Gili Hoxhaj
Filharmonia e Kosovës me të gjitha ulëset e zëna e një koncert bindës mbrëm shënoi hapjen e sezonit të ri koncertal 2018/2019, shkruan KultPlus.
Ky koncert erdhi pikërisht në datën e humbjes së Bahri Çelës, njërit nga themeluesit e Filharmonisë së Kosovës. Për dirigjentin e madh kosovar, disa fjalë përkujtimi ndau drejtori i Filharmonisë së Kosovës, Baki Jashari, i cili tha se Çela do të mbahet në mend për punën e tij kolosale në fushën pedagogjike si në edukimin e mesëm, ashtu edhe në fakultetin e muzikës në Prishtinë, ku ndikoi fuqishëm në krijimin e brezave të tërë të kuadrit profesional që nga vitit 1978 e deri në pensionimin e tij në vitin 2006. Ai tha se Filharmonia e Kosovës do ta mbaj në mend Bahri Çelën si një ndër themeluesit e këtij institucioni ndërsa për 3 vite radhazi realizoi koncerte me orkestrën kamertale të sapoformuar ndërsa me punën e tij të palodhshme, ai konsolidoi nivelin interpretativ të kësaj orkestre dhe vuri themelet drejt zhvillimit të mirëfilltë të orkestrës simfonike të Filharmonisë së Kosovës.
“Po ashtu do ta kujtojmë për mënyrën e tij jashtëzakonisht insistuese, të veçantë, shpesh herë jo dhe të lehtë në relacion me interpretët por gjithnjë në shërbim të përgatitjeve sa më cilësore të koncerteve korale, orkestrale dhe atyre vokalo-instrumentale”, tha ndër të tjera Jashari.
Bahri Çela
Pas një minutë heshtje në nderim të figurës dhe personalitetit të Bahri Çelës, orkestra simfonike përballë me dirigjentin spanjoll Fernando Briones veçse nisi rrugëtimin drejt zbërthimit të dy veprave kolosale. Ndryshe nga mbrëmjet e kaluara, mungonte karriga ku ulej violinisti e koncert-mjeshtëri Visar Kuçi, në vend të saj, pranë kolegëve erdhi e u pozicionua violinisti Kuçi, i cili ndryshe për më shumë se gjysmë orë në këmbë gjatë lojës së tij solistike me violinë, përcjellë nga orkestra mrekulloi publikun. Ata sollën veprën “Koncert për violinë dhe orkestër nr. 1 në a – mol, Op.77” të Dimtri Shostakovich, vepër kjo e kompozuar në vitin 1947-48, në kohën e viteve të pasluftës në Rusinë Sovjetike dhe si e tillë në atë kohë u ndesh me censurën, ndërsa kompozitori nuk e nxori në pah deri në zbehjen e mjedisit kufizues për veprën. Vepra si e tillë erdhi në katër pjesë: Nocturne: Moderato, Scherzo: Allegro, Passacaglia: Andante – Cadenza (attacca), Burlesque: Allegro con brio – Presto.
Violinisti Kuçi kishte përvjelur mëngët e këmishës, e në krah si zakonisht mbante violinën. Ndryshe nga kostumet me të cilat paraqitet zakonisht në ulëset së bashku me orkestrën simfonike të Filharmonisë së Kosovës, kësaj herë identifikohej me këmishën e bardhë. Duartrokitjet me të cilat pritet në skenë do të jenë shumëfish më të fuqishme pas mbarimit të interpretimit të tij. Vepra e cila ecën me ritëm më të ngadaltë e ndjeshmëri të lartë në pjesën e parë, vjen e bëhet më e gjallë e me tinguj me të përshpejtuar. Kuçi me mjeshtëri artistike, lëvizte harkun mbi violinë, i cili ecte herë përmes skajeve të telave, e herë duke shtrirë harkun përmes tyre në lëvizje më të shpejta. Pas pjesës së parë vepra ecën me një implus më të shtuar ritmik. Shprehja e fytyrës së Kuçit luhatej bashkë me tingujt. Një buzëqeshje mes dirigjentit spanjoll e Kuçit ishte sinjali më i mirë që Kuçi të vazhdonte bindshëm në pjesën tjetër të veprës që ishte me ritëm më të përshpejtuar. Kulminante ishin momentet kur salla “pushtohej” në muzikalitetin e violinës, derisa dirigjenti pushonte lëvizjet e duarve, duke bërë instrumentistët të shkëputen nga instrumentet, e që e mbanin publikun të përqendruar tek violinisti Kuçi. Kuçi shpesh me sytë e mbyllur do ta bënte thellë të prekshme veprën, me vetullat e ngrysura e përkulje në njërin krahë së bashku me violinën, Kuçi dominonte qetësinë e sallës së përqendruar. Në pjesën “Passacaglia”, ai arrin ta transmetoj thellësinë emocionale të veprës, e arrin të nxjerrë lirinë shprehëse që kjo pjesë ia dhuron solistit. Me këtë muzikalitet, Kuçi arrin deri në finalen e Burlesque, ku tashmë publikun e gjente nën emocionin e mbarimit të veprës. Me më shumë se një minutë duartrokitje e buqeta lulesh, Kuçi së bashku me dirigjentin u kthyen përsëri në skenë, e cila bëri që gjithë orkestra të ngrihej në këmbë.
Kësaj vepre kërkuese, Kuçi i ishte përgjigjur me shumë përkushtim duke i kushtuar mjaft shumë kohë dhe i kishte kërkuar shumë koncentrim. Në një koncert të këtij formati, ai tashmë po prezantohet për të tretën herë ndërsa shton se ka më shumë se një dekadë që dëshiron ta luaj këtë vepër.
“Hera e parë kur e kam dëgjuar veprën ka qenë para 15-16 vitesh dhe që nga atëherë kam pasur dëshirë ta luaj por në atë kohë rrethanat ishin ndryshe ndërsa unë isha akoma student dhe gjithnjë e kam njohur si vepër dhe e kam ditur por kur e kam marrë ta ushtrojë që ishte para disa muajve, që nga muaji shkurt e kam ditur që është koncerti dhe kam filluar ta analizojë por që ta ushtrojë i kam pasur dy faza shtatë javëshe me punë intensive dhe në fund doli shumë mirë tërë puna. Kjo vepër ka qenë shumë e vështirë edhe për orkestrën por shumë mirë e kanë realizuar, duke pasur parasysh edhe një grevë gati dhjetë ditore”, tregoi Kuçi për KultPlus, ndërsa tha se puna me dirigjentin spanjoll ka qenë shumë produktive duke shtuar se Fernando Briones është një prej dirigjentëve me një energji pozitive dhe me një qasje e vizion krejt tjetër dhe është një nga ata që dëshiron shumë të kontribojë për Filharmoninë e Kosovës, ndërsa në kuadër të bashkëpunimeve me të Kuçi ka pasur një prezantim edhe në Spanjë dhe thotë se mund të kenë edhe bashkëpunime tjera në të ardhmen.
Pjesa e dytë e koncertit solli një vepër po ashtu të rëndësishme të Ludwig Van Beethoven “Simfonia Nr.7 në A-dur, op.93”, e cila konsiderohet po ashtu si një vepër impenjative e ndarë në katër pjesë. Kjo vepër ishte kompozuar në 1811 dhe 1812 dhe vet Beethoveni e konsideronte si një nga veprat më të mira të tij. Kjo simfoni e cila mbizotëroi sallën në pjesën e dytë të koncertit, erdhi në përzierje tingujsh të orkestrës, e më lëvizje e valëzim të shpeshtë të duarve të dirigjentit drejt tyre. Dirigjenti spanjoll Fernando Briones tashmë bashkëpunon për herë të dytë me Filharmoninë e Kosovës ndërsa ky bashkëpunim ishte më i lehtë pasi që tashmë veçse njiheshin më njëri tjetrin.
“Mendoj se si Beethoveni ashtu dhe Shostakovic kanë bërë revolucion në muzikë në elemente të ndryshme, ka qenë një punë shumë e madhe për ta sjellë këtë koncert dhe rezultati ishte shumë i mirë edhe pse gjithmonë ekziston mundësia për më mirë. Visari është një muzikant dhe person fantastik dhe ishte fantastik sonte”, u shpreh Briones.
Profesoresha Lejla Pula në një prononcim për KultPlus tha se përshëndet fillimin e sezonit të Filharmonisë së Kosovës, e cila në çdo koncert po e dëshmon interesimin e madh të publikut të moshave të ndryshme ndërsa mes fjalësh kujtoi edhe veprimtarinë e kolegut të saj Bahri Çela. Ajo tha se Kuçi gjithmonë e dëshmon angazhimin e përkushtimin e tij muzikor ndërsa mbrëmë me shumë përkushtim e virtuozitet veprën e Shostakovuic.
“Na tronditi dhe na pikëlloi lajmi për vdekjen e kolegut tonë Bahri Çelës i cili ishte edhe njëri nga themeluesit e Filharmonisë së Kosovës dhe ka kontribuar si koleg i imi në drejtimin e dirigjimit edhe në sukseset e korit dhe të orkestrës. Do të na mungojë shumë prezenca e tij dhe do të jetë i përhershëm kujtimi i tij. Pastaj u ndërlidh në program koncerti i Shostakovuic nr.2 në a-mol të cilin më shumë mjeshtëri dhe virtuozitet dhe përkushtim që e interpretoi violinisti ynë i mirënjohur që është edhe koncert- mjeshtër i Filharmonisë së Kosovës i cili sjellë një freski sa herë që paraqitet dhe unë e përshëndes angazhimin e tij dhe përkushtimin e tij muzikor që e ka treguar edhe sonte”, u shpreh Pula për KultPlus, duke thënë se ky koncert ishte me shumë kërkesa të mëdha muzikore dhe teknike, ndërsa dirigjenti me shumë kujdes e prirje diti të komunikoi me solistin dhe orkestrën ndërsa tha se u emocionua shumë nga interpretimi i veprës së dytë të cilën e adhuron që nga shkolla e mesme.
“Më mrekullon qetësia dhe koncentrimi i publikut, i cili ishte i përqendruar në një vepër e cila nuk ishte dhe shumë e lehtë, i përket pjesës së parë të shekullit 19-të dhe është e vështirë për ta përcjellur dhe me këtë përkushtim e meritojmë këtë sallë koncertale e cila është një projekt që po afrohet dhe shpresoj që të realizohet”, përfundoi Pula./ KultPlus.com
