Prizreni konsiderohet të jetë kryeqyteti i kuzhinës së Ballkanit. Në këtë qytet, i banuar kryesisht me shqiptarë, desertët më të preferuar të Ballkanit janë tullumbat,bakllavaja,tes pishtja, krempitja dhe kajmaçini. Këto janë specialitete dhe tregues të qartë të epokës osmane, e cila kishte sunduar rajonin për shekuj me radhë.

Prizreni ka zeje të vjetra që shquhen në tërë Kosovën. Një nga ato janë edhe ëmbëlsirat që kanë një traditë mjaft të hershme në këtë qytet.

Në një dyqan të vogël, rreth 20 metra katrorë, në njërën prej rrugicave gjarpërore të Qendrës Historike të Prizrenit, shiten vetëm dy produkte. Janë të ëmbla. Tullumbat dhe eklerët janë dy ëmbëlsirat, shija e të cilave të përcjell gjatë.

E receta e kësaj të parës është katërfish më e vjetër sesa mosha e Ilijaz Shehut (50) pronarit të këtij dyqani, dhe zanatliut të këtyre dy produkteve. Ai e mësoi këtë nga babai i tij, Ibrahim Shehu, aktualisht 80-vjeçar, por që e ka lënë këtë punë.

Kënaqet vetëm kur sheh të birin se i bën si ai këto ëmbëlsira, derisa vetë, se si bëhen tullumbat e eklerët, kishte mësuar nga daja i tij, Nexhip Kulla.

Shehu pos zanatit ruan edhe disa porosi nga babai i tij. Ato janë bërë udhërrëfyese të punës së përditshme.

Zanati krahas shkollës

“Këtë zanat e kam të trashëguar nga babai”, thotë prizrenasi Shehu. “Ai e ka marrë zanatin nga daja i tij, që ka punuar me ëmbëltore”, shton më tej.

Shehu tregon se ai dhe babai i tij kanë lindur në Prizren, por prejardhja e tyre është nga Shqipëria. E daja i babait të tij i takon një familjeje opojane që tradicionalisht është marrë me ëmbëlsira.

“Daja ka qenë në familje që është marrë me ëmbëltore. Vjen nga një fshat nga Opoja”, thotë Shehu.

E teksa kthehet te vetja, ai tregon se kishte nisur të merrte zanatin krahas shkollës.

Familjet prizrenase e duan shumë ballkavanë e “Sulltanit”

Një nga këto familja është ajo Kadrija, e ardhur në Prizren që para 45 vjetësh nga fshati Zlipotok i Dragashit, e cila, si shumë familje të tjera boshnjake, është shumë aktive në sektorin e ushqimit tradicional. Familja Kadrija është e njohur si prodhuese e fundit e bozës sipas recetës tradicionale në Prizren i tullumbave dhe bakllavasë.

Me rastin e festës së Bajramit, njëra ndër ëmbëltoret që përkujdeset për shumicën e familjeve të Prizrenit dhe më gjërë për festat e Bajramit që ato të jenë sa më të gëzuara, është ëmbëltorja tanimë e njohur për traditë të gatimit të bakllavasë dhe ëmbëlsirave të tjera “Sulltan”, e cila me kualitetin dhe format dallohet në gjithë rajonin. Bakllavaja e “Sulltanit ” kërkohet shumë gjatë festës së Bajramit.

Siç shprehet Sanije Fusha Tatari, ëmbëlsirat e “Sulltanit” janë të njohura dhe të dallura dhe për kualitet. Ajo shton se shumica e familjeve prizrenase e duan bakllavanë e “Sulltanit”.

Brezi i tretë i familjes që merret me bozë

Pronari i ëmbëltores “Sulltan”, Zylfi Fusha tregon se këtë specialitet e bëjnë më së miri në Kosovë, kjo për faktin se tashmë është krijuar një traditë orientale në sferën e kuzhinës. Ndërsa, Fadil Quni thotë se kualiteti dhe format e bakllavave të “Sulltanit” janë ndër më të mirat.

“Kemi filluar me format më të bukura që bëhen në Turqi apo në ndonjë vend tjetër. Kualiteti i kësaj bakllavaje është shumë e vjetër”, ka thënë ai.

Njëri nga pronarët e ëmbëltores “Banana Split’, Destan Kadrija tregon gjithë hisorikun e familjes Kadrija, kur para 75 vjetësh i pari i tyre, Rexhep Kadija, jashtë Kosove kishte filluar me embëltore, e pak vite më vonë ishte kthyer në Prizren.

“Unë jam brezi i tretë i kësaj familje që merremi me prodhimin ekskluziv të tullumbave dhe bozës së Prizrenit”, tregon ai për gazetën.

Ai thotë se këtë zeje do ta vazhdojnë, sepse djalin i tij, Jasini, është regjistruar në Fakultetin e Teknologjis së ushqimit. Kjo familje janë prodhues të njohur të akullores më të mirë në Prizren. Tregon se e gjithë familja merret me këtë zeje.

“Më gëzon shumë kur tursitët kërkojnë bozën tonë apo tullumbat që mud të them se nuk i gjen kund tjetër në Balllkan. Jam i lumtur nga puna jonë”, tregon ai për gazetën./ Koha.net/PrizrenPress./ KultPlus.com