Emily Elizabeth Dickinson (Amherst, 10 dhjetor 1830 – Amherst, 15 maj 1886), poete amerikane, e konsideruar një prej poeteve lirike më të mëdha moderne
Për Abiah Root,
28 mars 1846
Amherst
Shumë e dashur Abiah,
Sot është Sabbath. Gjithçka është ende përreth meje dhe ndihem se tash jam e zonja të të përgigjem në letrën tënde të pëzemërt. Jam vetëm para tavolinës sime të vogël të shkrimit. Duke dëshiruar të mund të të jap lajme po aq të këndshme sa përmbante letra jote që ma ke dërguar. Jam vetëm me Zotin. Mendja ime është e mbushur me shumë mendime solemne, të cilat bredhin mbi kokën time me një fuqi të papërmbajtshme. Mendoj për Sarën e dashur dhe për ty si dy personat e vetëm jashtë rrethit tonë prej pesë vetash të cilët e kanë gjetur Shpëtimtarin. Derdha shumë lotë, e vrava mendjen gjatë për letrën tënde dhe dëshirova të kisha gjetur paqen që të është dhuruar ty. Kam një kënaqësi melankolike kur krahasoj ndjenjat e tua të tanishme me ato që ishin të miat dikur, por s’janë më. E kam mendjen te lumturia e përsosur që e kisha përjetuar gjersa ndieja se isha trashëgimtare e qiellit si në një ëndërr të lezetshme, nga e cila më ka urdhruar djalli të zgjohem dhe t’i kthehem botës dhe kënaqësive të saj. Do të doja të mos i kisha dëgjuar ato fjalë bindëse! Ato pak momente të shkurtra gjatë të cilave e desha Shpëtimtarin tim s’do të doja tash t’i ndërroja as për një mijë fjalë si kjo. Atëherë e pata kënaqësinë më të madhe të kuvendimit vetëm me Zotin e madhe dhe të ndieja se ai mund t’i dëgjonte lutjet e mia. Vendosa t’ia kushtoja gjithë jetën time në shërbim të tij dhe dëshiroja që të gjithë të mund ta shijonin rrjedhën e ujit të gjallë me të cilin e shuaja etjen time. Por bota më ndillte dhe në një moment të papërshtatshëm i vura veshin zërit të saj prej sirene. Prej atij momenti m’u duk se gradualisht e humba interesimin për gjërat qiellore. Lutja tek e cila gjeja gjithë atë gëzim u bë barrë dhe rrethi i ngushtë që bashkohej për lutjet më paralajmëronte për mungesën time. Miqtë arsyetuan me mua dhe më folën për rrezikun që po ndërmerrja duke e nëpërkëmbur Shpirtin e Shenjtë të Zotit. E ndjeva rrezikun tim, isha e alarmuar nga kjo, por tashmë kisha shkuar shumë larg që të mund të kthehesha, prej atëherë zemra ime është rënduar edhe më shumë, është larguar edhe më tej nga e vërteta dhe tash më duhet të ankohem me zemërim për marrëzinë time. Edhe për gjendjen time indiferente në kohën e tashme.
Ndiej se jam duke lundruar skaj një humnere të tmerrshme. Nga e cila nuk mund të gjej shpëtim dhe në të cilën kam frikë shumë shpejt do të bjerë nëse s’do të marrë ndihmë nga lart. Ka një skenë të ringjalljes në kolegj tash dhe shumë zemra u janë dhënë Pohimeve të Zotit. Çka nëse do të shtrihej te kisha e fshatit dhe sokët e tu ta ndienin ndikimin? Kështu qoftë.
Po ashtu ndihem keq pse njëri mund të merret dhe të tjerët të lihen asnash – prapë është kënaqësi që Abby dhe unë e shqyrtojmë letrën tënde dhe e lexojmë vendimin tënd në favor të Krishtit, e sado që nuk jemi ende pjesë e kopesë shpresoj që kur bariu i madh në ditën e mbrame ta ndajë delën nga dhitë të mund ta dëgjojmë zërin e tij, të jemi me qengjat në dorën e duhur të Zotit. E di se tash më duhet t’ia jap veten Zotit, të kaloj pranverën e jetës sime në shërbim të tij se më duket tallej ta kaloj verën dhe vjeshtën e jetës sime në shërbim të mamonit, kur bota s’na magjeps më, “Kur sytë tanë janë të amullt nga të parët, veshët tanë nga të dëgjuarit, kur korda e argjendtë ka humbur, kur kupa e artë është thyer”, t’i nënshtrojë zemrat tona, ngase kemi frikë t’ia bëjmë ndryshe, t’i japim Zotit kompensimin e mjerueshëm të një shtrati të sëmurë për gjithë ato të mira që na i ka bërë. Sigurisht është një gjë e frikshme të jetosh, një gjë vërtet e frikshme të vdesësh, t’i japim llogari sovranit suprem për veprimet tona të mëkatshme gjatë kësaj prove të ekzistencës.
E ndiej kur reflektoj seriozisht rreth këtyre gjërave si dr. Youngu kur briti: “Oh! çfarë mrekullie është njeriu për njeriun”.
Dje teksa po rrija në dritaren veriore karroca funebre hyri përmes derës së hapur të oborrit të kishës, duke bartur atë që ka mbetur nga gruaja e gjykatësit Dickinson për në banesën e saj të mbrame. Gruaja e tij ka lënguar një sëmudje të rëndë për dy a tri vjet pa e lëshuar asnjë zë. Ajo e lëshoi veten krejtësisht në krahët e Zotit dhe ai nuk e braktisi. Tash ajo është në qiell me shpenguesin, me shpëtimtarin që ajo e ka dashur për kohë aq të gjatë në pajtim me atë që mundet njeriu. Sinqerisht ndiej simpati pët ty i dashur A., tash që ke humbur shoqen tënde E. Smith. Edhe pse s’e kam parë atë kurrë, prapëseprapë e desha atë në bazë të asaj sa e doja ti, ngase ajo ishte shoqja jote. Rrija me shrpesën se ndonja ditë do ta takoja, por Zoti e kishte taksur ndryshe dhe unë s’do të mund ta shohë kurrë më, përveçse si një shpirt atje lart. S’mbaj mend të të kem dëgjuar të flasësh për pikëpamjet e saj religjioze, por shpresoj se thesari i saj ishte në qiell. Çfarë goditjeje e rëndë duhet të jetë vdekja e saj e re për shpresat që kishin ushqyer prindërit dhe miqtë e saj. E kam humbur vetëm një shoqe pothuajse të moshës sime, me të cilën mendimet e mia dhe ato të sajat ishin të njëjta. Ndodhi para se ti të vije në Amherst.
Shoqja ime quhej Sophia Holland. Ishte tepër e dashur për tokën, u bart nga toka për në qiell. E vizitoja shpesh sa ishte e sëmurë, e vigjiloja në shtrat. Po në fund e la arsyeja dhe mjekët ia ndaluan çdokujt përveç infermiereve të hynin në dhomën e saj. Më dukej se do të vdisja edhe unë nëse s’do të më lejohej të kudjesesha për të ose të paktën t’i hidhja një sy. Në fund doktorët thanë se mund të vdiste, pranuan ta shikoja për një moment përmes derës së hapur. I hoqa këpucët dh eu përvodha në dhomën e të sëmurës.
Ajo dergjej aty e kalamendur dhe e bukur si atëherë kur ishte me shëndet dhe tiparet i ndrinin nga një buzëqeshje jotokësore. E shikova aq gjatë sa miqtë ma lejuan, derisa më thanë se duhej të largohesha. I lashë të më tërhiqnin zvarrë. Nuk derdha lotë. Se zemra ime ishte tepër e mbushur për të qarë, por pasi që e shtrinë në kofin dhe e pashë se s’mund ta thërrisja më, rashë në një melankoli të thellë.
Askutj s’i tregova për shkakun e pikëllimit tim, sado që ma rëndonte fort zemrën. Nuk isha mirë, shkova në Boston, ku qëndrova një muaj dhe shëndeti im u përmirësua kështu që gjendja ime shpirëtore ishte më e mirë. Besoj se ajo tash është në qiell dhe edhe pse kurrë s’do ta harroj, prapë do ta takoj në qiell.
E di çfarë do të kesh ndjerë nga vdekja e saj, gëzohem se po gjen ngushëllim nga lart për ta përballuar me përulësi. Me dashuri, e jotja E. Dickinson –
Të lutem mos e lër S., ose këdo tjetër ta shoh këtë letër. Është vetëm për ty.
E mora letrën tënde te Abby dhe e lexuam bashkërisht. S’do t’ia tregoj askujt tjetër. Natyrisht, ashtu siç nuk ia kam treguar asnjë letër të të ‘pesëve’ askujt përveç Abbyt meqë ajo është nga ta.
Po ma kërkon ta ta fal lirinë e letrës tënde, i dashur A.
Mendoj se të gjitha mendimet duhet të jenë të lira me miqtë, përndryshe s’ka asgjë për të falur aty. Më shkruaj një letër të gjatë së shpejti. Dhe kujdesu të vish në shtëpi me Sabrën. Se s’mund të pres më gjatë të të shoh.
Njëmend e kam zili Sabrën për kënaqësinë që ka të të takoj aq shpesh. S’do ta lejoja t’ju ketë asnjërën nga ju sikur të mos me kishte premtuar besnikërisht t’ju sjellë në shtëpi. Sabra thotë se se ke një piano të re, gëzohem me ty. Viny thotë t’ia përcjellësh dashurinë e saj Biahsë, siç zakonisht të quan; të gjitha vajzat ju dërgojnë shumë dashuri. Tash paralajmërimi i fundit i dashur A. Mos harro të vish në shtëpi me Sabrën se do të shkaktosh pakënaqësi të paparë nëse nuk vjen.
/Marrë nga Emily Dickinson, The Letters, The Belknap Press of Harvard University Press, 2024
/Përkthimi Gazeta Express/ KultPlus.com
