Më 9 mars të vitit 1994 vdiq Henry Charles Bukowski, një nga shkrimtarët më të njohur botëror, i cili pas vetes la shumë poezi, tregime e romane, shkruan KultPlus.
Sot, për nder të figurës së shquar të këtij shkrimtari i cili vdiq nga leukemia, KultPlus ju sjell disa nga thëniet e tij më të njohura.
-Doja ta thoja me zë të lartë atë që ndieja, por qëndrova i heshtur nga frika se nuk do të më kuptonin”.
-Disa njerëz nuk bëjnë asnjëherë çmendurira, sa të tmerrshme duhet të jenë jetët e tyre.
-Mua më pëlqejnë personat e hutuar, ata që sapo i përqafon duken të plotë, ndërkohë që më parë të dukeshin të thyer në mijëra copëza.
-Unë nuk kam nevojë për dikë që të më përsërisë vazhdimisht se do të jetë aty, se nuk do të më lëshojë, apo se nuk do të më tradhtojë kurrë. Më mjafton dikush që në të gjitha rastet që të më dërgojë në djall, sërish të rikthehet tek unë.
-Shpreheni atë që ndjeni. Mos kini frikë nga pasojat, sepse koha nuk fal askënd. Dashuroni, urreni, shpreheni çdo emocion të fortë që po përjetoni. Njerëzit janë spektakli më i bukur në botë, dhe për të cilin nuk paguhet ndonjë biletë.
-Një nga ndjesitë më të bukura në botë është kur përqafon dikë dhe ai person të shtrëngon akoma më fort.
-Mund të them se dashuria është si alkooli. E provon një herë, të trullos kokën, por sërish do një gotë tjetër, një tjetër, e kështu me radhë. Të bën të ndihesh keq, aq keq sa nuk do ta provosh më. Por, më vonë, që me gotën e parë do të tundohesh dhe nuk do të thuash dot JO.
-Asnjë marrëdhënie nuk është një humbje kohe : nëse personi tjetër nuk të ka dhënë atë që kërkoje, dije se të ka mësuar gjënë për të cilën kishe vërtet nevojë.
-Do të të duhet të vdesësh disa herë përpara se të jetosh me të vërtetë.
-Gjej atë çfarë e dëshiron dhe më pas leje që të të vras./ KultPlus.com
Henry Charles Bukowski është një nga poetet më të njohur botëror. Ai ka shkruar shumë poezi, e tregime të shkurtra. Është autor i rreth 50 librave, përfshirë “Femrat” dhe “Zyra postare”, “Zonja vdekje” shkruan KultPlus.
Duke qenë se thëniet e tij tashmë janë shumtë njohura dhe shpesh përdoren në rrjete të ndryshme, KultPlus ju sjellë disa nga citatet më të mira të tij.
1. “Doja ta thoja me zë të lartë atë që ndieja, por qëndrova i heshtur nga frika se nuk do të më kuptonin”. 2. Disa njerëz nuk bëjnë asnjëherë çmendurira, sa të tmerrshme duhet të jenë jetët e tyre. 3.“Mua më pëlqejnë personat e hutuar, ata që sapo i përqafon duken të plotë, ndërkohë që më parë të dukeshin të thyer në mijëra copëza”. 4. “Unë nuk kam nevojë për dikë që të më përsërisë vazhdimisht se do të jetë aty, se nuk do të më lëshojë, apo se nuk do të më tradhtojë kurrë. Më mjafton dikush që në të gjitha rastet që të më dërgojë në djall, sërish të rikthehet tek unë”. 5. “Shpreheni atë që ndjeni. Mos kini frikë nga pasojat, sepse koha nuk fal askënd. Dashuroni, urreni, shpreheni çdo emocion të fortë që po përjetoni. Njerëzit janë spektakli më i bukur në botë, dhe për të cilin nuk paguhet ndonjë biletë”. 6. “Një nga ndjesitë më të bukura në botë është kur përqafon dikë dhe ai person të shtrëngon akoma më fort”. 7. “Mund të them se dashuria është si alkooli. E provon një herë, të trullos kokën, por sërish do një gotë tjetër, një tjetër, e kështu me radhë. Të bën të ndihesh keq, aq keq sa nuk do ta provosh më. Por, më vonë, që me gotën e parë do të tundohesh dhe nuk do të thuash dot “Jo””. 8. “Asnjë marrëdhënie nuk është një humbje kohe : nëse personi tjetër nuk të ka dhënë atë që kërkoje, dije se të ka mësuar gjënë për të cilën kishe vërtet nevojë”. 9. “Do të të duhet të vdesësh disa herë përpara se të jetosh me të vërtetë”. 19. “Gjej atë çfarë e dëshiron dhe më pas leje që të të vras”./ KultPlus.com
Padyshim Bukowski është një nga shkrimtarët dhe poetët më “autobiografikë” në historinë e letërsisë. Si romanet apo tregimet, ashtu dhe poezitë e tij nuk janë gjë tjetër, veçse një transformim në formë letrare të jetës së autorit, përshkruar “me një vërtetësi prej një njeriu që s’ka asgjë për të humbur”.
E ndonëse forma autobiografike haset shpesh në prozë, në poezi, sidomos në varg të lirë, ajo është tepër e vështirë dhe kërkon virtuozitet të jashtëzakonshëm. Këtë virtuozitet e gjejmë kudo në poezitë e Bukowskit, që nuk ngurron të kthejë në varg biseda cubash në cepin e rrugës, sherre grash të lodhura nga jeta apo shkëlqimin që has në sytë e maces së tij.
Megjithatë, ekziston një veçanti në formën autobiografike të autorit. Padyshim, gjithçka frymëzohet nga ndodhi të jetës së tij, por në këtë pikë vlen të ngremë pyetjen: cili është Charles Bukowski, autor? Që në fillim të veprës së tij, Bukowski krijon personazhin e tij artistik: Henry Chinaskin, ose Henkun, siç e thërrasin miqtë. Një personazh shumë i ngjashëm dhe i frymëzuar nga vetë autori, por dhe shumë i ndryshëm për sa i përket karakterit të tij shpërthyes. Këtë ndryshim e ka spikatur fillimisht miku dhe biografi i autorit,
Neeli Cherkovski, i cili i referohet Henkut letrar si një personazh-mjet për të fshehur dobësitë e Charls-it. Histori që në të vërtetë mbylleshin me një përshëndetje të thjeshtë, në prozën apo poezinë e autorit përfundojnë me rrahje të përgjakura, që shpëlahen me birrë, verë, uiski (gjithmonë të cilësisë më të ulët), ose të vjella. Ky transformim i realitetit s’është gjë tjetër veçse një pasqyrim i vuajtjeve shumë më të thella, se ato të shkaktuara nga të rrahurat. Bukowski vuan thellë dhe pamundësia e tij për të rënë dakord me jetën e rezervuar për të dhe të ngjashmit e tij, nga shoqëria, vjen e përshfaqur përmes grushteve, shkelmave, zemërimit.
Për mendimin tim, ky është dhe këndvështrimi nga i cili duhen perceptuar skenat e dhunshme që shoqërojnë gjithmonë rrëfimin e tij. Henku ka diçka të frymëzuar nga Hemingway-dhe Bukowski bëri gjithçka që cilësitë e tij të dukej se i përkisnin vetë autorit. Ketë sforcim ai e shpreh dhe në poezinë “Zogu i kaltër” ku i kërkon kësaj brishtësie të personifikuar në zogun e kaltër, të mos dalë në sipërfaqe, pasi kështu do të rrezikonte shitjet e autorit të suksesshëm në Europë. Por “zogun e kaltër” nuk ngurroi ta sillte në dritë biografi i tij në botimin “Hank a life”.
Zbulimi i Cherkovski-t mbi këtë ndërtim fiktiv të alteregos së autorit, u bë dhe shkaku i cenimit të miqësisë së tyre, e cila për këtë arsye u ftoh gjatë viteve të fundit të jetës së autorit.
“Nuk kërkoj kurrë të përmirësohem ose të mësoj diçka, qëndroj ekzaktësisht siç jam. Nuk jam ai që mëson, jam një që shmang. Nuk kam dëshire të mësoj, ndjehem përsosmërisht normal në mënyrën time të çmendur. “ “Po çfarë shmangni?” “Për t’u bërë si të tjerët.”
I dua vetmitarët, ata ndryshe, ata që nuk i takon kurrë. Ata të humburit, të shkuarit, shpirtshkatërruarit. Ata me shpirtin në flakë…
”Patëm vendosur të çonim ilaçe në Afrikë…por tek të gjitha shkruhej: Pas buke!” ”Jam i lodhur duke parë fytyra femrash të rrethuara nga botox. Gjinj të tejmbushur , të copëtuar nga konkurrenca , prapanica të ekspozuara, taka dhe truke kozmetike, gjeste të vështira për gratë e lirshme, tashmë të padallueshme edhe nga ato të zanatit …”
”Dëshiroj të shikoj femra me feminitetin e tyre, me sjellje të butë, me buzëqeshje plot hir, lëvizje joshëse , me fjalë të ëmbla dhe të sigurta në të njëjtën kohë. Me mendime origjinale dhe të reja. Dëshiroj të shikoj femra të pavarura, jo skllave të burrave që sakrifikojnë dinjitetin e tyre. Femra me zemra prej akulli të shkrirë, shoqe dhe mike të meshkujve, të lira dhe të sinqerta” / KultPlus.com
“Emancipimi i gruas” është libri me tregime i Charles Bukowskit i cili është përkthyer në gjuhën shqipe nga Fadil Bajraj, kurse është botuar në javën e kaluar nga shtëpia botuese “Armagedoni”, shkruan KultPlus.
Përzgjedhjen e 21 tregimeve e ka bërë Fadil Bajraj, të cilët janë përkthyer për herë të parë në gjuhën shqipe.
Librin nga sot e gjeni në librarinë “Artini”, në librarinë “Dukagjini”./KultPlus.com
Një poemë është një qytet i mbushur me rrugë dhe kanale me shenjtorë, heronj, lypës, të çmendur, me banalitet dhe dehje sarhoshësh, me shi dhe bubullima dhe periudha thatësire, një poemë është një qytet në luftë, … një poemë është një qytet që i kërkon përsenë një ore, një poemë është një qytet në flakë, një poemë është një qytet në armë berberhanet e saj për burra të mbushura me pijanecë cinikë, një poemë është një qytet ku Zoti kalëron lakuriq nëpër rrugë si Lady Godiva, ku qentë lehin natën, dhe përndjekin flamurin ; një poemë është një qytet poetësh, shumica mjaft të ngjashëm dhe ziliqarë e idhnakë… një poemë është ky qytet tani, 50 milje larg nga askund, në 9.09 të mëngjesit, shija e alkoolit dhe cigareve, pa polici, pa të dashuruar, duke ecur nëpër rrugë, kjo poemë, ky qytet, që i mbyll dyert, i barrikaduar, pothuaj bosh, funebër pa lot, që mplaket pa mëshirë, malet prej shkëmbi të ashpër, oqeani si një flakë lavande, një hënë pa madhështi, një muzikë e vogël e ardhur nga dritare të thyera… një poemë është një qytet, një poemë është një komb, një poemë është bota… dhe tani po e fus këtë nën gotë për shqyrtimin e hollësishëm të botuesit të çmendur, dhe nata është gjithandej dhe ca zonja të zbehta të thinjura mbajnë radhën, një qen ndjek një qen deri në gji, trompetat thërrasin trekëmbëshin, ndërkohë që ca njerëz të vegjël dërdëllisin mbi gjëra që s’mund t’i bëjnë./KultPlus.com
Nëse martohesh kujtojnë se e pat puna jote e nëse je pa grua kujtojnë se je i mangët.
Një pjesë e madhe e lexuesve të mi kërkojnë nga unë të vazhdoj së shkruari mbi shkërdhyerjen me gra të krisura e me prostituta – po ashtu, mbi të qenit në burgje dhe spitale, ose duke vdekur urie apo duke i nxjerrë zorrët jashtë.
Pajtohem se vetëkënaqësia zor që sjell letërsi të pavdekshme por këtë s’e bën as përsëritja.
Për ata lexues tash me zemër të sëmurë që besojnë se jam njeri i vetëkënaqur – ju lutem gëzohuni pakëz: agonia ngandonjëherë ndryshon formën por ajo kurrë s’ndërpritet për askënd.
(Këtë dhe disa poezi të tjera të Bukowskit i gjeni në numrin më të ri të revistës ‘Akademia’. Përktheu nga anglishtja: Fadil Bajraj)
Henry Charles Bukowski ishte një shkrimtar dhe poet amerikan i lindur në Gjermani.
Bukovski publikoi historinë e tij të parë kur ishte 24 vjeç dhe filloi të
shkruante poezi në moshën 35-vjeçare. Shkrimet e tij u ndikuan shumë nga vendi
i lindjes Los Anxhelos, shpesh duke shfaqur imazhe seksuale e dhunë në shumë
nga veprat e tij.
Në qoftë se në Europë romanet i sollën famën, në Amerikë librat e tij me
tregime dhe poezi i dhuruan suksesin, si dhe famën e “shkrimtarit të mallkuar”.
“Është e vërtetë që unë nuk kam
shumë ambicie, por duhet të ekzistojë një vend për njerëzit pa ambicie…
Si dreqin mundet dikush të pëlqejë zgjimin në 6.30 të mëngjesit nga alarmi i
orës, të hidhet jashtë shtratit, të ushqehet shpejt, t’i lajë flokët dhe
dhëmbët, të luftojë me trafikun për të shkuar në një vend pune ku në thelb bën
shumë para për dikë tjetër dhe të kërkohet të jesh edhe mirënjohës për këtë
mundësi?”./ KultPlus.com
Charles Bukowski ka shkruar romane, tregime dhe poezi për një total prej mbi 60 veprash. Përmbajtja e veprave të tij i përket më tepër jetës personale, varësisë me alkoolin dhe marrëdhënieve me personat e tjerë, të shprehura këto në mënyrë tepër realiste dhe pa shumë eufemizma.
Krijimi i mëposhtëm i tij është ndër më të bukurit që mund të jenë shkruar. Bëhet fjalë për përshkrimin e një femre nga një mashkull që e dashuronte atë. Është përshkrimi thuajse i çdo femre të pavendosur, por edhe tepër të fortë në të njëjtën kohë. Është përshkrimi i çdo femre që ekziston, në gjithë dimensionet e saj, ndaj jemi të sigurtë se të gjitha femrat duhet ta lexojnë një krijim të tillë.
“E ke dashur, apo jo?”, – psherëtiu ajo
“Si mund të të përgjigjem? Ajo ishte e çmendur”, – tha ai duke kaluar dorën në flokë, – “Edhe pse ishte e çmendur, çdo ditë ishte një femër ndryshe. Një herë plot guxim, një herë e stepur. Një herë e nxituar dhe herë tjetër e ndrojtur. E pasigurtë dhe e vendosur. E ëmbël dhe arrogante. Ajo ishte mijëra femra të bashkuara në një të vetme, por parfumi i saj ishte përherë i njëjti. Ai nuk mund të ngatërrohej. Parfumi i saj ishte siguria ime e vetme. Më buzëqeshte duke ditur si të luante me mua përmes buzëqeshjes së saj. Kur ajo qeshte, unë nuk kuptoja më asgjë. Nuk dija më si të flisja, apo të mendoja. Asgjë, zero. Në atë moment ishte vetëm ajo. Ishte e çmendur, e gjitha e çmendur. Disa herë qante. Thuhet se në ato çaste femrat duan vetëm një përqafim, ndërsa ajo jo. Ajo nevrikosej, nëse e përqafoje. Nuk e di ku ndodhet tashmë, por vë bast se është në kërkim të ëndrrave.
Ajo ishte e çmendur, totalisht e çmendur, por e kam dashur çmendurisht”. / bota.al/ KultPlus.com
Nëse nuk të vjen si një shpërthim nga brendësia
pa marrë parasysh asgjë,
mos e bëj atë punë!
Nëse nuk të vjen pa të pyetur fare
nga thellësi e zemrës, mendjes, gojës
rropullive të tua
mos e bëj !
Nëse do të të duhet të ulesh
e të qëndrosh me sytë ngulur për orë të tëra
mbi ekranin e kompjuterit
apo përkulur mbi makinën e shkrimit
duke kërkuar fjalën e duhur,
kjo nuk është punë për ty !.
Nëse do e bësh për para apo për famë,
lëre atë punë.
Nëse do e bësh
për të pasur gra në shtratin tënd,
as mos mendo të shkruash !
Nëse do të të duhet të ulesh mbi të
e ta shkruash dhe ta shkruash dhe ta rishkruash përsëri,
më mirë lëre atë punë.
Nëse të duket e vështirë
vetëm duke e menduar,
mos e bëj!
Nëse përpiqesh të shkruash si dikush tjetër,
mos u merr fare me të shkruarën.
Nëse ulesh aty
dhe pret që shkrimi të gjëmojë jashtë teje
dhe pret e pret dhe ai nuk del,
merru më mirë me diçka tjetër.
Nëse shkruan që sëpari t’ia lexosh të dashurës ,
të dashurit, gruas apo prindërve
ose një tjeter njeriu kushdoqoftë
ti nuk je akoma gati.
Mos u bëj si shumë shkrimtarë,
si mijera njerëz që e quajnë veten shkrimtarë
mos u bëj i zymtë, i mërzitshëm
dhe i shtirur,
mos u konsumo duke dashuruar vetveten
Bibliotekat e botës gogësijnë përgjumshëm
mbi tipa të këtij lloji.
Mos i shto ata më shumë.
Mos u merr fare me atë punë.
Për sa kohë që nuk të ka shpërthyer
nga thellësia e shpirtit tënd
si një raketë,
për sa kohë që
të qëndruarit indiferent karshi saj
nuk të bëjnë të çmëndesh apo të vrasësh veten
a dikë tjetër,
mos u merr me atë punë !
Për sa kohë që dielli brenda teje
nuk t’i ka djegur akoma rropullitë
mos e bëj .
Kur vërtet të jete koha
dhe nëse je ti ai i zgjedhuri,
ajo do të ndodhë vetë
Dhe do të vazhdojë e do të vazhdojë
derisa të vdesësh ose derisa
ajo të vdesë brenda teje. Nuk ka asnjë mënyrë tjetër
dhe kurrë nuk ka pasur.
