I jepet lamtumira Bardhyl Londos, i cili jetoi si i tillë deri në frymën e fundit. Studiuesi Shaban Sinani thotë se në të dy sistemet, poezia e tij qëndroi kryelartë duke thyer tabu të ndryshme.
Miku dhe bashkëpunëtori i tij në Ministrinë e Kulturës, poeti Parid Teferic sjell ndërmend mësimet që mori prej tij.
Shkrimtari Fatos Kongoli , e cilëson guximtar dhe nuk harron mbështetjen që i dha në kohë të vështirë, duke e punësuar tek gazeta Drita.
Arjan Leka nënvizon faktin se nuk vuajti pengun e pengimit dhe mos kuptimit madje sipas tij është momenti ta rilexojmë.
Preç Zogaj pasi i njeh meritat si poet modern, kujton edhe lirinë që nuk ia prangosi dot as politika
Ministrja e kulturës ,kujton duartrokitjet e fundit një muaj më parë ku u shpall shkrimtari i vitit për veprën poetike “Prilli i Hidhur”. /abcnews/ KultPlus.com
Mbi lagjen periferike të Laprakës, mbi katdralen protestante natën vonë, pikat e para të shiut trokitën, gjysma ujë, gjysma depresion.
Mbi gratacielat e qendrës mbi minaren belhollë që trishtueshëm heshton, nata e errër u ndeh e pushtetshme gjysma makth, gjysma depresion.
Mbi bulevardin e madh, mbi statujat dridhur nga ankthi, mbi kryqëzime rrugesh si një papijon, shiu troket – shkop i rëgjuar plaku gjysma vdekje, gjysma depresion.
Mbi katedralen ortodokse, mbi katedralen katolike, E premtja e Zezë edhe më zezonë, shiu zbret si një antikrisht i zi sterrë gjysma djallezi,gjysma depresion.
Selitë diplomatike heshtin nën shiun zëçjerrë si një gramafon, vetëm në të rrallë ndonjë e – mail enigmë eterin çan nëpër depresion.
Aeroport memec si teatër absurd nuk ulet, nuk ngrihet asnjë avion, vetem një tufë korbash si në filmat e Hiçkokut mbi pistë çukasin depresion.
Teatri i Operes stonon nga një kollë e thatë, shkallë stadiumesh pa britma, pa pasion, mbi galerinë e artit shi vetmie bie, gjysma përçartje, gjysma depresion.
Drogaxhinj të papunë, prostituta që shfryjnë, pa një ftesë orgjie pa një telefon, qiellit enden ca lakuriqë nate, gjysma enigmë, gjysma depresion.
Balli i kryeqytetit digjet furrë, trupi dridhet nga ethet deri natën vonë, larg, në periferi, dy varrezat civile qielli i lag pa mëshirë me depresion. / KultPlus.com
Kuvendi i Shqipërisë ka njoftuar se homazhet në nderim të ish-deputetit, shkrimtarit Bardhyl Londo, do të zhvillohen në sallën e seancave plenare të Kuvendit, ditën e shtunë, datë 19 Shkurt, nga ora 10:00-12:00.
Bardhyl Londo prej 2 muajsh ai ishte i shtruar në spitalin Onokologjik në Tiranë. Gjendja shëndetësore e Bardhyl Londos ishte përkeqësuar shumë, prej 10 ditësh ndodhej në reanimacionin e Onkologjikut në Tiranë./tvklan/ KultPlus.com
Dal nga një trishtim, hyj në një tjetër, Dita mbi dritare si perde tymnxirë. Ti tund qortueshëm ujvarën e flokëve. Di, vallë ti, një botë më të mirë?
Dal nga një dhembje, hyj në një tjetër. Qielli në dritare kallkan i ngrirë. Ti kapsallit qortueshëm konstelacionin e syve. Di valle ti nje bote me te mire?
Dal nga një vdekje, hyj në një tjetër. Kamzhiku i shiut dritaren rreh pa mëshirë. Ti duart shtrin dhe lutesh për mua. Di vallë ti, një Zot më të mirë? / KultPlus.com
Shkrimtari Bardhyl Londo vdiq sot në moshën 74-vjeçare pas një sëmundjeje të rëndë.
Lajmi u bë i ditur nga akademiku Vasil Tole, i cili shprehet se “me hidhërim mësuam se zemra e mikut dhe shkrimtarit të shquar Bardhyl Londo sapo ndali. Një kaba përmetare po vajton për të”.
Akademia e Shkencave të Shqipërisë thekson se “ndarja e poetit Bardhyl Londo nga jeta është një humbje e madhe për bashkësinë e shkrimtarëve dhe artistëve, botën akademike, për familjen dhe te afërmit”.
Kryesia e Akademisë së Shkencave shprehu ngushëllimet dhe mbajti një minutë zi në sallën “Aleks Buda” para nisjes së veprimtarive të saj.
Bardhyl Londo është një ndër personazhet më me ndikim në historinë e poezisë shqipe. I lindur në Përmet në vitin 1948, ai do të zbulonte herët pasionin për letrat. Pas studimeve për Gjuhë dhe Letërsi shqipe, Londo do të niste fillimisht të punonte si mësues në qytetin e lindjes, për t’u zhvendosur më pas në Tiranë, pranë redaksisë së gazetës “Drita”. Që me botimin e librit të parë me poezi “Krisma dhe trëndafila” më 1975-n, Londo do të spikaste për ndjeshmërinë e vargut.
Në vitin 1981 ai boton librin “Hapa në rrugë”, ndërsa tre vjet më vonë, “Emrin e ka dashuri”. Londo është autor i shumë vargjeve për dashurinë në letërsinë shqipe, e kjo, ndoshta e bëri shumë shpejt një emër të dashur për lexuesin. Një tjetër poezi e njohur e tij është “Ura dhe brigjet”.
Përvoja në gazetën “Drita” një nga gazetat më me ndikim në botën letrare gjatë komunizmit, duket se ka mundur të shmangë keqkuptimet në të cilat u përfshinë këto vite në debate publike shumë personazhe të kohës. Duke ruajtur një profil neutral, Londo arriti të krijonte profilin e një poeti dhe intelektuali të shkëputur nga koha.
Ai ka qenë kryetar i Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve pikërisht në vitet e ndryshimit të sistemeve në vend, duke bërë kalimin nga një kohë në tjetrën, të një institucioni, që për gati gjysmë shekulli kishte qenë zëri i propagandës së komunizmit. Për gati një dekadë pas rënies së komunizmit, ai do t’i mungonte lexuesit, duke u rikthyer në vitin 2010 me librin me poezi “Shën shiu”.
Duket se liria e kishte bërë më të plotë poezinë e Londos, i cili rikthehej në dimensionin e plotë të tij. Megjithëse Londo hyn tek ata poetë që e kanë pranuar se “e kanë pasur jo të lehtë të punojnë pa censurën”. “Censura është futur aq thellë te ne sa është e pamundur ta shohim jashtë vetes”, do të shprehej ai.
Në vitin 2013 ai befason lexuesin duke ardhur për herë të parë me një libër në gjininë e prozës. Që me titullin “Jeta që na dhanë”, romani duket se paralajmëron një lloj reflektimi të shkrimtarit mbi kohën ku jetoi. Një roman gati autobiografik, sjell të gjitha shqetësimet e një shkrimtari mbi jetën në një sistem jo të lehtë siç ishte komunizmi, përpjekjet për të mbetur njeri, dhe sfidat e një kohe tjetër siç ishte pluralizmi. Londo ka rrëfyer gjithçka i veshur me lëkurën e një personazhi tjetër, duke lënë dëshminë e tij për kohën.
Londo u përket intelektualëve që ndanë gjatë jetës së tyre dhe angazhimin në politikë.
Për shumë vite ai ka qenë deputet në Kuvendin e Shqipërisë. Shpesh politika ndihet dhe në vargjet e tij të vona, të fokusuara më shumë te sfidat me të cilat është përballur vendi. Kritik ndaj qëndrimeve që mbahen sot ndaj letërsisë së sociorealizmit, ai ka bërë shpesh thirrje se duhet ndarë figura e artistit nga qëndrimi i tij politik dhe për ta gjykuar letërsinë pa qëndrimet politike. Krijmtaria e tij letrare përfshin 8 vëllime me poezi si edhe disa romane. Londo është fitues i çmimit “Migjeni”.
Meta: Bardhyl Londo do të kujtohet përherë për vargjet frymëzuese që la trashëgim
Presidenti Ilir Meta shprehu ngushëllimet për ndarjen nga jeta të poetit dhe shkrimtarit të njohur, Bardhyl Londo.
“Me shumë trishtim mësova lajmin për ndarjen nga jeta të poetit dhe shkrimtarit të njohur, Bardhyl Londo, intelektualit aktiv dhe ish-deputetit të Partisë Demokratike. Një humbje e pazëvendësueshme për familjen, miqtë, kolegët dhe letërsinë shqiptare, ku spikati me talentin e tij të veçantë”, theksoi Meta.
Meta tha se “Bardhyl Londo do kujtohet përherë me respekt, veçanërisht për vargjet frymëzuese që na la trashëgim të gjithëve”.
Basha: Bardhyl Londo, frymëzues i shumë brezave
Kryetari i Partisë Demokratike, Lulzim Basha shprehu sot ngushëllimet për ndarjen nga jeta të shkrimtarit Bardhyl Londo, duke theksuar se “Londo i përket atij brezi intelektualësh shqiptarë që talentin dhe identitetin e tyre kulturor e lidhën fort me fatet e vendit dhe shoqërisë shqiptare”.
“Poeti i njohur la pas vepra dhe vlera si rrallëkush këto 30 vite në demokraci. Ishte fat për mua ta kisha pranë dhe përgjatë muajve të fundit të shkëmbeja me të ide dhe mendime të një diapazoni të gjerë siç dinte veç ai. Ai dha një kontribut të jashtëzakonshëm si deputet, anëtar Kryesie, anëtar i Këshillit Kombëtar të Partisë Demokratike”, tha Basha.
Kreu i PD-së theksoi se “Bardhyl Londo ishte frymëzuesi i madh i ndryshimit në vitin 1990 dhe poezitë e tij për demokracinë ishin refren i shumë shesheve ku u zhvilluan mitingjet e para të Partisë Demokratike. Ai vazhdoi të ishte krijues i talentuar, intelektual i angazhuar dhe një veprimtar i rëndësishëm i Partisë Demokratike deri në fund të jetës së tij. Largimi i tij është një humbje e madhe jo veç për familjen e tij por dhe për kulturën, artin dhe politikën shqiptare”.
“Me ikjen e tij, Shqipëria ka humbur prej qytetarisë dhe urtësisë se tij një zë që dëgjohej me respekt. Familja ka humbur bashkëshortin, babain dhe shtyllën e urtë të saj”, tha Basha./atsh/ KultPlus.com
Mbi lagjen periferike të Laprakës, mbi katdralen protestante natën vonë, pikat e para të shiut trokitën, gjysma ujë, gjysma depresion.
Mbi gratacielat e qendrës mbi minaren belhollë që trishtueshëm heshton, nata e errër u ndeh e pushtetshmegjysma makth, gjysma depresion.
Mbi bulevardin e madh, mbi statujat dridhur nga ankthi, mbi kryqëzime rrugesh si një papijon, shiu troket – shkop i rëgjuar plakugjysma vdekje, gjysma depresion.
Mbi katedralen ortodokse, mbi katedralen katolike, E premtja e Zezë edhe më zezonë, shiu zbret si një antikrisht i zi sterrëgjysma djallezi, gjysma depresion.
Selitë diplomatike heshtin nën shiun zëçjerrë si një gramafon, vetëm në të rrallë ndonjë e – mail enigmë eterin çan nëpër depresion.
Aeroport memec si teatër absurdnuk ulet, nuk ngrihet asnjë avion, vetem një tufë korbash si në filmat e Hiçkokut mbi pistë çukasin depresion.
Teatri i Operes stonon nga një kollë e thatë, shkallë stadiumesh pa britma, pa pasion, mbi galerinë e artit shi vetmie bie, gjysma përçartje, gjysma depresion.
Drogaxhinj të papunë, prostituta që shfryjnë, pa një ftesë orgjie pa një telefon, qiellit enden ca lakuriqë nate, gjysma enigmë, gjysma depresion.
Balli i kryeqytetit digjet furrë, trupi dridhet nga ethet deri natën vonë, larg, në periferi, dy varrezat civile qielli i lag pa mëshirë me depresion./ KultPlus.com
Do të shkonim në Kosovë në një festival poetik. Në kafe Roma po pinim kafe me Xhevon duke pritur Ilir Kadinë. Kisha një parandjenjë krejt të sigurtë se Xhevua nuk do kishte marrë me vete as pasaportë as kartë identiteti.
-E ke marrë pasaporten ose karten e identitetit?- e pyeta.
-Po-me tha.
Pas pak, e pyeta prapë. E njëjta përgjigje. Pa nxiri njëherë, i thashë. Ik o pirdhu më tha. Pastaj edhe po të mos i kem marrë kufi shqiptaro-shqiptar është. Ne kufi Xhevua futi dorën nëpër xhepa dhe nuk kishte asnjë dokument. Iliri u pre fare se ai u kish dhënë fjalën organizatorëve që do na çonte ne të dyve. Per më tepër një ditë i kushtohej poezisë së Xhevos.
Unë dola nga makina dhe s’po mbaja dot të qeshurit. Nëpunësi nga ana tjeter e kufirit ngriu: nuk dinte ç’të bënte.
-Nuk na e ke dëgjuar ndonjëherë emrin-i thamë.
-Iu njoh shumë mirë- tha- po ligjet janë ligje dhe mund ta pësoj une-tha.
Iliri mori Orgesin, djalin e Xhevos në telefon. Për fat të mirë ai kishte lidhje me komandantin e postës nga ana jonë e kufirit i cili erdhi dhe bisedoi me komandantin e postës nga ana tjetër. Ne hymë në Kosovë. Dhe sot e kësaj dite nuk e kam të qartë: a ishte një harresë e natyrshme njerëzore apo ishte nje sfidë që Xhevua donte t’i bënte kufirit shqiptaro-shqiptar? / KultPlus.com
Pas vitit 1944 Lasgushi pothuajse nuk shkroi asgjë të rëndësishme me përjashtim të “Kamadevës” e cila për mua është e dyshimtë të jetë shkruar pas 44-ës. Në rast se po, përse nuk e botoi por pa dritën e botimit aq vonë? Po të ketë ndodhur kështu është dhe më domethënëse: poeti s’ ka dashur t’i japë asaj kohe një poeme aq të bukur ose ka pasur frikë ta botojë.
Të vetmet vargje që ka shkruar Lasgushi në atë kohë janë një tallje dhe ironi e hapur. Kështu e doni poezinë ju? Ua jap unë: Republika Popullore/ mori Shqipërinë për dore/ dhe e çoi në fitore. Është proverbiale pyetja që i drejton Lasgushi Kadaresë duke pirë kafe në Turizmin e Pogradecit: në ç’sistem jetojmë z.Ismail?
Karantina e Lasgushit ishte aq e thellë sa atë pothuajse për vite te tëra nuk e kishte parë kush. Në vitin 1986 Aurel Plasari me gazetarë të Dritës shkoi ta intervistonte pas kaq vitesh tek shtëpia në Tiranë sepse ai gjysmën e vitit e jetonte në Tiranë, gjysmën në Pogradec. Pasi i la rreth gjysmë ore të prisnin se çelsin e kishte e shoqja dhe kishte shkuar në pazar, (e shoqja kishte nja njëzet vjet që kishte vdekur) porta më në fund u hap dhe filluan pyetjet.
Pergjigjet ishin të gjitha njëlloj. Kush është poeti më i madh i shqipes. Po këtë e dinë të gjithë. Po kush? Po këtë e di dhe Çuçi, qeni im. Po kush? Lasgushi bre. Po pas tij? Rituali fillonte nga e para. E dinin te gjithë, e dinte dhe qeni i tij se nuk kishte tjetër. Po i njëjti format edhe për përkthyesin. E dinte dhe Çuçi që Lasgushi ishte më i miri dhe pas tij nuk kishte tjetër.
Pak kohë para vdekjes në Lidhjen e Shkrimtarëve u vendos të festohej pervjetori i Lasgushit për herë të parë. Interesim i jashtzakonshëm deri në oborr. Në orën 10 ai që mungonte ishte Lasgushi. Pas rreth dy orësh më në fund e gjejnë. Lasgushi hyri, me kostum të zi, me barsolinë, mbështetur mbi bastun, i zbehtë sikur sapo ishte ngritur nga varri (hollësisht e përshkruaj tek libri im “Jeta që na dhanë). Gjatë gjithë kohës që flitej për të ai shikonte vetëm tavanin.
Në fund kur i thanë se sipas zakonit të athershëm duhej të falenderonte Partinë dhe organizatorët, ai goditi me bastun dyshemenë dhe tha vetem dy-tre fjalë: dëgjoni këtu, poeti është Zot, është mbi gjithçka. Kjo ishte hera e parë dhe e fundit që e pamë Lasgushin. Pas vitit 1944 ai refuzoi të shkruante dhe te jetonte siç ia kerkonin të tjerët. Prandaj u mbyll, ose më saktë e detyruan të mbyllet në një karantinë që vazhdoi gati gjysmë shekulli. / KultPlus.com
Mbi lagjen periferike të Laprakës, mbi katdralen protestante natën vonë, pikat e para të shiut trokitën, gjysma ujë, gjysma depresion.
Mbi gratacielat e qendrës mbi minaren belhollë që trishtueshëm heshton, nata e errër u ndeh e pushtetshme gjysma makth, gjysma depresion.
Mbi bulevardin e madh, mbi statujat dridhur nga ankthi, mbi kryqëzime rrugesh si një papijon, shiu troket – shkop i rëgjuar plaku gjysma vdekje, gjysma depresion.
Mbi katedralen ortodokse, mbi katedralen katolike, E premtja e Zezë edhe më zezonë, shiu zbret si një antikrisht i zi sterrë gjysma djallezi,gjysma depresion.
Selitë diplomatike heshtin nën shiun zëçjerrë si një gramafon, vetëm në të rrallë ndonjë e – mail enigmë eterin çan nëpër depresion.
Aeroport memec si teatër absurd nuk ulet, nuk ngrihet asnjë avion, vetem një tufë korbash si në filmat e Hiçkokut mbi pistë çukasin depresion.
Teatri i Operes stonon nga një kollë e thatë, shkallë stadiumesh pa britma, pa pasion, mbi galerinë e artit shi vetmie bie, gjysma përçartje, gjysma depresion.
Drogaxhinj të papunë, prostituta që shfryjnë, pa një ftesë orgjie pa një telefon, qiellit enden ca lakuriqë nate, gjysma enigmë, gjysma depresion.
Balli i kryeqytetit digjet furrë, trupi dridhet nga ethet deri natën vonë, larg, në periferi, dy varrezat civile qielli i lag pa mëshirë me depresion. / KultPlus.com
Ne jemi si dy brigje të një lumi,
përjetë përballë, përjetë të ndarë,
natën ndërtojmë në ëndrra një urë,
ditën mbetemi të huaj si më parë.
Ne jemi si dy brigje të një lumi,
(Fat të rendë paskan, e dashur, brigjet!)
Ne ëndrra qajmë e qeshin bashkë,
ditën të flas, ti s’më përgjigjesh.
Dhe në mos me pafsh një ditë ne vendin tim,
përballë teje në mos me pafsh një natë,
mos u beso fjalëve qe thonë të kam harruar,
besomë mua: jam shndërruar në Rozafë.
Një urë të ngre të lidhen brigjet,
me ditë e mia, me ëndrrat do ta mbaj,
të vij të mbështes kokën mbi supin tënd
dhe të hesht, të qesh, të qaj.
Na janë mbaruar fjalët.
Buzëqeshja ka mbetur në mes të udhës.
Ç’të bëjmë?
të shkojmë a të mos shkojmë për një kafe
në pallat të Kulturës?
Tavoline e zakonshme
tej dritares qyteti vishet në muzg.
një gote ujë për të dy,
kafja jote mbetur përgjysmë,
imja pirë me fund.
përgjysmë, përgjysmë, përgjysmë,
fjala,
buzëqeshja,
ledhatimi,
si dy shina paralele përjetësisht të provuara nga ndarja,
përjetësisht nga takimi.
Sa here t’i puthja sytë e bukur,
papritur binte briri i kushtrimit.
Kohë e ashpër :
Ne që ishim aq të etur për njeri-tjetrin
të ndarë na duhej të vdisnim.
Pasi i hëngrën të gjitha banketet,
Pasi i shijuan të gjitha presidiumet,
Pasi i morën të gjithë çmimet, të gjithë titujt,
Pasi i bënë të gjitha udhëtimet jashtë shtetit,
Befas një mëngjes folën krejt ndryshe:
Atë që kemi puthur, ta pështyjmë tani.
Dhe zgjatën duart prapë drejt banketeve, çmimeve,
titujve, udhëtimeve…
Rituali i ripërtypjes filloi në remaxhor:
përtyppështy, pështypërtyp…
Vetën e vrasim përditë
në tavolina
të pista kafenesh
në rrjeshta
të ndytë gazetash
në qarqe
prapësish, intrigash
vritemi
në një vdekje të ngadaltë
dhe, oh, zot,
s’arrijmë ta kuptojmë vetëvrasjen tonë
vjen pastaj një cast
merr revolverin
këmbëza
nuk hiqet
ke vdekur prej kohësh
i vdekuri nuk vetvritet./KultPlus.com