar:
Ti pushohesh nga puna pasi,
Ndonëse sheh porno njëlloj si shokët e tu, nuk e thua këtë dhe kurrë nuk diskuton me to rreth ndonjë videoje.
Shpreh dëshirat që ke, çfarë do të thotë se je një egoist i çmendur që mbërrin deri nëfazat e egocentrizmit.
Mendon para se të flasësh dhe flet atë çfarë mendon, çfarë do të thotë se flet pa asnjëpërgjegjësi, pasi të flasësh atë që mendon është shumë e thjeshtë.
Punon shumë dhe sipas studimeve, kush punon shumë, ka probleme mendore dhe mund të kthehet në një maniak në të ardhmen.
Nuk ke një jetë për të qenë, pasi je në një moshë të konsiderueshme dhe nuk ke një tëgrua apo një të dashur.
Pasi e lexova, e grisa. E hodha në tokë dhe shkova në zyrë. Dikush i ulur në karrigen time m’u prezantua në pozicionin tim dhe më pyeti se çfarë kërkoja. Unë i kërkova veç ndjesë dhe dola nga aty. Në derë u hasa me të dashurën e cila nuk më përfilli, por u fut brenda dhe puthi atë djalin në karrigen time.
Desha t’i them se nuk jam unë ai, por më pas u kujtova se ajo ishte e dashura e zyrtarit dhe jo e dashura e Andreasit.
Dola jashtë, rrasa duart ndër xhepa dhe shkova te vendi ku duhet të ishte një derë. Roja i cili s’kishte ç’të ruante, po hante disa fara luledielli. I kërkova të më jepte disa dhe plot entuziazëm më tha “Po, zyrtar!” dhe zgjati grushtin drejt pëllëmbës sime të shtrirë.
“Ish-zyrtar”, – i thashë. Grushti u ngjit lart dhe pas disa çastesh dhimbjeje të pandier, pashë copa dhëmbësh para këmbëve të mia. U ula kaluç dhe i mora. Pika të kuqe binin aty pranë.
I mblodha në grusht, grushtin e rrasa në xhep dhe eca drejt shtëpisë. Ish-nëna dhe ish-babai më kishin bërë gati një valixhe.
“Ne jemi prindërit e zyrtarit”, – më thanë dhe më përcollën.
Duke tërhequr valixhen zvarrë, i thashë vetes: Po unë, kush i kujt jam? /exlibris/ KultPlus.com
Derrat vështirë se
mund t’i kapërdijnë margaritarët. Derrat kanë çiçibunët. A e dini çfarë janë
çiçibunët? Një lloj kokrre që del si fryt i një peme të pavlerë e cila digjet
aq shpejt sa nuk mund të përdoret as për zjarr. Ky është ushqimi i derrave. Me
atë, ata kënaqen dhe kërkojnë prap’ derisa të stërngopen.
Por këtyre derrave,
përballë çiçibunëve, që me shumicë jepen sot, dikush ndonjëherë u zgjat edhe
ndonjë margaritar. Derrat e përbuzin, e largojnë, e shkelin dhe, herë pas here,
kthehen kundër atij që ua dha dhe e qëllojnë.
E vërteta është se
çiçibunët përtypen më lehtë se margaritarët. Janë të butë dhe nuk duhet farë
shijeje artistike për t’i përjetuar. Mjafton një mediokritet i drunjtë dhe ja,
çiçibunët janë mrekullia vetë. Një thjeshtësi e tillë është ajo çka sot ka
ndikuar çmendurisht shoqërinë tonë.
Kush i jep asaj
margaritarë, herë quhet i guximshëm, herë donkishot (kryesisht nga Rosinantë të
lodhur) e herë budalla. Nëse gjykojmë me metrin e çiçibunngrënësve, të tillë do
të jenë të gjithë!
Nëse nuk është kjo
arsyeja, përse Dostojevski po bëhet gjithnjë e më “i pakuptimtë”; studentët
gjithnjë e më robotë; shkrimtarët gjithnjë e më bestseller; dashuritë gjithnjë
e më të shkurtra; pedagogët gjithnjë dhe më akademikë; derrat gjithnjë e më të
pranishëm? Përse sot, dilema migjeniane mes derrit dhe Sokratit duket e
pakuptimtë, pasi as që mund të imagjinohet zgjedhja e vuajtjes si Sokrat para
mrekullisë së të qenurit derr i majmë?
Lexuesi masiv sot
kanalizohet ndër moçale gri ku nuk gjen letërsi, por aventura dashurie prekëse
me vajza jetime, djem që i rreh babai apo gra që i rreh burri dhe ngushëllohen
me dashurinë rinore e cila u shfaqet papritmas, ndërsa shikuesi masiv ka
braktisur çdo emision që ka lidhje me artin, margaritarin e margaritarëve dhe
ka gjetur ngushëllim duke u shkrehur në vaj përballë historive me dhunë,
braktisje, rikthime në emisione ku synimi është nxjerrja në pah e një lumturie
që i ngjason mërzisë së krokodilit pasi ka ngrënë të vegjlit e vet.
Ama duhet pranuar
diçka e mirë që shoqëria e sotshme ka: Ndarjen e çiçibunëve. Po, vërtetë jemi
një shoqëri altruiste, sidomos mes akademikëve, që më së miri i përshkruan
Houllebecq. Është e vërtetë se ata i ndajnë çiçibunët mes njëri – tjetrit,
prandaj shohim se si pa farë turpi proklamojnë njëri – tjetrin si Akademikë,
Studiues e të tjerë terma që gjithnjë fillojnë me shkronjë kapitale. Ah, sikur
të ishin kaq të mirë edhe me ne, studentët!
Derrat, mes të tjerash, kanë një veçori: Kur shohin se në ushqimin e tyre është diçka e papërshtatshme, diçka që nuk është uniforme me pjesën tjetër, e nxjerrin jashtë dhe e zhdukin, i japin krah, e tresin. Kështu ndodh në këtë shoqëri e cila, kur mes çiçibunësh gjen ndonjë margaritar, si e çmendur i turret margaritarit për ta larguar, pasi druhet mos edhe çiçibunët mund të kthehen në të tillë dhe kjo… kjo do të ishte diçka e tmerrshme!/politiko.al
