Etiketë: Corriere della Sera

”Corriere della sera”: Tirana kryeqyteti i mbushur plot surpriza

Posted on by Kult Plus

Kryeqyteti i Shqipërisë, qendra kryesore ekonomike, financiare, tregtare dhe kulturore e vendit, Tirana është një qytet në evolucion të vazhdueshëm, e gjallë dhe ideale për një fundjavë ndryshe nga zakonisht, shkruan Francasca Masotti për gazetën më të madhe italiane ”Corriere della sera”.

Tirana është kryeqyteti dhe qyteti më i madh i Shqipërisë, si dhe qendra kryesore ekonomike, financiare, tregtare dhe kulturore e vendit ballkanik. Qyteti ndodhet në qendër të vendit, rreth 30 kilometra larg detit Adriatik.

Popullsia urbane llogaritet në 912 190 banorë. Anglishtja flitet pothuajse kudo dhe shumë njerëz flasin dhe kuptojnë italisht.

Klima e Tiranës është e butë, me verë të nxehtë dhe dimër të freskët dhe temperaturat rrallë bien nën zero. Falë pozicionit në fushë dhe afër detit Adriatik, qyteti ndikohet veçanërisht nga një klimë sezonale mesdhetare.

Shtatori është muaji më i mirë për të vizituar qytetin.

Sheshi ”Skenderbej”, i cili befason me përmasat e tij, është jo vetëm qendra gjeografike e kryeqytetit shqiptar, por edhe vendi simbolik i Tokës së Shqiponjave dhe i gjithë universit shqiptar.

Zonat kryesore të Tiranës janë Pazari i Ri, i njohur për tregun e bukur të rinovuar së fundmi, Blloku, zona e jetës së natës, ”21 Dhjetori”, ”Don Bosko”, Stacioni i Trenit, ”Ali Demi” dhe Lapraka më periferike, ”Xhamliku”, Kinostudioja, Kombinati, Yzberishti dhe  Sauku.

Nga ana tjetër tragetet GNV lidhin portin e Durrësit vetëm me portin italian të Barit. Për të mbërritur në Tiranë nga Durrësi, nëse nuk keni makinën tuaj, zgjidhja më e përshtatshme është të merrni një taksi.

Mënyra më e përshtatshme për të lëvizur nëpër Tiranë është më këmbë ose me taksi, e cila, për turistët italianë, është një mjet transporti i lirë në krahasim me çmimet tona.

Kryeqyteti shqiptar është një qytet gjeografikisht i sheshtë dhe shumë i sigurt, krimi i vogël pothuajse mungon plotësisht, edhe nëse kjo nuk do të thotë se nuk duhen marrë masa paraprake të përbashkëta si gjatë çdo udhëtimi. Në Tiranë, Wi-Fi është i përhapur pothuajse në të gjitha objektet turistike dhe ofrohet pa pagesë.

Çfarë duhet të shihni në Tiranë? Muzetë dhe monumentet

Sheshi ”Skënderbej” është zemra e kryeqytetit shqiptar. I rinovuar tërësisht në vitin 2017, është një drejtkëndësh i madh prej 24 000 metrash katrorë me një mozaik gurësh natyrorë nga të gjitha trojet historikisht shqiptare, madje edhe ato që ndodhen përtej kufijve kombëtarë.

Plotësisht i pedonalizuar, alternon stolat me sipërfaqe të gjelbra. Në qendër është monumenti ekuestrian prej bronzi i Skënderbeut, i vendosur me rastin e 500-vjetorit të vdekjes.

Disa nga ndërtesat më të rëndësishme historike të qytetit kanë pamje nga sheshi, përkatësisht Xhamia e Et’Hem Beut, me dekorime të mrekullueshme me lule nga brenda, Opera, Pallati i Kulturës, Banka e Shqipërisë dhe Muzeu Historik Kombëtar. Për të admiruar sheshin në tërësi, idealja është të ngjiteni në majën e Kullës së Sahatit, që ndodhet pas xhamisë.

Muzetë

Në dhomat e Muzeut Historik Kombëtar, i cili shquhet për mozaikun plot ngjyra në fasadë, në tetë pavionë të mëdhenj rrëfehet historia e Shqipërisë nga Paleoliti deri në ditët e sotme.

Pak metra më tutje, Bunk’Art2 është vendi ideal për të mësuar më shumë për historinë e Shqipërisë komuniste gjatë viteve të diktaturës së Enver Hoxhës. I inauguruar në vitin 2016, muzeu i kushtohet viktimave të regjimit dhe është i ndërtuar brenda një bunkeri antiatomik, prapa Ministrisë së Brendshme, midis viteve 1981 dhe 1986 për të strehuar personelin e Ministrisë në rast të një sulmi të mundshëm bërthamor. Sot në dhomat e tij janë ekspozuar imazhe historike, aksesorë dhe objekte që rrëfejnë ngjarjet e ndodhura në Shqipëri deri në vitin 1991.

Një tjetër vend për t’u vizituar është Shtëpia e Gjetheve, një qendër ekspozite kushtuar veprimtarisë së policisë sekrete dhe spiunazhit gjatë viteve të diktaturës, e cila në vitin 2020 fitoi Çmimin Muzeor të Këshillit të Evropës.

Nga ana tjetër, Galeria Kombëtare e Arteve ka një koleksion të pasur me vepra të piktorëve shqiptarë nga fundi i shekullit XIX deri në vitet 2000. Përpara ndërtesës ndodhet ”Reja”, një strukturë e bardhë që i ngjan një reje për shkak të pamjes së saj, vepër e artistit japonez Sou Fujimoto.

I vendosur në periferi të qytetit, Bunk’Art1 është një muze i ndërtuar brenda bunkerit më të madh anti atomik në Shqipëri. Bunkeri ishte projektuar për të strehuar diktatorin Enver Hoxha dhe drejtuesit kryesorë të Partisë në rast të një sulmi bërthamor, megjithëse nuk u përdor kurrë për këtë qëllim. Sot, në mbi 100 dhoma rrëfehet historia e vendit të shqiponjave, nga pushtimi fashist e deri te komunizmi.

Së fundi, Muzeu Arkeologjik, i pari muze i hapur në Shqipëri pas Luftës së Dytë Botërore, strehon mbi 2 000 zbulime arkeologjike të gjetura në territorin shqiptar.

Qendra Botërore Bektashiane.

Pavarësisht sundimit të gjatë osman dhe më pas shpalljes së ateizmit shtetëror gjatë diktaturës së atëhershme komuniste (me pasojë ndalimin e praktikimit të feve), Shqipëria është sot një shtet laik tolerant ndaj të gjitha besimeve.

Në territorin e saj jetojnë myslimanë, të krishterë ortodoksë, të krishterë katolikë, hebrenj dhe bektashinj dhe ndodh shpesh që përfaqësues të komuniteteve fetare të takohen në ngjarjet dhe festat e tyre përkatëse.

Tirana është shtëpia e Qendrës Botërore Bektashiane, një vend i arritshëm për këdo që dëshiron të zbulojë një vend jashtë radarit në kryeqytetin shqiptar. Teqeja, e përfunduar në shtator 2015, është e stolisur me mozaikë mermeri shumëngjyrësh hipnotik dhe në bodrum është vendosur një muze interesant, fatkeqësisht me informacion vetëm në gjuhën shqipe, në dhomat e të cilit rrëfehet historia e vëllazërisë islame me prejardhje sufi, e themeluar në shekullin XIII.

Monumentet

Në Tiranë ndodhet edhe Xhamia e Madhe, e cila do të inaugurohet së shpejti pas shumë vitesh punë, Katedralja e Ngjalljes së Krishtit, e ritit ortodoks, struktura e tretë më e madhe e këtij lloji në gadishullin ballkanik dhe Katedralja e Shën Palit e ritit katolik.

Ndër pikat e tjera me interes në qytet janë Ura e Tabakëve, Piramida, një ndërtesë e madhe prej betoni të përforcuar e ndërtuar si mauzoleumi i diktatorit Enver Hoxha, i përdorur më vonë si bazë e NATO-s gjatë luftës në Kosovë. Më pas u bë një klub nate, një qendër ekspozite dhe një pikë takimi për të rinjtë nga Tirana. Aktualisht është në fokus të një projekti rinovimi që do ta shndërrojë atë në një qendër të rëndësishme kulturore, shkencore dhe teknologjike në Ballkan.

Parqe dhe kopshte

”Tajvani” është një zonë rekreative me një bar, restorant, pistë bowling dhe një nga këndet më të mëdha të lojërave në qytet, i frekuentuar nga familje me fëmijë. Megjithatë, vendi i preferuar i banorëve të Tiranës për të shëtitur dhe marrë të vegjlit për të luajtur është Parku i Madh, mushkëria e gjelbër e kryeqytetit, ku ndodhet edhe një liqen i madh artificial.

Falë aktiviteteve të shumta në natyrë që mund të kryhen, është vendi i preferuar për t’u çlodhur gjatë fundjavave dhe madje edhe gjatë javës, duke u argëtuar dhe duke u larguar nga kaosi i qytetit. Zona e parkut përfshin gjithashtu Pallatin e Brigadave, ndërtimi i të cilit filloi në 1936 dhe u përfundua në 1941 nga arkitekti fiorentin Gherardo Bosio.

Për të shpëtuar përkohësisht nga kaosi i Tiranës, Parku Kombëtar i Malit të Dajtit, që ndodhet 25 kilometra në lindje të qendrës së Tiranës, mund të arrihet me makinë, taksi ose me teleferikun Dajti Ekspress, më i gjati në Ballkan, i cili zgjat rreth 20 minuta.

Zona natyrore është një parajsë e vërtetë për entuziastët e aktiviteteve në natyrë, e këndshme në çdo stinë të vitit, por sidomos në pranverë, kur livadhet mbushen me lule dhe në vjeshtë, kur gjithçka merr tone të ngrohta. Parku i Aventurave të Dajtit është një park aventure për të rritur dhe fëmijë (nga 5 vjeç) i ndërtuar në zemër të pyllit midis shtigjeve, zip-lines dhe shtigjeve prej druri.

Çfarë duhet të bëni në Tiranë: Blloku, zona e jetës së natës

Në afërsi të parkut ndodhet Blloku, zona e jetës së natës në Tiranë, e njohur për baret dhe klubet e shumta. Nëse sot Blloku është vendi ku takohen të rinjtë në diskotekat dhe klubet e zonës, në vitet e diktaturës komuniste lagja ishte e rezervuar ekskluzivisht për elitën politike dhe nuk lejohej hyrja e të tjerëve.

Radio Bar, Nouvelle Vague dhe Antigua janë ndër vendet më të frekuentuara nga banorët e Tiranos dhe janë të njohur për koktejet e tyre të shkëlqyera, stilin e rafinuar dhe atmosferën e këndshme.

Zona është shumë e gjallë edhe nga pikëpamja kulturore: në pallatet e disa ndërtesave janë krijuar vepra të shumta të artit të rrugës nga artistë shqiptarë dhe ndërkombëtarë dhe duke u endur nëpër rrugët e saj nuk është e rrallë të hasësh galeri të vogla arti, ku artistë bashkëkohorë shqiptarë ekspozojnë veprat e tyre (Galeria FAB është shumë aktive, në pronësi të Akademisë së Arteve në Tiranë).

Një tjetër vend i padiskutueshëm për të pasionuarit e jetës së natës është Kafe-Muzeumi i Komitetit, pranë Piramidës, një vend me objekte të epokës komuniste ku mund të provoni mbi 20 variacione të rakisë, një pije alkoolike e aromatizuar me origjinë otomane, tipike për të gjithë Ballkanin.

Pazari i Ri dhe Kalaja e Tiranës

Tregu i ri në Tiranë, Pazari i Ri, është rezultat i një rizhvillimi ambicioz që ka ripërtërirë pamjen e strukturës dhe të zonës përreth, e karakterizuar sot nga ndërtesa me fasada me ngjyra me motivet tradicionale gjeometrike të Ballkanit. Arkitektura moderne në qelq dhe çelik në tezgat e së cilës shiten fruta, perime, reçel, marmelatë dhe ushqime të ndryshme tipike shqiptare, është përuruar në vitin 2017.

Kalaja e Tiranës është vendi tjetër i preferuar për shopping. Brenda ka restorante, galeri arti, bare dhe dyqane artizanale ku shiten produkte lokale gastronomike dhe joushqimore.

Albastër në formë bunkeri, qilima tradicionale me modele gjeometrike, qeleshe, shalle mëndafshi, çanta të punuar me dorë, raki, vaj dhe verë, janë vetëm disa nga suveniret më të mira për t’u blerë si kujtim i një udhëtimi në Tiranë.

Ku të flemë në Tiranë?

Maritim Hotel Plaza: është hoteli më i famshëm dhe luksoz në Tiranë, pikërisht në qendër, me dhoma të mobiluara me elementë dizajni, shtretër të rehatshëm dhe të bollshëm, qendër Wellness, sauna, tre restorante të kuzhinës ndërkombëtare dhe pamje të bukur të sheshit ”Skënderbej”.

Hotel Mondial: dhoma me vëmendje ndaj detajeve, një përzierje e arredimit klasik dhe bashkëkohor. Pishinë të jashtme në çati dhe bar në çati me pamje nga çatitë e Tiranës. Hoteli ndodhet pak metra larg Mozaikut të Tiranës, e vetmja mbetje arkeologjike e pranishme sot në qytet, pjesë e një vile të lashtë romake të shekullit III.

Nga ana tjetër, Hotel Areela Boutique është një hotel i vogël në stilin neoklasik dhe industrial, shtatë minuta më këmbë nga sheshi, me dhoma të mëdha dhe shumëngjyrëshe, të mobiluara me qilima tradicionale dhe vepra arti bashkëkohor.

Ku të hamë në Tiranë?

Tirana po hyn plotësisht në listën e destinacioneve gastronomike më interesante në Evropën Jugore. Ndër pjatat tipike janë byreku, tavë kosi, patëllxhanë të mbushur dhe qofte, qofte pikante dhe speca të skuqur. Por, ka restorante të shumta që rishikojnë kuzhinën tradicionale me ndikime bashkëkohore.

Mes të shumtëve, për t’u theksuar në rendin e ditës ”Mullixhiu” në tryezat e të cilit mund të shijoni shijet tradicionale të gastronomisë shqiptare, ”Padam”, një ”institucion” lokal, në kuzhinat e të cilit shefi i kuzhinës Fundim Gjepali krijon një menu jashtëzakonisht të rafinuar; ”Gzona” nga shefi i kuzhinës Bleri Dervishi (me shumë eksperienca italiane dhe ndërkombëtare pas tij), i cili rrit përbërësit dhe shijet vendase duke i shndërruar në gatime që ngjajnë me vepra arti.

Çfarë të vizitoni pranë Tiranës?

Një orë larg Tiranës, Kruja, kryeqyteti i lashtë i mbretërisë shqiptare, është një qytet i bukur malor me një treg historik, ku artizanët vendas shesin tekstile, bizhuteri, qilima të endura në tezgjah dhe antika.

Në kalanë e saj, simbol i rezistencës kundër pushtimit osman, ku Skënderbeu luftoi kundër turqve për 25 vjet për të mbrojtur Shqipërinë, ndodhen dy muze të rëndësishëm.

Muzeu Etnografik i Krujës, i vendosur në sallat e një shtëpie të vjetër, që u ofron vizitorëve një pasqyrë interesante të jetës lokale gjatë viteve të pushtimit osman dhe Muzeu i Skënderbeut, sallat e të cilit ekspozojnë afreske, statuja, mozaikë dhe dokumente për ngjarjet historike të vendit.

Nga tarraca me xham e restorantit ”Panorama”, e cila shërben pjata të shkëlqyera të gastronomisë vendase, mund të admironi pamjen më të bukur të qytetit, tregut dhe kalasë.

Durrësi është një nga qytetet më të vjetra në Mesdhe, me mbetje të shumta arkeologjike, duke përfshirë amfiteatrin romak, i ndërtuar midis shekujve I-II pas Krishtit, nën mbretërimi i Trajanit, i cili mund të strehonte më shumë se 20 000 njerëz.

Durrësi ka plazhe të gjata me rërë të artë, me ujë të cekët dhe mjafton të shkoni disa kilometra larg qendrës për të gjetur ujë të pastër dhe gjire sekrete ku mund të pushoni.

Ai ka plazhe ideale për ata që udhëtojnë me fëmijë të vegjël falë ujit të cekët dhe të pastër.

Gjithashtu në veri të Durrësit, Kepi i Rodonit, një kep shkëmbor që del nga deti Adriatik, është në vend të kësaj një nga vendpushimet bregdetare më magjepsëse në Shqipëri, me shkëmbinj, plazhe të pacenuara dhe shkurre mesdhetare sa të sheh syri.

Disa kilometra larg qendrës historike, nga ana tjetër, duke u nisur nga jugu, plazhet e Golemit, Karpenit, Gjeneralit dhe Spillesë janë rizhvilluar kohët e fundit dhe tashmë janë perfekte veçanërisht për familjet.

Tirana, evente dhe festivale

Pasi ishte Kryeqyteti Evropian i Rinisë në 2022, Tirana është Kryeqyteti Evropian i Sportit 2023. Për të gjitha eventet që lidhen me nominimin, këshillohet të konsultoheni me faqen e internetit tirana.al/.

Në Shqipëri dhe në Tiranë, 14 marsi, dita e pranverës, shënon fillimin e verës.

Në maj, Festivali i Ditës së Ngjyrave është një ngjarje që feston ardhjen e verës. Nga pikëpamja e ngjarjeve, shtatori është muaji më i gjallë.

Në fillim të shtatorit Festivali Ndërkombëtar i Xhazit përfshin artistë të xhazit nga e gjithë Evropa; Mural Fest, kushtuar artit të rrugës, tërheq artistë nga e gjithë bota që krijojnë vepra në fasadat e ndërtesave të kryeqytetit; Festivali Ndërkombëtar i Filmit TIFF-Tirana (tiranafilmfest.com), në fund të muajit, është eventi më i rëndësishëm i filmit në vend.

Maratona e Tiranës është një takim fiks prej disa vitesh në fund të tetorit.

Panairi i Librit është eventi më i madh shqiptar kushtuar botës botuese dhe mbahet çdo vit në nëntor.

Më në fund, në dhjetor, sheshi shndërrohet në një fshat të madh Krishtlindjesh me stenda, shtëpi prej druri dhe lojëra për të rinj dhe të moshuar./ atsh / KultPlus.com

Rama: “Corriere Della Sera” promovon “tokën e shqiponjave”

Posted on by Kult Plus

Gazeta më e madhe italiane “Corriere Della Sera” i ka kushtuar një reportazh bukurive natyrore të Shqipërisë.

Kryeministri Edi Rama ndau në rrjetet sociale shkrimin e botuar në këtë gazetë përgjatë të cilit, gazetarja Francesca Massoti ka përshkruar një udhëtim me biçikletë në Shqipëri përgjatë bregdetit dhe qyteteve historike.

Rama shkruan se, “këtë herë është radha e gazetës më të madhe italiane “Corriere Della Sera” që të promovojë “tokën e shqiponjave”. Duke i rënë kryq e tërthorë vendit, i dedikon një reportazh bukurive tona natyrore dhe vlerave njerëzore, me mikpritjen e rrallë, agroturizmet e shtuara, sitet kulturore dhe pasuritë UNESCO në zbulimin e intinerareve fantastike shqiptare për vizitorët e huaj”.

Shqipëria me biçikletë

1085 kilometra, 4 vende të Unesco-s, 15 ditë. Këto janë numrat e itinerarit me dy rrota për të zbuluar një nga vendet më pak të njohura të Europës, Shqipërinë.

Shqipëria me biçikletë: Itineraret më të bukura

Me biçikletë udhëton, pa nxitim, mes zonave te paeksploruara ku majat, luginat, vreshtat dhe fshatrat e lashta në shpatet e maleve ndjekin njëri-tjetrin, por edhe manastiret e kështjellat me pamje nga deti dhe qytetet historike, ku koha duket se ka ndalur dhe ritmet janë ato të së shkuarës.

Nga Tirana dy javë aventurë

Një aventurë që fillon dhe mbaron në të njëjtin vend, në Tiranë, kryeqytetin e zhurmshëm të Tokës së Shqiponjave. Dy javë udhëtim, përgjatë pjesës jugore të Shqipërisë deri në kufirin me Maqedoninë e Veriut, përgjatë brigjeve të liqenit më të vjetër dhe më të thellë në kontinentin e vjetër, dhe më pas përgjatë brigjeve të lumit të fundit të egër në Evropë, Vjosës, i cili pritet të bëhet një park kombëtar.

Dhe më pas, sërish, në qytetet me një histori mijëravjeçare të përfshira në listën e vendeve të trashëgimisë botërore të UNESCO-s, vende arkeologjike të paçmueshme, plazhe të pacenuara, gjire sekrete dhe kështjella me pamje nga deti.

Udhëtimi u rekomandua gjithashtu nga “The New York Times”: Rruga e Çiklizmit të UNESCO-s është në listën e 52 destinacioneve që nuk duhen humbur në 2023.

Një mundësi unike për t’u larguar këtë pranverë, ose në fillim dhe në fund të verës, në një nga territoret e fundit të paeksploruara dhe autentike në Evropë.

Një udhëtim i ngadaltë me biçikletë, mes fshatrave me shpirt të lashtë, manastire me pamje nga deti, fshatra të gurtë dhe mikpritje të kohëve të hershme./ atsh / KultPlus.com

Ermal Meta debuton me romanin “Nesër dhe përgjithmonë”, sjellë në sytë e italianëve Shqipërinë e viteve 1943

Posted on by Kult Plus

Ermal Meta ka mrekulluar mediat italiane me librin e tij që tashmë është gati. “Nesër dhe përgjithmonë” është libri i parë i artistit me origjinë shqiptare, që ka sjellë në sytë e italianëve Shqipërinë e viteve 1943.

“Corriere della Sera” i ka dedikuar një artikull artistit, por këtë herë nga Shqipëria, duke sjellë një ndërthurje të Shqipërisë së egër përgjatë viteve të komunizmit dhe Shqipërisë së sotme.

Shkrimi i plotë

Nga dimri i ftohtë i vitit 1943 deri në Shqipërinë e çliruar nga regjimi: Kantautori ka ndërtuar një turne nëpër botë (dhe në zemrën e njeriut) për të treguar për vendin e tij. Ku u kthyem me të

“Në fund, unë shfajësoj të gjithë personazhet e mi, madje edhe më mizorët. Historia është një lumë në përmbytje, ndodh që dikush për të shpëtuar veten e lë të mbytet dikë tjetër. A do ta quajmë atë një vrasës? Jo, është thjesht një qenie njerëzore që nuk kishte zgjidhje tjetër”. Ermal Meta shkon drejt Tiranës: pas tij, i humbur në malet e smeraldit që të çojnë në Kosovë, është burgu-miniera e Spaçit, goja e ferrit, ku u torturuan dhe u vranë qindra disidentë shqiptarë, njerëz fantazmë të “riedukuar”. nga regjimi i Henver Hoxhës në tunelet e minierave të piritit.

Aty në dimër temperatura shkonte 20 gradë nën zero, në verë arrinte në 40. Nuk kishte asgjë, çfarë mbetej nga jeta e të burgosurve të zvarritur nën sytë e hekurt të statujës së tij, Diktatorit. Prej kohësh është shkatërruar dhe hequr si gjithë të tjerët të shpërndarë në të gjithë vendin, edhe nëse tregohet mirë vendi ku ka qëndruar për dekada. Nesër dhe përgjithmonë titullohet romani i parë i kantautorit shqiptar, sapo mbushi 41 vjeç, i cili shkroi qindra këngë, fitoi Sanremo në 2018 me Fabrizio Moro dhe tani ka vendosur të tregojë një pjesë të së shkuarës së tij: libri është një kryqëzim mes të vërtetës dhe të besueshmes, faktet historike janë rindërtuar me vite jetë dhe muaj studimi. Ndjenjat janë po aq autentike, sepse vijnë drejtpërdrejt nga ngjarjet e errëta të këtij vendi të vogël.

Vendi i kurbave

Rrugët që të çojnë drejt Tiranës tashmë janë të gjitha të drejta, po ashtu edhe ato që lidhin pjesën tjetër të vendit, ku malet, liqenet dhe lumenjtë nuk e pengojnë. Mund të duket e qartë, por është një nga shenjat e shumta të daljes së Shqipërisë komuniste nga Perdja e Hekurt, nga një prej regjimeve më të pamëshirshme që ka njohur bota. Diktatorin, të gjithë e quajnë vetëm dhe gjithmonë kështu, kishte frikë se rrugët e drejta do të shfrytëzoheshin nga pushtuesit hipotetikë për të ulur avionët dhe për të hequr kështu Tokën e Shqiponjave nga një anestezi e gjatë dhe e tmerrshme kulturore dhe njerëzore. Në anën tjetër të Jonit, e ndarë nga kanali i Otrantos, një krah i detit rreth 80 kilometra, ishte Italia, e vetmja çarje drite që përtej perdes metafizike dhe telit me gjemba, vinte nga perëndimi. I cili u mishërua në Non è la Rai apo në emisionin Maurizio Costanzo, transmeton që falë antenave në shtëpitë e Durrësit apo të Vlorës, i mësoi gjuhën tonë një populli të burgosur të vetvetes dhe ushqeu një iluzion mirëqenieje. , lumturi , pasuri. Nuk ishte e gjitha e vërtetë, sigurisht, por një gjë ishte. Mundësia për të qenë të lirë, për ne e dukshme dhe e ndaluar për ta. “Kam mbërritur në Itali kur isha 13 vjeç: nëna ime Fatmira, e cila ishte violiniste, na la për ca kohë në Fier, vendlindja ime: vëllai, motra dhe unë mbetëm vetëm, por nën mbikëqyrjen e gjyshes, derisa nëna gjeti strehim në Bari. Kështu arritëm tek ajo. Kështu filloi jeta ime e dytë”, thotë kantautori.

Jeta dhe romani

Dhe kështu vijmë te Kajan, protagonisti i “Nesër dhe Përgjithmonë”: “Libri im është një udhëtim i çmendur drejt ekzistencës së një personi, i cili, pavarësisht nga vetja, e gjeti veten mes gjërave që nuk i imagjinonte kurrë t’i jetonte. Ndoshta në këtë i ngjaj Kajanit. Nuk më interesonte të bëja një libër për veten time. Ideja më lindi një natë në prill 2020, doja të shkruaja diçka ku muzika nuk ishte në qendër të historisë. Pas krijimit të strukturës, kuptova se duhej të thelloja njohuritë e mia historike, nuk doja të rrezikoja të pikturoja një tablo jashtë kontekstit. Pjesët e enigmës duhej të përputheshin të gjitha. Kam studiuar shumë”. Dhe, pjesërisht, kujtoi nga e kaluara atë që ndodhi me familjen e tij: gjyshi i tij nga nëna, një mjek, u vra kur ai ishte vetëm 30 vjeç. E gjetën të prerë në fyt.

Menjëherë u bë e ditur se kush ishte vrasësi: gjyshja e Ermalit shkoi ta takonte në burg dhe ai u betua se do të tregonte pse dhe kë e kishte urdhëruar të vriste. Nuk e tha kurrë, po atë natë u eliminua. “Disa ngjarje, veçanërisht kur janë kaq traumatike, priren të mitizohen pothuajse me kalimin e viteve. Për të më frymëzuar më shumë se çdo gjë tjetër ishin gjërat që kam përjetuar, le të themi në vetën e parë, të dytë, historitë e kushëririt të …, të shoqes së …, të motrës së … të mëparshme dhe të radhës. . Kam pasur dy jetë, e para ka ndodhur këtu, në Shqipëri dhe e dyta në Itali. Të gjitha historitë që kisha dëgjuar në atë moment i gjykoja për atë që më dukeshin realisht, falë faktit që kisha njohur një pjesë tjetër të botës”, shpjegon Meta. Ndërkohë, trafiku drejt kryeqytetit është bërë vërtetë i denjë për Los Angeles-in: “Dikur nuk kishte makina, por shumë karroca. Vetëm karroca ». Nuk ishte shumë kohë më parë.

Elisabetta Sgarbi, drejtore e përgjithshme dhe editoriale e La Nave di Teseo, besoi menjëherë në të. Në të vërtetë, në fillim: “Më bëri shumë përshtypje kur dëgjova këngën “Ndalohet të vdesë” në Sanremo (e treta në edicionin 2017). E kontaktova menjëherë. Por Ermali, shumë seriozisht, më tha se librat ishin të rëndësishëm për të dhe donte të sigurohej që të kishte një libër për të shkruar. Pas disa vitesh heshtje më merr në telefon duke më njoftuar: “Kam një libër për të lexuar, një roman”. Unë u godita nga “Nesër dhe përgjithmonë” siç më goditi “Ndaluar të vdes”. Ka një aftësi të madhe për të ndërtuar histori, për të ndërthurur historinë me një H të madhe dhe histori të njerëzve. Ka luftë dhe ka dashuri, ka vdekje, tradhti, muzikë dhe shpresë. Aty është Shqipëria, ka Gjermania, ka Shtetet e Bashkuara. Jam i sigurt se fiksioni italian me këtë roman do të mund të llogarisë në një zë të ri, befasues”.

Gërshetimi, kompleks dhe plot kthesa, është një nga pikat e forta të këtij libri. Por ka edhe një tjetër me po aq rëndësi, që flet për njerëzit, mënyrën e tyre të jetesës ose, më mirë akoma, të mbijetuarit. Ato lidhje të forta familjare që egërsia e Hoxhës i shndërroi në një sistem kontrolli dhe mbi të gjitha në një armë që njerëzit detyroheshin ta kthenin kundër vetes. Denoncimi u bë një mjet për të shmangur kurthet e regjimit: në një vend që në vitin 1945 banohej nga pak më shumë se një milion banorë, të gjithë e njihnin njëri-tjetrin ose madje ishin të afërm. Pikërisht në këtë mënyrë rrënjët u bënë zinxhirë.

Gjysmë sekondë e asgjëje

Është dimri i vitit 1943. Kajan është 7 vjeç dhe jeton në një shtëpi fshatare të varfër në Rragam, në veri të Shqipërisë: ai është vetëm me gjyshin e tij Betim, sepse prindërit e tij, Mami dhe Babi (që quhen Selie dhe Ago) janë partizanë dhe po luftojnë gjermanët. Në qendër të dhomës është një piano e vjetër, e parregullt, të cilën vogëlushi kënaqet duke e torturuar. Vetëm duke bërë zhurmë. Pak vite më vonë, Kajan, i cili është bërë një mrekulli e re e pianos, do t’u shpjegojë studentëve të tij kuptimin e heshtjes: “Të gjithë marrim frymë për të jetuar, por ka një moment që edhe fryma ndalet, në të cilën ajo qëndron e heshtur. Kjo ndarje e sekondës midis thithjes dhe nxjerrjes në të cilën mushkëritë ndalojnë, por ne vazhdojmë të ekzistojmë. Gjysmë sekondë e asgjësë, në të cilën megjithatë ne vazhdojmë të ekzistojmë. Gjashtë sekonda në minutë në të cilat ajri nuk hyn ose nuk del, 140 minuta në 24 orë, tridhjetë e gjashtë ditë në një vit, gjashtë vjet në shtatëdhjetë vjet në të cilat koha ndalon në mushkëritë tona. Duket shumë, por ne nuk e vërejmë dhe ndërsa kërcejmë me vdekjen i buzëqeshim jetës, njëra pas tjetrës, një notë pas tjetrës, një heshtje pas tjetrës”. Në këtë pikë, shumë gjëra kanë ndodhur tashmë dhe ka ende shumë për të ndodhur me Kajan, të pushtuar nga dallgët e fatit të një bote në balancë. Si tani, ndoshta.

Shtëpia e Gjetheve

Shtëpia e Gjetheve ishte (dhe është) një vilë e bukur e mbuluar me dredhkë në qendër të Tiranës. I ndërtuar në vitin 1931, ai ishte një maternitet modern, në kohën e pushtimit gjerman u bë selia e Gestapos dhe u shndërrua përfundimisht në selinë e Sigurimit, shërbimi sekret shqiptar. Prej disa vitesh ka qenë një muze, i bukur në vetvete dhe sigurisht një nga më të rëndësishmit në Shqipëri: filmat e kohës, fotot, lista me emrat dhe fytyrat e të vrarëve, sistemet e spiunazhit, “Burrat” të fshehura kudo. për të kapur sirenat korruptuese të “përbindëshit kapitalist”. Madje në xhaketë është fshehur edhe një pallto me kamerë, e cila aktivizohej me një buton fals. Dëgjimi, hapja e zarfeve, nxjerrja e fotove komprometuese. Dhe pastaj shantazhi, pastaj ndëshkimi, shpesh vras.

Dhuna dhe paranoja e Hoxhës zhduku gati dy breza. Njerëz të thjeshtë, por edhe shumë intelektualë, mjekë, inxhinierë, artistë: “Akti i parë i këtij regjimi, dhe i të gjitha regjimeve të botës në realitet, ishte prerja e kokave që mendonin. Shkollimi ishte prioritet, por të gjithëve u mësuan shkrim e këndim vetëm që të kuptonin dhe zbatonin më mirë urdhrat”, shpjegon Meta. Ai është një personazh i vërtetë këtu, sepse ai përfaqëson shumë gjëra së bashku. Libri, i cili padyshim do të përkthehet edhe në shqip, është vetëm pjesa e fundit. Fitimi i Sanremos, për një artist të ri shqiptar, ka një vlerë të vështirë për t’u shpjeguar: «Për ne, dëgjimi i Festivalit ishte një akt subversiv, i bërë në fshehtësi. Këtu në Shqipëri nëse një këngëtar dilte në skenë dhe lëvizte në ritëm, përfundonte në telashe. Sepse do të ishte gjykuar një ekspozitë properëndimore. Këngët i mësuam përmendsh, bëmë listat tona. Akti më i fuqishëm subversiv kundër një regjimi është gjithmonë ai që ka të bëjë me artin”, thotë ai teksa kalon nëpër dhomat e Shtëpisë së Gjetheve.

Migrimet e kaluara

“Të punosh, të punosh natë e ditë për të parë qoftë edhe një fije drite”, shkruante poeti Naim Frashëri, i cili vdiq në Stamboll në vitin 1900 dhe më pas u varros në Tiranë. Kështu bëri edhe Fatmira, mamaja e Ermalit, kur mbërriti në Bari dhe nuk mund të ndiqte më fatin e saj si virtuoze violine, por duhej të gjente një punë pas tjetrës, pastrim, kujdes për të moshuarit, për të mbajtur tre fëmijët e saj. Vetëm. Pak vite pas asaj 8 dhjetori 1990, kur protestat e të rinjve më në fund rrëzuan perden, fillimi i ngadaltë i një prej pranverave të shumta që përjetoi Evropa Lindore që nga ai moment. Në Shqipëri sot janë 2 milionë e 800 mijë banorë, numri i banorëve ka filluar të ulet që nga viti 1990, sepse shumë janë larguar gjatë valëve të ndryshme migratore dhe lindshmëria ka rënë, duke u bërë një nga më të ulëtat në Ballkan. Sot mbi 900 mijë jetojnë vetëm në Tiranë, qyteti është një kantier ndërtimi që Edi Rama, kryeministri aktual, ish-lideri i Partisë Socialiste dhe ish-kryebashkiaku vizionar i kryeqytetit, e hapi vite më parë. Ndjeshmëria e tij si piktor e shtyu të kërkonte edhe një rilindje estetike: Prishi shtëpitë ilegale dhe ndërtoi të reja, duke rifituar brigjet e lumit Lana./diasporashqiptare.al/ KultPlus.com

Gazeta e njohur italiane ‘Corriere della Sera’ përzgjedh lumin Vjosa për rafting

Posted on by Kult Plus

Ndër pushimet aktive në Evropë, janë 15 të përzgjedhura për të bërë rafting dhe një nga to është edhe lumi Vjosa, shkruan Francesca Masotti për rubrikën ”Viaggi” (”Udhëtime”) të gazetës më të njohur italiane ”Corriere della Sera”.

Gjithnjë e më shumë njerëz, të të gjitha moshave, tërhiqen nga ky aktivitet i mbushur me adrenalinë që ju lejon të argëtoheni dhe të kaloni orë të tëra në kontakt të ngushtë me natyrën.

Një nga më të preferuarit është edhe lumi Vjosa në Shqipëri.

Lundrimi në ujërat e lumit të fundit të egër në Evropë është i mundur.

Ku ndodhet?

Ai gjendet në Shqipëri.

Vjosa, një lumë që kalon në brendësi të jugut të Tokës së Shqiponjave derisa të derdhet në detin Adriatik, është mbretëria e natyrës shqiptare.

Ekzistojnë dy itinerare për rafting: rruga e gjatë, 18 kilometra që zgjat katër orë e gjysmë, fillon nga fshati Strembec dhe përfundon në Përmet, ndërsa ajo e shkurtër prej 10 kilometrash, që zgjat rreth tre orë, nis në fshatin Kaluth dhe përfundon në atë të Qilarishtit.

Dy shtigje përgjatë të cilave hasni peizazhe të pastra dhe të pandotura të karakterizuara nga ishuj, kanione, kalime të ngushta midis shkëmbinjve dhe harqeve prej guri.

Banjat termale të Banjës, pranë qytetit të Përmetit, duhet të shënohen gjithashtu në rendin e ditës, burimet natyrore ku rrjedh ujë shërues, ideale për t’u çlodhur pas kaq shumë aventurash”, përfundon gazeta e njohur. / atsh / KultPlus.com