Qendra e Studimeve dhe Publikimeve për Arbëreshët, botime të reja për Koliqin

Këto ditë dolën nga shtypi librat më të fundit të botuar nga Qendra e Studimeve dhe Publikimeve për Arbëreshët (QSPA).

Librat e dalë nga shtypi janë: “Poliedriku Ernest Koliqi në 120 vjetorin e lindjes” (Botimi i Akteve të Kuvendit të mbajtur më 5 maj 2023 si organizim i QSPA-së, në bashkëpunim me ASA); “Drita e Shejzave” – Publicistikë 1957 – 1974, ideuar, kuruar dhe me parathënie nga Prof. Ardian Ndreca; “Shkrime të Ernest Koliqit për letërsinë arbëreshe”, nën kujdesin e prof. Ymer Çiraku dhe dr. Loreta Loli; “Shënime kritike mbi letërsinë shqipe” me autor studiuesin arbëresh Giuseppe Gradilone, i cili vjen për herë të parë në shqip nën kujdesin e prof. Vjollca Osjes dhe me përkthim të prof. Edlira Macaj.

QSPA bëri me dije se këto botime do t’u vihen në shërbim studiuesve, studentëve dhe publikut të gjerë të interesuar në çështje të letërsisë, gjuhësisë, medias dhe lëmin e historisë shqiptare. Këto tituj mund të gjenden së shpejti edhe në versionin online në faqen e Qendrës së Studimeve dhe Publikimeve për Arbëreshët (QSPA)./atsh/KultPlus.com

Fatmir Toci promovon librin “Arbëreshët- Shqiptarët e Italisë”

Me 24 prill do të organizohet promovimi i librit të Fatmir Tocit “Arbëreshët – Shqiptarët e Italisë”,, në Akademinë e Shkencave.

Libri me titull “Arbëreshët- Shqiptarët e Italisë: vendbanimet, historia, kultura, ritet, objektet e kultit” ka tërhequr vëmendje akademike.

Nën moderimin e botueses Irena Toci për librin do të diskutojnë figura të njohura si profesor Shaban Sinani dhe profesor Rexhep Qosja.

Gjithashtu do të marrin pjesë akademik Rami Memushaj, Pëllumb Xhufi, Neritan Ceka dhe ish-ambasadori i Shqipërisë në Romë, njëkohësisht autori i librit, Fatmir Toci.

Ministrja Gërvalla- Schwarz uron Pashkët nga Sicilia: Arbëreshët janë model i atdhedashurisë për të gjithë shqiptarët

Ministrja e Punëve të Jashtme, Donika Gërvalla-Schwarz, ka uruar festën e Pashkëve të gjithë besimtarëve katolik nga Hora e Arbëreshëve në Sicili, shkruan KultPlus.

Ministrja Gërvalla-Schwarz përmes një shkrimi në Facebook ka treguar se është mahnitur me pritjen që i është bërë nga shqiptarët të cilët jetojnë në këtë rajon të Italisë.

Gërvalla më tej tha se trashëgimia që kjo etni shqiptare i lë gjeneratave të reja siç janë dashuria për identitetin, gjuhën, traditën dhe kulturën, i bën ata të jenë model jo vetëm për mërgatën por për të gjithë qytetarët e Kosovës.

Më poshtë gjeni shkrimin e plotë të Ministres Gërvalla- Schwarz:

Nga festa e madhe e Arbëreshëve në Sicili, të gjithë motrave dhe vëllezërve tanë të krishterë iu uroj Pashkët, festën e paqes, dashurisë dhe triumfit, ashtu siç triumfuan me shekuj arbëreshët me vendosmerinë e tyre për të ruajtur identitetin, traditën, gjuhën dhe kulturën.

Emocione të papërshkrueshme gjatë festës së sotme në Hora të Arbëreshëve, një vend me njerëz të mrekullueshëm, të dashur, e të vendosur për të ndërtuar ura bashkëpunimi me Kosovën dhe qytetarët e saj, një pjesë e të cilëve kishin ardhur nga Kosova dhe mërgata dhe sot mbushnin sheshin e Horës për të festuar Pashkët së bashku me Arbëreshët.

Të vetëdishëm për të kaluarën, trashëgimia që i lënë gjeneratave të reja dhe dashuria për identitetin, gjuhën, traditën dhe kulturën i bën ata të jenë model, jo vetëm për diasporën dhe mërgatën tonë, por për qytetarët tanë në Kosovë në përgjithësi se si duhet ruajtur gjithçka që është krijuar shekuj e shekuj më parë e që njëkohësisht përbën ekzistencën tonë kombëtare.

Pashkë të bardha e të gëzuara për

të gjithë ju!/ KultPlus.com

Konkursi letrar dedikuar arbëreshëve, theksi tek mbijetesa e gjuhës

U zhvillua në Tiranë edicioni i parë i konkursit letrar për tregime arbëreshe “Krenarbëria”.

Në hapje fjalën e mori drejtoresha e Qendrës së Studimeve dhe Publikimeve për Arbëreshët, prof. Diana Kastrati, e cila prezantoi nismën dhe falënderoi pjesëmarrësit në ditën finale të konkursit “Krenarbëria: Rrëfime arbëreshe”.

Kastrati theksoi disa herë nevojën për ndërhyrje prej instancave shtetërore për mbijetesën e arbërishtes, si dhe nevojën për rishikim të kurrikulave shkollore dhe integrimit të autorëve dhe letërsisë arbëreshe duke qëndruar në një vijë me strategjitë dhe politikat e QSPA-së.

Drejtori i Institutit Italian të Kulturës theksoi ndërgjegjësimin dhe prezencën e arbëreshëve në Itali si dhe rëndësinë e promovimit dhe ruajtjes së arbërishtes përmes nismave të tilla. Ndërsa studiuesi Fabio Rocchi, nismëtar i këtij aktiviteti, theksoi rëndësinë e bilingualizmit ndër arbëreshët, si dhe paraqiti disa prej elementëve të rëndësishëm përgjatë këtij rrugëtimi në këtë proces.

Çmimin e parë në këtë konkurs e meritoi Ilia Sancinetti me tregimin “L’appartenenza” (Përkatësia) nga Spixana. Ndërsa me çmimin të dytë u vlerësua Nicola Scalici për tregimin “Akkordeon”, në të cilin ka arritur të ndërthurë aktualitetin me frymën muzikore të kulturës arbëreshe.

Çmimi i tretë u dha për Mario Calivà, një eksponent i njohur i komunitetit arbëresh i cili u prezantua me tregimin “Mushku”, duke dhënë prova të prekshme të qëndrueshmërisë së kulturës arbëreshe përmes përdorimit të arbërishtes./atsh/KultPlus.com

Arbëreshët në alarm nga riorganizimi i sistemit shkollor italian

Komunat arbëreshe janë në alarm dhe shkak është bërë riorganizimi i sistemit shkollor italian, i cili do të prekë këto katunde gjatë vitit 2024-2025.

Ky akt i Autoritetit Rajonal të Kalabrisë nuk ka marrë në konsideratë praninë e pakicave gjuhësore dhe historike në territorin italian, të mbrojtura nga ligji 482/99 dhe të përfshira shprehimisht në nenin 1, paragrafi 557.

Në fakt, të gjitha institucionet arsimore në provincën e Kozencës që funksionojnë në një territor të pakicës gjuhësore arbëreshe (minoriteti arbëresh- shqiptaro-italian i pranishëm prej mbi 500 vjetësh në rajonet jugore) do të shfuqizohen ose do të shkrihen me institucione të tjera në zonat fqinje.

Humbja e këtyre institucioneve kulturore, sigurisht që do të shkaktojë një shpërbërje të strukturës shoqërore dhe rrjedhimisht shpopullimin e zonave, e jo vetëm shpërbërje të sistemit arsimor, i cili gjithmonë ka garantuar arsimin dhe barazinë sociale, por edhe të një sistemi të tërë territorial.

Kjo përbën edhe rrezikun e humbjes së veçorive të papërsëritshme të këtyre komuniteteve dhe të një trashëgimie të çmuar historike, kulturore dhe gjuhësore të grumbulluar prej shekujsh ndër arbëreshët./ atsh / KultPlus.com

Arbëreshët, pjesë e Sallonit Ndërkombëtar të Librit në Torino

Qendra e Studimeve dhe Publikimeve për Arbëreshët (QSPA) do të jetë pjesë e agjendës së Sallonit Ndërkombëtar të Librit në Torino, të Italisë.

Këtë vit Shqipëria do të jetë e ftuara e nderit, në Panairin Ndërkombëtar të Librit që do të organizohet në Torino, në datat 18-22 maj 2023. Ndërsa më 21 maj 2023, në sallën “Albania” po në Torino, do të zhvillohet një takim i dedikuar për QSPA, e cila do të përfaqësohet nga Drejtorja Ekzekutive e saj, Diana Kastrati dhe nga tre prej studiuesve të qendrës, Silvana Nini, Dorina Arapi dhe Rudina Hoxha.

Ky takim është një aktivitet prezantues mbi veprimtarinë dhe botimet e qendrës në një hark kohor trevjeçar, si një strukturë koordinuese për të promovuar kulturën dhe trashëgimininë e arbëreshëve të Italisë.

Në këtë takim, si dhe gjatë gjithë programit të Panairit do të jenë gjithashtu të pranishëm autorë e studiues shqiptarë që përfaqësojnë Shqipërinë në Panairin Ndërkombëtar e Librit në Torino. / KultPlus.com