Mes emocioneve dhe duartrokitjeve të shumta, ansambli “Argjiro” së bashku me kompozitorin Eriks Esenvalds hapën natën e parë të “PriVocalFest”

Uranik Emini

Këndimi koral është një nga format më të njohura të pjesëmarrjes në artin skenik, si për të rriturit ashtu edhe për fëmijët, natyrisht. Duke vlerësuar faktin që kultura të ndryshme zhvillojnë muzikën korale në mënyra të ndryshme që përfaqësojnë diversitetin e tyre, sigurisht që çdo vend ka origjinalitetin e tradiconalitetin e ruajtur brez pas brezi, njësoj sikurse e ka edhe Kosova e Shqipëria, shkruan KultPlus.

Mbrëmë është bërë hapja e edicionit të 5-të të Festivalit që promovon muzikën korale, si festivali i vetëm në Kosovë, Prishtina International Vocal Festival, duke sjellur diskutime mbi muzikën vokale shqiptare nga kompozitori i njohur Eriks Esenvalds dhe më pas gjithë këtë diskutim, duke e shfaqur përmes grupit Argjiro nga Shqipëria.

Dardan Noka e bëri hapjen e këtij festivali duke iu uruar të gjithëve mirëseardhje dhe me duartrokitje e pritën edhe kompozitorin e njohur ndërkombëtarisht, Eriks Esenvalds.

Eriks Esenvalds kishte fituar çmimin e kompozitorëve të rinj të konkursit ndërkombëtarë të tribunës në vitin 2006, kur edhe kishte kompozuar këngën “Legend of the ëalled-in ëoman”, pra, pikërisht nga legjenda Rozafa, e cila i dha jetë një femije, me sinqeritetin dhe vetë-flijimin e saj, ajo i dha jetë një qyteti. Mbi të u ngrit një kala, tre vëllezeritë e legjendës gjetën mirëkuptim mbi murosjen e kësaj gruaje.

Së bashku diskutuan më shumë mbi muzikën vokale dhe mënyrën se si Esenvalds është njohur me muzikën vokale shqipe.

Ky i fundit tregon edhe momentin kur është takuar me Nënën Terezë dhe se sa e dashur ishte ajo.

“Unë u takova me të dhe ajo më tha që e gjithë puna ime është vetëm një pike në oqean, por nëse unë nuk do ta bëja këtë punë, atëherë oqeani do të kishte një pike më pak. Unë e dashurova këtë pjesë dhe vendosa që të kompozojë veprën “A drop in the ocean”. Unë i tregova asaj që do të inçizojë një kasetë dhe e panë gjithë atë kasetë që po e mbaja me veti. Një nga motrat aty më la që të hy brenda ku ishte edhe Nëna Terezë, derisa tha se ajo do të vijë për një minutë. Në atë minutë, Nëna Terezë kishte shkuar në një dhomë tjetër dhe ishte lutur për mua, një të huaj që nuk më kishte parë më herët. Kështu, kjo ishte kënga ime e parë e shkruar në një kishë”, thotë ai mes tjerash.

Në anën tjetër, drejtori artistik i këtij festivali, Hajrullah Syla, tha për KultPlus që përkundër faktit që ata janë të ri në aspektin e festivaleve, kanë arritur që të promovojnë muzikën vokale të Kosovës duke sjellur artiste më renome botërore këtu.

“Me të vërtet është kënaqësi e veçantë që të sjellim qysh në edicionin e 5-të emra të mëdhenj të skenës botërore, kështu që ne kemi pasur shumë kujdes që edhe këtë edicion të kemi artistë të tjerë, sigurisht edhe ata vendor”.

Syla thotë se festivali veçse po shkon në rritje, derisa njofton që në të ardhmen skena vendore do të pasurohet edhe më shumë nga artistë të tjerë ndërkombëtarë.

“Ambienti ku jemi ne nuk është hapësirë shumë e madhe që të ketë një numër të madh të publikut, por jam i kënaqur se sa shumë e shijuan të gjithë diskutimin dhe performancën e grupit Argjiro. Ishte mjaftë interesante sepse arritëm ta kuptojmë një kompozitor nga Letonia, i cili ka krijuar muzikë duke përdorur muzikën labe, kështu që kjo është ndjenjë e mirë që ne si shqiptarë ta kuptojmë se si shihet kjo nga një kompozitor që nuk ka idenë për muzikën labe, por që ka krijuar një vepër mjaftë të mire”.

Ai thotë se ansambli Argjiro e pasuroi edhe më shumë këtë program, e gjitha ajo çfarë u diskutua në pjesën e parë, u shfaq në pjesën e dytë përmes Argjiros, pra, qëllimi sipas Sylës ishte që të shfaqnin përpara publikut atë se çfarë diskutuan në fillim.

“Koncerti është menduar nga pjesa e hapjes deri te ajo e mbylljes. Planifikimi ka qenë i tillë që fillimisht të diskutohet për diçka dhe më pas ajo të shfaqet te publiku. Koncerti i radhës do të jetë më date 7 dhe më pas më 10 tetor, ku do të jenë “The Sëinglers”, të cilët kanë fituar edhe 5 çmime Grammy Aëards, të cilat i kanë fituar me meritë. Pas koncertit do të jetë Arta Jashari me këngët e të madhes Nexhmije Pagarushës që janë sjellur në një formë më ndryshe. Nata përmbyllëse do të jetë me Eriks, që do të ndëgjojmë edhe veprën që ai ka krijuar”.

Roland Çeko, udhëheqësi i ansamblit Argjiro, njofton gjithë lexuesit e KultPlus se ai e ka të trashëguar polifininë nga 5 breza.

“Ne si grup kemi marrë çmime të ndryshme dhe po punoj tanimë gati 30 vjet dhe kjo punë nuk do të shterrojë, do lindë e do lindë gjithnjë e më shumë, tërë jetën. Do ta mbajmë më dhëmë gjallë e nuk do ta lëshojmë”.

Sipas Çenkos, çdo herë kur ai vjen në Kosovë, ndjehet sikurse në shtëpninë e tij.

“Unë kam performuar disa herë në Kosovë, është një ndjenjë shumë e madhe dhe ftesën e prita me gëzim. Edhe unë dhe shoktë e mi menxi prisnim. Ky është vendi jonë, prandaj sa herë që më vjen ftesa jam shumë krenar dhe i gëzuar që performoj në këtë vend”. 

I gjithë publiku i pranishëm në sallë u emocionua nga performanca e ansamblit “Argjiro”, e këtë gjë më së miri e shfaqën edhe duartrokitjet e shumta që këta të fundit morën. 

PriVocalFest do të vazhdojë edhe me netët e tjera, ku sonte do të mbahet nata e dytë e këtij edicioni me performancën “Skena e Re”, ku do të prezantohen në skenë Kori i fëmijëve të shkollës së muzikës së Gjilanit të udhëhequr nga Artan Jerliu dhe në pjesën e dytë të programit do të jetë Martina Lekaj, soprano dhe Ylberinë Avdyli, soprano. Kjo mbrëmje që mbahet më 7 tetor në Amfiteatrin e Bibliotekës Universitare, nga ora 20:00. /KultPlus.com

*Fotografitë janë realizuar nga Adi Beqiri*

Rikthim spektakolar për mbylljen e Festivalit DAM, Kelmendi: Shpërblimi më i madh është suksesi që i kemi sjellë vendit tonë

Uranik Emini

“Kori nuk është thjesht një hobi apo aktivitet pas shkollës, është një mënyrë jetese”, thotë një shprehje. Një gjë e tillë shihet edhe në performancat magjike të korit “Siparantum”, të cilët u rikthyen në DAM Festival, aty ku edhe filluan rrugëtimin e tyre, për të dëshmuar se madhështia vjen nga fillimet e vogla. Pas pushtimit të skenave më të njohura botërore, “Siparantum” në krye me Memli Kelmendin, vazhdoi në mënyrë unike afirmuese të ndezë shqisat dhe të qetësojë nervat e njerëzve të pranishëm në kishën “Shën Ndou” të mbushur plot, të cilët brohoritën në mënyrë spektakolare për njërin ndër koret më të suksesshëm në Kosovë dhe jo vetëm, shkruan KultPlus.

Mes shumë sfidave, DAM Festival e përmbylli edicionin e 17-të duke ofruar një programacion të pasur dhe gjithashtu edhe rikthimin e korit “Siparantum”.

Për të folur më shumë rreth asaj se çfarë kaluan gjatë këtij edicioni, organizatorja Rreze Kryeziu, tha për KultPlus se mungesa e një salle të duhur për të shtrirë në mënyrë të duhur performancat e tyre, po i përcjellë ata vit pas viti.

“Secili edicion i ka padyshim të mirat e veta, sepse në të kundërtën nuk do ta realizonim, por padyshim këtu përfshihen edhe sfidat. Ne vazhdojmë në edicionin e 17-të me radhë që të kemi mungesë të kushteve elementare, sikurse që është mungesa e një salle përkatëse dhe jo më kot është evidentuar edhe lëvizja e koncerteve prej një salle në sallën tjetër. DAM-i në edicionet e kaluara i ka realizuar sepse kemi pasur qëllim që të eksplorojmë hapësirat e ndryshme në mënyrë që të realizojmë koncertet tona, por kësaj radhe ky nuk ka qenë qëllimi pasi ka munguar një sallë përkatëse”, tha Kryeziu duke falënderuar edhe një herë tjetër të gjitha institucionet të cilat kanë ndihmuar në realizimin e këtij koncerti.

E pyetur në rikthimin e korit “Siparantum”, Kryeziu thotë se e tërë shoqëria e pret me entuziazëm rikthimin e tyre. “Kjo është evidentuar edhe sot, kur pyetëm publikun pas shfaqjes dhe gjithashtu edhe i kërkuam falje për temperatura të larta, thanë se nuk e kanë vërejtur një gjë të tillë pasi ata morën një freski shpirtërore nga performancat e korit”.

Në anën tjetër, kompozitori Memli Kelmendi tha për KultPlus se është shumë i kënaqur që janë rikthyer në përmbylljen e edicionit të 17-të, por kjo nuk do të thotë se do të përmbyllet edhe rrugëtimi i korit “Siparantum”.

“Rrugëtimi jonë besoj edhe duhet të jetë më i gjatë edhe pas nesh, kjo pasi muzika gjithmonë mbijeton. Ne sot kemi shpalosur një program kolosal dhe kemi shpalosur suksesin e festivalve që kemi përmendur disa herë. Veprat të cilat kemi qenë pjesëmarrës në skenat më të njohura botërore. Publiku mendoj që ka pasur rastin të përcjellë dhe të shijojë disa prej pikave të cilat ne i kemi interpretuar në festivale të ndryshme, e sonte i kemi paraqitur përpara publikut të Prishtinës. Një energji ndryshe, na ka munguar kjo atmosferë. Ne u rikthyem në Prishtinë pas dy viteve dhe të them të drejtën më ka marrë malli shumë dhe sonte jam ndjerë tamon si pjesë e shtëpisë sime. Dua të falënderoj Dardanin, Rrezen dhe gjithë stafin e Festivalit DAM për ftesën edhe për organizimin e tyre fantastik që kjo mbrëmje të jetë në shpirtin e secilit prej audiencës”, tha Kelmendi.

Veçantia e jashtëzakonshme e korit “Siparantum”

“Të gjithë njerëzit në korin “Siparantum” janë vullnetarë, edhe unë jam vullnetar edhe Agroni gjithashtu. As kryetari i korit nuk paguhemi për punën që e bëjmë. Shpërblimi më i madhi, pagesa më e madhe që ne e kemi është suksesi të cilin ia kemi sjellë vendit tonë, mendoj që kjo gjë nuk mund të blehet me pare. Do të thotë, mendoj që shpesh herë puna kur bëhet me pare është ndryshe, ajo punë që bëhet vullnetare dhe bëhët me shpirt, jehon ndryshe. Ne jemi duke e bërë punën me shpirt dhe jemi shumë të etur dhe e shohim se sa e nevojshme është prezantimi i kulturës dhe vendit tonë ndërkombëtarisht. Prandaj, këtë atmosferë po ia japim edhe vendit tonë”, tha ai, duke njoftuar se kori “Siparantum” ka ftesa të shumta, madje i ka të siguruar ftesat deri në vitin 2025.

Në shtator dhe tetor, kori “Siparantum”, siç njofton Kelmendi, do të paraqitet në dy skena të njohura të botës, derisa për shkak të konfidencialitetit nuk mundi të zbulojë diçka konkrete.

Pianisti kosovar, Agron Shujaku, i cili ka një bashkëpunim të ngushtë me korin “Siparantum”, tha për KultPlus se ky është festivali më i veçantë i korit ndonjëherë.

“Bashkëpunimi im me Memlin ka filluar në vitin 2019 kur kemi pasur një koncert dhe unë kam qenë një mysafir i ftuar në një pikë dhe që nga atëherë kemi qenë të pandashëm. Unë mendoj që kemi mbajtur koncerte shumë, por ky ka qenë më i miri që e kemi bërë, ndoshta sepse ka qenë edhe një finalizim i punës. Disa prej veprave i kemi performuar edhe nëpër Evropë dhe ato janë pjekur e janë ngritur çdo herë më mirë e më mirë, ky koncert ka qenë kulminacioni i kësaj pune, sidomos punës dy vjeçare prej pandemisë e deri në ditët e sotme”, tha Shujaku, duke shtuar pjesën se kori “Siparantum” është në një prej 6 koreve më kontribuese të këtij viti.

Baritoni Shaban Behramaj, korist dhe njëherish edhe solist i mbrëmjes, ka thënë për KultPlus se përveç tjerash, fakti që pas një mori koncertesh jashtë vendit, garave e fitoreve, kthimi në Kosovë ka një përgjegjësi më të madhe.

“Njerëzit janë mësuar të të shohin duke fituar nëpër gara të ndryshme, prandaj përgjegjësia tek ne është rritur dhe për këtë aryse kemi ardhur me këtë koncert siç ishte sonte. Jam shumë i lumtur dhe i nderuar që përveç si korist, në skenën e Filharmonisë së Berlinit, kam performuar edhe veprën e Memli Kelmendit si solist, kjo gjë më ka nderuar dhe jam shumë i lumtur që e interpretova edhe sonte këtu. Duartrokitjet kanë qenë të jashtëzakonshme, ngrohtësia e publikut shumë e madhe dhe pritja e tyre gjithashtu shumë e madhe, e për këtë gjë jam shumë falënderues”, tha ai.

Përmes tingujve të lavdishëm nga të gjithë anëtarët e korit, u shpreh edhe muzika si emocion, për të treguar edhe një herë fuqinë dhe madhështinë e një orkestre botërore. /KultPlus.com

Përkujtohet Rexho Mulliqi, Rudi: Ndonëse Rexhoja nuk krijoi shumë vepra, rëndësia e tyre është e shumëfishtë

Ministria e Kulturës Rinisë dhe Sportit, Filarmonia e Kosovës dhe Universiteti i Prishtinës sot kanë përkujtuar kompozitorin e njohur shqiptar, Rexho Mulliqi, në 40-vjetorin e vdekjes së tij, përcjell KultPlus.

Në këtë ceremoni ku u kujtua jeta dhe vepra e Mulliqit u përmendën edhe bashkëpunimet e tij me shumë artistë të njohur.

Ceremonia e moderuar nga Dardan Selimaj dhe Rreze Kryeziu, u pasurua edhe me interpretimin e dy veprave të autorit Mulliqi e që janë ‘Me lule’ dhe ‘Baresha’.

Muzikologja Rreze Kryeziu para të pranishmëve ndajti disa nga momentet kyqe të jetës dhe veprimtarisë së Rexho Mulliqit.

“Pjesë përbërëse e gjeneratës së parë të kompozitorëve shqiptarë është pikërisht kompozitori Rexho Mullaj. Së bashku me kompozitorin Lorenc Antoni, jetuan dhe kompozuan në kohën e ish-Jugosllavisë, kur Kosova kishte fituar autonominë brenda Jugosllavisë. Megjithatë, kishte edhë momente brenda kësaj periudhe kur artet filluan kultivimin e tyre si dhe u ngritën institucionet universitare e performuese profesionale të ndryshme” – thotë Kryeziu duke shtuar se Mulliqi njihet si pionier i muzikës artistike në Kosovë jo vetëm për faktin se kanë krijuar bazat modern te një krijimtari muzikore por edhe për bartjen e përvojave nga puna me amatorë në këtë fushë, përcjell KultPlus.

“Ai është përfaqësues i identitetit kulturor kombëtar të Kosovës, tek i cili inspirimi nga folklori vërehet të jetë prezent në veprat e tij, por gjithmonë I trajtuar në suazat e hapësirave të tjera krijuese evropiane. Nga moduset e veprimtarisë së përbashkët në relacionin folklor-kompozitor, relacioni I tij është me karakter dhe shfaqet me përfshirjen e idiomës folklorike në gjuhën e tij.” – vazhdon ajo.

Më pas, solistja Urta Haziri dhe kompozitori Valton Beqiri sollën një interpretim të pashoq të këngës ‘Një lule’.

Ndonëse në këtë ceremoni mungoi profesor Rafet Rudi, u lexua fjala e tij për kompozitorin Rexho Mulliqi, të cilin ai e cilëson si nismëtar të muzikës artistike te ne.

“Ndonëse Rexhoja në kohën kur i bënte hapat e parë në krijimtari, nuk ka mundur plotësisht të jetë në korrent me aktualitetet muzikore në botë, për shkak të jetës së varfër muzikore që ekzistonte atëherë këtu, megjithatë, ai kishte njohje më tepër të veprimtarisë së kompozitorëve ‘stilistikisht të përmbajtur’, sesa të atyre ‘radikalistëve’ të tipit të treshit vjenez. Kurse, ishte krejtësisht larg muzikës së postvebrnistëve të kohës, të cilët ai i konsideronte ‘kundërshtarë ideologjikë’.” – thuhet në fjalimin e tij të lexuar nga Dardan Selimaj.

Në këtë fjalim u përmend edhe jeta muzikore në Kosovë pasi Rexho Mulliqi u kthye nga Beogradi, ku studioi në degën e kompozimit.

“Pasi u kthye, Rexhoja gjeti një nivel shumë të ulët të jetës muzikore këtu te ne, sidomos në lëmin e muzikës artistike, mungonin ansamblet muzikore, orkestrat, instrumentistët, mungonte jeta e gjallë muzikore që do të nxisnin kureshtjen e tij për kombozimin e veprave ambizioze”-  thuhet në vazhdim në këtë fjalim.

Ndonëse, Rexho Mulliqi  nuk shkroi shumë vepra, Rafet Rudi vlerëson se rëndësia e tyre është e shumëfishtë.

“Rexhoja krijoi vepra të rëndësisë së tillë, që për këtu te ne ato shënojnë fillet në disa gjini. Përmes veprës së tij, kontribuoi dukshëm në formimin e një stadi të caktuar të identitetit të muzikës artistike te ne. Muzika e tij, e cila mbështetej gjithmonë në folklorin e kësaj treve, bëri një hap të madh përpara në krijimin e një muzikë autoktone.”- përfundon fjalimi i kompozitorit Rudi.

Si përfundim, kompozitori Valton Beiqiri dhe violinisti Arsim Gashi interpretuan këngën ‘Baresha’, e që konsiderohet një prej kryeveprave të kompozitorit Mulliqi./ KultPlus.com