Ministrja e Kulturës, Elva Margariti deklaroi sot se “për Butrintin nuk ka asnjë marrëveshje sekrete, nuk po jepet me koncesion dhe nuk ka asnjë tjetërsim të pasurisë kombëtare”.
Në fjalën e saj në Komisionin për Çështjet ligjore, Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut Margariti tha se “kjo marrëveshje administrimi nuk ndryshon në zinxhirin e shqyrtimeve dhe miratimeve të deritanishme të projekteve që do të zbatohen në parkun e Butrintit”.
“Marrëveshja për Menaxhimin e Butrintit nuk është një koncesion, nuk ka në themel të funksionimit të tij fitimin, por është një fondacion jo fitimprurës pra ka si qëllim të vetin mirëmenaxhimin e aseteve të parkut kombëtar të Butrintit, që është një pasuri botërore”, theksoi Margariti.
Margariti u shpreh se “projektligji për miratimin e “Marrëveshjes për administrimin e nën zonave të trashëgimisë kulturore dhe peizazhit kulturor, pjesë e Parkut Kombëtar të Butrintit, ndërmjet Ministrisë së Kulturës dhe Fondacionit për Menaxhimin e Butrintit”, ka qenë një proces i gjatë, transparent, i hapur gjithëpërfshirës, brenda të gjithë kuadrit të nevojshëm ligjor shqiptar dhe organizmave të tjerë ndërkombëtarë ku aderon shteti shqiptar”.
Margariti tha se, falë ndjekjes së këtij procesi të tillë vijmë para jush me një produkt final, prej të cilit përfitues është shteti shqiptar.
Sipas ministres, kjo është formë menaxhimi e suksesshme e njohur edhe ne site të tjera, të trashëgimisë botërore, ku ne jemi mbështetur.
“Ky projektligj është konsultuar me UNESCO-n duke qenë se modeli i propozuar ka qenë pjesë e planit të menaxhimit të integruar. Pra qe me planin e menaxhimit është specifikuar mënyra e menaxhimit të sitit në vazhdimësi dhe kjo konsulencë ka ndodhur me hartimin e planit të menaxhimit me UNESCO-n, në organet konsultuese”, nënvizoi Margariti.
Ministrja Margariti bëri të ditur se lidhja e marrëveshjes së administrimit synon konservimin, mbrojtjen dhe rritjen e vlerave të trashëgimisë kulturore të nënzonës së trashëgimisë dhe peizazhit kulturor të Parkut Kombëtar të Butrintit.
Duke sqaruar se përse nuk ka pasur garë në përzgjedhjen e subjektit, Margariti tha se “menaxhimi i kalon Fondacionit për Menaxhimin e Butrintit, i cili është subjekt i themeluar nga vetë Ministria e Kulturës me një partner strategjik, pra nuk mund të ketë një garë. Dëshiroj të sqaroj gjithashtu se AADF nuk është ekskluziv në pjesëmarrje në bord. Me këtë model jofitimprurës synohet të hiqen sa më shumë partnerë strategjikë që të përmbushin kriteret. Mund të kemi në vazhdimësi partnerë strategjikë qe bëhen pjesë e fondacionit, dhe jo të vendosen në garë me njëri- tjetrin, por të vlerësohet mënyra e integrimit si e fondeve edhe rolit që mund të kenë partnerë të ndryshëm, pra fondacione të tjera që fillojnë e shtohen në Fondacionin e Menaxhimit të Butrintit dhe patjetër që bëhen edhe pjesë e bordit të vendimmarrjes së këtij fondacioni”. / KultPlus.com
Komisioni për Politikën e Jashtme, në cilësinë e komisionit për dhënie mendimi, shqyrtoi projektligjin “Për miratimin e marrëveshjes për administrimin e nënzonave të trashëgimisë kulturore dhe peizazhit kulturor, pjesë e Parkut Kombëtar të Butrintit, ndërmjet Ministrisë së Kulturës dhe Fondacionit për Menaxhimin e Butrintit”.
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti, e pranishme në komision tha se lidhja e marrëveshjes së administrimit, ndërmjet Ministrisë së Kulturës të Republikës së Shqipërisë dhe Fondacionit për Menaxhimin e Butrintit, ka si qëllim administrimin efektiv, sipas një modeli administrimi, i cili synon konservimin, mbrojtjen dhe rritjen e vlerave të trashëgimisë kulturore të nënzonës së trashëgimisë dhe peizazhit kulturor të Parkut Kombëtar të Butrintit.
“Në bazë të kuadrit ligjor, ligji i njeh gjithë të drejtën Fondacionit që jo vetëm të menaxhojë këtë entitet të ri, por edhe mbi të gjitha të vazhdojë të kërkojë donatorë të tjerë dhe partnerë të tjerë në Fondacion”, theksoi Margariti. / KultPlus.com
Komisioni për Ekonominë dhe Financat, vijoi sot shqyrtimin në parim të projektligjit “Për miratimin e marrëveshjes për administrimin e nënzonave të trashëgimisë kulturore dhe peizazhit kulturor, pjesë e Parkut Kombëtar të Butrintit, ndërmjet, Ministrisë së Kulturës dhe Fondacionit për Menaxhimin e Butrintit”.
E pranishme në mbledhjen e komisionit ministrja e Kulturës Elva Margariti tha se, “marrëveshja për Planin e Menaxhimit të Integruar të Butrintit është transparente dhe në favor të vendit”.
Në përgjigje të interesit të deputetëve mbi këtë marrëveshje, ministrja bëri të ditur se, “ashtu siç e parashikon edhe ligji, 10% e të ardhurave vjetore që sigurohen nga siti, kalojnë në buxhetin e shtetit dhe ky fond mund të përdoret jo vetëm për nevojat e trashëgimisë kulturore, por edhe sipas prioriteteve të qeverisë”.
“Të gjitha të ardhurat e përfituara nga biletat dhe çdo shërbim tjetër shtesë që konsiderohet e ardhur dytësore, përdoret në interes të trashëgimisë kulturore. Ligji përcakton qartë se Ministria e Kulturës, ka të drejtën që këto fonde t’i derdhi në fondin e trashëgimisë kulturore”, theksoi Margariti, teksa nënvizoi faktin mbështetur në ligj se, “të ardhurat që sigurohen nga administrimi i pasurisë kulturore, administrohen nga subjekti që administron pasurinë me qëllim kryerjen e shpenzimeve dhe investimeve për ruajtjen dhe mbrojtjen e kësaj pasurie”.
Margariti tha sa, në përputhje me marrëveshjen, të ardhurat mbahen në llogarinë e fondacionit dhe të gjitha të ardhurat e Butrintit i shërbejnë mirëmbajtjes së vazhdueshme dhe operimit të sitit.
Ministrja vuri në dukje se, siti i Butrintit është më i rëndësishmi në vendin tonë dhe që siguron të ardhurat më të larta, ndër sitet e tjera. Për këtë arsye vijoi ajo, Ministria e Kulturës me një kërkesë specifike, të mirë studiuar mbi planin e biznesit, alokon një kontribut vjetor në fondin e trashëgimisë kulturore, që në vitin e parë është 0.5% e të ardhurave totale, 1.5% dhe 2% në fund të 3 viteve të para të investimit.
Margariti bëri të ditur se, marrëveshja për Planin e Menaxhimit të Integruar të Butrintit përfshin AADF-në, si një organizatë filantropike. AADF vjen si një zbatuese e projekteve në Shqipëri dhe jo për të përfituar.
Fondacioni është organizatë jofitimprurëse. AADF ka mbështetur në këto vite disa programe të ndërlidhura me zhvillimin e turizmit, arsimit, sipërmarrjes, ekoturizmit dhe agroturizmit.
Margariti tha se, “AADF është përzgjedhur në këtë rast pas disa projekteve të rëndësishme që ka zhvilluar në vendin tonë që janë, Pazari i vjetër në Krujë, Foto Marubi, Pazari i ri në Tiranë, Qafë Pazari në Gjirokastër, Qendra Historike Vlorë, Qendra digjitale në Ministrinë e Kulturës. Këto modele që kanë lidhur në diskutime, siç po bëjmë sot, kanë krijuar realitete të prekshme dhe shumë suksesshme tashmë në Shqipëri. AADF ka kontribuar me 50 milionë USD në fushën e kulturës”.
Duke u ndalur tek projekti për qendrën e vizitorëve, Margariti tha se projekti do të zgjidhet përmes një konkursi arkitekturor ndërkombëtar dhe shpenzimet do të mbulohen nga fondi i angazhuar i AADF. Kjo qendër do të përfshijë bileta elektronike, nyjet sanitare, turet rituale, suvenire dhe plot risi. /atsh/ KultPlus.com
Komisioni për Politikën e Jashtme nën drejtimin e zëvendëskryetarit, Blendi Klosi shqyrtoi sot projektligjin “Për miratimin e marrëveshjes për administrimin e nënzonave të trashëgimisë kulturore dhe peizazhit kulturor, pjesë e Parkut Kombëtar të Butrintit, ndërmjet Ministrisë së Kulturës dhe Fondacionit për Menaxhimin e Butrintit”.
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti e pranishme në komisionin parlamentar u shpreh se “kjo marrëveshje është nënshkruar në muajin nëntor të vitit 2021. Ka hapur kështu një udhë të re të menaxhimit të trashëgimisë tonë përmes ngritjes së këtij fondacioni të posaçëm dhe ka kaluar më pas në të gjitha rishikimet në institucione e Këshillit të Ministrave për të ardhur me të gjitha reflektimet e rekomandimet”.
Ajo tha se marrëveshja krijon një objekt menaxhimi hibrid, jo fitimprurës, ku shteti ka një rol tepër të rëndësishëm.
“Pronësia e territori dhe aset e Butrinti i mbeten Ministrisë së Kulturës si përfaqësuesi i shtetit. Mbi bazë e marrëveshjes, Butrinti do të menaxhohet nga një fondacion i posaçëm bashkëthemeluar midis Ministrisë së Kulturës dhe Fondacionit Shqiptaro-Amerikan për Zhvillim. Fondacioni është i krijuar sipas ligjeve shqiptare dhe sipas ligjit të trashëgimisë së kulturës. Ministria e Kulturës ka dy përfaqësues në bord dhe kryesohet nga vetë ministri. Nuk ka asnjë impakt shtesë në buxhetin e shteti në krijimin e këtij fondacioni. Ministria e Kulturës vendos në arkën e përbashkët fondin aktual të Butrinti rreth 2 milion dollarë dhe shtohet fondi prej 5 milion dollarësh në formë granti nga partneri, Fondacioni Shqiptaro-Amerikan për Zhvillim. Në vazhdimësi ky fondacion do të vazhdojë të kontribuojë jo vetëm në Butrint. Çdo e ardhur e Butrinti ngel në Butrint. Organizata është një organizatë jofitimprurëse, por gjithashtu në këtë marrëveshje për herë të parë vazhdojmë dhe vendosim theksin tek kontributi që ku fondacion do të hedhë në fondin e madh të kujdesit të trashëgimisë kulturore”, sqaroi Margariti.
Ministrja tha se qeveria shqiptare ka krijuar një tjetër instrument që është arka për kujdesin e Trashëgimisë Kulturore dhe në këtë marrëveshje midis palëve kemi vendosur që ky fondacion jo vetëm të vazhdojë të derdhë paratë në Butrint, por të vazhdojë të kontribuojë për simotrat e e tij në territorin shqiptar.
“Përfitimet e palës shtet në këtë marrëveshja janë jo vetëm investimet që do të kryhen nga donatori në formën e grantit, por gjithashtu në konservimin dhe restaurimin e aseteve të reja që do t’i mbetet Butrinti. Marrëveshja e administrimit siguron një menaxhim të integruar të pasurisë kulturore dhe natyrore të nënzonës së peizazhit të parkut të Butrintit dhe vjen në përputhje të plotë të linjave guidë të planit të menaxhimit të integruar. Marrëveshja ka një kontratë 10 vjeçare me të drejtë rinovimi dhe rinovimi nuk është automatik në përfundimin e kësaj marrëveshje, por 6 muaj para afatit duhet të nisë një proces rinegocimi”, tha ajo.
Ajo tha se për herë të parë në këtë marrëveshje sjellim jo vetëm administrimin e aseteve, por gjithashtu një protokoll bashkëpunimi midis fondacionin dhe Institutin e Arkeologjisë.
“Ky është një rast i mirë për të parë se si është mirëadministrimi i siteve të kulturës nëpërmjet donatorëve dhe krijon radhë të tjerë bashkëpunimi. Synimi ynë është që brenda dy viteve të krijojmë bashkëpunime të tjera”, tha ministrja.
Deputetja e PD-së Ina Zhupa u shpreh se të gjitha të ardhurat e Butrintit shkonin në Ministrinë e Financave dhe Ministria e Financave i alokonte te Ministria e Kulturës.
“Ju tani po i çoni te fondi. Si mund t’i thoni shqiptareve sot se është sukses pasi i merrnim Butrinti 100% të të ardhurave është sukses se do t’i marrim 25 të të ardhurave”, tha Zhupa.
Në përgjigjet të Zhupës, ministrja Margariti u shpreh se “nëse deri më dje ruanim 90% të ardhurave të Butrinti, do të ruajmë 100% dhe do fillojmë të kontribuojmë dhe në arkën e madhe. Pra çdo gjë që vjen nga Butrinti ngel në Butrint dhe më shumë se fondet e mëparshme”.
Relatorja e kësaj marrëveshje, deputetja e PS-së Hatixhe Konomi u shpreh se kjo marrëveshje është në përputhje me nenin 100 të Kushtetutës.
Nga ana e tij, deputeti i PD-së Tritan Shehu tha se “këtu kemi të bëjmë me diçka kombëtare me imazhin e Shqipërisë. Kemi të bëjmë me një element substancial të pasurisë kombëtare, të pozicionit tonë, të krenarisë kombëtare dhe shumë gjerave që lidhen me imazhin tonë në rajon, madje me shumë se rajoni. Prandaj mendoj se duhet të jemi serioz me veten tonë sepse qeveria nuk është serioze me ne sepse po të ishte serioze nuk do sillte një material të tillë në 12 orë para mbledhjes”, tha ai. /atsh/ KultPlus.com
Një djalosh 23 vjeçar , i quajtur Nikollas Hammond, një nga profesorët dhe studiuesit më të mirënjohur të Universiteteve të Kembrixhit, Bristolit dhe anëtar i Akademisë Britanike viziton Shqipërinë në vitet ’30. Nuk i interesonin aspak gërmimet e arkeologut Luigji Ugolini në qytetin e Butrintit.
I riu i cili synonte të ishte një ditë arkeolog kishte pasur situata të pakëndëshme në vendin tonë, pasi pasaporta e tij britanike ishte shpërfillur.
Ndoshta 23 vjeçari donte që udhëtimi i tij në Shqipëri të mbetej sekret. Por për humbjen e tij të kohës pasi nuk mundi të zbulonte gjë, Hamond ja vë fajin ambasadorit francez, pasi tha se rrëfimet e tij ishin të mbushura me gënjeshtra sa i përket ekzistencës së Epirit. A arrin Nikollas të zbulojë Antigonean e sotme? Gjetjet arkeologjike, studiues dhe arkeolog ngren hipoteza nëse Antigonea është me vendondodhje aty ku është sot, apo jo.
Në Antigone u gjetën rreth 500 monedha të cilat vinin nga vende të ndryshme si Epiri, Dyrrahu etj. Kjo tregonte marrëdhëniet tregtare që ekzistonin mes vendeve.
Dukej se Nikollas mund të ishte zbuluesi i Antigonesë. Gjurmët e tij i kishin ndjekur edhe autoritetet shqiptare, por duke e braktisur sërish këtë kodër duke u demoralizuar pasi nuk do të gjenin gjë. Por në kodrën e Jermës u bënë edhe studime të tjera arkeologjike, duke zbuluar ekzistencën e një qyteti antik.
Në dhjetor të vitit 1912, në mesin e kolonave të ushtrisë greke që po pushtonin territorin e shtetit të saposhpallur shqiptar bënte pjesë edhe një grup i fshehtë. Qëllimi i këtij grupi nuk ishte plani ushtarak, por kërkimet arkeologjike. Ky repart i ushtrisë greke, përbëhej nga studiues arkeologjikë grekë. Kjo bëhej me qëllim zhdukjen e historisë dhe arkeologjisë shqiptare. / FaxNews / KultPlus.com
Parku Kombëtar i Butrintit, mbetet një prej atraksioneve tërheqëse si për pushuesit vendas dhe për të huaj.
Sipas të dhënave zyrtare janë mbi 2 mijë persona që e vizitojnë ccdo ditë duke u njohur jo vetëm me historinë por edhe me arkitekturën e qytetit antik.
“Jam nga Florida, Shqipëria është nje vend shumë i bukur. Njerëzit janë shumë të mirë. Deti është shumë i bukur. Malet shumë të bukura qytetet gjithashtu më pëlqejnë. Tani do vizitojmë Butrintin, është hera e parë që vij këtu” thotë një turist.
“Është një vend arkeologjik i bukur, vizituam kështjellën e cila kishte një pamje të mrekullueshme. Edhe një natyrë të bukur, jam nga Maqedonia e Veriut” thotë një tjetër turist.
Në ditët e pushimit kanë vizituar dhe vende të tjera. Duke u shprehur se do të rikthehen sërish nuk lënë pa përmendur bukuritë por sigurisht edhe mikpritjen e qytetarëve.
“Eshte hera e parë që vij në Shqipëri, shqiptarët janë mikpritës, edhe të gatshëm për të bashkëpunuar edhe për të ndihmuar.”
“Është hera ime e parë në Shqipëri. Më pëlqeu Shqipëria, ishim në Durrës dhe erdhëm edhe këtu për një xhiro të bukur. Është një vend në zhvillim jo si te ne. Ne jemi te mbyllur. Ne jemi mësuar të shohim ndërtesa të vjetra në Itali, edhe kjo bën pjesë në historine tonë romane, ngjan me Venecian Romen, ndihemi gati si në shtëpi. Është një eksperience e bukur me natyrë të bukur edhe vende te bukura.”
Butrintit nuk i mungojnë as shqiptarët e Kosovës të cilët e vlerësojnë për bukuritë dhe veçantinë që ka.
Gjatë vitit të shkuar ku për shkak të pandemisë, monumentet kulturore dhe arkeologjike ishin në krizë vizitorësh dhe Butrinti numëronte një mesatare prej vetëm 200 personash në ditë./oranews/ KultPlus.com
Në të katër skajet e globit, qytetërimet e lashta kanë lënë një trashëgimi të çmuar arkitektonike. Ngjarjet historike, po edhe koha, nganjëherë i dëmton këto monumente, apo i shkatërron pjesërisht, mirëpo mbetjet e tyre ende shumë shprehëse, qofshin kështjella, tempuj, apo ndërtesa të mistershme.
Ato mbeten ndërtesa magjepsëse për t’u zbuluar, duke na mësuar më shumë për jetën e njerëzve që kanë banuar në tokë gjatë shekujve të kaluar. Nga Evropa në Azi, përmes Afrikës, apo edhe Amerikës së Jugut, më poshtë gjeni 10 nga rrënojat më të bukura që mund t’i soditni ende sot.
1- Tempulli “Ta Prohm” në Kamboxhia
Ndërtuar në shekullin e 12-të, tempulli budist është nga më të mrekullueshmit në zonën Angkor. I ndërtuar nën sundimin e Jayavarman VII, ka shërbyer ndër të tjera edhe si manastir dhe universitet. Rrethuar nga një mur i madh, me një kullë të zbukuruar me 4 fytyrat tipike të Angkorit në çdo pikë kryesore. Korridoret, hendeqet, apo admiri i detajeve strukturore është një moment hyjnor, sikurse befasia nga natyra me të drejtat e saj, veçanërisht rrënjët gjigande të pemëve fromazhere, të cilat vende-vende zaptojnë monumentin.
2- Baalbeku në Liban
Në verilindje të Bejrutit, në qytetin Baalbek gjenden rrënojat gjigante të tempujve të ndërtuar gati 5000 vjet më parë nga fenikasit. Një qytet i lashtë libanez, që mirëpret vizitorë të shumtë për të shijuar shkëlqimin e tempujve të Muzave, Bakusit, një nga më të mirët ruajtur nga periudha greko-romake, apo edhe e Jupiterit me gjashtë kolona mbresëlënëse, pak më shumë se 22m i lartë.
3- Mesena e lashtë në Greqi
Dihet që Greqia është një nga shtetet e Evropës, ku sitet antike kanë një bukuri të jashtëzakonshme. Në jugperëndim të Peloponezit, në shekullin IV para Krishtit, lulëzoi qyteti antik i Mesenës. Sipas profesionistëve, gërmimet e ndryshme deri më sot kanë zbuluar një të tretën e mbetjeve, përfshi tempuj, statuja, faltore, një gjimnaz, një teatër dhe një agora (shesh publik).
4- Wat Ratchaburana në Tajlandë
Vendosur në parkun historik “Ayutthaya”, tempulli Wat Ratchaburana është nga tempujt më të bukur Khmer të zonës. Kjo faltore 600-vjeçare u ndërtua si vend adhurimi, por edhe një krematorium. Gjithmonë befasohemi nga bukuria e jashtëzakonshme e prang prej guri, që dëshmon epokën e artë të qytetit dhe sjell në mendje madhështinë dhe prestigjin e perandorisë së zhdukur. Mund të futeni në brendësi, të ngjitni shkallët që të çojn në dy dhoma gjumi ku dallohen ende në mure pikturat. Zakonisht, Wat Ratchaburana vizitohet së bashku me Wat Mahathat, që ndodhet përballë.
5- Shpellat Ellorâ në Indi
Ndodhet 30 km nga qyteti i Aurangābād dhe ka 34 manastire dhe tempuj të gdhendur në murin e një shkëmbi bazaltik. Një arkitekturë sublime e trogloditit e ndërtuar në fillim të shekullit të 7-të, vendet e shenjta i kushtoheshin kulteve të budizmit, xhainizmit dhe brahmanizmit, i cili evokon në përsosmëri frymën e tolerancës së Indisë antike. Detajet e gdhendura në gur janë të mrekullueshme, të ndërlikuara, kurse tempulli i Kailâsanâtha është sigurisht më i bukuri, i gërmuar në shkëmb, madhësia e të cilit është dy herë më i madh se Partenoni i famshëm i Athinës.
6- Kështjella “Dunluce” në Irlandën e Veriut
Kështjella Dunlunce u ndërtua në shekullin e 13-të, majë një shkëmbi gjigant me pamje nga deti. Një pozicion strategjik asokohe, për të mbikëqyrur anijet e armikut që i aviteshin tokës. Pasi kaloi nëpër duart e familjes MacQuillan deri në shekullin e 16-të dhe më pas në duart e anglezëve, nën komandën e Sorley Bob McDonnell, monumenti u përfshi nga një stuhi e tmerrshme në 1639, duke shkatërruar shumë dhoma dhe duke lënë pas rrënojat aktuale. Mund të vizitohet pjesa e brendshme dhe e jashtme e një prej ndërtesave më të bukura të trashëgimisë së Irlandës veriore.
7-Qyteti i Jerashit në Jordani
Pas Petras, Jerashi është destinacioni i dytë turistik në Jordani, ku vizitorët soditin një nga pikat turistike më spektakolare dhe më të mirëmbajturit në botë. Jerashi u pushtua nga romakët për t’u braktisur rreth xhekullit XII. Më pas, mbeti i varrosur për shekuj nën rërë, para se të rizbulohej. Nuk duhen humbur veçanërisht ulëset e teatrit jugor, muri i skenës së teatrit, tempulli i Zeusit, rruga Maksimus apo sheshi oval. Jerashi është destinacioni kryesor për adhuruesit e arkitekturës antike.
8- Butrinti në Shqipëri
I ngritur vetëm disa kilometra nga qyteti bregdetar i Sarandës në Shqipëri, rrënojat e zonës arkeologjike të Butrintit padyshim që ia vlen të vizitohen. Për dashamirët e Antikitetit dhe mbetjeve greke dhe romake, zona zbulon elemente shumë interesante, si kolonat e pagëzimit të një kishe të shekullit të 6-të, vendpushimi, por edhe një teatër me ulëse dhe skenë të ruajtur jashtëzakonisht mirë. Ajo që i jep hijeshi kësaj pike turistike, përtej shkëlqimit arkitektonik dhe kuptimit të organizimit të jetës së qytetit antik, është vendndodhja e jashtëzakonshme në një kodër, në një gadishull midis Adriatikut dhe kanalit Vivari.
9- Siti arkeologjik i Tiwanakut në Bolivi
Tiwanaku ndodhet 3 850 m mbi nivelin e detit, rreth 15 km në jug të liqenit Titicaca në Bolivi. Një pikë referimi për të gjithë të interesuarit e arkitekturës para-kolumbiane, me një sërë ndërtesash të jashtëzakonshme që formojnë ansamblin ceremonial të civilizimit Tiwanaku. Monumenti më i bukur midis mbetjeve është tempulli Akapana, një piramidë e lartë 18metra e përbërë nga shtatë platforma, pa harruar portën e Diellit dhe motivet e saj sublime, piramidën Puma Punku, si dhe monolitet e ndryshme…
10- Piramidat Meroe në Sudan
Nuk ka vetëm Egjipti dhe Amerika e Jugut piramida të bukura. Në shkretëtirën e Sudanit, piramidat dhe rrënojat Meroe janë më të ruajturat e mbretërisë antike të Kushit. Ato datojnë prej shekullit të 3-të para Krishtit, por u zbuluan vetëm në 1822 nga dy eksplorues francezë. Kryeqyteti antik i Nubisë qëndron krenar mes dunave ngjyrë okër dhe i fton vizitorët të bredhërijnë midis varreve dhe rrënojave të tij. E veçanta e këtyre piramidave qëndron tek shpatet e thepisura, janë më pak imponuese se piramidat e Egjiptit dhe kanë vetëm një dhomë të destinuar për të akomoduar kufomën mbretërore. Prej vitit 2011, zona është pjesë e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s. /konica/ KultPlus.com
Qendra më e njohur arkeologjike në Shqipëri, qyteti antik i Butrintit, pritet të menaxhohet për dhjetë vitet e ardhshme nga një agjenci e re. Në ligjin e miratuar së fundmi, ajo njihet si “Fondacion”, por për të nuk ka shumë hollësi, me përjashtim të faktit, që do të jetë një partneritet mes Ministrisë së Kulturës dhe një partneri strategjik.
Ndryshimi është pjesë e “Planit të Menaxhimit të Integruar për Parkun Kombëtar të Butrintit”, një dokument prej 300 faqesh, miratuar nga qeveria shqiptare dhe hartuar nga kompania angleze “Prince and Pearce”, kontraktuar dhe mbështetur financiarisht nga Fondacioni Shqiptaro Amerikan për Zhvillim (AADF).
Kjo do të ishte hera e parë që në menaxhimin e qytetit antik të Butrintit do të përfshihej drejtpërdrejt edhe një subjekt jo-publik.
Në përgjigje të interesimit të Zërit të Amerikës, Ministria e Kulturës tha se “Fondacioni” i ri do të krijohet përmes një marrëveshjeje bashkëpunimi me një partner strategjik, për të cilin ajo nuk dha shumë hollësi, por shtoi se “organizimi dhe funksionimi i “Fondacionit” do t’i nënshtrohen legjislacionit për organizatat jofitimprurëse”. Marrëveshja mes Ministrisë së Kulturës dhe fondacionit të ri duhet të miratohet në parlament.
Fondacioni Shqiptaro Amerikan për Zhvillim, një organizatë që ka rreth 10 vjet e përfshirë në projekte për Butrintin, dhe së fundmi financuese e studimit, e pyetur nga Zëri i Amerikës nëse është e interesuar të jetë partneri strategjik, ndonëse nuk u përgjigj drejtpërdrejt, la të kuptohet se është e interesuar. “Duke konsideruar rëndësinë e Butrintit si një Sit i Trashëgimisë Botërore dhe faktin se administrimi indirekt i trashëgimisë kulturore është një risi në kontekstin shqiptar, nuk do të ishte e kujdesshme që qeveria të mos përfshinte një donator të besueshëm dhe të gatshëm në fillim të procesit të ri. Për këtë, AADF ka angazhuar deri tani mbi 7 milion USD për projektin e Butrintit”, shprehet AADF.
Më tej, ajo shpjegon se: “fondet e dedikuara dhe të gjitha të ardhurat e tjera të krijuara do përdoren vetëm për pasurinë kulturore dhe Parkun Kombëtar të Butrintit. Themeluesve nuk u lejohet asnjë përfitim financiar dhe material nga të ardhurat dhe fitimet e fondacionit, apo kthim të investimit të tyre”.
Studiues dhe emra të njohur të trashëgimisë kulturore shqiptare kanë ngritur shqetësime për një formë të tillë menaxhimi të Butrintit përmes fondacioneve jo-shtetërore.
Sipas studiuesit Agron Alibali, në menaxhimin e Butrintit, si pasuri e UNESCO-s, me formën e re Shqipëria është në shkelje të Konventës së Parisit, e cila përcakton rolin e padiskutueshëm parësor të shteteve anëtare, të njohura si “shtete palë”, në administrimin e pasurive kulturore dhe natyrore në territoret e tyre.
Ndërsa sipas arkeologut të njohur Neritan Ceka, Plani i Menaxhimit nuk kishte në ekipin e tij asnjë arkeolog shqiptar.
E pyetur nga Zëri i Amerikës për këto kritika, Ministria e Kulturës thotë se Plani i ri i Menaxhimit ka qenë objekt i një konsultimi të gjatë me Qendrën e Trashëgimisë Botërore (UNESCO) dhe trupat këshillimore ICOMOS dhe ICCROM.
Plani, sipas Ministrisë së Kulturës, është hartuar në referencë të plotë me Ligjin për Trashëgiminë Kulturore dhe Muzetë, Ligjin për Zonat e Mbrojtura dhe rekomandimet e Vendimeve të Komitetit të Trashëgimisë Botërore dhe organeve këshillimore të Qendrës së Trashëgimisë Botërore/UNESCO”.
Një tjetër çështje e ngritur nga kritikët është mos-shfrytëzimi i nivelit të lartë të të ardhurave që realizon Butrinti aktualisht (në pritshmërinë e rreth 1 milionë dollarëve në vit) nga të cilat Parku nuk harxhon as 30% të tyre.
Kritikët thonë se me këto tregues financiarë, Butrinti nuk ka nevojë për një partneritet me subjekte private.
Ministria e Kulturës pohon se “edhe pse sistemi aktual i menaxhimit ka siguruar i sforcuar mbrojtjen e vlerave kulturore të Parkut, ai nuk është fleksibël, nuk ka arritur pritshmëritë e tij dhe nuk garanton në perspektivë mbrojtjen dhe ruajtjen e vlerave kulturore dhe natyrore”. Ministria e Kulturës “i lidh nevojat për ndryshim në Butrint nga nevojat për të sjellë burime të reja financimi, të qëndrueshme dhe afatgjatë dhe qasje të reja menaxhimi për Parkun Kombëtar”.
Plani i ri i menaxhimit i sapomiratuar ndan qytetin antik
Plani i Menaxhimit për Parkun Kombëtar të Butrintit, parashikon krijimin e një “Fondacioni” të ri, që do të menaxhojë vetëm qytetin antik të Butrintit, duke e ndarë atë nga sipërfaqja e përgjithshme aktuale e Parkut Kombëtar prej 9424 hektarësh.
Qyteti Antik ka një sipërfaqe prej 614 hektarësh dhe njihet si zona A-3. Aktualisht i gjithë Parku Kombëtar menaxhohet nga agjencitë shtetërore dhe ai përfshin si qytetin antik ashtu edhe pjesën natyrore përreth qytetit.Zona A-3 është një pjesë e sipërfaqes prej 2500 ha që mbrohet nga UNESCO.
Autoritet shqiptare thonë se do të dëshironin ta shtrinin menaxhimin në gjithë sipërfaqen prej 9424 ha, por sipas ligjeve në fuqi, kjo nuk është e mundur. Në dokumentin e miratuar thuhet se“sipas rregullimeve aktuale nuk mund të krijohet një fondacion i posacëm për mbarë Parkun Kombëtar edhe nëse kjo do ishte e dëshirueshme”.
Plani i menaxhimit të Butrintit një sfidë prej vitesh për autoritetet shqiptare
UNESCO në vitin 2012, pas një misioni monitorues në Butrint, u kishte kërkuar autoriteteve shqiptare si “shteti palë” hartimin e një plani të kombinuar menaxhimi, që do të përfshinte si qytetin antik të Butrintit edhe pjesën e mbrojtur natyrore përreth tij.
Ministria e Kulturës ngriti atëherë një grup ndër-institucional për hartimin e planit nën drejtimin e Parkut të Butrintit.
Ky proces u mbështet financiarisht po nga Fondacioni Shqiptaro Amerikan për Zhvillim.
Studimi përfundoi në vitin 2013 dhe nuk parashikonte menaxhimin e Butrintit përmes një pale të tretë, por përmes forcimit të kapaciteteve dhe bashkërendimit nga institucionet shqiptare. Studimi gjithsesi mbeti në formë projekti dhe nuk u miratua ndonjëherë.
Procesi i menaxhimit të Butrintit u rihap përsëri në tetor të vitit 2018 kur u nënshkrua një tjetër marrëveshje për bashkëpunim midis Ministrisë së Kulturës dhe Fondacionit Shqiptaro-Amerikan për Zhvillim me një financim prej 250 mijë dollarësh prej këtij të fundit.
Marrëveshja pasoi miratimin e Ligjit të ri për Trashëgiminë Kulturore dhe Muzetë, ku parashikohej edhe administrimi indirekt i pasurive kulturore shqiptare në pronësi publike.
Në përgjigje të interesimit të Zërit të Amerikës se përse ishte hequr dorë nga dokumenti i vitit 2013, Fondacioni Shqiptaro Amerikan i Zhvillimit tha se “përvoja gjatë fazës së parë të ndërhyrjeve në Butrint i njohu me shumë problematika në operim, të cilat në një këndvështrim më të gjerë shtronin nevojën e rishikimit të kornizës ligjore në sistemin e trashëgimisë kulturore dhe kërkimin e modeleve të reja në menaxhimin e siteve”.
Si rrjedhojë, thotë AADF “u gjykua që plani i menaxhimit të integruar të Butrintit do ishte më efektiv nëse do të hartohej pas reformës ligjore të cilën Ministria e Kulturës e kishte nisur dhe që e finalizoi në Maj 2018 me miratimin e Ligjit të ri për Trashëgiminë Kulturore dhe Muzetë.”/VOA./ KultPlus.com
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti deklaroi sot “se qytetarët do të kenë mundësi të vizitojnë sitet e trashëgimisë kulturore me çmime më të ulëta”.
E ftuar në një studio televizive, Margariti tha se “janë marrë masa për të mbështetur sa më tepër bizneset lokale dhe në këtë nismë Ministria e Kulturës afrohet duke mbështetur sidomos turistët lokalë për t’i bërë të mundur aksesueshmërinë në site dhe duke bërë uljen e tarifave”.
“Ne kemi pasur vitin që shkoi një rekord mbi 1 milion vizitorë në të gjitha sitet e trashëgimisë kulturore dhe kishim ndërmarrë ndërkohë edhe një nismë tjetër, shtimin e shërbimeve dhe rritjen e tarifave në këto site. Por duke pasur parasysh se pandemia solli detyrimisht edhe një gjunjëzim të disa sektorëve të ekonomisë ne menduam se për ne është e rëndësishme promovimi dhe të mos ulim ritmin e vizitueshmërisë në site. Ndaj kemi ulur tarifat që kanalizohet më shumë në biletarinë online, një risi e Ministrisë së Kulturës”, tha Margariti.
Ajo theksoi se “në sportel kemi biletarinë si gjithmonë manuale por kemi edhe 10 site me biletari elektronike dhe në këto site ku kemi biletarinë elektronike kemi edhe çmimet më të reduktuara nëse bileta blihet përpara online”.
Margariti tha se turisti i huaj është një shtyllë e rëndësishme e ekonomisë që sjell të ardhura në të gjitha sitet kulturore. “Nga statistikat 60% e turistëve janë turistë të huaj në sitet tona kulturore. Ne kemi pasur parasysh këto kohë bashkë me ministritë e tjera që të ndërmarrin masa që të mbështesim bizneset lokale, dhe në këtë nismë Ministria e Kulturës, afrohet duke mbështetur sidomos turistët lokalë”, tha ministrja.
Ajo gjithashtu tregoi detaje për punën që po bëhet në restaurimin e siteve kulturore, të cilat janë dëmtuar nga tërmeti i 26 nëntorit.
“Ne paralelisht kemi nisur një sërë hartime projektesh për restaurimin dhe konsolidimin. Do të fillojmë së shpejti fazën më të detajuar të projekteve të zbatimit. Do të fillojë këtë muaj por ndërkohë kemi filluar me konsolidimin dhe vënien në siguri të disa siteve duke filluar nga Durrësi që ka qenë një nga sitet më të prekura, në Kalanë e Krujës. Së shpejti do të fillomë të ndërmarrim hapa konkret. Kruja ka një problem specifik nga sitet e tjera se ka edhe një problem gjeologjik shkëmbor që nuk i përket vetëm specialistëve tanë për të hartuar një projekt të detajuar, por kemi një ekip të mirë ekspertësh që na mbështesin dhe do të fillojmë shumë shpejt edhe atje. Por kemi filluar në kullën e murit rrethues në Durrës”, tha ministrja.
Më tej, Margariti ftoi qytetarët që të zbulojnë vendet turistike, ndërsa zbuloi ofertën për Butrintin.
“Ne po punojmë që të sjellim paketa të plota. Edhe për Butrintin do të dalim me një ofertë e re, e cila do jetë një biletë prej 400 lekësh. Duhet të gjejmë pak kohë dhe të shëtisim vendet tona. Butrinti është i vizituar, Kalaja e Shkodrës, por edhe parqet arkeologjike dhe kalatë janë ndër sitet më të vizituara. Ne kemi filluar të hedhim sytë drejt parqeve arkeologjike, ndërsa e kemi parë tërmetin jo vetëm për dëmet që shkaktoi, por edhe për të parë një plan më të gjerë menaxhimi”, shtoi Margariti./atsh / KultPlus.com
Dita e fundit e një ekspedite arkeologjike 7 javore, në Butrint solli një zbulim befasues për ekipin shqiptaro-amerikan të arkeologëve. Ata besojnë se gërmimet në këtë hapësirë do të mund të rishkruajnë pjesë të historisë së Butrintit.
Një burim antik ende funksional në tabanin e një faltoreje
të shek. të I, para Krishtit, në Butrint u cilësua si gjetja më e vjetër e
llojit të saj në të gjithë Ballkanin. Burimi ende nxjerr ujë të pastër të
pijshëm dhe duket qartë e gjithë struktura e pastrimit bashkë me një vaskë që
mbushej nga burimi dhe i shërbente freskimit të popullsisë në një mjedis me
karakter publik. Arkeologët besojnë se bëhet fjalë për tempullin antik dedikuar
Zeusit Shpëtimtar. Struktura e tempullit ku emri i Zeusit u gjet dhjetëra herë
ishte mes vendeve më të rëndësishme në qytet pas teatrit. Emrat e dhjetëra
skllevërve që fitua lirinë ishin gdhendur në strukturat e gurta.
Ekspedita 7 javore i tejkaloi pritshmëritë, thotë David
Hernandez, bashkë drejtor i projektit pasi provoi se ujësjellësi i ndërtuar nga
perandori August, mes vitit 27 para Krishtit dhe vitit 14 të shek. të parë,
është më i vjetri në të gjithë historinë e ndërtimeve me këtë natyrë. Augusti
që u kujdes ta shndërrojë gjithë qytetit në një mjedis që vuloste shkëlqimin e
Romës me trotuare, godina masive të gjitha të bardha dhe mbishkrime të arta
ndërtoi një ujësjellës 6 km të gjatë që përshkonte Butrintin.
Gjetja e tretë e rëndësishme është konfirmimi i një Basilike
mbi strukturën e Forumit Romak që ju mbivendos tempullit të Zeusit. Strukturat
e granitit që u mbërritën në Butrint nga Egjipti si pasuri ekskluzive e
Augustit u bënë pjesë e kolonadës së Basilikës dhe më pas në shek. VI u
ripërdorën për Baptisterin.
Gjithë struktura e mureve dhe kanalizimeve të shkëlqyera të periudhës janë stabilizuar
prej arkeologëve, ndërsa Prof.Dr.Dhimitër Çondi kreu shqiptar i ekspeditës,
thotë se gjetjet në objekte janë gjithashtu mbresëlënëse. Mes tyre dallohen
instrument kirurgjie, lodra fëmijësh, objekte supersticioni etj.
Hapësira më e rëndësishme në Butrint, pas teatrit fsheh ende
shumë enigma, por arkeologët besojnë se gërmimet në këtë hapësirë do të mund të
rishkruajnë pjesë të historisë së Butrintit, sidomos gjatë periudhës së
shkëlqimit të tij, kohës kur qyteti mori emrin dhe mbrojtjen e Augustit dhe u
quajt “Colonia Augusta Buthrotum”.
Faqja britanike “The Times”, ka botuar një shkrim, me titull “Gërmimet zbulojnë të shkuarën greke të qytetit antik shqiptar”, duke pretenduar se Butrinti është qytet grek.
Shkrimi i plotë
Për dekada të tëra, qyteti i lashtë i Butrintit në bregun jugor të Shqipërisë ka qënë i dukshëm por i pavizitueshëm nga banorët. Madje, vetë shqiptarët duhet të merrnin një vizë të brendshme për të arritur atje, në gadishullin buzë liqenit, fare pranë kurit grek. Tashmë, arkeologët janë zhytur në thellësitë e tij nënujore dhe kanë zbuluar prova që kur “Bouthroton” u themelua më shumë se 2 700 vjet më parë, si një koloni greke e Korintasve. “Butrinti i ka Virgjilit një borxh të paçmuar. Në poemën e tij ai e dërgoi heroin nga Troja, Enean, të pushonte në Butrint gjatë rrugës për të gjetur Romën.
“Me një goditje, Butrinti ishte në hartën e botës”, tha Richard Hodges. Virgjili pohoi se Butrinti ishte themeluar nga Helenus, djali i mbretit Priam të Trojës dhe kur romakët e pushtuan në vitin 228 p.k. ishte një qytet i begatë me mure të larta, kishte një teatër dhe një vend të shenjtë në nderim të zotit Asklepios. Pas rrëzimit të Romës, Butrinti pësoi mjaft disfata dhe ra në duart e bullgarëve bizantinë, normanëve, venecianëve dhe francezëve, përpara se të bëhej pjesë e Perandorisë Osmane në vitin 1799. Megjithatë, Butrinti nuk u harrua kurrë.
Lidhjet e këtij qyteti me Virgjilin, stimuluan gërmimet e para serioze arkeologjike nga Luigi Maria Ugolini, i cili punonte për qeverinë fashiste të Musolinit në vitin 1928. Por pas 1944, gërmuesit e huaj u ndaluan nga regjimi komunist i Enver Hoxhës.
Një vizitë e Nikita Hrushovit në vitin 1945 solli interes të
ri nga jashtë. Pas rënies së komunizmit në vitin 1991, Butrinti u bë fokusi i
kërkimeve ndërkombëtare, të udhëhequra nga ekipi i Profesor Hodges.
Rrënojat helene, romake dhe mesjetare janë studiuar me një kujdes të veçantë dhe tani, pjesët të cilat shumica e gërmuesve nuk mund t’i arrijnë, poshtë forumit romak kanë dhënë prova lidhur me themelet greke të qytetit, gjatë shekullit të shtatë dhe të tetë p.k. Gërmimet e bëra nga një anëtar i ekipit të Hodges, David Hernandez nga Universiteti i Notre Dame, kanë treguar se shtresat poshtë forumit Romak shkojnë deri në 7 metra.
Punonjësit lokalë, të cilët profesor Hodges dhe Hernandez kanë trajnuar kanë qenë të aftë të identikojnë shtresa të ndryshme dhe t’i gërmojnë ato siç duhet. Disa prej tyre janë tani “ arkeologë shumë të aftë në fushën e tyre, të gatshëm për të përmbushur çdo detyrë që u jepet”, thotë David Hernandez në Journal Field of Archaeology
Nga viti 2011 e tutje, pjesë druri dhe sende të tjera organike janë gjetur si: okë, lëkurë dhe janë zbuluar fara bimësh që datojnë që në shekullin e 7 p.k. Si rrallë ndonjëherë, në pjesën më të lartë dhe më të thatë të qytetit janë zbuluar sende nga jeta e përditshme, dëshmi nga ndërtesa masonerie, trotuare me mozaikë dhe vende të shenjta prej guri.
Mes gjetjeve ishin dhe plugje druri me moshë 2300 vjeçare. Butrinti u kuzua nga fusha pjellore e Vrinës, ku fermat u pasuan nga një varg vilash të fortikuara. Ekonomia vendase kombinonte agrikulturën me peshkimin në Liqenin e Butrintit dhe ngushticat e Korfuzit.
Profesor Hodges thekson se ndërkohë që Butrinti i perkiste Mesdheut dhe ishte qëllimisht një vend detar, gjithashtu ishte i lidhur me komunitetet bregdetare të Adriatikut e zonat e thella në lindje. “Vendndodhja e Butrintit e mbrojti atë nga të këqijat e zhvillimit të turizmit pas luftës”, shton Profesor Hodges.
“Tani, arkeologët shqiptarë duhet të ngrenë kokën dhe të rishkruajnë historinë e Mesdheut. Nëse e bëjnë, gurët e brishtë dhe të përjetshëm të Butrintit do të vazhdojnë të rezistojnë”, thotë ai./tema/KultPlus.com
Në vitin 1948, Instituti i Shkencave propozoi listën e parë të Monumenteve të Kulturës në mbrojtje nga shteti shqiptar. Butrinti këtë vit shënon 70- vjetorin e shpalljes monument kulture.
Butrinti së bashku me 106 monumente të tjera dhe qendra historike apo site arkeologjike u përfshinë në këtë listë.
Kjo listë u hartua kryesisht prej arkeologësh dhe figurash të njohura të kulturës shqiptare shumë prej tyre të shkolluar në universitetet e disa vendeve të zhvilluara të Europës.
Përzgjedhja e këtyre monumenteve u bë mbi bazën e disa kritereve themelore që respektoheshin për vënien në mbrojtje të një monumenti. Ndër këto kritere, më i rëndësishmi ishte ai i vlerave arkitektonike por pa përjashtuar edhe kriterin e gjinisë, kriterin kohor etj.
Muzeu Arkeologjik-Etnografik në Tiranë do të caktohej si qendër fillestare studimi, mbrojtjeje dhe konservimi për pasuritë e kulturës kombëtare materiale.
Parku Kombëtar i Butrintit me rrënoja mahnitëse greke, romake, osmane, i ndodhur në pjesën jugperëndimore të vendit, është një nga destinacionet që po vizitohet edhe këto ditë nga turistë vendas dhe të huaj adhurues të historisë së lashtë, pasi ky vend ofron numër të konsiderueshëm vendesh arkeologjike dhe konsiderohet si një “mikrobotë e historisë shqiptare”.
Butrinti është një mikrokozmos i historisë së Mesdheut, që prezanton ngritjet dhe uljet e perandorive të mëdha që kanë mbizotëruar në rajon. Sot është një amalgamë e monumenteve që prezantojnë një hapësirë me mbi 2000 vjet nga tempujt helenikë të shek. IV para Kr., deri në kalatë osmane të fillimit të shek. XIX. Në bazë të mitologjisë klasike, Buthrotum u ndërtua nga mërgimtarët që ikën pasi ra Troja. Me të arritur, djali i Priamit, Helenusi, sakrifikoi një dem, i cili përpëlitej i plagosur dhe ngordhi në breg. Duke e marrë këtë si një shenjë të mbarë, vendi u quajt Buthrotum që do të thotë “dem i plagosur”. Poema epike e Virgjilit, Eneida, rrëfen për Eneun që vizitoi Butrintin gjatë rrugës së tij për në Itali./a.a/ KultPlus.com
Monumentet e kulturës po dëshmojnë çdo ditë e më shumë që janë asete me vlerë historike dhe kulturore e vizitorët e shumtë që i shohin dhe i vlerësojnë janë ”miqtë” e tyre të përhershëm.
Në pritje të sezonit të ri turistik, monumentet e kulturës në vendin tonë janë gati për të pritur turistët për vizita të denja kjo dhe fal angazhimit të strukturave për mirëmbajtjen e tyre.
Një ndër vendet që po mrekullon turistët e huaj është Butrinti, qyteti që mbijetoi me ekzistencën e tij që nga krijimi në shekullin VIII para Krishtit.
Në pritje të sezonit turistik, vetëm në dy muajt e parë të vitit 2018, qytetin antik e kanë vizituar 2753 turistë. Ndërsa përgatitjet për sezonin parashikojnë një bum turistësh që çdo vit e më shumë janë në rritje.
Butrinti mendohet t’i ketë fillimet e tij në shekullin VIII para Krishtit, me vendosjen aty të tregtarëve të Korfuzit. Ky është qyteti që lidhet më shumë me legjendën e Eneas.
Në vitin 551 u sulmua nga barbarët. Historia që pasoi deri në shekullin e X, ashtu si ndodhi me shumë porte mesdhetare, mbetet mister. Më vonë u bë një port i rëndësishëm për lidhjen e Venecias me Bizantin. Për shumë kohë edhe në Mesjetë, ishte në duart e venecianëve, të cilët mbronin kufirin lindor të kanalit të Korfuzit.
Qyteti i Butrintit është i madh dhe kompleks, me rrënoja nga periudha të ndryshme.
Duke marrë në të djathtë dhe duke ndjekur rrugicat e ngushta, mbërrin në rrënojat që i përkasin banjos romane dhe një kulle veneciane dhe pastaj një seksion tjetër muresh që datojnë në shekullin e IV, pas Krishtit. Pas pothuaj 400 metrave të tjerë, të shfaqen rrënojat e një qendre të krishterë kulti dhe pastaj një pishinë në formën e kryqit që mund të ketë qenë pjesë e kishës mesjetare.
Në të djathtë të hyrjes sheh një pamje shumë të këndshme të zgjerimit të kanalit që më pas të çon tek liqeni. Më pas vazhdon një seksion tjetër, tepër i gjatë i mureve të jashtëm, edhe këto i përkasin antikitetit të mëvonshëm, ndërsa një shëtitje në pyllin e dendur në veri të ishullit është me të vërtetë tepër e këndshme. Në të majtë, ndërsa afrohet fundi i kësaj rrugice, shihen muret e një bazilike mesjetare afër pikës ku bashkohen muret lidhëse të fortifikime të jashtme.
Butrinti, mbetet një ekspozitë e hapur e vlerave historiko-kulturore për këdo që e viziton.
Drejtoresha e Qendrës së Trashëgimisë Botërore në UNESCO, Dr. Mechtild Rössler, mohon që qeveria shqiptare të jetë konsultuar me UNESCO-n për këtë çështje.
Para disa ditësh, ministrja e Kulturës, Mirela Kumbaro, u pyet nëse ndërtimi në Butrint është i konsultuar me UNESCO-n, meqenëse siti në fjalë është nën mbrojtjen e këtij organizmi. Ministrja siç shikohet në video përgjigjet se “patjetër që është konsultuar”. Më tej ajo thotë se ndërtimi i një bar kafeje është në Parkun Arkeologjik është bërë 100% në përputhje me rreullat dhe ligjet, por pa denjuar të sqarojë opinionin të cilit i detyrohet më shumë sesa arrogance karakteristike.
Ndërkohë sot, “shqiptarja.com” publikon një intervistë me drejtoreshën e Qendrës së Trashëgimisë Botërore në UNESCO, Dr. Mechtild Rössler, e cila mohon që qeveria shqiptare të jetë konsultuar me UNESCO-n për këtë çështje.
Në vëmendjen tonë kanë ardhur disa artikuj nga media. Ne kemi kërkuar informacion shtesë më 9 Tetor 2017 nga autoritetet kombëtare përgjegjegjëse për ruajtjen e kësaj Pasurie Botërore nëpërmjet Delegacionit Permanent të UNESCO në Shqipëri. Qendra e UNESCO-s për për Trashëgiminë Botërore është njoftuar rreth aktivitetit për të cilin ju pyesni në fund të javës së shkuar. Ne më 9 Tetor 2017 këmi dërguar një letër tek autoritetet kombetare shqiptare përgjegjëse duke u kërkuar më shumë informacion të detajuar për këtë projekt.
shprehet Rössler.
Fakti që UNESCO është njoftuar javën e kaluar ndërkohë që vendimi nga Këshilli Kombëtar i Arkeologjisë që në muajin maj, flet vetë për lehtësinë e gënjeshtrës, tipike për këtë kabinet qeveritar. Ky është i njëjti rast si me Velierën në Durrrës, kur tekat, interesat dhe përkedhelja e vetes me “shijet elitare” prej artisti, po krijojnë arna gjithëfarëshe për të cilat kërkohet si minimum një debat publik. Nuk është e ndershme dhe as e drejtë që të luash me ligjin siç bën ministrja në fjalë e cila ndërkohë që aty flitet për ndërtim të ri, me beton dhe tulla, do të kapet tek “argumenti” i përshtatjes së një objekti ekzistues. As edhe me faktin se shtetet janë përgjegjëse për vlerësimet e në sitet arkeologjike. Butrinti nuk është i qeverisë, edhe sikur qeveria të rrijë 50 vjet në pushtet. Kaq gjë shqiptarët e dinë.
Butrinti, vendi turistik në Shqipëri i cili u shpall qytet muze më qershor të vitit 1961, është vlerësuar si pasuri e trashëgimisë së njerëzimit dhe mbrohet nga UNESCO që nga viti 1992. Ky vend turistik, tërheqë vizitorë nga vende të ndryshme të botës të cilët mbesin të mahnitur pas kësaj vizite, shkruan KultPlus.
Por këtë verë, në Butrint do të mund të shihni nga afër edhe dy mozaikët e zbuluar për vizitorët.
“Mozaiku i Baptisterit” (shek. IV pas.Kr) dhe “Mozaiku i Dhomës së Zhveshjes” (shek.II pas Kr.) i cili
ndodhet tek Termat Romake.
Mozaikët do të qëndrojnë të ekspozuar deri më 15 shtator 2017. / KultPlus.com
