164 vite nga lindja e kompozitorit austriak Gustav Mahler

Gustav Mahler (7 korrik 1860 – 18 maj 1911) ishte kompozitor austriak dhe një nga dirigjentët më kryesorë të brezit të tij. Si kompozitor ai veproi si një urë midis traditës austro-gjermane të shekullit të 19-të dhe modernizmit të fillimit të shekullit të 20-të.

Edhe pse gjatë jetës së tij statusi i tij si dirigjent ishte i palëkundshëm, muzika e kompozuar prej tij fitoi popullaritet të gjerë vetëm pas një periudhe të një neglizhimi relativ që përfshinte ndalimin e performancës së saj në pjesën më të madhe të Evropës gjatë epokës naziste. Pas vitit 1945 kompozimet e tij u rizbuluan dhe u përkrahën nga një brez i ri dëgjuesish. Më pas, vepra e Mahler u bë një nga më të regjistruarat të të gjithë kompozitorëve, një pozicion që ai e ka mbështetur në shekullin e 21-të.

Lindur në Bohemi (asokohe pjesë e Perandorisë Austriake) si një hebre gjermanofolës i rrethanave të përulura, Mahler shfaqi prirjen e tij muzikore që në moshë të re. Pasi u diplomua në Konservatorin e Vjenës në vitin 1878, mbajti një sërë postesh me rëndësi të mëdha në teatrot e operës së Evropës, duke arritur kulmin në emërimin e tij më 1897 si drejtor i Operës së Gjykatës së Vjenës (Hofoper).

Gjatë dhjetë viteve të tij në Vjenë, Mahler u konvertua në katolicizëm për t’u siguruar nga kundërshtia dhe armiqësia e frymës antisemite. Megjithatë, prodhimet e tij inovative dhe këmbëngulja për standardet më të larta të performancës e siguruan reputacionin e tij si një nga dirigjentët më të mëdhenj të operës, veçanërisht si interpretues i veprave skenike të Wagner, Mozart dhe Tchaikovsky. Në fund të jetës së tij ai shkoi në New York, ku u bë drejtor i Metropolitan Opera dhe i Orkestrës Filarmonike të qytetit.

Niveli i Mahlerit është relativisht i kufizuar; për pjesën më të madhe të kompozimit të jetës së tij ishte domosdoshmërisht një aktivitet me kohë të pjesshme, ndërsa ai fitoi jetesën e tij si dirigjent. Përveç veprave të hershme, të tilla si një lëvizje nga një kuartet i pianos i përbërë kur ai ishte student në Vjenë, veprat e Mahler janë përgjithësisht të dizajnuara për forcat e mëdha orkestrale, koret simfonike dhe solistët e operës.

Këto vepra ishin shpesh të diskutueshme kur u kryen së pari dhe disa ishin të ngadalshëm për të marrë miratim kritik dhe popullor; Përjashtimet përfshinin Simfoninë e Dytë, Simfoninë e Tretë dhe premierën triumfuese të Sinfonisë së Tetë të vitit 1910. Disa nga pasardhësit e menjëhershëm muzikor të Mahler përfshinin kompozitorët e Shkollës së Dytë Vjenez, sidomos Arnold Schoenberg, Alban Berg dhe Anton Webern. Dmitri Shostakoviç dhe Benjamin Britten janë ndër kompozitorët e shekullit të 20-të që admiruan dhe u influencuan nga Mahler. Instituti Ndërkombëtar Gustav Mahler u themelua në vitin 1955 për të nderuar jetën dhe punën e kompozitorit./ KultPlus.com

Shqipëria në veprën e autorit të njohur austriak, Robert Menasse: ‘Zgjerimi’ dhe BE-ja, nuk ka demokraci ideale

Shqipëria është në qendër të veprës më të fundit të autorit të njohur austriak, Robert Menasse. Shkrimtari ishte në Tiranë për të prezantuar librin e tij të fundit “Zgjerimi” në proces përkthimi në shqip. Vepra, një roman satirik për bashkimin Europian, merret me politikën dhe kontradiktat e unionit, por edhe me Shqipërinë, ku zhvillohen kryesisht ngjarjet, në rrugën e saj drejt BE-së.

ROBERT MENASSE:
“Para tre vitesh kur isha këtu, dy librat e parë që kam blerë ishin, një libër për Skëndërbeun dhe Kanuni. Kjo kishte pasoja siç mund ta shihni dhe ja ku jam prapë këtu. Te vepra ime, doja të vija përballë një vend që është pjesë e BE-së prej kohësh e një që pret të jetë pjesë e tij, si Shqipëria. Roli i Europës si mësuese, që kërkon të bëhen detyrat e shtëpisë e bën atë ndonjëherë më pak të preferuar”, tha shkrimtari.

Romani ndjek një udhëtim me të gjithë aktorët kryesorë të BE-së, ndërthur ngjarje reale dhe imagjinare, referenca historike dhe aktuale, humor të huazuar nga natyra hokatare e autorit dhe seriozitet për të krijuar një përvojë leximi argëtuese dhe provokuese, veçanërisht për lexuesit shqiptarë.

ROBERT MENASSE:
Ballkani dhe Shqipëria nuk janë më periferi por zemër e Europës dhe çdo njeri ka të drejtën të gëzojë e të jetojë si europian. Asnjë vend anëtar i BE-së nuk është parajsë dhe as nuk ekziston demokracia ideale. Pse janë rumunët në BE e jo shqiptarët? E gjithë kjo mua më intereson. Ndërsa për personazhet e mi, nëse njeriu në një roman fiksional ka ndjesi se po jeton realitetin, atëherë është një roman shumë i mirë. Figurat e personazheve janë individuale por edhe të tipizojnë disa karaktere”.

Menasse ishte i ftuar në kuadër të “Tetorit gjerman” në një bisedë me botuesen e tij, Arlinda Dudaj./balkanweb/KultPlus.com

“Historia botërore do të shkruhet vetëm kur në të marrin pjesë edhe shqiptarët”

Maksimilian Lamberci ishte albanolog austriak. Maksimiliani ka lënë diku rreth 60 dorëshkrime në të cilat paraqet të dhëna mbi folklorin e folkloristikën, mitologjinë, etnologjinë, gjuhësinë, letërsinë, historinë.

Publikimi i tij i parë në fushën e studimeve shqipe ishte një libër gjuhe dhe leximi shqip më 1913; pastaj shkoi Italinë e Jugut për të shqyrtuar të folmet shqip atje; në veçanti iu kushtua dialektit verior arbëresh në Abruzzo dhe Molise, sidomos dialektit në Badhesas (Villa Badessa).

Studiuesi, profesor universitar dhe albanologu i njohur austriak, prof. dr. Maksimilian Lamberc, që nga viti 1906 kur dëgjoi gjuhën shqipe në Atikë të Greqisë, e deri më 1963, kur vdiq, nuk iu nda punës për t’i çuar përpara studimet albanologjike në fushë të folkloristikës, e sidomos të epikologjisë e të poetikës së përrallës, të mitologjisë, e në veçanti të demonologjisë, të së drejtës zakonore, sidomos të Kanunit të Lekë Dukagjinit, të morfologjisë, të sintaksës, të dialektologjisë, të leksikologjisë, të drejtshkrimit, të historisë së gjuhës, të letërsisë, të historisë së letërsisë, të dramës, të përkthimit, sidomos të Gjergj Fishtës etj.

Sot po e sjellim njërën nga thëniet më të bukura të tij pë shqiptarët:

“Historia e vërtetë botërore do të shkruhet vetëm atëherë kur në hartimin e saj do të marrin pjesë edhe shqiptarët”. /KultPlus.com