Art Pasha - KultPlus

Era Berisha

“Short poems and other tales”, titullohet shfaqja e cila u shpalos në kryeqytet këto ditë. Me një skenografi e tekst të veçantë, artisti Valdrin Thaqi i cili shpeshherë nëpërmjet artit vizual shpalos tema që lidhen rreth ballafaqimit me jetën e përditshme, duke shtruar pyetje të shprehive e të jashtëzakonshme në të njëjtën kohë, kësaj radhe vjen nën penën e një formati tjetër. Aq sa është i dhënë pas detajeve në piktura, aq ka qenë edhe në këtë shfaqje që e ka prodhuar vetë, shkruan KultPlus.

“Short poems and other tales”, ndeshet me identitetin dhe traumat kulturore. Është e mbështjellë me shumë simbolika dhe ngjarje surreale, por në thelb, është një përrallë klasike e një të riu që kthehet në shtëpi.

Është një shfaqje eksperimentale që prezanton disa mediume njëkohësisht, si: poezi, performancë, muzikë dhe imazhe. Megjithëse është një shfaqje shumë e shtresuar dhe jo gjithmonë ndjek një histori lineare, publiku ka pasur mundësinë të lidhet me temat universale që paraqet vepra.

Praktikat e artistit Thaqi ndërrojnë nga pikturat eksperimentale, skulpturat, instalacioni dhe intervenimi. Mirëpo, kësaj here na shpalos dhuntinë e artit regjisorial.

Premiera e shfaqjes qe më 24 tetor në katin e gjashtë të hotelit Grand. Vendi qe i mbushur plot, për të parë nga afër krijimin e bukur të artistit Thaqi. Pamjet vizuale janë ato që fillimisht shpojnë atmosferën këndshëm. Pastaj, gërshetimi i koreografisë me muzikën rrëqethëse, ka zgjuar emocione të shumta brenda katër mureve. Si një vegim i kamotshëm, teksti lulëzon mbi diçka unike që vjen nga brendësia e Thaqit, i cili me mjeshtëri ka prezantuar një shfaqje që kalon përtej “normales”. Ai arrin të krijoj një paralel mes reales dhe imagjinatës, në të cilën audienca mund të hyjë e të dalë, kur të dojë.

Në një intervistë për KultPlus, ai na tregon se shfaqja është shkruar nga vetë ai, vitin e kaluar në Berlin. Fillimisht, e ka menduar si një përmbledhje me poezi të shkurtra dhe tregime imagjinare, por tanimë ka gjetur dritën si një shfaqje tradicionale.

Shfaqja konsiderohet të jetë gjysmë-autobiografi, e frymëzuar nga ngjarjet e vërteta, qofshin ato ngjarje të përditshme apo nga mendimet e tij të përsëritura. Por, padyshim që është e përzier me elemente të fantazisë që ndërlidhen me kujtimet dhe ndodhitë nga jeta personale e artistit Thaqi.

“Short poems and other tales”, interpretohet nga dy aktorë: Art Pasha në rolin kryesor dhe Klara Grapci, me Ensar Lutaj valltar, si dhe tre muziciente live: Viola Rrecaj në piano dhe tastierë, Yll Krasniqi në bas kitarë dhe Lum Veseli në bateri.

Në qendër të shfaqjes është Arti, personazhi kryesor, ndërsa Klara dhe Ensar përfaqësojnë aspekte imagjinare të mendjes së tij – Klara anën pavetëdijshme të tij dhe Ensar, (përmes kërcimit), anën ëndërrimtare të tij.

Dinamikat e personazheve janë të dallueshme: Arti mbetet kryesisht i palëvizshëm, ndërsa Klara dhe Ensar lëvizin rreth tij, duke ndërvepruar dhe duke i dorëzuar objekte.

Ky kontrast në lëvizje zbulon botën e brendshme të tij, me dy karakteret tjera që mishërojnë mendimet dhe imagjinatën e tij. Për më tepër, një ekran shfaq Artin të heshtur, të izoluar, duke sugjeruar një person të vetëm që ndërton skenën përreth tij. Në thelb, gjithçka që ndodh në skenë pasqyron mendimet e brendshme të personazhit të sjella në jetë.

“Frymëzimi për emrin e shfaqjes vjen nga një seri lektyrash që i kam dashur shumë qysh si fëmi, ‘Poezi dhe Tregime të Shkurtra’. Më ka pëlqy tepër, sesi çdo faqe e librit ofronte tregime të ndryshme, duke të leju të hidhesh e te lexosh kudo. Kam synu me e pasqyru këtë format në shfaqje, megjithëse në fund të fundit doli sfiduese, përfundova duke futë të dhëna delikate mes skenave për të kap ndjenjën e zbulimit”, thotë Thaqi.

Sipas tij, kjo ka qenë përvoja e tij e parë me një ekip relativisht të madh, dhe nuk mund të jetë më i lumtur me njerëzit me të cilët ka zgjedhë me bashkëpunu në këtë projekt.

“Natyrisht, kemi pasur sfida, sikurse menaxhimi i elementeve të performancës live, dhe gjithashtu mbajtja e gjithçkaje të sinkronizuar, ishte kërkuese. Përtej kësaj, kemi mbajt trajnim në gjuajtje me hark, seanca koreografike dhe kompozim muzikor për shfaqjen. Procesi ka qenë tepër i kandshëm dhe jam ndje që i gjithë ekipi ka qenë i investuar plotësisht, duke sjellë më të mirën si teknikisht ashtu edhe në pjesën kreative”, thotë tutje ai.

“Short poems and other tales”, është shfaqja e parë e artistit Thaqi. Regjia për të ka qenë një andërr e kahershme. Artet pamore, kryesisht piktura, ka qenë në thelb të krijimeve të tij, mirëpo gjithmonë ka qenë adhurues i teatrit dhe kinematografisë, dhe e konsideron veten një artist multidisiplinar.

“Besoj se mediumet e ndryshme të artit ekzistojnë për të mbështetur dhe përmirësuar vizionin e artistit, duke ofruar mjetet e nevojshme për të shprehur idetë plotësisht.”

Si një artist në zhvillim me bazë në Prishtinë dhe Berlin, tashmë artisti Valdrin Thaqi në plan ka që të vazhdoj të zgjeroj punën e tij. Ai nuk mund të parashikoj saktësisht se cili do të jetë projekti i ardhshëm, por ka një ndjenjë se për të është duke nisë diçka emocionuese. / KultPlus.com

Uranik Emini

Një shfaqje që në shikim të parë mund të duket asgjë tjetër sikurse vetëm një “Ditë Vere” e zakonshme, së fundmi u shfaq në qendër të skenës, por me një mesazh të veçantë prapa vetes. Ky prodhim me një ekip të madhe mbrapa vetes, u shkëput nga skena tradicionale e teatrit, duke u shpalosur në një mjedis të hapur dhe duke ofruar një përvojë të freskët dhe me të vërtet të “ftohtë” për shikuesit e teatrit. “Ditë Vere” prezantoi tre personazhe intriguese, duke personifikuar temat e fatit, fatkeqësisë dhe zonjës, të mishëruara nga aktorë të rinj e të talentuar, që patin fatin edhe të debutojnë në skenën e Teatrit Kombëtar të Kosovës, shkruan KultPlus.

Në thelbin e tij, “Ditë Vere” është një eksplorim i përplasjes së fateve të ndryshme, ku dy personazhe nga fusha krejtësisht të ndryshme të jetës e gjejnë veten në një pikë të njëjtë, atë të vetëvrasjes. Në një botë ku njëri ishte bekuar me të gjitha privilegjet dhe komoditetet që mund t’i ofronte jeta, dhe tjetri kishte njohur vetëm vështirësi dhe zhgënjim, rrugët e tyre u bashkuan me qëllimin e përbashkët për t’i dhënë fund jetës së tyre.

Fat-miri, mishëronte thelbin e mungesës së shpresës dhe dëshirave në jetë. Edhe pse për të çdo aspiratë, çdo ëndërr, çdo synim nuk ishte thjesht i arritshëm, por i pashmangshëm, ai kishte çdo gjë që dëshironte dhe jetonte pa shpresën se diçka e re mund të ndodhte, por e dinte se realizimi i të gjitha dëshirave të tij, ishte i paevitueshëm. Duke pas gjithçka në jetë dhe aftësi për çdo gjë, atij i mungonte diçka shumë e thjeshtë, shpresa për të përjetuar diçka ndryshe.

Ndërkaq, Fat-keqi, jeta e të cilit kishte qenë e mbushur me fatkeqësi, ai ishte tanimë i familjarizuar me një seri zhgënjimesh të pafundme. Që nga dështimi për të mësuar aftësi të reja deri te të qenit i paaftë për të krijuar lidhje domethënëse, ekzistenca e tij dukej pa qëllim. Në sytë e Fat-keqit, jeta ishte bërë një luftë e pamëshirshme, një udhëtim i shkretë pa asnjë rezultat të sukesit, por çdo veprim, fjali, bisedë e tij kishte të njëjtin rezultat, atë të dështimit.

Udhëtimet e tyre të kundërta, njëri i zhytur në dëshpërim dhe tjetri i mbushur me shpresë, përbëjnë thelbin e “Ditë Vere”. Ky prodhim unik paraqet shkrirjen e këtyre dy jetëve në dukje të ndryshme, duke i çuar ato në një takim fatal, ose edhe jo…

Në shfaqje gjithashtu paraqitet edhe pjesa e “mrekullive” duke lënë një pikëpyetje në qoftë se ato ekzistojnë me të vërtetë. E pikërisht, përmes një shalli paraqitet edhe një kthesë e papritur e fatit, Zonja, e cila ndalon tragjedinë, i jep krejtësisht një kuptim tjetër rrjedhës së shfaqjes. E gjitha skena në ambient të hapur u pasurua edhe me kompozimin e Memli Kelmendit që kishte ndikim të madh në kalimin nga njëra skenë në tjetrën.

Derisa personazhet takohen në këtë mjedis të ri, ata fillojnë të kalojnë kohë me Zonjën dhe njëkohësisht të bëjnë një “garë” mes veti se kush do ta fitojë atë në fund.

Ndërkaq, Regjisori i shfaqjes, Kaltërim Balaj, tha për KultPlus se ndjehet shumë falënderues për të gjithë ata që dhanë kontribut që kjo shfaqje të shkojë sa më mirë, duke dhënë edhe disa detaje nga prapaskenat.

“Këtu jashtë nuk ka pas prapaskena hiç. Kemi punuar në sy të të gjithë publikut, nga skena në skenë. Na kanë pa duke përparuar çdo ditë. Realisht, shfaqja është “Ditë Vere” dhe e shkruar për një ditë të bukur vere me fate të ndryshme dhe me dramën që e ka, ku në një ditë të bukur vere është një ditë shumë e trishtë për personazhet. Shfaqja ka qenë e planifikuar për 18 tetor, mirëpo Teatri e ka përcjellë motin dhe ka vendosur që ta bëjë më 15 tetor, megjithatë pa pas mundësi që të parashikojmë në tërësi motin, që ka qenë shumë i ftohtë sot”.

Balaj u shpreh mirënjohës edhe për aktorët, që përkundër të ftohtit, nuk u dorëzuan dhe nuk u ndalën së punuari.

“Jam shumë falënderues për aktorët që në këtë të ftohtë, jo vetëm që nuk janë dorëzuar, por s’ka pasur që i ndalë as fryma as i ftohti. E falënderoj publikun që qëndroi deri në fund dhe teatrin që na ka qëndru mbrapa me mbështetje të plotë”, tha ai.

Potenciali i aktorëve në Kosovë, qoftë atyre të rinj apo rezidentë të teatrit, është shumë i madh sipas Balajt.

“Mendoj që në këtë shfaqje kemi pas potencial të jashtëzakonshëm, e besoj që në Kosovë nuk mungon aspak. Si zgjedhje regjisoriale ka qenë që personazhet kryesore të jenë moshat më të reja. Aktorët e ansamblit kanë qenë shkollë për ne, ndërsa të rinjtë kanë qenë një motor i pandalshëm për ne. Një inspirim që të vazhdoj tutje, por sigurisht e kemi pas edhe një siguri dhe mbështetje në përvojën dhe shkollën e ansamblit të Teatrit Kombëtar të Kosovës, për të cilin jam shumë falënderues”, përfundon regjisori i shfaqjes “Ditë Vere”.

Njëri ndër protagonistët kryesor të shfaqjes, Andi Bajgora, foli për KultPlus rreth rolit të tij dhe se sa shumë ia vlejti që e gjithë kjo shfaqje, përkundër ftohtit, të realizohet në këtë mënyrë.

“Në këtë shfaqje janë tri karaktere, Fatmiri, Fatkeqi edhe Dama (Zonja), më shumë paraqiten sikurse koncepte sesa personazhe reale. Po, është diçka nëpër të cilën kalojmë të gjithë ne nëpër to. Thjesht janë të ndara nëpër dy ekstreme, se si dikujt në jetë i shkon gjithçka mirë, dhe dikujt tjetër çdo gjë keq. Kjo është një mundësi absolutisht shumë e madhe për mu dhe ia ka vlejte deri në pikë të fundit që ta realizojmë këtë shfaqje edhe në ditën më të ftohtë nga të gjitha provat që i kemi bo”, thotë Bajgora.

Zonja, e luajtur nga aktorja e re dhe debutuese Era Balaj, u shpreh për KultPlus se i gjithë procesi ishte shumë i veçantë.

“Kjo shfaqje ia ka vlejte jashtëzakonisht shumë. Procesi për mu ka qenë shumë i veçantë, për mu është hera e parë me një shfaqje në Teatrin Kombëtar të Kosovës dhe është një eksperiencë që nuk do ta harroj kurrë. Ekipa ka qenë fantastike dhe teatri, stafi gjithçka shkoi shumë mirë. Filmi e ka emocionin e vet, mirëpo mendoj që nuk janë të krahasueshme për mendimin tem. Me u paraqit përpara publikut në mënyrë të drejtpërdrejt, është diçka të cilën kur e mendoj, nuk e di nëse e boj qysh duhet. Rolin të cilin e kom bo është një zonjë, një damë që jo domosdoshmërisht duhet me qenë dama të cilat i imagjinojmë ne. Me e tregu anën tjetër të një zonje që e din çka don, e din ku qëndron dhe me i marr të gjitha senet që ajo i don në fund”, përfundon ajo.

Udhëheqësi artistik i Teatrit Kombëtar të Kosovës, Kushtrim Mehmeti, tregoi se merita kryesore për kalimin e teatrit në skenë alternative, është e gjithë ekipit që punoi për realizimin e kësaj shfaqje.

“Nëse më pyet 100 herë, unë 98 herë e zgjedhi skenën alternative. Kjo nuk është meritë e imja, shfaqja e sotshme, por meritë e të gjithë bordit dhe personave të përfshirë në këtë shfaqje. Planifikimi ka qenë që kjo shfaqje të mbahet në shtator, megjithatë kanë ndodhur disa ndryshime të cilat në skenën alternative nuk shkojnë ashtu qysh ti i planifikon, kemi arrit që ta realizojmë me 15 tetor. Kjo shfaqje do t’i ketë edhe disa repriza në fund të tetorit dhe fillim të nëntorit, e pastaj shfaqja do të “paketohet” për stinën e pranverës dhe verës në mënyrë që të jetë tamam siç duhet”.

Sipas Mehmetit, teatri është teatër aty ku ndodhë.

“Teatri është teatër aty ku është. Në realitet nëse e shohim si skenë me madhësi, gjerësi dhe madhësi, as ndërtesa kryesore e Teatrit Kombëtar të Kosovës aktualisht, nuk ka skenë në Kosovë që i plotëson në plotni kërkesat e regjisorit. Mendoj që secila skenë i plotëson kushtet, megjithatë duhet ta kesh parasysh se ku je duke punu. Nuk jemi duke punuar në gjende të zakonshme, por megjithatë po arrijmë të krijojmë diçka që, unë e them çdo herë që renovimi i Teatrit Kombëtar, ka sjellë një fat në fatkeqësi për të gjetur skena alternative. Tani do ta kemi edhe një skenë tjetër në hapësirat e ish-RTV21, ku do t’i kemi 3 skena për zhvillim minimalisht normal të teatrit klasik”, thotë ai.

Në rolet kryesore luajtën artistët Andi Bajgora, Art Pasha, Era Balaj, Lumnije Sopi, Veton Osmani, Adhurim Demi dhe Naim Berisha, të shoqëruar nga instrumentistët nga Filharmonia e Kosovës, Meriton Ferizi dhe Aurora Kabashi.

“Ditë Vere” na sfidon të marrim parasysh fuqinë transformuese të shpresës, edhe në momentet më të errëta, dhe të pyesim nëse fati me të vërtetë i jep formë jetës sonë apo nëse, në fund, janë zgjedhjet tona ato që përcaktojnë udhëtimin e së ardhmes.

Ky produksion ka nxitur publikun të përqafojë pasiguritë e jetës dhe të gjej shpresën edhe në vendet më të vështira, ose qoftë edhe në raste të tilla kur vetëm një ndodhi më normale mund t’i dhurojë kuptim të ri jetës tënde. /KultPlus.com

Etiketë: Art Pasha

Valdrin Thaqi në artin e regjisë, shpalosi shfaqjen surreale “Short poems and other tales”

Bashkëdyzimi i dy botave të ndryshme shpalosen në një “Ditë Vere” të (jashtë)zakonshme