Tirana institucionalizon studimet për arbëreshët

Me përfaqësues të institucioneve akademike dhe universitare të Republikës së Shqipërisë, Qendra për Studime dhe Publikime për Arbëreshët është përpjekja e parë e shtetit shqiptar për ruajtjen e gjuhës dhe identitetit kulturor të arbëreshëve të Italisë dhe të Kroacisë.

Për herë të parë studimet dhe kërkimet mbi arbëreshët do të jenë të institucionalizuara, transmeton KultPlus.

Me vulën e institucioneve të shtetit shqiptar, akademikë e studiues të shumtë do të promovojnë “ruajtjen e gjuhës dhe të identitetit kulturor të komunitetit arbëresh”. 

Krejt kjo përmes Qendrës për Studime dhe Publikime për Arbëreshët, e cila është themeluar të premten nga Këshilli i Ministrave të Qeverisë së Republikës së Shqipërisë. 

Funksioni kryesor i kësaj qendre do të jetë “kryerja e studimeve për komunitetin arbëresh, promovimi, ruajtja e gjuhës dhe identiteti kulturor tek ky komunitet, si dhe me organizimin e aktiviteteve, seminareve dhe konferencave shkencore, të cilat do të kenë si fokus komunitetin arbëresh”./koha.net/ KultPlus.com

Pesë këngë arbëreshe, për të mos u harruar (VIDEO)

Arbëreshët e Italisë janë ndoshta gëzimi më i madh dhe plaga më e madhe e shqiptarëve. Një popullsi që është larguar vite më parë nga Shqipëria edhe sot e mban gjallë kulturën shqiptare brenda territorit italian.

Arbëreshët edhe sot e kultivojnë kulturën e tyre. Këngët e tyre, ndoshta janë dëshmia më e mirë e një traditë muzikore të fuqishme e cila edhe sot trashëgohet, e këndohet në versione të ndryshme, për tu mbajtur gjallë. Frymon shqip, frymon bukur.

Po ju prezantojmë këtu pesë këngë arbëreshe të cilat vlen të dëgjohen dhe të kultivohen tek gjeneratat më të reja. / KultPlus.com

https://www.youtube.com/watch?v=7tYSPkJUEfw

Në “Dea Open Air 6”, publiku vlerësoi filmin arbresh “Arbëria”

Në “Dea Open Air 6” çmimi i publikut shkoi për një film ndryshe, të parin në gjuhën arbëreshe dhe që quhet “Arbëria”.

Regjisorja e re kalabreze Francesca Olivieri, deshi t’i sjellë publikut një film që heton lidhjet e forta të trashëgimisë kulturore të komuniteteve arbëreshe që ende mbijetojnë në disa fshatra të Kalabrisë.

Filmi trajton, nëpërmjet protagonistes Aidës, një kulturë që rrezikon të zhduket në peshën e një kulture globale homologe.

“Është i pari film fiction në gjuhën arbëreshe. U  ndjemë të mirëpritur. Fituam çmimin e publikut dhe jemi shumë të lumtur të kthehemi në Itali me të. Për ne ishte një etapë thelbësore për shpërndarjen e filmit , që shpresojmë që së shpejti të shihet në Shqipëri dhe në vende të tjera të Ballkanit”, tha regjisorja Francesca Olivieri.

Konflikti i vjetër sa jeta mes traditës dhe modernitetit bëhet e dukshme në një zonë gjeografike dhe sentimentale, në atë të Arbërisë, e cila në fakt nuk ekziston. Dhe për prodhuesit ky film nuk ka qenë një ndërmarrje e lehtë.

“Vështirësia më e madhe ishte të rikuperonim historinë, sepse arbëreshët e Italisë kanë qenë për shumë kohë të harruar. Filmi kërkoi të rikuperojë identitetin e tyre. Të ngjallë pasionin e për origjinën e tyre shqiptare”, u shpreh producenti Francesco Mollo.

Filmi do të ketë rrugëtimin në festival të tjera, duke e njohur publikun, jo vetëm me Kalabrinë, por edhe me realitetin e kinemasë kalabreze./KultPlus.com

Arbëreshët vizitojnë Himarën (FOTO)

Një grup i të rinjve arbëreshë, kanë udhëtuar nga Sicilia për në Himarë, për të parë nga afër tokën që të parët e tyre braktisën pas pushtimit osman.

Fotoja që shihet është publikuar Jani Prifti në rrjetin e tij në Facebook.

“Mikut tim Maksim Rapo i them, se këta nga Piana Degli Albanesi u kthyen mbas gati 600 vjetësh në vendlindjen e të parëve dhe shkruajtën… në faqen e tyre… ‘Arbëreshët ka Hora puthjën dheun e të parëvet të tyre ,Himarë! Hora Arbëreshëve/Piana Degli Albanesi u stis më 30 gusht të vitit 1488 ka një grup Shqipëtarësh ka Himara’” (sic.), ka shkruar Prifti./ KultPlus.com

“Nata e Gjergjit” vjen përmes Etno Fest, sjellë për herë të parë një grup Arbëreshësh nga Italia në Kosovë

Viti 2018-të, sjellë edicionin e tetë të Etno Fest, shkruan KultPlus. Kësisoj, këtë vit ky festival është ndarë në dy sesione.

Sesioni i parë ndryshe i quajtur si Sesioni Verorë, mbahet më 4 dhe 5 gusht në Fshatin Kukaj, ku tashmë edhe është bërë publikimi i programit që do të përmbajë ky sesioni i Etno Fest-it.

Nata e parë më 4 gusht, sjellë “Natën e Gjergjit”, e cila vjen në frymën e kujtimit dhe nderimit të heroit kombëtar Gjergj Kastioti ndërsa nata e dytë më 5 gusht paraqet “Natën e Diasporës” një manifestim gjithëpërfshirës për dhe me mërgimtarët.

“Çuditërisht ende nuk kemi përgjigje nga komisioni shtetëror për shënimin e përvjetorit të Skënderbeut, a do të na përkrahë a nuk do të na përkrahë për t’i dhënë këtij eventi frymën institucionale. Sidoqoftë do t’i mbajmë dy eventet me ato që mundemi dhe që kemi, e ju të dashur qytetarë, ju bashkatdhetarë jeni të mirëpritur si gjithnjë. Prezenca dhe ndihma juaj është vitale për vazhdimin e këtij festivali”, thuhet në njoftimin e stafit organizativ të Etno Fest.

“Nata e Gjergjit”, për herë të parë një grup Arbëreshësh nga Italia do të performojnë në Kosovë me rastin e këtij eventi së bashku me Pleqtë e Krujës” dhe Kastriotët e Ferizajt.
Ekspozitat dhe konferenca shkencore si dhe performanca tjera do ta bëjnë të veçantë “Natën e Gjergjit” kryeheroit kombëtar.

Sa i përket programit të “Natës së Diasporës”, është një program i ngjeshur me vizita të ndryshme, ekspozita, mbrëmje poetike, debat, program muzikor, e shumë ngjarje të tjera.

Rikujtojmë se Sesioni Vjeshtor i Etno Fest, mbahet nga data 1 deri më 5 shtator, ndërsa programi nuk është bërë ende i ditur./ KultPlus.com

Pse besimi fetar i arbëreshëve është unik

Komuniteti i shqiptarëve të Italisë, që emigruan në gadishullin Apenin në vitet e para pas vdekjes së Skënderbeut, e të cilët njihen si “arbëreshë” meqë u larguan nga vendi i tyre kur ende quheshin “arbër”, paraqesin një komunitet etnokulturor shumë të veçantë.

Përveç që kanë ruajtur identitetin e tyre kombëtar dhe gjuhën arkaike shqipe, arbëreshët kanë një besim fetar që i bën ata krejt të veçantë në historinë e krishterimit.

Megjithëse nuk janë uniatë, pasi që ata shkuan në Itali gjysmë shekulli pas bashkimit të kishave në Koncilin e Firences më 1437, arbëreshët e Italisë, janë të krishterë që e njohin autoritetin e Papës, por që në liturgji ruajnë ritin bizantin.

Profesori arbëresh Domenico Morelli, ka shpjeguar për emisionin COSMO të Kohavision-it, historinë e kësaj marrëdhënie të pazakontë, në një edicion special për marrëdhëniet e shqiptarëve me Vatikanin.

Arbëreshët, promovuesit më të mirë të Shqipërisë

Presidenti Ilir Meta vlerësoi sot rolin e arbëreshëve si promovuesit më të mirë të bukurive natyrore dhe të atraksioneve turistike të Shqipërisë.

Meta ishte sot i pranishëm në veprimtarinë e zhvilluar në Muzeun e Krujës nga Shoqata arbëreshe nga Kalabria “Magna Grecia Off-Road”, që përkujton rrugëtimin historik të Heroit tonë Kombëtar Gjergj Kastrioti Skënderbeu nëpërmjet rikthimit nga Stambolli në kryeqendrën arbërore.

Kontributi i arbëreshëve, sipas Metës, është shumë i rëndësishëm edhe për forcimin e marrëdhënieve mes Shqipërisë dhe Italisë.Në fjalën e tij, drejtuar të pranishmëve Presidenti Meta theksoi se kemi një trinom të pandashëm: Skënderbe – Arbëreshë – dhe Shqipëri.

“Pa Skënderbeun nuk do të kishim pasur arbëreshë. Pa arbëreshët figurën e Skënderbeut mund ta kishim humbur, ose të na e kishin marrë të tjerët. Dhe jo vetëm kaq, por përmes arbëreshëve, figura e Skënderbeut u rikthye në këto troje për të frymëzuar Rilindjen Kombëtare, e cila solli edhe Pavarësinë e Shqipërisë. Por siç e kemi vënë re ka sjellë edhe Pavarësinë e Kosovës e shumë zhvillime të tjera të mbara për kombin tonë”, tha Meta.

Ne u jemi mirënjohës përjetësisht arbëreshëve, tha Presidenti, duke shtuar se ata në shekuj kanë ruajtur gjuhën, traditat, kulturën, ritet fetare, dashurinë për vendin e të parëve, dashurinë dhe adhurimin për figurën e Skënderbeut. Kontributi i tyre, sipas Presidentit, është i jashtëzakonshëm jo vetëm gjatë Rilindjes sonë Kombëtare, por edhe në të gjitha momentet e tjera.

“Ky është Viti Mbarëkombëtar i Skënderbeut. Pra është një vit që ne besojmë se do të sjellë edhe negociatat e Shqipërisë për anëtarësimin në Bashkimin Evropian. Dhe këto nuk janë krejt të rastësishme, për arsye se identitetin tonë evropian në radhë të parë e ka vendosur dhe e ka përcaktuar Skënderbeu me historinë e tij të lavdishme, e cila na bën edhe sot krenarë”, shtoi ai.

Veprimtaria e emërtuar “Arbëreshët vijnë në ‘Rrugët e Skënderbeut” nisi me shfaqjen e filmit dokumentar “Arbëria e Kalabrisë”, ndërsa të pranishëm ishin edhe Ministrja e Kulturës, Mirela Kumbaro, Konsulli i Nderit i Shqipërisë në Kalabri, Aldo Marino, nënkryetari i Bashkisë së Krujës Ilir Loci, Giussepe Russo presidenti i shoqatës arbëreshe “Magna Grecia Off-Road”, ish-deputeti, Namik Dokle dhe Irena Toçi drejtore e Institutit të Librit dhe Promocionit./ ATA/ KultPlus.com

“Skënderbeu” dhe delegacioni i komunave arbëreshe i ‘pushtojnë’ zyrën Veliajt

Një delegacion prej 60 personash, ardhur nga komunat arbëreshe të Italisë, në përbërje të së cilëve ishte dhe Loris Castriota Scanderbeg, stërnipi i Gjergj Kastriotit u pritën në një takim të veçantë nga kryetari i bashkisë së Tiranës, Erion Veliaj.

Gjatë këtij takimi, kryetari i bashkisë Lungro Giuseppino Santoianni dhe Noè Andreano kryetar i bashkisë së Casalvechio-s, theksuan se Tirana është kthyer në një kantier të hapur ku po punohet për zhvillimin e qëndrueshëm të qytetit. “Është një kantier i hapur. Unë ju komplimentoj, një kryetar bashkie aktiv! Nuk është e lehtë, e kuptoj, por unë pashë se, si në Durrës, si në Vlorë edhe këtu në Tiranë ka një lëvizje, rinisje të këtij komuniteti. Kështu që ju bëj komplimentet dhe urimet më të mira për vazhdimësinë dhe për të forcuar gjithmonë e më tepër marrëdhëniet e bashkëpunimit mes Arbërisë dhe Shqipërisë”, – theksoi kryetari i bashkisë së Lungro-s, Giuseppino Santoianni.

Teksa i uroi mirëseardhjen në Tiranë, kreu i bashkisë Erion Veliaj u shpreh se Tirana po punon për të rikuperuar kohën e humbur në këto 27 vite. “Jam shumë i lumtur që jemi këtu sot dhe ky ka qenë një vit fantastik: Viti i Skënderbeut dhe besoj ka qenë një arsye, një mundësi edhe të shikohemi, edhe të takohemi si një familje e madhe. Dua t’ju uroj mirëseardhjen në Tiranë, në shtëpinë tuaj. Ju kërkoj ndjesë! Tirana është e gjitha një kantier, e keni parë kudo po punohet, edhe arsyeja është se kemi humbur shumë kohë, 27 vjet, kështu që duhet të punojmë shumë shpejt të rikuperojmë kohën që kemi humbur. Jam i lumtur që miku im, Fate Velaj, ka mundësuar këtë vizitë në Tiranë”, – nënvizoi Veliaj.

Loris Castriota Scanderbeg, i cili është stërnipi i Heroit tonë Kombëtar Gjergj Kastriotit, theksoi se rezultatet e arritura këto vite falë ndërhyrjeve për përmirësimin e infrastrukturës, por jo vetëm, kanë bërë që gjithmonë e më shumë të flitet pozitivisht për Shqipërinë.

“Rezultatet se si është transformuar pozitivisht Tirana, sigurisht me bashkëpunimit e qeverisë, por me përgjegjësinë e madhe që merr kryetari i bashkisë së Tiranës, po i shikojmë dhe jo vetëm për aspektet e jashtme si transformimi i një sheshi apo i shumë lagjeve, por edhe me ndërhyrjet me vlera arkitektonike sepse kryetari i bashkisë zgjedh edhe bashkëpunime prestigjioze me arkitektë italianë. I kemi ndjekur këto gjëra dhe na bëhet shumë qejfi. Fakti është se ju po ndërhyni dhe në shumë sektorë socialë duke vlerësuar dhe bashkëpunimet e bukura prandaj kjo na bën krenar që të mund të flasim gjithmonë e më mirë për Shqipërinë”, tha Loris Castriota Scanderbeg. /m.z//r.e/

Arbëreshët e Italisë dhe Kroacisë, klerikët fetarë e shumë qytetarë sot vizituan varrin e Skënderbeut në Lezhë (FOTO)

Sot 550 vite më parë ka vdekur heroi kombëtar Gjergj Kastrioti Skënderbeu.

Kësisoj në këtë ditë është e pamundur që secili shqiptar të mos e vizitoi varrin e Skënderbeut në Lezhë dhe kjo gjë mrekulloi sot edhe drejtorin e Trashëgimisë Kulturore-Historike në Lezhë Paulin Zefi, shkruan KultPlus.

Zefi, sot përmes rrjetit social Facebook, shprehi falënderimet e përzemërta për të gjithë ata që ndanë kohën që të vizitojnë vendin ku prehet përjetësish heroi kombëtar shqiptar.

“ 550 vite(1468-2018); nga kalimi në amshim i Heroit tonë Kombëtar, GJERGJ KASTRIOTI-SKENDERBEU”…*Falenderoj nga zemra të gjithë pjesëmarrësit e shumtë që na nderuan me praninë e tyre por në vecanti, Arbëreshët nga Italia e jugut, Arbneshët e Kroacisë, Shqiptarët e Turqisë dhe Shqiptarët e mrekullueshëm të Kosovës që janë të denjë për cdo lëvdatë…*Falenderoj punonjësit e Bashkisë-Lezhë, por në vecanti Stafin tim dhe të gjithë ata që na ndihmuan sadopak(me punë, jo me fjalë) në mbarëvajtjen e këtij aktiviteti kaq të rëndësishëm për mbarë Kombin-Shqiptar.*Lavdi jetës dhe veprave të hyjnorit”GJERGJ KASTRIOTI-SKENDERBEU”, ka shkruar Paulin Zefi, bashkë me publikimin e disa fotografive nga vizitat e ndryshme që iu bënë varrit të Skënderbeut./ KultPlus.com

“Gjurmë Shqiptare”: Arbëreshët e Zarës, gjaku ynë (VIDEO)

Historia e një komuniteti të jashtëzakonshëm, që pavarësisht vështirësive është përpjekur të ruajë gjuhën shqipe…

Si e kanë ruajtur arbëreshët e Kroacisë gjuhën, traditat, zakonet, këngët e mbartura brez pas brezi dhe historitë e jashtëzakonshme? Një histori shekullore që nis nga Liburnët e ruhet edhe sot brez pas brezi.

Arbëreshët e Zarës, gjaku ynë… një dokumentar që nuk duhet humbur, nga gazetari Marin Mema. Ndiqni të plotë dokumentarin!/ KultPlus.com

Kënga heroike arbëreshe kushtuar vdekjes së Gjergj Kastriotit

Shkruan Aurenc Bebja

Kënga e më poshtme, kushtuar Gjergj Kastriotit, është marrë në veprën e shkrimtares me origjinë shqiptare, Dora d’Istria-s (Elena Gjika), me titullin : “La nationalité albanaise d’après les chants populaires – Kombësia shqiptare sipas këngëve popullore”.

Vepra e Elena Gjikës është botuar në vitin 1866 në gjuhën frënge në “Revue des Deux Mondes”, Paris. Autorja ka përmbledhur disa këngë popullore shqiptare, ku njëra prej tyre i dedikohet heroit tonë kombëtar.

Më saktësisht, autorja e ka marrë këngën për Skënderbeun në veprën “Su gli Albanesi, ricerche e pensieri” të shkrimtarit arbëresh, Vincenzo Dorsa, të botuar në vitin 1847 në Napoli.

Ja kënga në vijim:

Kur u nis Skënderbeu për në luftë, gjatë rrugës që po ndiqte, ai takon Vdekjen, e dërguara e hidhur e aventurës së trishtë. – Emri im është vdekja : kthehu mbrapsht, o Skënderbe, sepse jetës tënde po i vjen fundi – Ai e dëgjon, e vështron, nxjerr shpatën, ndërsa ajo qëndron e shtangur.

Hije e erës, që tremb vetëm frikacakët, nga e di ti se unë duhet të vdes? Zemra jote e ngrirë a mund të profetizojë zhdukjen time ? Apo të është hapur libri i fatit të heronjve ?

Dje, në qiej, u hapën për mua librat e fatit. E zezë dhe e ftohtë si një vello, ajo zbriste mbi kokën tënde, dhe më pas ajo u hodh mbi të tjerët.

Skënderbeu përplas duart, dhe zemra e tij lëshon një ofshamë. Ah ! Fatkeq! Më erdhi fundi. Ai fillon të kujtojë të kaluarën ; sheh djalin e tij të rritet pa baba dhe mbretërinë mes lotëve. Ai mbledh luftëtarët e tij dhe u thotë :

Luftëtarët e mi besnikë, Turku do të pushtojë të gjithë tokën tuaj, dhe ju do të bëheni skllevërit e tij. Dukagjin, më sjell këtu djalin tim, këtë djalë simpatik, kështu që t’i jap mendimin tim. Lule e braktisur, lule e dashurisë sime, merr me vete nënën tënde dhe përgatit tri nga anijet më të mira. Nëse Turku e merr vesh (e ka fjalën për vdekjen e tij), ai do të të rrëmbejë dhe do të fyejë nënën tënde. Zbrit drejt plazhit : aty, ka një selvi të errët e të trishtë. Lidh kalin tim në atë selvi, dhe vendos flamurin tim mbi të, që të valvitet nga erërat e detit, dhe vari atij shpatën time. Gjaku i Turqve ka mbetur në pjesën e mprehtë të saj në të cilën fle vdekja. Nën pemën e zezë, armët e luftëtarit të frikshëm a do të qëndrojnë të heshtura ? Kur fryen era e tërbuar, kali hingëllon, flamuri valvitet, shpata jehon. Turku do ta dëgjojë, dhe, duke u dridhur, i zbehtë, i trishtuar, do të tërhiqet duke menduar për vdekjen./ KultPlus.com