Më 24 mars, pra 23 vjet më parë, me ndihmën e ish-presidentit të SHBA-ve, Bill Clinton u arrit marrëveshja për fillimin e bombardimeve mbi caqet serbe në Kosovë, shkruan KultPlus.
Kthesë e madhe për historinë e kombit shqiptar shënon 24 marsi, me ç’rast jetët e tyre u ‘ri-lindën’ përsëri. Bombardimet e NATO-së ndaj Serbisë treguan dhe vulosën miqësinë e aleatit më të madh që ka pasur ndonjëherë Kosova, pra, Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
78 ditë qëndrimi në shtëpi, më shumë vështirësi dhe çdo ditë duke u shqetësuar se dikush mund t’u trokas në derë dhe të marrë ndonjë anëtar të familjes – kjo ishte frika më e madhe që përjetoi i gjithë populli shqiptar para 23 viteve.
Operacioni kërkonte të ndalojë abuzimet e të drejtave të njeriut në Kosovë, dhe kjo ishte hera e parë që organizata e përdorur forcën ushtarake pa miratimin e Këshillit të Sigurimit të OKB-së.
Gjatë 78 ditëve sa zgjatën bombardimet, forcat policore e ushtarake serbe vranë mijëra civilë, në mesin e tyre edhe 49 anëtarë të familjes Berisha në Suharekë. /KultPlus.com
Përderisa shënohet 75 vjetori i shkatërrimeve të qyteteve ku ata jetonin, burrat dhe gratë tashmë të plakur që dëshmuan për bombardimet atomike në Hiroshimë dhe Nagasaki po përpiqen që t’i kujtojnë botës tmerrin që shkaktojnë armët bërthamore.
Keiko Ogura ishte vetëm tetë vjeç kur Enola Gay, një bombë bërthamore amerikane B-29, u hodh 16-kilometra në Hiroshimë në orën 8:15 të mëngjesit, më 6 gusht të vitit 1945.
Rreth 80,000 nga 350,000 njerëz të qytetit u vranë menjëherë; deri në fund të vitit, numri i vdekjeve do të rritej në 140,000 pasi të mbijetuarit patën lëndime ose sëmundje që ishin të lidhura me ekspozimin e tyre ndaj rrezatimit, shkruan The Guardian, transmeton KultPlus.
Ogura, e cila ishte duke luajtur jashtë shtëpisë së saj në kohën kur forca e shpërthimit e tërhoqi atë nga këmbët dhe e rrëzoi pa vetëdije, është njëra nga të mbijetuarat që synim të jetës e ka tregimin e stories së saj. Ajo dhe të tjerë të mbijetuar shpresojnë, me dëshpërim, që të krijohet një botë pa armë bërthamore.
“Babai im kishte thënë që nuk ndihej mirë atë mëngjes dhe më tha të mos shkoja në shkollë,” rrëfen ajo.
Shpërthimi rrëzoi kulmin e shtëpisë, në të cilën ajo jetonte me prindërit dhe dy vëllezërit e saj, dhe shkatërroi pjesën më të madhe të shtëpisë.
“Ishte errësirë dhe kishte një heshtje absolute. Unë nuk dija se çfarë të bëja, përveçse të tkurresha ashtu e shtrirë në tokë. E vetmja gjë që mund të dëgjoja ishte tingulli i vëllait tim të vogël duke qarë.”
Ndërsa ra mbrëmja, njerëzit që kishin qenë më afër hipocentrës një milje e gjysmë larg filluan të mbërrinin në shtëpinë e tyre.
“Ata kishin të djegura fytyrat dhe flokët, edhe lëkura e tyre ju qëndronte e varur. Ata nuk thanë asgjë … ata thjesht rënkuan dhe kërkuan ujë.”
Ogura ju dha ujin që e kishte marrë nga një pus aty pranë, dhe i shikoj me tmerr teksa ata pinin ujin, ku dhe më pas ranë përtokë të vdekur.
“Nuk e dija se ishte e rrezikshme t’u jepja ujë njerëzve në gjendjen e tyre. Për 10 vjet e fajësova veten për vdekjen e tyre.”
Ogura është një nga rreth 136,700 të mbijetuarit nga bombardimet atomike – nga Hiroshima dhe Nagasaki, përfshirë ata që ishin në barkun e nënës në kohën kur ndodhën sulmet. Me një moshë mesatare pak më shumë se 83 vjeç, shumë prej tyre vuajnë nga sëmundje kronike të lidhura me ekspozimin e tyre ndaj rrezatimit. Më shumë se 300,000 të mbijetuar kanë vdekur që nga sulmet, përfshirë 9,254 në vitin e kaluar, sipas ministrisë së shëndetësisë.
“Në fillim, ishte vërtet e dhimbshme të kujtosh ato ditë”, tha Ogura, e cila nuk foli publikisht për përvojën e saj për 40 vjet.
“Por unë doja që të rinjtë amerikanë të dinin se çfarë kishte bërë vendi i tyre. Nuk po i fajësoj ata për atë që ndodhi, thjesht dua që ata të dinë faktet dhe të mendojnë.”
Të mbijetuarit si Ogura që kanë kaluar vite duke folur me audiencën në Japoni dhe jashtë saj, janë të irrituar nga mungesa e përparimit në çarmatimin bërthamor dhe kanë frikë nga një e ardhme pa dëshminë e bombardimeve në Hiroshimë dhe Nagasaki. / KultPlus.com
Nicole Malachoëski (The USA Air Force) është pilotja e parë “bombarduese” amerikane e cila para 19 vitesh, pikërisht më 24 mars filloi ta gjunjëzojë Serbinë. Ajo ka marrë medalje të ndryshme nderi nga Ushtria e SHBA. Ajo është shquar për përsosmëri të jashtëzakonshme në goditjen e objekteve ushtarake serbe, edhe nëpër qendra të banuara, ose afër qyteteve ku ndodheshin bazat, përcjelle KultPlus.
Me gradën “Majore”, pilotja amerikane, Nicole Malachowski, është dekoruar me medaljet e çmimet më të larta të Ushtrisë Amerikane si “Meritorious Service Medal”, “Air Medal”, “Air Force Commendation Medal”, “Air Force Achievement Medal”, si dhe medaljen “4th Fighter Wing”s”, të cilën e ka marrë si një heroinë e madhe gjatë fushatës së bombardimeve ajrore në Kosovë, për mbrojtjen e civilëve gjatë bombardimeve. Ajo është shquar për përsosmëri të jashtëzakonshme në goditjen e objekteve ushtarake serbe, edhe nëpër qendra të banuara, ose afër qyteteve ku ndodheshin bazat. Besohet se Nicole është një grua e guximshme dhe mjaft e aftë, e para femër amerikane në historinë 60-vjeçare të aviacionit që është pjesë e skuadronit bombardues luftarak “Pilotët e vdekjes”. Ajo hyn kështu edhe në analet e historisë amerikane të fluturakëve, duke u renditur e suksesshme dhe me vlera të spikatura mes pilotëve burra. Deri sot pilotja numëron rreth 200 orë fluturime bombarduese në Kosovë (mars-qershor 1999 – 78 ditë) si dhe 10 ditë në Irak (prill 2003).
Forcat luftarake-ajrore amerikane (The USA Air Force) kanë gjithsej 568 femra pilote. Nga këto vetëm 71 prej tyre shërbejnë me aeroplanët fluturakë. “Unë, thotë Nicole, do të bëj detyrën, pavarësisht se mund të jem vendosur edhe në qendër të debateve, se si ka mundësi që një femër të kryejë këtë detyrë kaq të vështirë dhe me rrezik të madh për jetën”. Pilotja amerikane, Malachoëski, ka kryer shkollën e mesme në vitin 1992 në Las Vegas. Fëmija i tretë i një familjeje të vjetër amerikane (nëna quhet Cathy dhe babai i saj Robert Ellingëood). Nicole është e martuar me pilot, edhe ai me gradën “Major”, por me origjinë ruse, i quajtur Paul Malachoëski. Nicole u rreshtua në radhët e Flotës Ushtarake Ajrore të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, në vitin 1996, pas diplomimit në Akademinë e Forcave Ushtarake Ajore, me nivelin B. S. në Management dhe më ulët French. Më parë se të inkuadrohej në radhët e skuadroneve bombarduese të Flotës Ushtarake Ajrore të SHBA-ve, “Bubullima e zogut” (Thunderbirds), ajo shërbeu si instruktore dhe komandante me avionët luftarakë “F-15E”, në skuadronin “494th Fighter Squadron”, në bazën amerikane në Britaninë e Madhe, “RAF Lakenheath”. Këtu Nicole mblodhi rreth 1900 orë fluturime, nga këto 1700 orë fluturime me bombarduesit “F-15” dhe “F-16”. Nicole Malachoëski, nga Çikagoja, është e datëlindjes 1974 dhe njihet në SHBA si e para femër amerikane pilote me gradën “Major” dhe e para femër amerikane e seleksionuar për të shërbyer në radhët e fluturimeve luftarake në forcat ajrore “Thunderbrids, që njihen ndryshe si “Pilotët e vdekjes” apo “Bubullima e zogut”. Fluturimin e parë në qiell të hapur e ka kryer në vitin 1996. Për piloten amerikane kanë shkruar e folur jo vetëm gazetat, revistat ushtarake, por edhe gazeta e televizione të njohura në SHBA si CNN, ABC, NBC, FOXNEËS etj.
Eksperienca
Malachoëski u trajnua në bazën ushtarake “Columbus Air Force Base”, në Misisipi, me fluturakët bombardues “F-15E” e më pas, në bazën Seymour Johnson Air Force Base në Karolinën ë Veriut. Prioriteti i saj ka qenë stërvitja me “Pilotët e vdekjes” (Thunderbird). Më tej, Nicole shërben në bazën RAF Lakenheath, në Angli dhe kthehet sërish në bazën, “Seymour Johnson Air Force Base” në Karolinën e Veriut. Ajo do të shërbejë si oficere edhe në bazën “Camp Red Cloud” në Korenë e Jugut. Nicole ka marrë pjesë në krejt fushatën e sulmeve ajrore ndaj bazave e caqeve serbe në Kosovë e Serbi, si dhe në operacionin “Liria e Irakut” (Operation Iraqi Freedom). Ajo shihet në SHBA si femra që ka bërë histori. Në muzeun e “Pionierëve të fluturimit”, hapur në Washington D.C, asaj i është rezervuar një pavijon i veçantë me fotot, videoxhirimet, shkrimet dhe kujtimet e pilotes nga Britania e Madhe, Kosova e Iraku.
Fushata e sulmeve ajrore, e cila vuri në shënjestër caqet ushtarake serbe në territorin e saj dhe në bazat e vendosura në Kosovë zgjati 78 ditë dhe përfundoi me fitoren e NATO-s. Ajo është konsideruar si lufta më e suksesshme e kohëve moderne të Aleancës Veri Atlantike, NATO.
Kosova, aty zë një vend të posaçëm, pasi atje pilotja amerikane ka kryer mëse 200 orë fluturime bombarduese gjatë fushatës së vitit 1999. Siç dihet, më 24 mars 1999, është edhe dita kur nisën sulmet ajrore kundër bazave ushtarake serbe në Kosovë dhe në territorin e Serbisë./ BEQIR SINA, Nju Jork
