“The American Foreign Service Journal” ka botuar, në shkurt të 1931, në faqen n°81, një shkrim në lidhje me përurimin e legatës së re amerikane në Shqipëri në prani të mbretit Zog, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :
Dedikim për Legatën e re Amerikane në Shqipëri
“Në Ditën e Falënderimeve (Thanksgiving Day), me 27 nëntor (1930), u përurua legata e re amerikane në Tiranë nga ministri amerikan, Herman Bernstein, në praninë e Mbretit Zog, anëtarëve të qeverisë së tij dhe të trupit diplomatik, si dhe anëtarëve të komuniteteve amerikane dhe të tjera të huaja.
Fjalimi i hapjes u bë nga ministri amerikan, të cilit Mbreti iu përgjigj shkurtimisht. Në vijim, kryeministri foli në emër të qeverisë shqiptare. Në emër të përfaqësuesve të huaj foli edhe ministri britanik, dekan i trupit diplomatik. Prania e Mbretit i shtoi shumë interes këtij rasti, veçanërisht pasi kjo ishte vizita e tij e parë në një mision të huaj.
Legata e re përbëhet nga tre ndërtesa; rezidenca e ministrit, rezidenca e sekretarit dhe kancelaria. Është Legata e parë që kompletohet nga fondet e parashikuara nga projektligji i Porter-it, i cili përvetësoi 10,000,000 dollarë për ndërtimin e legacioneve të ambasadave dhe konsullatat në vendet e huaja. Të tre shtëpitë ndriçohen dhe ngrohen nga një impiant qendror, i pavarur. Shtëpia e ministrit është përshtatur në mënyrë të mrekullueshme për pritjet (takimet) pasi ka tre dhoma të mëdha pritjeje.
Prona e re shtrihet një sipërfaqe prej 3.5 akrash, mbi një vend të lartë në rrugën e Elbasanit rreth një çerek milje nga qendra e Tiranës. Ndërtesat kanë pamje nga jugperëndimi drejt një vargu të bukur kodrash, mbi më të afërtën e të cilave një ditë do të ndërtohet pallati i ri i Mbretit Zog. Mbrapa Legatës ngrihet një varg i mrekullueshëm i Alpeve Shqiptare me malin Dajti që ngre majën e tij mbi malet përreth, i veshur me borë në dimër dhe në verë duke reflektuar ngjyrat e mrekullueshme të perëndimit të diellit nga maja e tij shkëmbore.
Legata amerikane në Tiranë është ndërtimi i parë vërtet modern në Shqipëri dhe populli shqiptar ka shfaqur interes të madh për rehatinë dhe komoditetet e ndërtesave moderne amerikane. Shumë vëmendje kanë tërhequr banjat, ngrohja me avull dhe frigoriferët elektrikë.
Ngritja e godinave të reja për të strehuar Misionin Amerikan në Shqipëri ka inkurajuar edhe vendet e tjera të ndjekin shembullin. Britanikët, italianët dhe francezët tani po planifikojnë të ndërtojnë legata të reja dhe tashmë janë blerë vende për këtë qëllim nga qeveritë britanike dhe italiane në afërsi të pronës amerikane.”
“Pro Armenia” ka botuar, me 10 tetor 1901, në f.172, një shkrim në lidhje me letrën e Ismail Qemalit drejtuar asokohe redaktorit të gazetës franceze “Le Matin”, të cilën, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar.
Një letër nga Ismail Qemali
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Lexojmë në “Le Matin” :
Bruksel, 26 shtator 1901.
Zoti redaktor,
Vizita e perandorit të Rusisë në Francë nuk është një nga ato mirësjelljet banale që përsëriten kaq shpesh midis sovranëve të Evropës.Sundimtari më i fuqishëm në tokë shtrëngon duart e më të ndriturës së republikave.Ky vëllazërim midis absolutizmit dhe demokracisë përbën në vetvete një nga ato fakte të jashtëzakonshme që nuk i hasim në historinë politike të kombeve.Në fillim të shekullit të kaluar, Car Aleksandri I erdhi në Francë në krye të ushtrisë së aleatëve për të zhdukur rrënjën e Revolucionit francez;në agimin e shekullit të sotëm, është Cari Nikolla II ai që vjen atje si mik, si aleat i këtij kombi të madh, i cili gjithmonë harron fyerjet e së shkuarës, gjithmonë i gatshëm për të bërë zgjedhje fisnike për të mirën dhe përparimin e njerëzimit.
Qëndrimi i autokratit të madh mes marinarëve, ushtarëve dhe qytetarëve francezë, është shenjtërimi i Revolucionit të madh;urbaniteti i skajshëm i këtyre të fundit ndaj pritësit të tyre të shquar shpall laicizimin e së drejtës hyjnore.Atë që patriotët e mëdhenj të Republikës së parë, kapedanët e mëdhenj, perandorët dhe mbretërit e mëdhenj francezë nuk arritën dot me kaq shumë sakrifica, kaq shumë pushtime, e arritën njerëzit e thjeshtë, por të përkushtuar dhe të sinqertë të Republikës së tretë.Franca, në formën e saj të vërtetë, është e vendosur fort midis kombeve të mëdha dhe, nga lartësia e madhështisë së saj, ajo është e lirë të ushtrojë ndikimin e saj mirëbërës mbi fatin e njerëzimit.Burrështetasit e Republikës mund të krenohen për këtë dhe ata që duan të përfitojnë nga madhështia e Francës janë të parët që urojnë veten për këtë.
Ne orientalët, pa dallim race apo feje, e ndiejmë, ndër të gjitha, efektin e dobishëm të kësaj situate politike në Francë;të gjithë ne e vendosim shpresën tonë në asnjëanësinë dhe në frymën e saj të drejtësisë.Qëndrimi i saj ndaj atij që me keqbërjet më të neveritshme ndot si shekujt më të ndritur ashtu edhe vendet më të shenjta, na jep një pamje të përurimit të një epoke drejtësie për popujt fatkeq të Lindjes.
Ishta Franca ajo që pati nderin të ndërpresë marrëdhëniet politike, jo me Turqinë, por me Abdul-Hamidin, i cili për një çerek shekulli ka përdorur të gjitha instrumentet administrative dhe politike që kurora i siguron atij për të shkatërruar vendin e tij dhe për të shtypur nënshtetasit e tij.Ne, osmanët, përshëndesim, pa përjashtim, nismën e lumtur të Republikës Franceze, së cilës i bashkohemi me zemër e shpirt për ta ndihmuar në aksionin e saj të shtrëngimit kundër regjimit të terrorit dhe hilesë.Ne jemi të gatshëm të pranojmë çdo kompromis që synon të vendosë në Kostandinopojë një qeveri të ndershme dhe njerëzore, të aftë për të garantuar marrëdhënie të mira me kombet e huaja dhe për të vlerësuar vlerën e angazhimeve ndërkombëtare; për të instaluar, për më tepër, në provinca një administratë që i përgjigjet aspiratave legjitime të popujve të ndryshëm dhe u siguron individëve gëzimin e lirisë individuale dhe të drejtën e iniciativës private.
Ne dëshirojmë të shpresojmë se fryti i menjëhershëm i aleancës së shpallur kaq solemnisht midis Republikës liberale dhe Autokratit të drejtë e paqësor, do të jetë rivendosja e rendit dhe drejtësisë midis popujve të Lindjes, të cilët banojnë nën shtypjen e një njeriu me një kapriço të paemër dhe të paprecedentë si dhe zhdukja e të vetmes njollë të zezë që kërcënon vazhdimisht horizontin e qetë të Evropës.
Iniciativa që Franca ka ndërmarrë në një rend thjesht humanitar, e mbështetur nga aleati i saj i shquar, zemra e të cilit është plot dashuri për drejtësinë dhe paqen, mund të përballet vetëm me miratimin unanim të të gjitha fuqive të qytetëruara dhe mirënjohjen e përjetshme të të gjithë popujve të patrashëguar e të braktisur për kaq shumë kohë në regjimet më të urryera.
Ju lutem pranoni, zoti redaktor, shprehjen e ndjenjave të mia më të shquara.
“The New York Herald” ka botuar, të dielën e 27 janarit 1929, në faqen n°3, një shkrim në lidhje me kërkesën e Mbretit Zog ndaj qeverisë shqiptare për të realizuar reformën agrare, të cilin Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar.
Mbreti Zog urdhëron reformën agrare në planin e politikës së tij
Burimi : The New York Herald, e diel, 27 janar 1929, f.3
Lideri shqiptar thotë se do të kërkojë bindje.
I shkruan kryeministrit
Modernizimi u shmang për të mos demoralizuar jetën në fshatrat malore.
(Nga The Herald dhe Herald Tribune Bureau.) Vjenë, e shtunë. — Mbreti Zog i Shqipërisë nisi sot një deklaratë politike në përputhje me premtimet e tij të mëparshme dhe gjithashtu tregoi se ai duhet t’i bindet.
Në një letër drejtuar Kryeministrit të tij, ai shpjegon projektet e tij, të cilat do të kulmojnë me një reformë të plotë agrare, me qëllimin kryesor për shpërndarjen më të drejtë të tokës.
Mbreti thotë se toka është pasuria më e madhe e Shqipërisë, se ajo duhet punuar me efikasitet dhe tërësisht, duke shtuar se aty ku është e pamjaftueshme për të ushqyer njerëzit, duhet të krijohen ndërmarrje industriale.
Pjesë të tjera të “dekretit” thonë se zyrtarët fajtorë për abuzime ose për shpërfillje të detyrës do të shkarkohen dhe Mbreti i paralajmëron zyrtarët e tij që të kuptojnë se çdo qytetar që vjen tek ata është një anëtar i kombit.
Duke treguar një dëshirë për të tërhequr kapital të huaj, Mbreti shpjegon se përfaqësuesve të ndërmarrjeve të huaja duhet t’u jepet shpejt çdo informacion i dëshiruar.
Mbreti Zog, megjithatë, me sa duket nuk dëshiron të modernizojë vendin e tij — ose të paktën shumë shpejt — sepse ai deklaron se traditat e vjetra duhet të respektohen, pasi braktisja e tyre mund të demoralizojë banorët primitivë të fshatrave malore.
“Stamboul” ka botuar, të shtunën e 6 shkurtit 1886, në ballinë, një shkrim në lidhje me faljen e Abdyl Frashërit nga Sulltani, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar.
Abdyl bej Frashëri
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
“Shqiptari Abdyl bej Frashëri, vëllai i Sami beut, shkrimtar i njohur osman, me ndikim të madh në vendin e tij, i komprometuar në kryengritjen shqiptare të vitit 1881, ishte arrestuar dhe internuar në Panderma (Bandirma).
Madhëria e Tij Perandorake Sulltani sapo e ka falur (amnistuar).
Abdyl beu ka mbërritur në qytetin tonë.”/ KultPlus.com
“L’Unità” ka botuar, të premten e 10 nëntorit 1972, në faqen n°10, një shkrim në lidhje me mendimin asokohe të legjendës së futbollit shqiptar (kosovar) Naim Kryeziut për rezultatin e derbit Roma – Lacio, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar.
Kryeziu: Roma është më teknike
Të ftosh Naim Kryeziun për të folur për derbin është njësoj si të nxitësh një fëmijë të luajë me lodrën e preferuar. E bën me entuziazëm, fugë, duke hedhur haptazi qoftë edhe pak nga zemra e tij romaniste në fjalim. Ish-anësori i djathtë i verdhëkuqve i vitit të “Skudetos” aktualisht stërvit djemtë e Almas dhe e bën këtë në mënyrë metodike, me kompetencë, siç e tregon edhe klasifikimi i grupit D të serisë D, i cili e sheh ekipin bardhejeshil në krye të renditjes, me shpresa të shkëlqyera promovimi.
Arritëm të takonim Kryeziun, pikërisht gjatë stërvitjes, në fushën e skuadrës dhe intervista solli vrojtime të mprehta dhe të menduara, tipike të njeriut kompetent dhe modest.
“Unë do të thosha menjëherë – filloi Kryeziu – se kurrë më parë tifozët romakë nuk do të mund të ndjekin një derbi argëtues dhe luftarak si këtë herë. Të dyja skuadrat, në fakt, do të paraqiten në terrenin e Olimpico-s me skeptrin e të parit në renditje; një skeptër i merituar, për më tepër, pasi nga sa kemi parë deri më tani, Roma dhe Lacio bëjnë një lojë të gjallë dhe efektive.
Nuk mund të bëj krahasime – vazhdoi ai – mes lojës së kohës sime dhe asaj aktuale. Nuk e zbuloj ujin e nxehtë nëse them se loja duke adoptuar “metodën” e famshme apo “sistemin” lejonte një manovër më spektakolare. Sot, dy skuadrave kryeqytetase u mungon një anësor i vërtetë, njeriu që sprinton dyzet apo pesëdhjetë metra dhe më pas, pasi ka arritur në fund, lëshon krosin në qendër, një tmerr i vërtetë për portierët e kohës.
Detyrat e lojtarëve në ditët e sotme janë të ndryshme dhe nuk u mungojnë dy skuadrave romake, nëse shkojmë dhe shohim, kampionë autentikë në rolet e tyre. Cordova, për shembull, është thjesht i mrekullueshëm kur lëkundet përpara nga mesfusha, me sytë e kthyer nga sulmi në kërkim të shokut të skuadrës i pambrojtur, dhe më pas i shërben atij me një prekje të thatë dhe të pastër, tipike për lojtarin shumë të talentuar.
Edhe Lacio, besoj, mund të krenohet me lojtarët e vet; sidomos me Chinaglia-n dhe këtu nuk po them asgjë të re.
Është e vështirë të prononcohem për rezultatin e “derbit” të së dielës. Derbet janë përtej çdo parashikimi, por në përgjithësi, besoj vërtet se verdhekuqtë do të përfundojnë fitues. Dhe e imja nuk është një deklaratë e diktuar vetëm nga zemra, ajo buron edhe nga disa konsiderata teknike, që nuk mund të neglizhohen: Romës, për të qenë vërtet e shkëlqyer, i duhen vetëm disa mbrojtës të mirë (pa ofendim për këta aktualë që janë gjithashtu profesionistë të ndershëm) dhe një sulmues. Pjesa tjetër, nga publiku te trajneri, nga mesfushorët te portieri, është gati për ngjitjen në titull.
Përmendja e publikut nuk ishte e rastësishme. Roma është një nga qytetet e pakta që mund të mburret se ka një tifozeri të jashtëzakonshme. Në kohën time stadiumi ishte destinacion, në rastet e mëdha, të 30 mijë njerëzve, tani flitet edhe për një stadium 200 mijë vendesh. Dhe më pas të rinjtë, të cilët janë një forcë jetike për klubet e futbollit. Anzalone, me inteligjencë, vazhdon t’u ofrojë disa lehtësi djemve dhe shpërblehet me një prezencë të vazhdueshme dhe të zjarrtë në tribuna, në çdo rast, ndaj çdo kundërshtari.
Megjithatë, për fat të keq, nuk e di nëse do të jem në tribunë, por zemra ime me siguri do të jetë aty, së bashku me tifozët e Romës, për t’u gëzuar për një fitore të mundshme, në të vërtetë… të sigurt. Veç kësaj, unë që kam përjetuar gëzimin e fitimit të një “Skudeto” me fanellën e verdhekuqve, shpresoj që “ujqërit” të mund të përjetojnë të njëjtin gëzim sa më shpejt, ndoshta këtë vit.”
Dhe në këtë deklaratë të fundit ne marrim leje, duke e lënë këtë njeri në punën e tij që kushedi se çfarë do të jepte për të qenë në gjendje të veshë edhe një herë fanellën me numrin shtatë, të hidhet në fushën vendimtare, të godasë rrjetën nga një distancë prej njëzet metrash, siç bënte tridhjetë vjet më parë.
“Radiocorriere” ka botuar, me 9 korrik 1960, në faqen n°9, një shkrim në lidhje me një dokumentar asokohe mbi arbëreshët, “shqiptarët e fundit të Skënderbeut, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar.
Një dokumentar radiofonik nga Mascilli dhe Talamo
Të fundit e Skënderbeut
Në Kalabri, pas disfatës së pësuar në luftën heroike kundër turqve, ende jetojnë me zakonet dhe traditat e tyre greko-shqiptare pasardhësit e kolonëve që erdhën në Jug duke ndjekur atdhetarin e madh.
Gjyshet e Santa Sofia d’Epiro, në atë të Cosenza-s, u tregojnë ende sot nipërve të tyre, si dhe përrallat e repertorit të zakonshëm, bëmat e mëdha të heroit kombëtar shqiptar Gjergj Kastrioti i njohur si Skënderbeu.Thonë se heroi, i lindur në Shqipëri në vitin 1404, e kaloi rininë mes turqve, peng dhe shërbëtor i Sulltan Muratit II. Duke u bërë mysliman, ai luftoi kundër të krishterëve të Serbisë, Venedikut dhe Hungarisë. Derisa ndërroi flamurin dhe besimin, gjatë betejës së madhe të Kunovicës në vitin 1443, dhe nuk u hakmor kundër turqve, me shpatën e tij të mprehtë dhe ato të luftëtarëve të tij.Që atëherë, turqit u përpoqën më kot të shtypnin ish-shërbëtorin e sulltanit, i cili u bë mbrojtësi legjendar i pavarësisë së Shqipërisë dhe, siç e quante papa, “athleta Cristi”.Njëqind e dyqind mijë myslimanë të armatosur (gjysëm milioni e një milion, sipas biografëve të tij më entuziastë dhe më të theksuar) nuk mjaftuan për të thyer heroin, i cili, përveç mbrojtjes së Shqipërisë, gjeti kohën dhe mundësitë për të ofruar shërbime ushtarake për Ferdinandin e Napolit duke luftuar kundër Giovanni d’Anglò dhe Antonio Orsino-s, princit të Tarantos.Kastrioti u dëmshpërblye nga Ferdinando Trani, Monte Gargano dhe S. Giovanni Rotondo. Në gadishullin italian, ai la kolonitë shqiptare dhe shkoi të vdiste në atdheun e tij, jo me shpatë apo heshtë siç do të kishte dashur si një luftëtar i madh, por nga ethet.
Burimi : Radiocorriere, 9 korrik 1960, f.9
Gjyshet e Santa Sofia d’Epiro shtojnë se me heroin mbërritën edhe shqiptarët e parë të vendit. Përkundrazi, këto erdhën disa vjet pas vdekjes së Skënderbeut, i thirrur nga peshkopi i Bisignano-s, i cili me ta mendoi të ripopullonte qytetin e shkatërruar nga murtaja.Natyrisht, pasardhësit e rinj të kolonistëve të lashtë shqiptarë nuk ëndërrojnë më të përsërisin bëmat e heroit të madh shqiptar dhe as të shfarosin turqit. Ata ëndërrojnë për motoçikleta dhe makina, qytetet në veri dhe veçanërisht Amerikën, ku kanë miq dhe të afërm që kanë emigruar në masë.Ata e ruajnë dhe flasin gjuhën shqipe në shtëpi, në kishë falen shqip, martohen sipas zakoneve shqiptare, por, kur merren me punë, flasin gjuhën kalabreze.Shpirti flet gjuhën e lashtë, ndërsa trupi flet të renë, thonë të vjetrit, të rinjtë buzëqeshin me këto aforizma.Sa për të kaluarën, ata e ndjejnë të gjallë vetëm faktin fetar, të cilin e ripërtërijnë në ritin katolik grek. Më këmbëngulës në zakonet dhe traditat shqiptare janë banorët e San Benedetto Ullano-s, gjithashtu në provincën e Cosenza-s, në të kaluarën një nga qendrat më të shquara intelektuale dhe kulturore të italo-shqiptarëve.
Burimi : Radiocorriere, 9 korrik 1960, f.9
Këtu këngët, ritet e dasmës dhe veshjet e grave ndryshojnë dukshëm nga ato të zakonshmet në vendin tonë, por jo më shumë se sa ndryshojnë përdorimet dhe zakonet e disa vendeve në Sardenjë. Sapo kalon nga San Benedetto Ullano në San Demetrio Corone dhe në qendra të tjera në Kalabri apo Siçili, pak a shumë të hapura për jetën e shumicës së italianëve, të krijohet përshtypja se gjuha shqipe në gojën e këtyre kalabrezëve apo siçilianëve janë një lloj dialekti, jo aq i lehtë për t’u kuptuar sa dialekti napolitan apo romanesk, por jo më i vështirë se ai i logudorishtes, kaljarit apo gjenovez.Sa i përket zakoneve dhe ceremonive të ndryshme, ato thjesht duhen konsideruar ndër gjërat më të gjalla dhe më të bukura që ruhen në arkën e madhe të Noe-s të traditave popullore. Ne nuk mendojmë se këta bashkatdhetarë që janë tanët me gjuhë dhe zakone të ndryshme mund të konsiderohen se i përkasin një vendi tjetër, ashtu si amerikanët nuk i konsiderojnë si të huaja ato popullsi që kanë origjinë, fe dhe raca të ndryshme, dhe kanë jetuar për një kohë të gjatë në frymën e territorit të tyre dhe të zhvillimit të tyre shpirtëror.
“La Quotidienne” ka botuar, të hënën e 18 prillit 1831, në ballinë, një shkrim në lidhje me fjalimin e mbajtur nga Mustafa Pashë Bushatlliu para njerëzve më të rëndësishëm të Shkodrës, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar.
Shqipëri
Shkodër, 5 mars. (Korrespondencë nga Gazeta Augsburgut.)
Pak ditë më parë, Mustafa Pasha thirri njerëzit më të rëndësishëm të qytetit tonë, për të marrë mendimin e tyre për raportin që kishte marrë se Veziri i Madh kishte marrë vendimin për fillimin e luftimeve kundër Pashallëkut të Shkodrës. Mustafai iu drejtua këtij kuvendi në një fjalim, pasazhet më të shquara të të cilit janë si më poshtë :
“Veziri i madh (e ka fjalën për Reshid Pashën) dëshiron të ndajë territorin tonë. Tashmë, qoftë me kërcënime, qoftë me premtime të rreme, ai ia doli të nënshtrojë nën pushtetin e tij qytetetet e Elbasanit, Tiranës, Kavajës, Durrësit, Krujës dhe Ohrit.
Ju kam thirrur së bashku për t’ju bërë të ditur gjendjen e gjërave dhe për të ditur nëse preferoni të qëndroni nën zgjedhën e Portës dhe t’i nënshtroheni sistemit të ri ushtarak dhe sistemit të ri të taksave, apo të mbroni lirinë tuaj;në këtë rast jam gati të sakrifikoj deri në pikën e fundit të gjakut tim; Më duhet t’ju them se e gjithë forca e Vezirit të Madh përbëhet nga vetëm 16.000 burra. Prandaj nuk është e frikshme dhe nuk duhet të frymëzojë ndonjë frikë serioze.
Djali im është vendosur në Dibër me 8.000 burra të fisit të Madganit (Matjanit), gati për të hyrë në fushatë. Boshnjakët, zotërit e Gjakovës dhe Prizrenit, si dhe një pjesë e Serbisë, më dhanë sigurinë se do të më vinin në ndihmë në luftën që po përgatitet. Unë kam kërkuar një burrë nga çdo familje e pashallëkut tim dhe besoj se jam në gjendje të hyj në fushatë katër ditë pas festës së Bairamit.”
Ky ligjërim ndërpritej shpesh nga shenja të qarta pëlqimi. Kuvendi njëzëri deklaroi se duhej luftuar për ruajtjen e pavarësisë së vendit.
Mësuam se qytetet e përmendura më lart ishin të pushtuara vetëm nga një pjesë e vogël e ushtrisë së Vezirit të Madh, ai vetë ishte ende rreth Korçës me dhjetë mijë burra. / KultPlus.com
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Gazeta franceze “La Clef du cabinet des souverains” ka botuar, me 15 shtator 1797, në ballinë dhe faqen n°2, kopjet autentike të korrespondencës midis Ibrahim Pashë Bushatlliut dhe Napoleon Bonapartit, të cilat, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, i ka sjellë për publikun shqiptar.
Korrespondenca midis Bonapartit dhe Pashait të Shkodrës
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Milano, 25 gusht.
Këtu qarkullojnë kopje që duken autentike, të letrës së Pashait të Shkodrës drejtuar Bonapartit dhe të përgjigjes së gjeneralit francez. Të dyja pjesët janë të denja për vëmendjen e lexuesve kureshtarë.
Kopja e letrës së Pashait të Shkodrës drejtuar gjeneralit Bonapart.
Zoti është i madh dhe veprat e tij janë të mrekullueshme: për kryegjeneralin, mbrojtësin e ligjit të Isait, për njeriun e fuqishëm të Republikës Franceze, gjeneralin e gjeneralëve, Bonapartin, fitimtarin sublim të rajoneve të Italisë, gjeneralin e përgjithshëm, besnik, i nderuar, i mëshirshëm dhe mirëbërës.
Unë i dërgoj atij këtë shkresë :
Unë, princi i gjeneralëve.
U plotësofshin dëshirat tuaja; u konsolidoftë miqësia jonë e përjetshme; arritshin përshëndetjet e mia të sinqerta; qofsha i informuar me lajmin interesant për gjendjen perfekte të shëndetit tuaj dhe për shkak të kësaj miqësie që do të na bashkojë përgjithmonë dhe për të cilën dëshiroj t’ju jap provat më të informuara dhe më të shpeshta.
Miqësia që bashkon Portën osmane me Republikën Franceze nuk ka reshtur kurrë së qeni besnike dhe e sinqertë.
Dora e të fortit, e drejtuar nga dora e Zotit, duke asgjësuar fuqinë venedikase dhe duke e nënshtruar atë në ligjet tuaja, vendosi marrëdhënie të reja midis dy monarkive.Harmonia që ekziston mes tyre rritet kur dy popujt i afrohen njëri-tjetrit; dhe forcimi i ri i lidhjeve që na bashkojnë më detyron t’ju kërkoj një nder të ri.Ai konsiston në mbështetjen nga miku im i sinqertë që nënshtetasit dhe tregtarët e mi që tregtojnë në Venedik, të mbrohen në personat dhe në objektet e tregtisë së tyre;le t’u ofrohet mikpritje dhe le të shikohen me sy të mirë.Kjo është kërkesa ime e vetme; dhe për këtë ju kam dërguar këtë shkresë dhe ia kam përcjellë miqve më besnikë.Pas mbërritjes së këtyre pak rreshtave; pasi të keni kuptuar përmbajtjen e tyre, sipas kuptimit në të cilin i kam diktuar; shpresoj që tregtarët e Shkodrës, nënshtetasit e mi, të konsiderohen mirë, të mbrohen dhe të nderohen.Meqë jam i bindur se do të marr atë që kërkoj nga ju, kjo letër do të shërbejë njëkohësisht për t’ju shprehur mirënjohjen time.
Zoti është i madh dhe veprat e tij janë të mrekullueshme.
Le të mos reshtë kurrë miqësia që na bashkon.
Gjenerali i Shkodrës, Ibrahimi.
Përgjigjja e Bonapartit është pak më afër lakonizmit republikan.
Përgjigjjja e kryegjeneralit Bonapart për Pashain e Shkodrës Ibrahimin.
Kam lexuar me kënaqësinë më të madhe lavdrimet në letrën e shkruar nga Zotëria juaj. Republika franceze është një mike e vërtetë e Portës së Lartë; por ajo ka një konsideratë të veçantë, sidomos, për kombin trim shqiptar, i cili ndodhet nën urdhërat tuaja.
Kam dëgjuar me dhimbje fatkeqësinë që i ka ndodhur vëllait tuaj (E ka fjalën për Kara Mahmud Pashë Bushatin) : ky luftëtar i patrembur meritonte një fat më të denjë për trimërinë e tij ; por ai u shua nga një vdekje e guximshme.
I dërgoj Zotërisë suaj urdhërin e dhënë nga unë, që i lejon flotës osmane të lundrojë pa shqetësim në Adriatik. Turqit do të trajtohen si kombet e tjera, madje do të përfitojnë disa lehtësime : në të gjitha rastet, unë do të mbroj shqiptarët dhe do të jem i lumtur t’i shpreh Zotërisë suaj respektin e konsideratën e lartë që kam për të.
Nënshkruar : Bonaparti
Në shenjë miqësie, i lutem Zotërisë suaj të merrni katër arkat me pushkë që ju kam dërguar.
“The Chicago Tribune” ka botuar, të premten e 25 marsit 1929, në faqen n°5, një shkrim në lidhje me udhëtimin e çifteve të sapomartuara shqiptare drejt SHBA-ve, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :
50 shqiptarë sjellin nuset e tyre në Shtetet e Bashkuara
Rezervoni udhëtimin në bordin e Leviathan-it që lundron nesër
Pesëmbëdhjetë çifte të porsamartuara shqiptarësh kaluan dje përmes Parisit, rrugës për në Cherbourg, për të pritur anijen kyesore të SHBA-ve, Leviathan-in, që do të lundrojë të shtunën.
Ky është kontingjenti i parë i 50 çifteve të rinjsh nga Shqipëria që kanë rezervuar muajin e mjaltit për në Amerikë në anijen Leviathan. Ata u shoqëruan në Paris dhe Cherbourg nga agjenti i përgjithshëm i linjës në Tiranë, z. Andrea F. Krasniqi.
Të martuarit janë shtetas amerikanë që kanë emigruar nga Shqipëria disa vite më parë dhe janë të punësuar si tregatarë frutash, ushqimesh dhe tregtarë të vegjël në Boston dhe përreth.
Edhe pse kuota shqiptare prej 100 në vit plotësohet për 50 vitet e ardhshme, një vajzë që martohet me një shqiptar të amerikanizuar fiton të drejtën për vizë pa kuota dhe shmang rregullat e kuotave.
Tri nga nuset që lundrojnë të shtunën janë nuse “foto”. Të tjerat janë vajza që pritën dashuritë e tyre të fëmijërisë për t’u vendosur në biznes në Tokën e Re përpara se të martoheshin./KultPlus.com
“Radiocorriere” ka botuar, me 19 mars 1955, në faqen n°6, një shkrim në lidhje me një dokumentar asokohe mbi shqiptarët e Kalabrisë, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar.
Për kë biente kambana?
Një dokumentar nga Antonio Federici mbi shqiptarët e Kalabrisë
Burimi : Radiocorriere, 19 mars 1955, f.6
Kisha mijëravjeçare e Sant’Adriano-s, tashmë gjysmë e rrënuar, ndodhet në Kalabri, pranë San Demetrio Corone, pra në zemër të rajonit shqiptar.Sipas një legjende të lashtë, kambana e Sant’Adrianos kishte një tingull, në kohë të tjera, që dëgjohej nga të gjithë shqiptarët, edhe përtej Adriatikut, në atdhe.
Sot ky tingull është shumë i dobët: shqiptarët e Kalabrisë ende rezistojnë, rreth Sant’Adrianos, në përpjekje për të ruajtur traditat e tyre, zakonet e tyre të lashta, por “përparimi” përparon dhe nuhat mbetjet e fundit të jetës së mirëfilltë dhe të vrazhdë shqiptare. Ndoshta është afër koha kur edhe kambana e Sant’Adrianos do të heshtë përgjithmonë.
Në fotot e mësipërme, nga e majta: kostumet e komuniteteve me origjinë shqiptare në Castrovillari dhe Lungro (Cosenza) – Majtas: Kisha e Sant’Adriano-s. – Djathtas: Vajza nga Lungro me kostumin e saj tradicional (Fotografi të Bruno Stefani-t)
“National Fisherman” ka botuar, në gusht të 1935, në faqen n°24, një shkrim në lidhje me rekomandimin e Gjon Milit për dallimin dhe përdorimin e dritës së fenerëve përtej mjegullës, të cilin Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :
Rekomandimi i intensiteteve elektrike anormale për dritat shpuese të mjegullës
Mbitensioni i llambave inkandeshente në reflektorë ose thjerrëza speciale do të rriste fuqinë e qirinjve të llambave të fenerëve detarë një mijë herë dhe dukshmërinë në një drejtim të caktuar në mjegull deri në tre herë, sipas Gjon Milit, inxhinier i kompanisë Westinghouse Lamp.
“Për vite me radhë inxhinierët kanë kërkuar pa sukses një burim të ri ngjyrash për dritën që do të depërtonte në mjegull në një distancë të sigurt për navigimin ajror dhe detar,” thotë z. Mili.
“Megjithatë, vetëm kohët e fundit inxhinierët menduan të rrisin shkëlqimin e dritave të fenerëve detarë duke i ndezur ato në mbitension dhe duke përdorur reflektorë dhe lente për të intensifikuar fuqinë e rrezeve të dritës.”
Byroja e Lighthouses, Departamentit të Tregtisë, ka kryer eksperimente të një natyre të tillë. Llamba të veçanta të fenerëve janë instaluar përgjatë brigjeve të lumenjve dhe vijës bregdetare të porteve për t’u përdorur vetëm gjatë mjegullave dhe mund të bëhen praktikë standarde në të ardhmen për të përballuar lundrimin e sigurt. Ata gjithashtu pajisën sinjalet detare në mënyrë që llambat të jenë në mbitension gjatë mjegullës.
“Në një mjegull të ditës me densitet mesatar, ose në atë në të cilën objekti mund të shihet në afërsisht 400 këmbë, sinjali detar me një llambë me fuqi 50 qirinjsh ka një gamë dukshmërie prej rreth 800 këmbësh,” shton z. Mili.
“Në një reflektor ose lente të projektuar siç duhet, i njëjti mbitension i llambës mund të prodhojë deri në 500.000 fuqi qirinjsh. Do të ishte e dukshme tre herë më larg se burimi i 5 qirinjve.”
Funksionimi i mbitensionit të një llambe inkandeshente (të flaktë) u shpjegua si aplikimi i më shumë volteve sesa nevojitej për të prodhuar dritë të bollshme gjatë jetëgjatësisë mesatare të zakonshme prej 1.000 orësh, si p.sh. përdorimi i një llambe 115 volt në 140 volt. Mbitensioni bën që filament (rezistenca) të shkëlqejë më shumë dhe kështu të prodhojë më shumë dritë; por llambat kanë jetë më të shkurtër.
“Reduktimi i jetëgjatësisë së llambës përmes funksionimit të mbitensionit të llambave sinjalizuese gjatë mjegullës mund të kompensohet duke i vënë ato në nën tension gjatë motit të kthjellët,” shton z. Mili.
“Le Gaulois” ka botuar, të premten e 18 shkurtit 1927, në faqen n°4, një shkrim në lidhje me marrëdhënien speciale të Francesco Crispi-t me Shqipërinë, të cilin Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar.
Crispi dhe Shqipëria
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Është e natyrshme që gazetat përpiqen të shpjegojnë dhe justifikojnë qëndrimin e Italisë ndaj Shqipërisë. Thonë se interesi që ka qeveria e Romës për situatën dhe fatin e ardhshëm të vendit të shqiptarëve (Skipétars) nuk daton nga dita e djeshme dhe citojnë fjalët e thëna më shumë se një herë nga Crispi, fjalë që përcaktojnë sigurisht linjën që Italia duhet të ndjekë në çështjen shqiptare.
Crispi u interesua për fatin e Shqipërisë edhe për një arsye tjetër, atë personale. Diktatori i parë italian i kohëve moderne, sepse edhe Crispi ishte diktator, por i një lloji të ndryshëm nga z. Musolini dhe diktatura e të cilit u shemb pas fatkeqësisë në Adoua (Abisini – Etiopie), ishte me origjinë shqiptare dhe me sa duket mburrej për këtë. Familja e tij kishte emigruar në shekullin e pesëmbëdhjetë nga Shqipëria dhe ishte vendosur në Siçili. Duke folur për Shqipërinë, Crispi një herë tha këto fjalë :
“Ne kemi për detyrë të shmangim, ose të paktën të ruhemi nga çdo ndikim i huaj në këtë vend. Paprekshmëria e Shqipërisë duhet të vihet në krye të politikës sonë të jashtme. Neglizhimi i kësaj pike do të ishte ngritja e një pengese të pakapërcyeshme për të ardhmen tonë në Adriatik.”
Në ditarin e tij, Shqipëria përmendet në një bisedë që ka pasur më 26 tetor me Domenico Farini-n, asokohe President i Senatit :
“Në 1887, tha Crispi, ne ishim kundër që Austria të merrte Bosnjën dhe Hercegovinën. E parashtrova këtë mendim, në emër të qeverisë italiane, ndaj Derby-t dhe Bismarck-ut. Këta, në një marrëveshje që më bëri përshtypje të mrekullueshme, u përgjigjën : “Merreni Shqipërinë”. Sigurisht, unë u përgjigja : “Çfarë të bëjmë me të?” Dhe Derby shtoi : “Është gjithmonë një garanci”. Dhe Bismarck-u shprehu këtë mendim : “Nëse nuk ju pëlqen Shqipëria, merrni një tokë tjetër turke në Adriatik.”
Crispi vazhdon në ditarin e tij: “Më ishte i qartë kuptimi i fjalëve të dy shtetarëve, të cilët kishin motivuar refuzimin tim për t’i dhënë Austrisë Bosnje-Hercegovinën nga pikëpamja e mbrojtjes ushtarake të Italisë. Kufijtë tanë lindorë janë të hapur ndaj pushtimit të armikut dhe nëse ne përforcojmë Austrinë me territor të ri, do të përballojmë dëmin.”
***
Duke komentuar këtë deklaratë dhe opinionin e shprehur nga Derby dhe Bismarck-u, gazetat italiane thonë se nëse Crispi nuk e kishte realisht në programin e tij politik aneksimin e Shqipërisë në Itali, ai nuk do të pranonte që territori të binte nën dominimin e një fuqie tjetër. Në një nga shkrimet e tij të datës 1 maj 1900, ai shprehu idenë e tij për këtë temë :
“Kohët e fundit, tha ai, pohohet me shumë lehtësi se diplomacia vjeneze po mediton për pushtimin e Shqipërisë.Ky pohim është më i veçanti.Shqipëria nuk është sllave; është një komb me personalitetin e tij, me një gjuhë dhe zakone që të kujtojnë origjinën e tij pellazge.Në këto kushte, do të kuptonte se duke pranuar një zotim të gjatë dhe të lashtë, do të pranohej që Shqipëria të shpallte pavarësinë e saj, por do të ishte një gabim shumë i rëndë ta inkorporoje atë në vendet sllave të Evropës. Pranimi për aneksimin e Shqipërisë në Austri nuk do të ishte një avantazh për këtë perandori, dhe do të ishte një dëm i pallogaritshëm për Italinë, e cila do të shihte kështu fshirjen dhe përgjithmonë të çdo gjurmë të influencës së saj mbi Adriatik.”
Dhe z. Crispi shton :
“Një ofendim i tillë ndaj arsyeve tona, të drejtave tona, të mbështetura në një traditë të lavdishme, nuk do të ndodhë.Miqësia e ngushtë dhe e përzemërt, e kultivuar gjatë pesë shekujve, e sjell Shqipërinë shumë më afër nesh sesa me Perandorinë Austriake, ku aneksimi i saj vetëm sa do të rriste mosmarrëveshjet racore dhe konfuzionin e gjuhëve.”
***
Pas Crispi-t, ishin Markezi i San Giuliano-s dhe Konti Guicciardini ata që u kujdesën shumë për Shqipërinë. Këta dy ministra – të keqkuptuar nga kryetarët e këshillit të asaj kohe që nuk kuptonin asgjë nga politika e jashtme – (flet kështu l’Idea Colaniale) bënë çmos për të rinovuar marrëdhëniet e dikurshme me Shqipërinë dhe për të vazhduar programin e Crispi-t. Gazetat italiane shtojnë se këta dy ministra me Crispi-n ishin pararendësit e depërtimit italian në Shqipëri, promotorët dhe vazhduesit e politikës shqiptare që Italia inauguroi në 1890 dhe që zoti Mussolini po zbaton sot duke miratuar paralajmërimin tradicional : “Mbani sytë nga Shqipëria”.
“L’Opinion nationale” ka botuar, të mërkurën e 28 nëntorit 1860, në faqen n°2, një shkrim në lidhje me një dekret të veçantë që u lejonte asokohe shqiptarëve të Italisë të praktikonin fenë e tyre, të cilin Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar.
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Shkruajnë nga Torino, 23 Nëntor, në gazetën “Siècle – Shekulli” :
“Unë gjej në Fletoren Zyrtare të Siçilisë një dekret, të datës 12 tetor në Napoli, që nuk e di pse, doli në fletën zyrtare vetëm në nëntor; Më duket se meriton vëmendjen tuaj, sepse dëshmon përkushtimin e pushtetit diktatorial ndaj të gjithëve. – Husson.”
Këtu është teksti i dekretit të cilit i referohet korrespondenti :
“Duke pasur parasysh se liria e ndërgjegjes e sapo fituar u garantohet të gjithë qytetarëve të shtetit kushtetues të mbretërisë italiane;
E lexuar dhe shqyrtuar tuma e Benediktit XIV, e titulluar “Etsi pastoralis”;
Në sajë të fuqive që i përkasin diktaturës së ishullit të Siçilisë në çështjet kishtare,
Dekreton :
Artikull unik. Ekzekuatura mbretërore e dhënë në tumën “Etsi pastoralis” të Benediktit XIV, e cila pushon së qeni në fuqi në Siçili, shpallet e pavlefshme.
Greko-shqiptarët, të cilët në të gjitha luftërat kundër tiranisë kanë treguar guximin e tyre, do të gëzojnë liri të plotë për ushtrimin e plotë të adhurimit (kultit) ortodoks lindor.
Urdhëron që ky ligj, i pajisur me vulën kombëtare, të botohet në mënyrën e zakonshme dhe të futet në koleksionin e akteve të qeverisë, për t’u respektuar nga kush mund t’i referohet.
Napoli, 12 tetor 1860.
Diktatori, GARIBALDI.
Sekretari i Shtetit, CRISPI.”
Dimë se një numër i caktuar fisesh shqiptare, prej shumë vitesh, janë vendosur si në shtetin e Napolit ashtu edhe në ishullin e Siçilisë, ku një lokalitet fqinj i Palermos mori, për shkak të vendosjes së tyre, emrin Rrafshi i Grekëve (Piana dei Greci).Ata kanë ruajtur gjuhën, zakonet dhe veshjet e tyre kombëtare; por duket se atyre nuk u lejohej të mbanin (praktikonin) fenë e tyre. Pikërisht këtë e korrigjoi dekreti diktatorial që sapo lexuam.
“The New York Herald” ka botuar, të dielën e 11 nëntorit 1928, në faqen n°3, një shkrim në lidhje me ndriçimin elektrik historik të kryeqytetit shqiptar, të cilin Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :
Tirana tashmë e ndriçuar nga dritat elektrike
Tiranë, Shqipëri, e shtunë. — Rrugët e ngushta të kryeqytetit piktoresk të Shqipërisë u ndriçuan këtë javë për herë të parë në historinë e tyre nga llambat elektrike dhe grupe të vogla qytetarësh shiheshin të mbledhur rreth shtyllave duke admiruar rrezet e shndritshme që bienin mbi to.
Punimet që furnizojnë rrymën janë ndërtuar tërësisht me kapital shqiptar dhe janë ndër më modernet në Europën Lindore.
Gazeta e parë e përditshme e botuar në Shqipëri doli të hënën. Quhet “Gazetaere” dhe botohet nga një kompani e cila u krijua për të zhvilluar kulturën shqiptare nëpërmjet botimit të gazetave, literaturës së lehtë (argëtuese) dhe revistave.
“Arab Times” ka botuar, të martën e 30 janarit 1990, në faqen n°6, thirrjen e Mbretit Leka Zogu I për lirinë e Kosovës, të cilën, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar.
Thirrje për lirinë e Kosovës
Burimi : Arab Times, e martë, 30 janar 1990, f.6
Bruksel, 29 janar (Reuter) : Pretendenti në mërgim (ekzil) për fronin shqiptar, “Mbreti” Leka, bëri sot thirrje për pavarësi për krahinën jugosllave të Kosovës, ku policia qëlloi për vdekje shqiptarët etnikë gjatë demonstratave të fundjavës.
“Në vitin 1913 Kosova ishte viktimë e copëtimit të territorit shqiptar. Mbi të gjitha, ajo është bërë një republikë e pavarur, krejtësisht më vete”, tha Leka në një intervistë për gazetën belge “La Dernière Heure”.
“Kosova, një enklavë prej 1.7 milionë shqiptarësh etnikë kryesisht myslimanë në Republikën Jugosllave të Serbisë, duhet të bëhet përfundimisht pjesë e Shqipërisë”, tha Leka.
Tani jeton në Afrikën e Jugut me gruan dhe djalin e tij, por Leka ishte vetëm dy ditësh kur një pushtim gjerman dhe italian (në fakt italian) detyroi të atin, Mbretin Zog, të ikte nga Shqipëria në vitin 1939.
Leka, i cili thotë se synon të përmbysë regjimin stalinist të Shqipërisë për t’i hapur rrugën demokracisë së stilit perëndimor, ishte në Bruksel në një turne në Evropë dhe Shtetet e Bashkuara për të mbledhur (marrë) mbështetjen e të mërguarve shqiptarë për një kryengritje.
“The Daily Colonist” ka botuar, me 3 prill 1977, në faqen n°44, një shkrim në lidhje me arrestimin e Mbreti Leka Zogu I në Bangkok, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar.
Bangkok – “Tij Leka Mbret Shqptarvet”, i cili e quan veten Mbreti Leka i Shqiptarëve, është arrestuar për armëmbajtje pa leje.
Ai pretendon të jetë kreu i qeverisë shqiptare në mërgim dhe udhëheqës i një lëvizje guerile për të përmbysur qeverinë komuniste.
“DTIC – Defense Technical Information Center” ka botuar, me 25 janar 1990, në faqet n°1 dhe 3, një intervistë ekskluzive të Leka Zogut I për një media serbo-kroate (Novosti Osam) me gazetarin Momcilo Popovic, të cilën, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar.
Leka stërvit forcat ushtarake jashtë vendit për të “ndihmuar” shqiptarët
…Rezidenca e tij në një periferi të Johanesburgut është e mbrojtur vetëm nga një truprojë, megjithëse ai pretendon se ka pasur deri në gjashtë përpjekje për ta vrarë në vitet e fundit.
Megjithatë, truproja i lartpërmendur është padyshim i armatosur dhe i trajnuar profesionalisht. Ai kontrollon me kujdes çdo vizitor në çdo kohë. Gjashtë qen janë gjithashtu në krah gjatë gjithë kohës. Vetë Leka I, i cili është i gjatë 180 centimetra, mban një pistoletë dhe një thikë zbukuruese në rripin e tij.
“Një pistoletë dhe një thikë në brezin e dikujt,” shpjegoi ai, “janë pjesë e traditës sonë. Ky është zakon për të gjithë shqiptarët e rritur.”
“Unë nuk dua një mbrojtje të madhe sepse jam optimist. Mbi të gjitha, ndiej që fundi i pritjes sime për tu kthyer në atdhe po afron. Ky vit do të jetë shumë i zymtë, dhe kështu e dërgova stafin tim me pushime, sepse më vonë ata nuk do të kenë shumë mundësi për këtë.” – deklaroi Leka I.
Ashtu si një hero komik, Leka I beson se gjashtë atentatet u organizuan “nga Jugosllavia”, “në përgjigje të pozicioneve të mia kritike në lidhje me Kosovën”.Edhe pse ai nuk citoi ndonjë provë, ai “e di” këtë. I pyetur, para së gjithash, sa dinte për situatën aktuale në Shqipëri dhe si e shikonte atë, “Madhëria e Tij” u përgjigj me emocion :
Leka I :Për vite me radhë, unë kam qenë jashtëzakonisht i informuar për të gjitha ngjarjet në vendin tim. Në fund të muajit të kaluar, trazirat, ose rebelimi popullor, në Shkodër dhe Kukës u shtypën pa mëshirë. Kjo është vetëm e përkohshme, megjithatë, pasi raportet që unë kam marrë tregojnë se morali në ushtri dhe Sigurimi [shërbimi shqiptar i sigurisë] atje është shumë i ulët, dhe hierarkia qeverisëse është bërë e korruptuar.
NOVOSTI OSAM : A janë përfshirë edhe paratë tuaja në këtë?
Leka I :Jo. Ata po shpenzojnë paratë e njerëzve. Për një kohë të gjatë, Shqipëria ka jetuar në një vakum dhe njerëzit janë nën presion të madh nga regjimi i urryer ateist, i cili nuk di të sundojë (drejtojë) shtetin. Njerëzit po vuajnë, sepse nuk mund të arrijnë standardin e jetesës që njerëzit meritojnë në ditët e sotme.
NOVOSTI OSAM : A keni pasur ndonjë kontakt me Ramiz Alinë, presidentin aktual shqiptar?
Leka I :Edhe pse u dënova në mungesë me vdekje si një “armik i popullit”, unë jam përpjekur t’i shpjegoj Alisë pikëpamjet e mia. Ishte e humbje kohe.
NOVOSTI OSAM : A keni pasur ndonjë problem me agjentët e Sigurimit?
Leka I :Ata vazhdimisht përpiqen të infiltrojnë organizatat tona, ashtu si agjentët e vendeve të tjera, veçanërisht nga shërbimi i inteligjencës Jugosllave. Kjo na krijon probleme të caktuara, sepse shërbimi ynë i inteligjencës duhet të humbasë kohën për t’i zbuluar ato.
NOVOSTI OSAM : Kush ka interes t’ju vrasë?
Leka I :Fati im ka qenë gjithnjë në duart e të Plotfuqishmit. Unë jam përgjegjës vetëm para popullit shqiptar, dhe kjo do të vazhdojë të jetë e vërtetë, derisa i gjithë kombi të zgjedhë lirisht dhe në mënyrë demokratike një qeveri që dëshiron të ndjekë. Unë fitoj armiq midis atyre që kërcënohen nga aspiratat tona legjitime.
NOVOSTI OSAM : A nuk ju duket se po e ekzagjeroni kur përhapni vlerësime të papërpunuara (pabazuara) të situatës në Kosovë?
Leka I :Populli shqiptar padyshim që dëshiron të ribashkohet dhe të jetë zot i fatit të vet. Si udhëheqës i tyre legjitim, për të cilin kam vetëm interesat e tyre në mendje, unë do të bëj gjithçka që është e mundur për të kontribuar në ribashkimin e zonave etnike shqiptare me atdheun e tyre. Natyrisht, rrethanat dhe metodat që do të çojnë në ribashkim do të varen plotësisht nga aftësia e fqinjëve tanë për të kuptuar perënditë tona. Veçanërisht dua të theksoj se unë besoj në një politikë të fqinjësisë së mirë si mënyra më e shëndetshme për të ruajtur stabilitetin në një zonë që ka njohur vuajtje për një kohë të gjatë dhe ka qenë shkaku i drejtpërdrejtë i dy luftërave botërore. Do të ishte më së miri të arrijmë qëllimet tona pa gjakderdhje. A nuk do të ishte më racionale të flisni me fqinjët tuaj për të ardhmen e zonave etnike shqiptare në Jugosllavi, në vend që të përkeqësonin ndarjet, siç po bëhet tani në Kosovë me ndihmën e njësive speciale nga qeveria federale në Beograd?
NOVOSTI OSAM : Ju po flisni për “ribashkim”, megjithëse Kosova nuk i ka përkitur kurrë Shqipërisë dhe megjithëse serbët, malazezët dhe disa popuj të tjerë sllavë kanë jetuar në atë rajon për shekuj.
Leka I :Shikuar historikisht, sllavët janë ardhje të kohëve të fundit në zonat që tani pushtojnë. Është e vërtetë që ka pjesë të Kosovës që kanë rëndësi të veçantë për serbët. Do të shkoja shumë larg nëse do të mohoja këto fakte. Megjithatë, dua të shkoj një hap më tej dhe të them se nëse ulemi me qeverinë serbe dhe jugosllave dhe të diskutonim për këtë, me siguri do të arrinim në një lloj interesi të përbashkët. Për shembull, manastiret e shenjta, aq të lavdëruara dhe të kremtuara, dhe monumenti i Betejës së famshme të Kosovës, mund të caktohen dhe të njihen si jashtë territorit nga të dy palët. Ky është statusi që kanë ambasadat në vendet e tjera.
NOVOSTI OSAM : Ju me sa duket nuk e imagjinoni që Jugosllavia nuk mund të pranonte një mundësi të tillë.
Leka I :Problemet në lidhje me Kosovën mund të zgjidhen vetëm me vullnet të mirë nga të dy palët. Duhet kuptuar që ribashkimi i popullit shqiptar është i domosdoshëm dhe se vetëm në atë kusht mund të ndërtohen marrëdhënie të fqinjësisë së mirë.
NOVOSTI OSAM : A do të përmirësonin ndryshimet e mundshme demokratike në Shqipëri shanset për normalizimin e marrëdhënieve me Jugosllavinë?
Leka I :Unë sinqerisht besoj se zgjedhja e një qeverie demokratike në Shqipëri do të ishte gjithashtu mënyra më e mirë për të arritur bashkëpunimin, derisa të kuptohet se populli shqiptar nuk mund të mbetet i përçarë.
NOVOSTI OSAM : Në disa raste të mëparshme, ju keni përmendur një lloj konfederate ballkanike. Çfarë kuptoni me këtë, dhe cilat vende do të ishin pjesë e saj?
Leka I :Në kohën e tanishme, është e nevojshme të kuptohet se vendet e vogla si ato Ballkanike, të cilat janë të banuara nga grupe të ndryshme etnike, të cilat kanë fe dhe zakone të ndryshme, dhe të cilat kanë trashëgimi të ndryshme kulturore, kanë një vështirësi të madhe duke jetuar në paqe dhe duke bashkëpunuar me njëri-tjetrin, përveç nëse i respektojnë ato dallime. Nëse fillojmë të respektojmë njëri-tjetrin, vullneti i mirë do t’i përgjigjet vullnetit të mirë dhe aleancat e mira ekonomike dhe tregtare do të vijnë gjithashtu. Në kushte të tilla, edhe kombet plotësisht të pavarura mund të mendojnë për t’u bashkuar në një konfederatë, kryesisht për arsye ekonomike dhe mbrojtëse. Secili komb në një konfederatë të tillë do të ishte i pavarur. Marrëdhëniet e ndërsjella do të rregullohen me traktate dhe marrëveshje, dhe jo me dominimin e disave mbi të tjerët.
NOVOSTI OSAM : Përveç oborrit mbretëror, ekziston edhe një “qeveri shqiptare në mërgim”. Cilat janë marrëdhëniet tuaja me anëtarët e saj?
Leka I :Si udhëheqës i opozitës parësore ndaj diktaturës shqiptare, unë kam kontakte me shumë parti me ide të ndryshme politike. Si i tillë, unë përfaqësoj mendimin e shumicës së popullit shqiptar. Për më tepër, meqenëse monarkia shqiptare nuk u rrëzua kurrë nga vullneti i popullit, por më tepër nga një akt agresioni nga ana e Italisë fashiste në 1939, qeveria shqiptare në mërgim nuk pushoi së ekzistuari. Detyrat e saj janë të shumta dhe ajo do të vazhdojë të mbajë gjallë pishtarin e lirisë derisa të vijë koha kur kombi do të zgjedhë qeverinë e tij në një referendum të lirë, demokratik dhe mbarëkombëtar.
NOVOST OSAM : Nëse populli shqiptar do të pranonte kthimin tuaj, si do të ishte monarkia juaj?
Leka I :Do të ishte natyrshëm një monarki kushtetuese, siç u krijua për herë të parë nga Kushtetuta e vitit 1928.
NOVOSTI OSAM : Cili do të ishte statusi i fesë në një shtet të tillë?
Leka I :Kushtetuta e vitit 1928 e përcakton mbretin si mbrojtësin e të gjitha feve. Mbreti ka të drejtë të zgjedhë fenë e tij, si çdo qytetar. Siç e dini, unë jam një mysliman, por të gjitha fetë do të trajtoheshin në mënyrë të barabartë dhe të mbrojtura.
NOVOSTI OSAM : Cilat janë marrëdhëniet tuaja me numrin e madh të shqiptarëve që jetojnë në Perëndim?
Leka I :Marrëdhëniet e mia me bashkatdhetarët e mi në të gjithë botën kanë qenë gjithmonë të shkëlqyera. Unë gjithmonë kam qenë i gatshëm të dëgjoj problemet e tyre dhe të kuptoj nevojat e tyre natyrore, madje edhe t’i ndihmoj ata nëse jam në gjendje ta bëj këtë. Kjo është e vërtetë për marrëdhëniet e mia me të gjitha partitë dhe grupet politike të emigrantëve shqiptarë, dhe me dëshirën e Zotit, kjo do të vazhdojë të jetë e vërtetë.
NOVOSTI OSAM : Shtypi i Evropës Perëndimore ka shkruar disa herë për një farë “Princ të Kosovës” Kryeziun. Kush është ai, dhe ku e fitoi një titull të tillë?
Leka I :Unë nuk e dija që i afërmi im Esad Kryeziu po e përdorte atë titull. Në çdo rast, ai është djali i hallës sime. Princesha Nafije ishte e martuar me Cenabeg Kryeziun.
NOVOSTI OSAM : Çfarë planifikoni të ndërmerrni më tej për njerëzit tuaj në Shqipëri?
Leka I :Kjo është një pyetje shumë e ndjeshme, sepse nuk dua t’i bëj publike qëllimet e mia paraprakisht.
NOVOSTI OSAM : Kohët e fundit, megjithatë, ju lëshuat një “shpallje mbretërore” dhe ia dërguat njerëzve tuaj në Shqipëri.
Leka I :Po. Në të, unë i bëra thirrje popullit shqiptar dhe forcave të armatosura shqiptare që të punojnë së bashku për të përmbysur regjimin e paligjshëm, i cili po vazhdon tiraninë dhe nënshtrimin e vëllezërve dhe motrave tona të dashura. Kjo shpallje tashmë është kontrabanduar (ka hyrë) në Shqipëri dhe fletëpalosjet (traktet) që e përmbajnë atë do të hidhen së shpejti në disa qytete nga balonat.
NOVOSTI OSAM : Ju bëni një jetë mjaft luksoze. Disa vjet më parë, ju u akuzuat si tregtar armësh. Si e fitoni (siguroni) jetesën tuaj?
Leka I :Unë e mbajta veten duke punuar si përfaqësues i ndërmarrjeve të ndryshme të mëdha, dhe së fundmi fillova biznesin tim, duke shitur mallra të konsumit. Ato akuza për tregtinë e armëve janë thashetheme që kanë ekzistuar për një kohë të gjatë. Pretendohej se merresha me drogë dhe gra. Këto ishin sulme të vrazhda ndaj personit tim. Unë kurrë nuk kam qenë tregtar armësh. Sigurisht, është e vërtetë që unë kam blerë herë pas here armë për njësitë tona, për rezistencën… Kur kjo është e nevojshme për ne, për njerëzit tanë, unë e bëj atë, dhe kurrë për përfitim.
NOVOSTI OSAM : A do të thotë kjo se keni një lloj ushtrie tuajën?
Leka I :Ne jemi përpjekur gjithmonë të krijojmë forca ushtarake që do të ndihmonin njerëzit në Shqipëri. Ato janë duke u trajnuar për vite në shumë vende.
“Le Figaro” ka botuar, të premten e 11 gushtit 1939, në ballinë, një fotografi të rrallë të Leka Zogut foshnje, realizuar gjatë kohës së strehimit të familjes mbretërore shqiptare në Francë.
Aurenc Bebja, nëpërmjet blogut të tij “Dars (Klos), Mat – Albania”, ka sjellë, për publikun shqiptar, fotografinë në fjalë, si dhe përshkrimin e saj nga prestigjiozja franceze :
Djali i mbretit Zog
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Këtu, paraqitur nga dadoja e tij, dje, në Versajë, princi i vogël Aleksandër (Leka), djali i mbretit Zog të Shqipërisë dhe mbretëreshës Geraldinë.
“The New York Times” ka botuar, të hënën e 26 qershorit 1911, në faqen n°5, apelin e shkrimtarit, diplomatit dhe politikanit të shquar, z. Faik Konica, për të mbledhur fonde në SHBA për bashkëkombasit tanë dhe për të kërkuar ndihmë mjekësore për të sëmurët dhe të plagosurit, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar.
Apeli i shqiptarëve
Vazhdojnë të luftojnë deri në lirinë e sundimit turk — por të sëmurët e tyre kanë nevojë për ndihmë.
Burimi : The New York Times, e hënë, 26 qershor 1911, f.5
Faik Bej Konica, përfaqësues i Partisë Revolucionare Shqiptare në Shtetet e Bashkuara, është këtu për të mbledhur fonde për “bashkatdhetarët e tij dhe për të kërkuar ndihmë mjekësore për të sëmurët dhe të plagosurit që aktualisht janë në varësi të Malit të Zi, i vetmi vend në Evropë që ka ndihmuar të sëmurë dhe të varfër me furnizime. Në një intervistë me një gazetar të Times në Hotel Navarre mbrëmë Faik Beu tha :
“Ne duhet ta mbajmë revolucionin me çdo kusht derisa të jemi të pafuqishëm ose Shqipëria të çlirohet nga zgjedha turke. Kam marrë një kabllogram nga komiteti shqiptar ku shkruhej “Rebelimi vazhdon”.”
Uroj të kuptohet se Mali i Zi na ka ndihmuar nga pikëpamja bamirëse si qenie njerëzore në vështirësi dhe jo si kryengritës kundër sundimit turk. Sapo kam ardhur nga Bostoni, ku u mblodhën 4.000 dollarë mes shqiptarëve dhe simpatizantëve të tyre. Gazeta greke Atlantis në këtë qytet ka publikuar një apel për abonime nga lexuesit e saj në kauzën e lirisë.
Humbja e Shqipërisë nga Turqia do të thotë fundi i asaj perandorie, pasi ajo varej gjithmonë nga shqiptarët në orën e nevojës, kur të gjithë kombet e tjera ishin kundër Turqisë. Kjo është arsyeja pse lufta kokëfortë ka zgjatur për tre vjet.”
I pyetur nëse kushtet ishin përmirësuar nën regjimin e ri në Kostandinopojë, Faik Beu u përgjigj :
“Jo. Ata janë më keq. Abdul Hamid ishte një despot, por ai kishte një ndjenjë përgjegjësie. Në vend të tij tani janë njëqind Abdul Hamid që nuk e kanë idenë për përgjegjësitë e qeverisjes. Turqit kanë humbur prestigjin në sytë e vartësisë së tjetrit përmes disfatës që kanë pësuar nga shqiptarët. Në shenjë hakmarrjeje ushtarët kanë plaçkitur fshatrat në Shqipëri dhe kanë vrarë mijëra gra, fëmijë dhe pleq.”
Ai tha se disa gra të pasura angleze ishin tani në Shqipëri për të ushqyer të plagosurit dhe duke u siguruar furnizime nga çantat e tyre. Po merren masa për një takim masiv këtu javën e ardhshme në ndihmë të kauzës.
“The New York Herald” ka botuar, të martën e 3 janarit 1933, në faqen n°5, deklaratën e Sir Robert MacLeode Hodgson (ambasador i Britanisë së Madhe asokohe në Shqipëri) mbi arritjet e kombit tonë nën udhëheqjen e Mbretit Zog, të cilën, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar
Diplomati përshëndet përparimin shqiptar; Kujton çrregullimin e 20 viteve më parë
Burimi : The New York Herald, e martë, 3 janar 1933, f.5
(Speciale nga The Herald.)
Tiranë, e hënë. — Vlerësimi i Evropës për përparimin e shpejtë që ka bërë Shqipëria nën mbretërimin e Mbretit Zog I u ilustrua këtu në festën kombëtare, kur Sir Robert MacLeode Hodgson, ministër britanik dhe dekan i trupit diplomatik, bëri një homazh sinjalizues për vendin.
Në prani të monarkut, i cili argëtoi diplomatët, Sir Robert kujtoi çrregullimin dhe prapambetjen e Shqipërisë 20 vjet më parë.
“Ne, kolegët e mi dhe unë, e shohim me sytë tanë përparimin e këtij vendi,” tha ai. “Njëzet vjet më parë çrregullimi ishte rregulli i vetëm, të gjitha llojet e ndërlikimeve dobësonin kombin, nuk kishte mjete lëvizjeje dhe nuk bëhej fjalë për një qeveri qendrore.”
“Tashmë rendi dhe paqja janë siguruar, një rrjet rrugësh krejt i mbaruar ose në ndërtim e ka përhapur (zhvilluar) vendin, shkollat dhe gjykatat e drejtësisë ekzistojnë kudo dhe është krijuar një sistem administrimi në të gjitha degët. Në një 20 vjet Shqipëria arriti të ngjitet në vendin e saj të duhur.”
“Unë jam për të gjitha reformat që janë të dobishme për komoditetin dhe prosperitetin e Shqipërisë,” tha Mbreti Zog para asamblesë.
Spitale të reja janë ndërtuar, po hapen shkolla, po kultivohen arat dhe lindi një letërsi e re shqipe. Është formuar një shoqëri e arteve, ndërsa një teatër kombëtar dhe një akademi muzikore pritet të pasojnë institutin e ri dramatik të hapur së fundmi në Tiranë.
“The New York Herald Tribune Paris” ka botuar, të shtunën e 15 prillit 1933, në faqen n°6, një skrim në lidhje me hapjen e një shkolle bujqësore amerikane në Shqipëri, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar.
“Near East Farm School – Shkolla e Fermës së Lindjes së Afërt” u hap në Shqipëri
Burimi : The New York Herald Tribune Paris, e shtunë, 15 prill 1933, f.6
Institucioni u ndërtua nga “Near East Foundation –Fondacioni i Lindjessë Afërt” në Malin e Robit, Kavajë, Shqipëri dhe u përurua në fillim të këtij muaji në prani të shumë zyrtarëve. Nga e majta në të djathtë: Laird Archer, drejtor i jashtëm i fondacionit, ministri i jashtëm shqiptar Vila, ministri amerikan Herman Bernstein, gjenerali Percy, shef i policisë shqiptare; Znj. Bernstein, Barclay Acheson, Drejtor Menaxhues i Fondacionit të Lindjes së Afërt; Dr R. Frashëri (Mehdi Frashëri), President i Këshillit të shtetit shqiptar; Joseph W. Beach, drejtor shkolle.
Hapja e një shkolle amerikane bujqësore në Shqipëri; 88 djem, 90 vajza regjistrohen në kurse
Burimi : The New York Herald Tribune Paris, e shtunë, 15 prill 1933, f.6
(Speciale për The Herald.)
Kavajë, Shqipëri. — E vendodhur në brigjet e Adriatikut, një tokë që ka qenë skena e betejave të panumërta të ashpra që nga ditët e para të Perandorisë Romake, Shkolla Bujqësore Shqiptaro-Amerikane e ngritur së fundmi u karakterizua nga ministri amerikan Herman Bernstein “si një themel mbi të cilat paqja dhe lumturia mund të banojnë të sigurta” gjatë ceremonive të rastësishme me inaugurimin.
Hapja e godinave u simbolizua me veprimin e ministrit amerikan dhe ministrit të jashtëm shqiptar Villa në ndezjen e përbashkët të zjarrit të parë në vatrën e sallës së madhe komunale të godinës kryesore.
Përveç fjalimeve të zotit Bernstein dhe ministrit të jashtëm Villa, të cilët folën në emër të Mbretit Zog dhe qeverisë shqiptare, të tjera u mbajtën nga z. Frashëri, Presidenti i Këshillit të shtetit shqiptar; Dr. Barclay Acheson, drejtor i përgjithshëm dhe Laird Archer, drejtor jashtë shtetit i Fondacionit të Lindjes së Afërt dhe Joseph W. Beach, drejtor i përgjithshëm i shkollës.
Ndërtesat e shkollës së re u ngritën nga Fondacioni i Lindjes së Afërt nga Thompson dhe Churchill, të Nju Jorkut, dhe synohen të shërbejnë jo vetëm si një shkollë aktuale ku ajo mund të mësojë metodat më të fundit të bujqësisë praktike, por si një model për të treguar se çfarë mund të bëhen komunitetet bujqësore shqiptare nëpërmjet aplikimit të metodave moderne ndaj problemeve të tyre shekullore.
Toka e fermës shtatëqind hektarëshe në mes të së cilës ndodhet shkolla është dhuruar nga qeveria shqiptare, e cila gjithashtu tregoi interes për punimet duke lejuar hyrjen falas në shkollë të të gjitha pajisjeve dhe mjeteve të nevojshme. Qeveria ofron gjashtë mësues shqiptarë dhe bursa për rreth gjysmën e studentëve.
Nga katërmbëdhjetë godinat e planifikuara, gjashtë janë tashmë gati dhe shkolla u zhvendos nga lagjet e përkohshme që kishte në fshatin Kavajë në vendndodhjen e re.Më e rëndësishmja nga gjashtë ndërtesat e përfunduara është ndërtesa kryesore që përmban zyrat administrative dhe një dhomë ngrënie dhe auditor të kombinuar, kuzhina dhe qilar;një hambar model dhe dy silosë, të parat silosë të ndërtuara ndonjëherë në Shqipëri dhe një bulmetore model me avull presioni të lartë për sterilizim.Auditori, i cili ka një skenë të plotë, është më i madhi në vend. Ndërtesat e tjera përfshijnë konvikte dhe shtëpi për stafin.
Tetëdhjetë e tetë djem janë regjistruar tani, ndërsa në Shkollën e Vajzave, gjithashtu nën mbikëqyrjen e Fondacionit të Lindjes së Afërt dhe e vendosur në të njëjtën pronë, nëntëdhjetë vajza marrin një arsim praktik amerikan.
Stafi amerikan në të dyja shkollatpërfshin Arthur R. Delamarter, nga Almond, NY, dhe Elliott J. Taylor, nga Kalifornia, drejtor dhe zëvendësdrejtor i shkollës së djemve, dhe zonjusha Meverette R. Smith, Haydenville, Mass., drejtoreshë e shkollës së vajzave. Shkollatu themeluan në 1924 nga Dr. C. Telford Erickson nga Bostoni dhe u morën përsipër nga Fondacioni i Lindjessë Afërt në 1930.
Central Intelligence Agency (CIA)ka deklasifikuar në vitin 2007 dokumentin që flet në detaje për intervistën e parë të Mbretit Zog për një gazetar të huaj (atë të United Press) gjatë qëndrimit të tij tre vjeçar në Egjipt, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar.
Zyra e Jashtme e Shteteve të Bashkuara të Amerikës
Ambasada Amerikane
Kajro, Egjipt 21 tetor 1949
Tema : Intervista e ish-mbretit Zog me United Press
Ambasadori ka nderin të raportojë me interes të mundshëm dhe gati, referencë për statusin aktual dhe të ardhshëm të Shqipërisë të bëra nga ish Mbreti Zog dhe të publikuara nga United Press – më 18 tetor 1949 në formën e përgjigjeve të tetë pyetjeve me shkrim. Agjencia e lajmeve deklaroi se kjo ishte deklarata e parë publike e mbretit Zog për një gazetar të huaj gjatë qëndrimit të tij tre vjeçar në Egjipt. Megjithatë, ai ka lëshuar deklarata në shtypin vendas, siç theksohet në A-692 të Ambasadës të 8 tetorit 1948. Në fjalët e tij ish-sundimtari u zotua të bënte çdo përpjekje “t’i jap popullit tim regjimin që i përshtatet traditave të tij kombëtare dhe historike”. Ai shtoi se ndihma nga fuqitë perëndimore mund të rivendoste “regjimin ligjor” në një datë mjaft të hershme.
Duke komentuar planet e raportuara për të formuar një Qeveri të Shqipërisë së Lirë jashtë vendit, Mbreti tha se një veprim i tillë do të ishte në varësi të disa kushteve ndërkombëtare – miratimit dhe mbështetjes së fuqive perëndimore – dhe do të ishte në përputhje ligjore me kushtetutën shqiptaretë periudhës së pushtimit paraitalian.
Pasi iu përgjigj pyetjeve mbi situatat e brendshme dhe të jashtme në Jugosllavi, Greqi dhe Shqipëri sot, Mbreti Zog tha se gjithmonë kishte dashur të bënte një udhëtim në Shtetet e Bashkuara, njerëzit dhe frymën e drejtësisë të të cilave ai e kishte admiruar gjithmonë dhe do të “gëzohej nëse do ta kishte mundësinë për ta bërë atë vizitë sa më shpejt që të jetë e mundur”.
Në një përpjekje të dukshme për ndihmën amerikane ai shtoi, “vendi im pret me mirënjohje mbështetjen që Shtetet e Bashkuara do të duan t’i japin kauzës së Shqipërisë, aspirata e së cilës është vetëm të rifitojë vendin e saj në koncertin e kombeve të lira dhe të të jetojë në harmoni me të gjithë fqinjët e saj”. Mbreti Zog e mbylli fjalën e tij me një deklaratë shumë lavdëruese për mbretin Faruk të Egjiptit dhe mikpritjen që i ishte bërë në këtë vend.
Teksti i Intervistës së Mbretit Zog me United Press
E PAKLASIFIKUAR
Encl to Desp. No. 937 October 21, 1949, AmEmbassy, Cairo
Pyetja 1:
E kuptoj që Madhëria Juaj e konsideron veten kreun e ligjshëm të Mbretërisë Shqiptare. Nisur nga kjo, a propozon Madhëria juaj të kthehet në Shqipëri nëse dhe kur e lejojnë rrethanat?
Përgjigjja 1:
Në një komunikatë të lëshuar për shtyp nga Legata jonë në Egjipt më 30 gusht të kaluar, unë tregova qartë vendimin tim për këtë çështje dhe deklarova se pas çlirimit të Shqipërisë, një plebishit i paanshëm nën mbikëqyrjen e Organizatës së Kombeve të Bashkuara do të zgjidhte çështjen e forma e qeverisjes përmes shprehjes së lirë të vullnetit të popullit.
Pyetja 2:
A ka ndonjë tregues Madhëria Juaj se situata aktuale politike në Shqipëri mund t’ju lejojë të ktheheni në një datë mjaft të hershme?
Përgjigjja 2:
Mendoj se evoluimi i situatës politike botërore do të na shtyjë në një të ardhme të afërt të parashikojmë rivendosjen e regjimit ligjor në përputhje me interesat kombëtare të Shqipërisë.
Pyetja 3:
Raportet nga jashtë thonë se një qeveri e lirë shqiptare – krejtësisht e ndarë nga administrata aktuale në Tiranë – është në proces formimi. Cili do të ishte qëndrimi i Madhërisë suaj ndaj një qeverie të tillë?
Përgjigjja 3:
Formimi i një qeverie të lirë shqiptare jashtë vendit është natyrshëm në varësi të disa kushteve të natyrës ndërkombëtare dhe veçanërisht të mos cenimit të interesave më të larta të vendit si dhe respektimit të rreptë të ligjit kushtetues shqiptar.
Kjo qeveri në radhë të parë duhet të ketë mundësinë të ndihmohet nga fuqitë perëndimore dhe të ketë besimin e shteteve demokratike që i përmbahen parimeve të Kartës së Atlantikut.
Dhe pastaj, për të qenë e ligjshme, kjo qeveri duhet të bazohet në kushtetutën kombëtare të votuar nga Asambleja Kushtetuese, e cila juridikisht është ende në fuqi me gjithë ndryshimet në formë që kanë ndodhur nga pushtimi italian në 1939 deri në ditët tona.
Një qeveri e tillë natyrisht do të ketë mbështetjen time më të plotë.
Pyetja 4:
Do të ishte interesante nëse Madhëria Juaj mund të diskutonte tensionin që mbizotëron në të vërtetë midis Jugosllavisë dhe Rusisë. Një forcë shumë e madhe e trupave jugosllave raportohet të jetë e vendosur përgjatë kufirit jugosllavo-shqiptar, në zonën e Kosovës. A mendon Madhëria Juaj se ky përqendrim i trupave është krijuar për të shmangur një sulm të mundshëm ndaj Jugosllavisë nga forcat shqiptare të sponsorizuara nga sovjetikët?
Përgjigjja 4 :
Jugosllavia aktualisht e gjen veten të rrethuar nga shtetet anëtare të Kominformit. I shpallet një luftë e ftohtë, por, për mendimin tim, deri tani është një sherr familjar.
Përsa i përket trupave jugosllave të vendosura, sipas informacioneve tuaja, pranë kufirit shqiptaro-jugosllav në rajonin e Kosovës, nuk jam në gjendje t’ju jap mendimin tim për qëllimin e vërtetë të këtij përqendrimi (nëse ekziston vërtet). Por mund t’ju siguroj se supozimi i një sulmi të mundshëm nga forcat komuniste të Shqipërisë kundër fqinjëve më duket i papajtueshëm me faktet reale.
Pyetja 5:
Shqipëria po ndihmon aktualisht guerilasit greke kundër qeverisë së Athinës. A do të jepte Madhëria juaj pikëpamjen tuaj në lidhje me mençurinë apo jo të kësaj politike?
Përgjigjja 5:
Lufta vëllavrasëse që ka bërë kaq shumë shkatërrime në Greqi është për të ardhur keq dhe unë nuk e miratoj ndihmën e dhënë rebelëve nga jashtë.Për më tepër, Komisioni i Pajtimit i formuar nga Organizata e Kombeve të Bashkuara aktualisht po merret me gjetjen e një zgjidhjeje përfundimtare për këtë çështje, i frymëzuar nga parimet e ruajtjes së tërësisë territoriale dhe pavarësisë së katër shteteve ballkanike: Shqipërisë, Bullgarisë, Greqisë dhe Jugosllavisë.
Pyetja 6:
Madhëria juaj ka ndonjë informacion në lidhje me kushtet aktuale politike dhe ekonomike që ekzistojnë në Shqipëri?
Përgjigjja 6:
Shqipëria është një shtet i vogël, por mund të quhet shteti më i gjymtuar në Ballkan. Që nga lufta e fundit, Shqipëria është nën një regjim që nuk është zgjedhur me dëshirë nga populli. Kushtet e jetesës janë shumë të vështira dhe vendi është krejtësisht i varfëruar.
Një luftë vdekjeprurëse po zhvillohet prej katër vitesh në Shqipëri mes njeriut të lirë të lidhur me traditat stërgjyshore dhe njeriut robot të nënshtruar ndaj pushtetit të imponuar nga një pakicë. I gjithë kombi është duke u përgjakur deri në rënien e tij të fundit në këtë masakër ideologjike.
Megjithatë, duhet theksuar se lëvizja e rezistencës në tokë do të kishte qenë sigurisht më vendimtare nëse nuk do të ekzistonte rreziku që kërcënon kufijtë tanë kombëtarë nga jashtë. Megjithatë, shumica dërrmuese i mban sytë të ngulitur nga ndihma që do të vendosë t’u japë populli i lirë dhe demokratik për t’i dhënë fund vuajtjeve morale dhe fizike që kërcënojnë vetë ekzistencën e tyre.
Përveç kësaj, në thirrjen e fundit që iu drejtova të gjitha partive politike shqiptare, pa dallim bindjesh politike, kërkova që të kërkojnë në marrëveshje të përbashkët realizimin e bashkimit kombëtar, i cili është kaq i domosdoshëm në momentet e rënda që po kalojmë.
Shqiptarët duhet të kenë besim në të ardhmen e vendit të tyre dhe të jenë të sigurt se çfarëdo që të ndodhë, unë nuk do të resht përpjekjet e mia për t’i kthyer popullit tim regjimin që i përshtatet traditave të tij kombëtare dhe historike.
Pyetja 7:
Madhëria juaj ka ndonjë qëllim për të vizituar Shtetet e Bashkuara?
Përgjigjja 7:
Një nga dëshirat e mia më të dashura është të vizitoj Shtetet e Bashkuara, këtë demokraci të madhe që i është përkushtuar me kaq bujari rindërtimit të rrënojave sociale dhe materiale të vendeve që ranë viktima të luftës së fundit.
Do të jem i lumtur të kem mundësinë ta bëj atë vizitë sa më shpejt që të jetë e mundur. Unë kam një admirim të madh për popullin amerikan. Vendi im ka besim të palëkundur në frymën e drejtësisë së Shteteve të Bashkuara. Vendi im pret me mirënjohje mbështetjen që Shtetet e Bashkuara do të duan t’i japin kauzës së Shqipërisë, aspirata e së cilës është vetëm të rifitojë vendin e saj në koncertin e kombeve të lira dhe të jetojë në harmoni me të gjithë fqinjët e saj.
Pyetja 8:
Meqenëse Madhëria Juaj ka kaluar tani tre vjet e gjysmë në Egjipt, ndoshta do të dëshironit të bënit një deklaratë në lidhje me Madhërinë e Tij Mbretin Faruk dhe trajtimin që keni pasur në Egjipt?
Përgjigjja 8:
Mirëpritja shumë fisnike dhe e përzemërt që na rezervoi Madhëria e Tij Mbreti Faruk I që kur jam në Egjipt është shumë e çmuar për mua.
Nën mbrojtjen e Sovranit të tij të ri dhe aktiv, Egjipti po bën përparim të madh në të gjitha fushat e jetës shoqërore dhe politike. Nuk kam dyshim se bota politike dhe të gjithë kombet e bashkuara ngushtë rreth Froneve do t’i përgjigjen me besnikëri thirrjes për bashkim të bërë nga Mbretërit, shqetësimi kryesor i të cilëve është mirëqenia e popullit të tyre.
Populli egjiptian, që simbolizon mikpritjen tradicionale…(Dokumenti nuk është skanuar plotësisht)
“The Judge” ka botuar, në korrik të 1938, në faqen n°17, poezinë e veçantë të shkrimtarit, diplomatit dhe politikanit të shquar shqiptar, z. Faik Konica, dedikuar asokohe “një diplomati që i trajtonte gjërat më të vogla me shqetësimin më të madh”, të cilën, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar.
Diplomati ceremonial
Nga Faik Konica
Ministri shqiptar në Shtetet e Bashkuara
“Duhet të jetë rritur që nga viti i kaluar!” – Burimi : The Judge, Korrik 1938, f.17
(Diplomatët aktualë kanë një sens humori dhe kultivojnë një thjeshtësi të dashur në marrëdhëniet e tyre me njerëzit e tjerë. Por shumë vite më parë njoha një diplomat që i trajtonte gjërat më të vogla me shqetësimin më të madh.)
“Ceremoniali ishte kënaqësia e tij e vetme.
Ai kujdesej seriozisht për epërsinë dhe
rangun,
Duke lëvizur, një robot me fytyrën e tij të zbrazët,
E ngurtë me stoli ari dhe me
medalje të shndritshme.
Dhe pastaj ai vdiq nga drita
e butë e ditës,
U varros me gjithë madhështinë e duhur. Por kur
jehoi
Zhurma e kasafortës së blinduar, një shaka e djallit
Nga vdekja e rreme e zgjoi
në natën e kobshme.
Rregullat e rrepta të mirësjelljes e ndalonin atë të shfaqte
frikë
Ndërsa krimbat po mblidheshin, pa
nxitim dhe shikim,
Për të planifikuar banketin dhe për të thirrur listën.
Revista “The New Statesman” ka botuar, me 5 mars 1921, në faqen n°641, letrën e atdhetarit, shkrimtarit, diplomatit dhe politikanit shqiptar, z. Mit’hat Frashëri, i njohur ndryshe me pseudonimin e Lumo Skëndos, në lidhje me njohjen e Shqipërisë, të cilën, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar.
Njohja e Shqipërisë
Burimi : The New Statesman, 5 mars 1921, f.641
Botuesit të “The New Statesman” :
Zotëri, — Do të jem mirënjohës nëse gjeni hapësirë në faqen (revistën) tuaj për këtë letër, qëllimi i së cilës është të japë një ide të qartë të situatës aktuale në Shqipëri.
Burimi : The New Statesman, 5 mars 1921, f.641
Përpjekjet madhështore të shqiptarëve për lirinë e tyre gjetën një simpati të madhe në Lidhjen e Kombeve (Gjenevë), dhe Shqipëria, e gjykuar më pas se zotëronte të gjitha kualifikimet e nevojshme, u pranua në Lidhje (17 dhjetor 1920).
Si mirënjohje e punës së deritanishme për këtë popull të vogël pritet që të respektohen kufijtë e vitit 1913, kufij të cilët serbët i kanë shkelur që nga viti 1918 dhe brenda të cilëve gjatë gushtit dhe shtatorit të kaluar kanë shkatërruar 140 fshatra. Grekët gjithashtu kanë shkelur kufijtë në lindje të Korçës.
Qeveria e sotme e Shqipërisë, e cila në fakt ekziston prej një viti, u formua nga Kongresi i mbajtur në Lushnje, më 25 janar 1920.Në atë datë vendi ishte nën pushtimin e huaj : Shkodra ishte pushtuar nga trupat ndërkombëtare, ndërsa Korça ishte e pushtuar nga francezët dhe drejtohej nga një administratë franko-shqiptare;pjesa tjetër e vendit ishte pushtuar nga italianët dhe Vlora, Tepelena, Gjirokastra pretendoheshin nga ta si pronë e tyre.Në fillim shqiptarët nuk kishin as financa, as ushtri, as xhandarmëri; dhe nuk kishin as mbështetjen e ndonjë fuqie të huaj. Të vetmet pasuri që kishin ishin patriotizmi dhe mençuria e tyre.I gjithë vendi (territori) i vitit 1913 është aktualisht në duart e autoriteteve shqiptare;Shkodra, Korça, Gjirokastra, Tepelena dhe në fund Vlora janë nën udhëheqjen e Qeverisë Kombëtare.Sipas marrëveshjes së Tiranës, 2 gusht 1920, Italia ka tërhequr të gjitha pretendimet e saj ndaj Shqipërisë, duke njohur sovranitetin dhe pavarësinë e saj.
Për sa i përket njohjes zyrtare të qeverisë shqiptare, hezitimi i Fuqive për këtë çështje është i vështirë për t’u kuptuar, pasi Fuqitë e Mëdha dhe të Vogla e kanë njohur tashmë Shqipërinë në vitin 1913 dhe kanë pasur me të marrëdhënie të rregullta diplomatike nëpërmjet përfaqësuesve të tyre të akredituar.Tani mbetet vetëm çështja e rifillimit të marrëdhënieve diplomatike që u ndërprenë gjatë luftës së madhe; ne shpresojmë që kjo të bëhet së shpejti. — I juaji, etj.,
