Jul Cezari dhe shtatë parimet e lidershipit

Posted on 15 Mars, 202515 Mars, 2025 by Kult Plus

Sot shënohet dita e vdekjes së një personaliteti të madh botëror, i cili pavarësisht viteve kur ka jetuar, mbetet i paharruar në historinë e njerëzimit, shkruan KultPlus.

Gaius Iulius Caesar, i njohur shqip si Jul Çezari lindi më 12 korrik 100 p.e.s. në Romë dhe ka vdekur me 15 mars te 44 p.e.s. Ai ishte ushtarak dhe burrë shteti i Perandorisë Romake, i cili u vra nga kundërshtarët e tij politik.

Gai Jul Çezari ka luajtur një rol të rëndësishëm në transformimin e Republikës Romake, në Perandorinë Romake. Marshimi romak ne Britaninë e Madhe, prej ushtrisë së Jul Çezarit, e shtriu botën romake deri në oqeanin Atlantik. Ai konsiderohet si një prej gjenive ushtarak, më të mëdhenj të kohës dhe një prej liderëve me te fortë.

1. Rëndësia e slloganeve

Udhëheqësit më të mirë jo vetëm bëjnë veprime sensacionale – ata dinë gjithashtu të ofrojnë një histori bindëse.

Pas një lufte të shpejtë kundër një farë Farnace, Mbret i Pontos, Çezari dërgoi në Romë një raport me detajet e pushtimit të tij. Biografi grek Plutarku dhe historiani romak Svetoni pajtohen se komandanti nuk hyri shumë në detaje, por thjesht shkroi: “Veni, vidi, vici” (“Erdha, Pashë, Fitova”).

Frazat ishte aq efikase, sa e kujtojmë edhe sot, pas shumë shekujsh.

Çezari mund të ishte zgjatur në aftësitë e tij ushtarake (ishte autor i shumë shënimeve të gjata ushtarake), por ai e kuptoi se një resht i vetëm do ta dërgonte mesazhin me shumë më tepër forcë.

2. Marrja e risqeve

Në Romën e lashtë, kalimi i Rubikonit me një ushtri përbënte një sfidë të vërtetë. Ishte e barazvlefshme me shpallje lufte, gjë që ishte e ndëshkueshme me vdekje.

Kur Jul Çezari kaloi lumin me legjionin e tij, luajti gjithçka për gjithçka. Tek “Jetët e Çezarëve”, Svetoni shkruan se Çezari, kur kaloi lumin, citoi një dramaturg të Athinës, duke shpallur “vdekja është tërhequr”.

Riskoi gjithçka dhe i shkoi mirë.

3. Nuk ka asgjë të keqe të fillosh me pak

Shpesh, për t’u bërë udhëheqës, duhet të fillosh si peshk i madh në një pellg të vogël.

Çezari e kishte kuptuar dhe ia doli të marrë një pozitë pushteti, edhe pasi kishte humbur trashëgiminë e tij në rini, në një grusht shteti.

Sipas Plutarkut në veprën e tij “Jetë Paralele”, gjenerali bëri një koment kurioz kur po kalonte një fshat të vogël alpin: “Unë ju siguroj se preferoj të jem më mirë i parë këtu, se sa i dytë në Romë”.

4. Asgjë nuk është definitive

Si gjeneral, Çezari e dinte se gjërat mund të ndryshonin në një moment. Sipas “Jul Çezari: Mësime lidershipi nga pushtuesi i madh” i Bill Yonne, Çezari shkroi se “në luftë, ngjarjet me rëndësi të madhe kanë origjinë të parëndësishme”.

Të flesh mbi dafina nuk është një ide e mirë – sepse gjërat gjithmonë mund të kthehen në më të keqen.

5. Kurrë mos gënje veten

Edhe nëse je një udhëheqës i suksesshëm, kurrë mos arri në pikën që të besosh marrëzitë e tua. Tek “Gali i bukur”, që përshkruan një gabim taktik nga galët, kundërshtarë të tij, Çezari përfundon: “Në shumicën e rasteve, burrat janë të gatshëm të besojnë atë që duan”.

Udhëheqësit më të mirë sillen në mënyrë racionale dhe nuk lejojnë që ndjenjat e tyre ose nocionet e paracaktuara, të dominojnë vendimet e tyre. Instinkti është shumë i rëndësishëm, por udhëheqësit më të mirë e përdorin atë së bashku me arsyen, jo si alternativë të saj.

6. Kurrë mos u relakso, që të ulësh vigjilencën

Nuk ka rëndësi se sa gjithçka duket në rregull, udhëheqësit më të mirë gjithmonë arrijnë të parashikojnë pasojat më të këqija. Gjithmonë tek “Gali i bukur”, Çezari shkruan: “Herë pas here, perënditë e pavdekshme kanë zakonin t’u japin begati më të madhe dhe pandëshkueshmëri më të gjatë, atyre që duan të ndëshkojnë për fajet e tyre, në mënyrë që ata të mund të vuajnë më keq, në rrethana negative”.

Në praktikë, nëse kaloni një fazë pozitive, jini të kujdesshëm. Çezari vetë do të kish bërë mirë që ta ndiqte këtë këshillë. Por, nën diktaturën e tij, ai lejoi që një konspiracion të çonte në vrasjen e tij të famshme.

7. Kurrë mos u nënvlerëso

Për të marrë komandën, duhet të keni besim në aftësitë tuaja. Një gjë që Çezarit nuk i mungonte, siç e tregon edhe një incident ku, mes shumë rreziqeve të tjerë, ishin përfshirë edhe piratët! Duke rrëfyer jetën e Çezarit, Plutarku shkruan që në moshë të re, Jul Çezari u rrëmbye nga piratë, që kontrollonin Detin Mesdhe.

“Piratët kërkuan 20 talente për lirimin e tij, dhe Çezari duke qeshur u tha se nuk dinin kë kishin kapur, dhe u ofrua të pagojë pesëdhjetë”. Më pas Çezari u premtoi që, pasi ta lironin, do i vriste personalisht. Me t’u kthyer në liri, organizoi një flotë për t’i ndjekur, dhe bëri atë që kishte premtuar./KultPlus.com

Jul Çezari, mitet dhe të vërtetat mbi perandorin e famshëm romak

Posted on 2 Shkurt, 20252 Shkurt, 2025 by Kult Plus

Një politikan i fuqishëm, gjeneral ushtrie dhe perandor, Jul Çezari ndihmoi në shndërrimin e Romës në një nga perandoritë më të fuqishme në histori. Ai ishte një udhëheqës i dashur nga shumë njerëz.

Por fuqia e tij shkaktoi gjithashtu shumë pakënaqësi tek kolegët e tij politikanë. Ja çfarë duhet të dini rreth jetës së Çezarit, lidhjes që ai pati me Kleopatrën, vrasjen, dhe dramën e famshme të Uilliam Shekspirit, që ndihmoi në përjetësimin e figurës së tij:

Ka lindur më 12 ose 13 korrik të vitit 100 Para Erës Sonë, por ka të ngjarë jo përmes “prerjes çezariane”

Për shekuj me radhë, është besuar se Jul Çezari ishte fëmija i parë i lindur përmes“prerjesçezariane”. Por kjo gjë ka të ngjarë të jetë larg së vërtetës. Burimi i kësaj ngatërrese mund të jetë një enciklopedi historike bizantino-greke e shekullit X-të e quajtur Suda.

Ajo pretendonte se prerjet çezariane e kanë marrë emrin e tyre nga vetë Çezari:“Perandorët e romakëve e marrin këtë emër nga Jul Çezari, që nuk kishte lindur në mënyrë natyrale. Nëna e tij vdiq në muajin e nëntë të shtatzanisë. Ndaj njerëzit u detyruan t’i hapin barkun duke e nxjerrë jashtë fëmijën. Dhe në gjuhën romake kjo lloj prerjen quhet “çezariane”.

Por kjo nuk ka të ngjarë të ketë ndodhur për disa arsye. Së pari, prerjet çezariane ishin kryer tashmë në Romë në atë kohë. Një ligj që kërkonte kryerjen e prerjeve çezariane në rrethana të caktuara, u miratua gjatë mbretërimit të Numa Pompilius, që sundoi në vitet 715-673 Para Erës Sonë, pra shumë kohë përpara Jul Çezarit.

Sipas ligjit, nëse një grua vdiste gjatë shtatzënisë, ajo duhej t’i nënshtrohej një prerje çezariane, pasi ishte kundër besimeve romake varrosja e një nënë me foshnjën e saj në bark. Ligji parashikonte që edhe gratë shtatzëna që ishin duke vdekur t’i nënshtrohen një procedure të tillë, në përpjekje për të shpëtuar jetën e foshnjes. Suda shkruan gabimisht se nëna e Çezarit, Aurelia, vdiq gjatë lindjes. Ndërkohë dihet që jetoi mirë deri në moshë të thyer.

Drama e Shekspirit “Jul Çezari” la jashtë një protagonist kyç në vrasjen e perandorit

Drama e Uilliam Shekspirit, i zhvillon ngjarjet nëvitin 44 Para Erës Sonë. Ajo përshkruan motivet që çuan në vrasjet e tij dhe pasojat e këtij akti. Një nga citatet më të famshme nga drama, e thënë nga Çezari pak para vdekjes së tij është “Et tu, Brute? (Edhe ti Brut?).

Në fakt Çezari nuk e tha këtë, pasi ai as që e njihte aq mirë Brutin. Tradhtari i vërtetë është Decimus Junius Brutus Albinus. Por ai përmendet shumë pak në dramë dhe emri i tij ishte shkruar gabimisht. Në fakt, ai ishte miku i Çezarit. Madje, perandori e përfshiu në politikë për ta ndihmuar në rivendosjen në vend të imazhit të familjes së tij. Madje ata luftuan përkrah njëri-tjetrit në beteja. Por në fund, Decimus luajti një rol kyç në atentatin ndaj Çezarit.

Jul Çezari dhe Kleopatra patën një lidhje midis tyre që solli në jetë një djalë të quajtur Çezarion

Lidhja midis Çezarit dhe Kleopatrës ishte më shumë se sa epsh. Ajo ishte një marrëdhënie, që të dyve u duhej për të arritur synimet e tyre. Që Kleopatra të siguronte pozitat e saj në fronin e Egjiptit, i duhej një ushtri. Më saktë, ajo kishte nevojë për ushtrinë e madhe të Çezarit. Këtij të fundit i interesonte pasuria e madhe për të shlyer borxhet e perandorisë, duke çimentuar pozicionin e tij në pushtet.

Kleopatra shkoi të jetonte në Romë me Çezarin. Ata patën së bashku një djalë, Çezarionin. Shfaqjet publike të dashurisë së Çezarit, frymëzuan edhe ngritjen e një statuje të Kleopatrës në Tempullin “Venus Genetrix”. Ajo mbeti më Romë deri në vrasjen e Çezarit, ngjarje që e detyroi të largohej bashkë me djalin.

U vra më 15 marsin e vitit 44 Para Erës Sonë, pasi u godit 23 herë me thikë

Në vitin 44 Para Erës Sonë, Çezari e shpalli veten diktator të përjetshëm. Ndërsa shumë nga ndryshimet dhe reformat e tij u pritën mirë nga popullata e shtresës së ulët dhe të mesme, politikanë u shqetësuan nga fuqia e tij gjithnjë në rritje. Ndaj perandori u godit me thikë për vdekje nga një grup prej rreth 40 senatorësh.

Ju mund të vizitoni vendin ku u vra Jul Çezari

“Largo di Torre Argentina” është sheshi më i vjetër i Romës në ambient të hapur, dhe ishte vendi ku Çezari u godit 23 herë me thikë më15 marsin e vitit 44 Para Erës Sonë. Ai u shkatërrua gradualisht gjatë shekujve në vijim. Por pas një restaurimi me vlerë 1.1 milionë dollarë, ky sit historik është i hapur për publikun që nga viti i kaluar.

Një bust që mendohet se i përket Jul Çezarit u zbulua në vitin 2007

Disa historianë dhe arkeologë, besojnë se një bust i nxjerrë nga lumi Ron në Francë në vitin 2007, është në fakt i Jul Çezarit. Nëse kjo është e vërtetë, do të ishte e vetmja statujë e mbijetuar e realizuar për perandorin gjatë kohës që ai ishte gjallë.

Meqë shumica e paraqitjeve vizuale të Çezarit u bënë pas vdekjes së tij, historianët thonë se ato priren të jenë versione të idealizuara të tij. Por ky bust mendohet se i ngjan liderit ashtu siç dukej realisht, duke treguar një vijë flokësh që tërhiqet pas kohës, dhe rrudha të shumta në ballë. Përmendorja ndodhet aktualisht në Musée Departmental de l’Arles Antique.

U rrëmbye nga piratët, por më vonë u hakmor ndaj tyre

Kur ishte 25 vjeç, Çezari po lundronte me një anije në detin Egje, teksa u rrëmbye nga piratët siçilianë. Ata do të kërkonin 20 talenta argjendi (rreth 600.000 dollarë sot) për lirimin e tij. Thuhet se Çezari qeshi në mënyrë ironike dhe u tha se duhej të kërkonin 50 talenta (rreth 1550 kg argjend). Kur bashkëpunëtorët e tij shkuan të merrnin paratë, Çezari u detyrua të priste në robëri. Kur u lirua, ai mblodhi një grup të vogël ushtarësh, i gjeti piratët, ua preu fytin dhe ua mori argjendin.

Pati 3 gra gjatë jetës së tij

Çezari u martua me Kornelian, gruan e tij të parë, në vitin 84 Para Erës Sonë. Ata patën një vajzë së bashku, por Kornelia vdiq në vitin 69. Dy vite më vonë, Çezari u martua me Pompeian, nga e cila më vonë u divorcua. Më pas u martua me Kalpurnian në vitin 59, dhe jetuan së bashku deri në vdekjen e tij.

Thënie të famshme të Jul Çezarit:

“Erdha, pashë, fitova” ose në latinisht“Veni, Vidi, Vici”.

“Njerëzit e besojnë me dëshirë atë që e dëshirojnë”.

“Nëse duhet të shkelni ligjin, bëjeni këtë për të marrë pushtetin:në të gjitha rastet e tjera respektojeni atë”.

“Askush nuk është aq i guximshëm sa të mos shqetësohet nga diçka e papritur”.

“Unë e dua tradhtinë, por e urrej tradhtarin!”.

Thënie të famshme nga drama “Jul Çezari” e Uilliam Shekspir

“Frikacakët vdesin shumë herë para vdekjes së tyre; të guximshmit e përjetojnë vetëm njëherë vdekjen”.

“Vdekja, një fund i domosdoshëm, ajo do të vijë kur të jetë koha”.

“Kujdes nga Idet e Marsit”. (e thënë nga një fallxhore) / bota.al/ KultPlus.com