Sot festohet Dita e Evropës, 73 vite nga deklarata e Robert Shuman ministri i atëhershëm i Punëve të Jashtme i Francës, i cili prezantoi idenë e tij për një forme të re të bashkëpunimit politik dhe që luftërat mes popujve të Evropës do t’i bënte të paimagjinueshme.
2023 është Viti Evropian i Aftësive, prandaj në Ditën e Evropës, Delegacioni i BE-së në Tiranë do t’i kushtojmë vëmendje të veçantë të rinjve shqiptarë, të cilët falë mbështetjes së BE-së kanë zhvilluar aftësitë e tyre dhe zgjedhin të qëndrojnë në Shqipëri duke nisur biznese apo projekte të suksesshme.
Delegacioni i BE-së në Tiranë ka zgjedhur të festojë Ditën e Evropës në Qendrën e Vizitorëve në Parkun Kombëtar të Dajtit së bashku me shtetet anëtare të BE-së, përfituesit e projekteve të BE-së, adhuruesit e natyrës dhe partnerët ndërkombëtarë.
Ambasadorja e BE-së Christiane Hohmann është shprehur Krenare që: “shoh flamurin e Bashkimit Evropian në fasadën e Muzeut Historik Kombëtar në Tiranë, që simbolizon mbështetjen dhe përkushtimin tonë për të ardhmen Evropiane të Shqipërisë”.
Më 9 maj 1950 u bë lëvizja e parë drejt krijimit të asaj, që sot njihet me emrin Bashkimi Evropian. Atë ditë në Paris, ministri i Jashtëm i Francës, Robert Schuman, lexoi para gazetarëve nga e gjithë bota një deklaratë, që i bënte thirrje Francës, Gjermanisë, Belgjikës, Holandës dhe vendeve të tjera evropiane, të bashkonin prodhimin e qymyrit dhe çelikut si “themeli i parë konkret i një federate të ardhshme evropiane”.
Ai propozoi krijimin e një institucioni evropian mbikombëtar, i ngarkuar me administrimin e industrisë së qymyrit dhe çelikut, pikërisht sektori që në atë kohë ishte baza e gjithë fuqisë ushtarake. Për këtë arsye, gjatë Samitit të Milanos, në vitin 1985, udhëheqësit e BE-së vendosën ta festojnë 9 Majin si “Dita e Evropës”.
Aspirata e Shqipërisë për t’iu bashkuar Europës mori jetë që nga fillimi i viteve ’90, menjëherë pas shembjes së regjimit komunist. Për shqiptarët, ideja e ndryshimit u njësua me bashkimin në familjen e madhe evropiane. Rruga e vetme për t’u ndarë nga izolimin tragjik dhe prapambetjen e thellë ekonomike, u njësua me integrimin evropian, përmes ndërtimit të demokracisë dhe ekonomisë së tregut.
Pas vendosjes së marrëdhënieve diplomatike të Shqipërisë me Bashkimin Evropian në vitin 1990, të dy palët nënshkruan Marrëveshjen për Tregtinë dhe Bashkëpunimin në vitin 1992, e cila konkretizoi për herë të parë përpjekjet shqiptare për afrim dhe ndihmë nga Bashkimi Evropian./ atsh / KultPlus.com
Me rastin e Ditës së Evropës, Filatelia e Postës së Kosovës lëshoi në qarkullim të rregullt emisionin e pullave postare të titulluar “Evropa 2022 – Tregime dhe Mite”, të cilat prezantojnë traditat popullore, si trashëgimi gojore nëpër kohëra të përcjella nga njëri brez te tjetri.
Skulptura e trishtë e një gruaje paraqet legjendën e Rozafës, e cila u sakrifikua që kalaja të qëndronte, e të mos prishej në vazhdimësi. Kërkesa e saj për t’ia lënë gjysmën e trupit jashtë murit të kalasë që ta ushqente dhe të kujdesej për fëmijën e vogël, është pikërisht ajo që e bëri të veçantë këtë kala.
Edhe sot e kësaj dite, në kopshte e në ara fshatarët vendosin një shëmbëlltyrë njeriu: me trup, krahë, këmbë dhe kokë, të veshur me rroba, më shpesh me rrecka. Gogomeli vihej për të pasur prodhime të mbara, por edhe për të trembur dëmtuesit e të mbjellave. Quhet edhe Plaku i Kopshtit, Plaka e Kopshtit, Nusja e Kopshtit, Surrati i Arës, Coli (Picar) etj.
Ndërsa, pamja e bllokut paraqet mitin për shkundjen e plakave. Sipas gojëdhënave, një plakë kishte shkuar në mal me bagëti për ta shijuar motin e mirë e të ngrohtë, me diell të pranverës së hershme. Ajo po përshëndetej me dimrin, kur dimri kishte kërkuar ditë hua nga shkurti, për ta ngrirë plakën që po e ngacmonte. Kështu që nga ajo kohë e hershme akoma buron ujë nga shkëmbi në formë të një plake, për të cilin thuhet se janë “lotët e plakës”.
Posta e Kosovës, përmes këtyre pullave postare të Filatelisë së saj, prezanton me krenari para botës trashëgiminë kulturore dhe shpirtërore të vendit tonë, si dhe promovon Republikën e Kosovës. / KultPlus.com
Për nder të Ditës së Evropës, Zyra e Bashkimit Evropian(BE) në Kosovë ka organizuar një mori aktivitetesh.
Shefi i Bashkimit Evropian në Kosovë, Tomas Szunyog, është shprehur i lumtur që nëntë majin po e feston edhe këtë vit këtu në Kosovë.
“Unë jam shumë i lumtur që gjendem sot këtu për Ditën e Evropës. Është traditë që ta festojmë Ditën e Evropës, vitin e kaluar e kemi nisur nga Dragodani, sot po e nisim nga rrethi i Prishtinës, ku do të mbahen edhe festivale me shumë artistë”, ka thënë ai.
Szunyog ka thënë që shpreson që Kosova të integrohet në Bashkimin Evropian.
Szunyog po ashtu ka shtuar se ndjehet mirë kur kujton faktin se ngjyrat e flamurit evropian, janë të ngjashme me ato të flamurit të Kosovës dhe atij të Ukrainës.
“Gjithashtu, ne kemi një dizajn që është kombinuar me ngjyrat kaltër dhe të verdhë, pra me yje të Evropës, e që shprehin ngjyrat e Bashkimit Evropian. Por, gjithashtu janë edhe ngjyrat e flamurit të Kosovës dhe Ukrainës. Unë mendoj se mund ta shënojmë këtë ditë të Evropës, duke demonstruar gjithashtu mbështetje tonë për Ukrainën dhe Kosovës, gjithashtu integrimin e Kosovës, në BE dhe Ballkanin Perëndimor”, është shprehur ai.
Ndërsa kryetari i komunës së Prishtinës, Përparim Rama ka thënë se prania e vetë Szunyog në Kosovë, në këtë ditë tregon mbështetjen e BE-së drejt anëtarësimit të Kosovës në familjen evropiane.
“Është kënaqësi me qenë me shefin e BE-së këtu për të shënuar Ditën e Evropës. Duke pasur parasysh që Kosova është duke bërë një punë të madhe për t’iu bashkuar komunitetit evropian, kjo sot tregon një mbështetje të BE-së drejt anëtarësimit të Kosovës në BE”, ka thënë ai.
Sipas Ramës, sot në këtë ditë një grup artistësh i dhanë këtij muri ngjyrat e Evropës, ngjyrat e Kosovës dhe Ukrainës duke treguar që jemi me popullin e Ukrainës dhe lutemi që lufta në Ukrainë të përfundojë sa më parë.
Ndryshe, edhe Misioni i Bashkimit Evropian për Sundimin e Ligjit në Kosovë (EULEX), për nder të Ditës së Evropës ka organizuar një paradë. / KultPlus.com
Shtëpia e Evropës në Kosovë, e mbështetur nga Zyra e BE-së në Kosovë, organizojnë një sërë aktivitetesh për të shënuar 9 Majin – Ditën e Evropës. E ardhmja e gjelbër dhe transformimi digjital – Art i Rrugës.
Shefi i BE, Thomas Szunyog, është shprehur i lumtur që këtë ditë po e shënon në Kosovë, teksa ka thënë se shpreson që Kosova të integrohen në Bashkimin Evropian.
“Unë jam shumë i lumtur që gjendem sot këtu për ditën e Evropës për të festuar ditën e Evropës. Është traditë që ta festojmë ditën e Evropës, vitin e kaluar e kemi nisur nga Dragodani, sot po e nisim nga rrethi i Prishtinës, ku do të mbahen edhe festivale me shumë artistë. Unë mendoj se kombinimi i ngjyrave për ditën e Evropës është shumë e rëndësishme. Dhe shpresojmë që Kosova të integrohet në Bashkimin Evropian”, tha ai, raporton “Ekonomia Online”.
Kryetari i Prishtinës, Përparim Rama, ka thënë se është kënaqësi kur sheh përkrahjen e BE-së për Kosovën. Ai ka deklaruar se artistët e Kosovës, do t’i japin ngjyrë murit të hirit në Kosovë edhe me flamurin e Ukrainës në shenje solidariteti për ta.
“Është kënaqësi me qenë me shefin e BE-së këtu për të shënuar Ditën e Evropës. T’u pas parasysh që Kosova është duke bërë një punë të madhe për t’iu bashkuar komuniteti evropian, kjo sot tregon një suport të BE drejt anëtarësimit të Kosovës në BE”.
“Kjo tregon suport për Prishtinën intervenimet në kryeartët që t’i japim ngjyrë dhe jetë më të mirë qytetarëve të Prishtinës. Sot këtu bënë grup artistësh mi dhënë ngjyrat e Evropës këtij muri të hint, ngjyrat e Kosovës dhe Ukrainës duke treguar që jemi me popullin e Ukrainës dhe lutemi që lufta në Ukrainë të përfundojë sa më parë”, tha Rama. / Gazeta Express / KultPlus.com
Deklarata e 9 majit të vitit 1950 ishte koha kur u hodh hapi i parë drejt krijimit të asaj që sot njihet si Bashkimi Evropian.
Ministri i Jashtëm i Francës, Robert Schuman, lexoi për shtypin ndërkombëtar një deklaratë ku i bënte thirrje Francës, Gjermanisë dhe vendeve të tjera evropiane për t`i bashkuar prodhimet e tyre të qymyrit dhe çelikut, që do të ishte themeli i parë konkret për një federatë të ardhshme evropiane.
Vendet të cilave u drejtohej thirrja kishin dalë të rrënuara materialisht dhe moralisht nga konfliktet me njëra tjetrën. Ajo që propozonte Schuman ishte krijimi i një institucioni evropian mbi kombëtar, i cili do të administronte industrinë e prodhimit të qymyrit dhe çelikut, sektor i cili në atë kohë ishte baza e fuqisë ushtarake.
Vite më vonë, në Samitin e Milanos në 1985, krerët e BE-së vendosën që data 9 maj të shpallej dhe festohej si Dita e Evropës.
Kjo ditë shënohet edhe në Kosovë me një sërë aktivitetesh nga Zyra e BE-së në Prishtinë, të cilat do të fokusohen te të rinjtë, energjia e gjelbër dhe digjitalizimi.
Duke filluar nga ora 10:00, ambasadori i BE-së Tomash Szunyog dhe kryetari i Prishtinës, Përparim Rama, do të vizitojnë një grup artistësh grafiti që punojnë në muralin e Ardhmërisë së Gjelbër dhe Transformimit Digjital në rreth-rrotullimin kryesor në hyrjen jugperëndimore të qytetit.
Në ora 11:00, Szunyog dhe Rama do t’iu bashkohen përfaqësuesve të shteteve anëtare të BE-së përpara hotelit “Grand” në një shëtitje me biçikleta dhe trotinete elektrike dhe aktivitete të tjera që promovojnë lëvizshmërinë alternative dhe të ardhshme.
Szunyog do të vizitojë mini-ekspozitën “E Ardhmja e Gjelbër” në Shtëpinë e Evropës në mesditë, dhe do të merr pjesë në koncertin hapës të Ditës së Evropës dhe Chopin PianoFest nga ora 19:00.
Në ora 20:30, BE-ja në Kosovë do të organizojë pritjen e Ditës së Evropës dhe ceremoninë e ndarjes së çmimit Evropiani i Vitit në Bibliotekën Kombëtare të Kosovës. / KultPlus.com
Shtëpia Filmike e animacionit ‘Neopictures’ në ditën e Evropës nëpërmjet një video të shkurtër kanë ndërtuar kontributin ndërshekullor të personaliteteve që dërguan drejt të sotmes dhe të ardhmes së përbashkët Evropiane, shkruan KultPlus.
Në një postim të bërë në faqen e tyre në Facebook shtëpia filmike e animacionit ‘Neopicutres’, kanë njoftuar se për shkak të hapësirës së kufizuar u detyruan të mos i përfshijnë të gjitha personalitetet kontribuuese.
Tutje ata kanë shtuar se pavarësisht rrethanave në të cilën ndodhemi Kosova po nderon Evropën me këtë video. Gjithashtu ata kanë vënë në pah se iniciativa e kësaj videoje është të përqojnë paqen dhe bashkëpunimin në kontekstin njerëzor.
Më poshtë mund të lexoni njoftimin e tyre të plotë:
Gëzuar Dita e Evropës
Shtëpi Filmike e animacionit neopictures (www.neo.pictures) ka ndërmarrë këtë vetëiniciativë për të ndëruar kontriboutin ndërshekullor të personalitetëve tona drejtë të sotmës dhe të ardhmës së përbashkët Evropiane.
Hapësira e kufizua na detyroi që mos t’i përfshijmë të gjitha personalitetet kontribouse, kontribouti i të cilëve, gjithësesi nuk është më pak i rëndësishem!
Pavarësisht rrethanave ku ndodhemi, Kosova nderon Evropën për këtë ditë të veçantë edhe më këtë video simbolike.
Intenca e kësaj video është përçimi i paqes dhe bashkëpunimit në kontekstin njerëzore, prandaj mendojmë dhe besojmë se kufinjtë mes shtetësh janë thjesht orientime kufizuese, dhe/ose iluzione që do të zhdukën së shpejti!
Deklarata e 9 majit të vitit 1950 ishte koha kur u hodh hapi i parë drejt krijimit të asaj që sot njihet si Bashkimi Evropian.
Ministri i Jashtëm i Francës, Robert Schuman, lexoi për shtypin ndërkombëtar një deklaratë ku i bënte thirrje Francës, Gjermanisë dhe vendeve të tjera evropiane për t`i bashkuar prodhimet e tyre të qymyrit dhe çelikut, që do të ishte themeli i parë konkret për një federatë të ardhshme evropiane.
Vendet të cilave u drejtohej thirrja kishin dalë të rrënuara materialisht dhe moralisht nga konfliktet me njëra tjetrën. Ajo që propozonte Schuman ishte krijimi i një institucioni evropian mbi kombëtar, i cili do të administronte industrinë e prodhimit të qymyrit dhe çelikut, sektor i cili në atë kohë ishte baza e fuqisë ushtarake.
Vite më vonë, në Samitin e Milanos në 1985, krerët e BE-së vendosën që data 9 maj të shpallej dhe festohej si Dita e Evropës./ KultPlus.com
Kryeparlamentarja e Kosovës Vjosa Osmani përmes një postimi në Facebook ka uruar ditën e Evropës, duke theksuar se Kosova orientim të qartë strategjik e ka anëtarsimin në Bashkimin Evropian, shkruan KultPlus.
Postimi i Osmanit:
Sot në ditën e Evropës rikthejmë në kujtesë edhe një herë se sa e rëndësishme dhe produktive është paqja mes popujve e shteteve dhe orientimi drejt një të ardhmeje të përbashkët evropiane. Duke promovuar fillimisht bashkëpunimin tregtar e pastaj edhe diversitetin kulturor e etnik, Bashkimi Evropian u shndërrua në projektin që jetësoi zhvillimin ekonomik, krijoi mirëqenie për qytetarin dhe u shndërrua në entitetin që u bë sinonim i paqes dhe i stabilitetit në botë. Andaj, Kosova orientim të qartë strategjik e ka anëtarsimin në Bashkimin Evropian.
Jetësimi i vlerave që i ka mishëruar Bashkimi Evropian në themelet e tij janë sot po aq të rëndësishme sikurse edhe 70 vjet më parë. Por, mbajtja e popullit më pro-evropian, popullit të Kosovës, të izoluar është në kundërshtim me po këto vlera. Çdo skenar i pranuar për ndryshim kufijsh të vendeve që aspirojnë integrimin në BE është poashtu në kundërshtim me këto vlera. Shpresojmë që sot, 70 vite pas, e përherë në BE të mbizotërojnë mendjet e ndritura, sikurse ajo e Robert Schuman dhe të punohet për paqe, stabilitet e solidaritet e të bashkohemi kundër atyre që promovojnë urrejtje, ndarje e diskriminim. /KultPlus.com
Banka e Shqipërisë ka publikuar sot, foto të 2 monedhave numizmatike prej argjendi, në përkujtim të Ditës së Europës.
Në vitin 2001, për të nderuar përpjekjet dhe aspiratat e vendit tonë në rrugën drejt familjes së përbashkët evropiane, Banka e Shqipërisë ka prodhuar 2 monedha numizmatike prej argjendi, me temën “Integrimi i Shqipërisë në Europë”.
Dita e Europës, e mbajtur çdo vit më 9 Maj, është caktuar nga Bashkimi Europian për të festuar paqen, prosperitetin dhe unitetin e arritur brenda Europës.
Data shënon përvjetorin e deklaratës historike të Schuman-it. Në vitin 1950, në një fjalim të mbajtur në Paris, Robert Schuman, ministri i Jashtëm francez, shpalosi idenë e tij për një formë të re bashkëpunimi politik në Europë, e cila do të shmangte luftën mes kombeve të saj. Vizioni i tij ishte krijimi i një institucioni europian që do të bashkonte dhe menaxhonte prodhimin e qymyrit dhe çelikut.
Traktati që krijoi një organizëm të tillë (Komunitetin Evropian të Qymyrit dhe Çelikut) u nënshkrua vetëm një vit më vonë, më 18 prill 1951, në Paris. Propozimi i Schuman-it konsiderohet të jetë gjeneza e atij që ne sot e njohim si Bashkimi Europian. / atsh/ KultPlus.com
Të premten, në orën 12.00, në Vatikan, Papës iu dorëzua Çmimi Karli i Madh. Ishin të pranishëm kryetari i Parlamentit Europian, Martin Schultz; kryetari i Këshillit Evropian Donald Tusk dhe kryetari i Komisionit Europian, Jean-Claude Juncker, kancelarja gjermane, Angela Merkel e shumë personalitete tjera.
Çmimi, me të cilin qyteti Aachen nderon çdo vit personalitete të dalluara për rolin e tyre në mbrojtje të vlerave, iu dorëzua Papës Françesku për angazhimin e tij në ndërtimin e Europës së paqes, themeluar mbi vlerat e përbashkëta, me porta të hapura për popujt e kontinentet e tjera. Kohët e fundit patën jehonë të thellë fjalët fuqimisht kritike, shqiptuar nga Ati i Shenjtë Bergoglio për kushtet në të cilat jetojnë refugjatët, në Kontinentin e vjetër.
Me këtë rast, Papa Françesku u drejtoi të pranishmëve këtë fjalim, sa akademik, aq edhe programatik, që prek problemet kyçe të Evropës:
Miq të Ndritur,
ju uroj nga zemra mirëseardhjen e ju falënderoj për praninë tuaj. U shpreh mirënjohjen time posaçërisht zotërinjve Marcel Philipp, Jürgen Linden, Martin Schultz, Jean-Claude Juncker e Donald Tusk për fjalët e mira. Dëshiroj ta kujtoj përsëri dëshirën time për t’ia dhuruar Europës këtë çmim të rëndësishëm, me të cilin nderohem: prandaj nuk po bëjmë një gjest kremtues, por po shfrytëzojmë rastin për t’i uruar së bashku Kontinentit të dashur një hov të ri e të guximshëm.
Fryma krijuese, gjenia, aftësia për t’u ringritur përsëri në këmbë e për të dalë nga kufizimet e veta, janë pjesë e pandarë e shpirtit të Europës. Në shekullin e kaluar ajo i dha njerëzimit dëshminë se gjithçka mund të fillohej nga e para: pas viteve të ndeshjeve tragjike, të cilat arritën kulmin me luftën më të tmerrshme që mbahet mend, zu fill, për hir të Zotit, një risi e pashembullt në histori. Hiri i gërmadhave nuk mundi ta shuajë shpresën, as kërkimin e tjetrit, që ndezën në zemrën e Etërve themelues, projektin evropian. Ata hodhën themelet e kështjellës së paqes, një ndërtese të ngritur nga Shtete, të cilat nuk u bashkuan me detyrim, por zgjodhën lirisht rrugën e së mirës, duke hequr dorë një herë e përgjithmonë nga ndeshja. Evropa, pas shumë përçarjesh, gjeti, më në fund, vetveten e nisi të ndërtojë shtëpinë e vet.
Kjo “familje popujsh”(1), që më pas u bë lavdërueshëm më e gjerë, kohët e fundit duket se po i ndjen më pak të vetat muret e shtëpisë së përbashkët, të ngritura nganjëherë duke u larguar nga projekti i ndritur arkitektuar nga Etërit. Ajo atmosferë risie, ajo dëshirë e zjarrtë për të ndërtuar bashkimin, duket sikur vijojnë të shuhen: ne, bijtë e kësaj ëndrre, tundohemi t’i nënshtrohemi egoizmit tonë, duke shikuar leverdinë e duke menduar të ngremë gjerdhe të veçanta. Gjithsesi jam i bindur se dorëzimi para vështirësive e kapitja nuk kanë të bëjnë me shpirtin e Evropës e se edhe vështirësitë mund të bëhen nxitëse të fuqishme të unitetit”. (2)
Në Parlamentin europian ia lejova vetes ta quaja Europën gjyshe. U thashë Eurodeputetëve se në të katër anët thellohet përshtypja e një Europe të lodhur, të plakur, shterpë, pa gjallëri, ku idealet e mëdha që e frymëzuan, e kanë humbur tashmë forcën e tyre tërheqëse; një Europe në rënie, që duket sikur e ka humbur aftësinë e saj krijuese. Një Europe, që tundohet më shumë për të siguruar e për të sunduar hapësira, sesa për të përftuar procese përfshirëse e shndërruese; një Europe, e cila po rrëmon llogore, në vend që të parapëlqejë aksione që nxisin gjallërimin e shoqërisë; gjallërim i aftë për t’i përfshirë e për t’i vënë në lëvizje të gjithë aktorët shoqërorë (grupe e individë) në kërkim të rrugëzgjidhjeve të reja për problemet aktuale, që sjellin fryte në ngjarje të rëndësishme historike: një Europe që, larg mbrojtjes së hapësirave, bëhet nënë e lind procese (krh Esort, ap. Evangelii Gaudium, 223).
Ç’të gjeti kështu, Europë humanistike, paladine e të drejtave të njeriut, e demokracisë, e lirisë? Ç’të gjeti Europë, tokë poetësh, filozofësh, artistësh, muzikantësh, letrarësh? Ç’të gjeti kështu, Europë, nënë popujsh e kombesh, nënë burrash trima e grash të dëlira, që ditën ta mbrojnë dinjitetin e vëllezërve e të japin edhe jetën për të?
Shkrimtari Elie Wiesel, që shpëtoi i gjallë nga kampet naziste të shfarosjes, thoshte se sot është themelore të realizohet “transfuzioni i kujtesës”. Është e nevojshme “të kujtojmë”, të largohemi për një çast nga e sotmja, për të dëgjuar zërat e paraardhësve. Kujtesa jo vetëm që do të ndihmojë të mos biem më të njëjtat gabime të së kaluarës (khs. Nxitje. Ap. Evangelii gaudium, 108), por do të na krijojë mundësinë t’i shfrytëzojmë fitoret, të cilat i ndihmuan popujt tanë t’i kapërcejnë me guxim udhëkryqet e historisë, që u dolën përpara. Transfuzioni i kujtesës na çliron nga prirja aktuale, shpesh më tërheqëse, për të ndërtuar me nxitim mbi rërën lëvizëse të rezultateve të menjëhershme, që mund të prodhojnë një rentë politike të lehtë, të shpejtë e jetëshkurtër, por që nuk mund ta sigurojnë zhvillimin e gjithanshëm njerëzor” (ibid, 224).
Për këtë qellim na bën mirë t’i kujtojmë Etërit themelues të Europës. Ata ditën të kërkojnë udhë alternative, inovative, në rrethana të vështira, në një kontinent të plagosur rëndë nga lufta. Ata u trimëruan jo vetëm ta ëndërrojnë idenë e Europës, por edhe guxuan t’i ndryshonin rrënjësisht modelet, që shkaktonin dhunë e rrënim. Guxuan të kërkojnë rrugëzgjidhje të shumanëshme për problemet, që pak nga pak po bëheshin të përbashkëta.
Robert Schuman, në atë që shumëkush e shikon si akt i lindjes së Bashkësisë së parë evropiane, pati thënë: “Europa nuk bëhet me një goditje të vetme, as përmes ndërtimit në tërësi; ajo do të bëhet përmes realizimeve konkrete, krijuese të solidaritetit të vërtetë”.(3) Pikërisht tani, në këtë botën tonë të copëtuar e të plagosur, duhet të rikthehemi tek ky solidaritet konkret, tek e njëjta bujari konkrete, që pasoi luftën e dytë botërore, sepse – pati vijuar Schuman – “paqja botërore nuk mund të mbrohet, pa përpjekje krijuese, në lartësinë e rreziqeve, që e kërcënojnë”.(4) Projekteve të Etërve themelues, kasnecë të paqes e profetë të ardhmërisë, nuk u ka kaluar koha; na frymëzojnë, sot më shumë se kurrë, për të ndërtuar ura e për të shembur mure. Duket sikur na drejtojnë një ftesë të ngutshme që të mos kënaqemi me ndërhyrje kozmetike e as me kompromise dredharake për të korrigjuar ndonjë traktat, por për të vënë trimërisht baza të reja, të rrënjosura thellë; siç pohonte Alcide De Gasperi “të gjithë njëlloj, të nxitur nga shqetësimi për të mirën e përbashkët të atdheut tonë europian, Atdheut tonë Europës” të nisim pa frikë “një punë konstruktive, që kërkon të gjitha përpjekjet tona durimtare e gjithë bashkëpunimin tonë afatgjatë.” (5)
Ky transfuzion i kujtesës na krijon mundësi të frymëzohemi nga e kaluara, për të përballuar me guxim kuadrin e ndërlikuar shumëpolar të ditëve tona, duke pranuar me vendosmëri sfidën për ta “rishikuar” idenë e Europës. Një Europe, të aftë për të nxjerrë në dritë humanizmin e ri, të bazuar mbi tri aftësi: aftësinë për të integruar, aftësinë për të dialoguar dhe aftësinë për të krijuar. /drita.info/ KultPlus.com
Deklarata e 9 majit e vitit 1950 është koha kur u hodh hapi i parë drejt krijimit të asaj që sot njihet si Bashkimi Evropian.
Ministri i Jashtëm i Francës, Robert Schuman, lexoi për shtypin ndërkombëtar një deklaratë ku i bënte thirrje Francës, Gjermanisë dhe vendeve të tjera evropiane për t`i bashkuar prodhimet e tyre të qymyrit dhe çelikut, që do të ishte themeli i parë konkret për një federatë të ardhshme evropiane.
Vendet të cilave u drejtohej thirrja kishin dalë të rrënuara materialisht dhe moralisht nga konfliktet me njëra tjetrën. Ajo që propozonte Schuman ishte krijimi i një institucioni evropian mbi kombëtar, i cili do të administronte industrinë e prodhimit të qymyrit dhe çelikut, sektor i cili në atë kohë ishte baza e fuqisë ushtarake.
Vite më vonë, në Samitin e Milanos në 1985, krerët e BE-së vendosën që data 9 maj të shpallej dhe festohej si Dita e Evropës.
Kjo ditë tashmë ka vite që festohet edhe në Kosovë, ku për nder të saj, do të organizohen aktivitete të ndryshme nga Zyra e Bashkimit Evropian në Kosovë. / KultPlus.com
Dita e Evropës është ditë ceremoniale, që shënohet më 9 maj të çdo viti, nga Bashkimi Evropian (BE), në njohje të paqes, prosperitetit dhe unitetit të arritur brenda Evropës, që nga formimi i kësaj organizate.
Kjo ditë, në vendet anëtare, shënohet duke vendosur flamurin e Evropës. Ndërsa nga ky vit, pos shënimit të ditës, 9 maji është bërë festë zyrtare dhe ditë pushimi në Luksemburg.
Por, pos këtij vendi të Bashkimit Evropian, 9 maji – Dita e Evropës – është festë zyrtare edhe në Republikën e Kosovës, dhe shënohet si ditë pushimi. Kjo edhe përkundër faktit se Kosova nuk është anëtare e Bashkimit Evropian. Aktualisht, nga vendet e Ballkanit Perëndimor, Kosova është e fundit edhe në procesin e integrimit në BE dhe vendi i vetëm i papërfshirë në zonën e lëvizjes së lirë, pa viza, brenda shteteve të BE-së.
Në një diskutim të organizuar nga Ministria e Integrimit Evropian, shefja e këtij dikasteri qeveritar, Dhurata Hoxha, faktin që “Dita e Evropës” është festë zyrtare në Kosovë, e ka cilësuar si dëshmi të pro-evropianizmit të Kosovës.
“Pas liberalizimit të vizave, shpresojmë që kjo do të jetë java e fundit që e festojmë 9 majin, apo javën e Evropës, të izoluar. Shpresojmë që edhe të rinjtë e Kosovës do të bëhen të barabartë me homologët e tyre evropianë dhe ne shpresojmë që BE nuk do të vonohet më shumë në këtë drejtim. Vetë fakti që Kosova është i vetmi vend evropian që e shënon 9 majin, pra Ditën e Evropës, dëshmon edhe orientimin evropian të Republikës së Kosovës. Pra përkundër faktit se ende nuk e gëzojmë lirinë e lëvizjes në zonën ‘schengen’, Kosova përbën vendin më pro-evropian në Evropë”, ka thënë ajo në këtë diskutim.
“Dita e Evropës” është vetëm një nga njëmbëdhjetë (11) festat zyrtare vjetore në Kosovë, sipas Ligjit për Festat Zyrtare, të cilat shënohen me ditë pushimi.
Amfiteatri i Ri i Bibliotekës Universitare në Prishtinë po mirëpriste një superyll të operës. Ardhja e tij këtu ishte si një dhuratë për publikun, i cili dukej që mezi kishte pritur ta dëgjoj për së afërmi zërin e tij që ka magjepsur teatrot më të mëdha botërore. Data e djeshme, që është në kuadër të aktiviteteve për Ditën e Evropës, bëri që Kosova të jetë në agjendën e tenorit Lahaj, mes vendeve që zotërojnë sallat më të mira të operas.
Vendi ku performoi mbrëmë ai, është një nga të vetmet hapësira në Kosovë, ku mund të dëgjohen interpretues të huaj, që prezantohen para publikut të Kosovës. Dhe pikërisht në këtë skenë, kthehet një solist opere që është rritur në Kosovë, që prej këtu ka ushqyer ëndrrat e tij për skenën.
Ani pse kjo skenë nuk ishte e denjë për të, në krahasim me skenat ku ka jehuar zëri i tij, ishte publiku ai që e bënte dallimin. Në mesin e disa prej tyre ishte rritur, e një pjesë tjetër është rritur me ndjenjën e krenarisë për të.
Për ardhjen e tij në Kosovë, publiku ishte njoftuar ditë më parë. Me një shpejtësi të jashtëzakonshme ishin shitur biletat për këtë koncert. Para ambientit ku do të mbahej koncerti, kalimtarët e kanë parë të vendosur një poster që tregonte se brenda kësaj ndërtese, do të mund të dëgjojnë më afër se kurrë tenorin, Ramë Lahaj. Po aty ishte vendosur dhe një tapet i kuq, përmes së cilit depërtoje tek salla ku do të fillonte koncerti.
Një moment prapa, një vulë e madhe e suksesit të Ramë Lahaj kthehet para syve të publikut përmes ekranit prej nga ata ishin përqendruar, para se në skenë të vinte Ramë Lahaj. Është momenti kur Placido Domingo i dhuron çmimin prestigjioz “Operalia”, ku aty Lahaj ishte listuar në vendin e tretë. Mes ekranit bardh dhe zi, Ramë Lahaj e solli edhe mjeshtrin Placido Domingo me vete. Domingo thotë se Lahajn e cilëson si një nga fituesit më të mëdhenj të Operalias. Karriera e tij në muzikë filloi në një moshë të madhe, e rrugëtimin e tij në skenat më të mëdha botërore e filloi që nga viti 2012 e tutje, duke e bërë atë një nga emrat më të kërkuar. Kjo ishte dëshmi që Rama kishte punuar fort për t’i jetësuar ëndrrat e tij, ani pse, shkollimin fillor e të mesëm e kishte përfunduar në qytetin e Istogut, atje ku as sot nuk ekziston një shkollë profesionale e muzikës.
“Kur zëri ka kualitet, nuk ka rëndësi prej nga vjen”, thotë Domingo në videon kushtuar Ramë Lahajt. Skena të teatrove më të rëndësishme erdhën përmes ekranit që ndodhej prapa, ato në qendër kishin figurën e Ramë Lahajt. Ishte reflektimi më i mirë i emocionit që e ka lënë Lahaj në skenat e mëdha.
“Evropa në zemrën e tij, krenaria e Kosovës”, u titullua koncerti i mbrëmshëm, që po e kthente pas shumë vitesh Ramë Lahajn me koncert në Kosovë, tash me një bagazh të ngjeshur artistik. Kjo e kishte bërë edhe me kuptimplotë ardhjen e tij këtu, për të shënuar Ditën e Evropës. I gjithë koncerti u organizua nga Zyra së Bashkimit Evropian në Kosovë.
Dalja e Ramë Lahajt në skenë dhe duartrokitjet e publikut
Fotografitë nga skenat më të mëdha, kur bashkohen me zërin dhe prezencën e Ramë Lahajt në skenë, e fusin këtë mbrëmje në mesin e atyre më të rëndësishmeve për jetën kulturore në Kosovë. Ende pa u dëgjuar zëri i tij, dëgjohen fort duartrokitjet e publikut që kishin mbushur çdo hapësirë të sallës. Mes duartrokitjeve të fuqishme, tenori Ramë Lahaj bën hapat e parë në skenë. Salla ndriçohej anash nga një ndriçim i zbehtë, e në formë të rrumbullakët ndriçimi ishte përqendruar tek Lahaj e pianisti. Pranë pianos zë vend pianisti Alessandro Amoretti i cili do ta shoqëronte gjatë gjithë koncertit Lahajn. Me një precizitet e teknikë të saktë, publiku shijoi lojën e Amorettit i cili ishte i lumtur që mbrëmë e shoqëroi Lahajn, për të cilin pa asnjë ngurrim thotë se është një nga këngëtarë që ka shumë për t’i dhënë botës. Loja e tij që ishte më e theksuar, kur zëri i fuqishëm i Lahajt ndalej, plotësonte mjeshtërisht koncertin.
Kur Ramë Lahaj vjen në skenë, me një buzëqeshje ndeshet me qindra sy që janë drejtuar drejt tij. Kur zëri i tij fillon rrugëtimin muzikor të mbrëmjes, publiku mezi mban frymën deri në fund të veprës, për t’i përplasur fort duart. Ai solli vepra të repertorit të cilat i ka punuar më parë mirëpo edhe disa vepra në të cilat është duke punuar aktualisht. Arie të njohura botërore, përmes zërit të tij bënin që publiku prishtinas ta përjetonte nivelin më të lart artistik të muzikës klasike. Veprat e kompozitorëve më të njohur italian për opera, si Giacmo Puccini, Giuseppe Verdi, Ernesto De Curtis erdhën mbrëmë tek publiku. Dramaticiteti i tyre, e ndjeshmëria e veprave shtriheshin në zërin e lëvizjet e Lahajt, që lëvizte trupin bashkë me zërin e tij brenda skenës. Zëri i tij jo rrallë herë gjatë mbrëmjes dukej se po arrinte kulmin. Me një përjetim më të veçantë u prit vepra “Agimet shqiptare”. Ishte vepra e vetme shqip që mbrëmë erdhi përmes zërit të Lahajt.
“Trualli im shqiptar me gjallëron, me bën krenar, sa jam krenar, sa jam krenar”, që vinte mrekullisht përmes Lahajt, ngjalli fort emocionet e publikut, i cili pas veprës shpejt ngrihet në këmbë, për ta nderuar interpretimin e tij me duartrokitje.
Lahaj vendos dorën në njerën anë të gjoksit, e përkulet pranë tyre, për t’u ndarë për pak minuta nga ta. Nga perdet e zeza, ai kthehet kësaj here pa sako. Momentet e para, i drejton sytë lart, mbështet dorën në njërin skaj të pianos e pastaj lëviz. Shpesh i mbledh duart pranë gjoksit, e ndonjëherë vetëm njërën dorë e lë varur lart e me ngadalësi e ofron pranë vetes. Shpesh herë duart i bashkoheshin pranë fytyrës, e zgjateshin më larg trupit. Është i vetëm një rast kur këmba e tij përplaset fort në skenë. Shikimi i tij, ashtu si zëri shtriheshin në çdo pjesë të sallës. Derisa shikonte publikun, ai tundte kokën në shenjë mirënjohje nga emocioni që i dhuronin.
Para interpretimit të parafundit, drejt tij ngjitet Nexhmije Pagarusha që në duar mban buqetën me lule. Lahaj zbret me shpejtësi pranë saj. Ky takim mes tyre gjatë koncertit, krijoi një nga momentet me emocionuese të mbrëmjes. Publiku po duartrokiste dhe këtë bashkim të dy zërave që janë ngulitur fort në historinë e muzikës shqiptare.
“O sole mio”, e “Di Capua” mbylli mbrëmjen. Pasi që Lahaj e pianisti Amoretti bashkonin muzikalitetin e tyre përmes interpretimit të veprave, ata në fund të tyre bashkonin duart, e përshëndetnin publikun. Lahaj nga skena largohet duke kënduar, duke lënë publikun të magjepsur nga zëri i tij. Mes urimeve, përqafimeve e fotografive me Ramë Lahajn, publiku largohet nga salla.
Besa Luzha dhe Marigona Qerkezi për Ramë Lahajn
Profesoresha Besa Luzha tha se ndihet e kënaqur që Ramë Lahaj po shënon Ditën e Evropës dhe me këtë koncert edhe dëshmohet që Kosova ka vlera evropiane. Ajo tha se Ramën e bën më të jashtëzakonshëm fakti që edhe pse nuk ka pasur shkollimin e gjatë dhe të mirëfilltë muzikor.
“Prej një vendi siç është Istogu nuk i ka marrë mendja dikujt që del një Mario Lanza i Kosovës”, shprehet Luzha.
Luzha tha se Lahaj po e mahnit Evropën me artin e tij, e vazhdimisht duhet të përmendet fakti që vjen nga një vend që s’numëron as edhe një sallë të operës e baletit.
“Ne gjithmonë po trajtohemi si një vend që po kërkon mëshirë prej Evropës por ne duhet që sa më shumë ta promovojnë faktin se ne i sjellim vlera Evropës. Përveç vajzave e djemve të rinj si fuqi punëtore, ne Evropës i sjellim edhe talentë të tillë si Rama që i mbush sallat evropiane të operës e baletit, edhe pse ne nuk e kemi një të tillë”, u shpreh Luzha për KultPlus.
Sopranoja e njohur nga Kosova, Marigona Qerkezi, e cila së fundmi është pranuar në një ndër garat më prestigjioze në konkursin famshëm operistik “Operalia”, pikërisht nga kjo garë prej nga edhe Lahaj ka marrë çmimin e madh, tha se ndihet shumë krenare me sukseset e tij edhe për faktin që e ka mik dhe për faktin që ai prezantohet kudo me prejardhjen e tij, e që ndikon edhe në përmirësimin e imazhit të vendit.
“Ramën e kam shumë mik, jam shumë krenare me të si personalisht ashtu dhe me faktin që po na bën krenar neve si shtet dhe komb. Jemi me fat që Rama kudo që shkon tregon se është nga vendi ynë, kështu që dhe imazhi i vendit përmirësohet. Rama është një këngëtar i shkëlqyeshëm, kur mbyll sytë ke përshtypjen se po dëgjon një superyll të historisë se operas dhe kur hap sytë e sheh që është miku yt, është gëzim i dyfishtë”, u shpreh Qerkezi për KultPlus.
Lahaj, i cili këtyre ditëve po qëndron në Kosovë me ftesë të Ambasadores Nataliya Apostolova, sot do të mbajë një ligjëratë dhe një masterklasë në kuadër të aktiviteteve të Ditës së Evropës 2018. Masterklasa fillon nga ora 15:00, në Amfiteatrin e Ri të Bibliotekës Universitare në Prishtinë . / KultPlus.com
Për nder të Ditës së Evropës, Filatelia e Postës së Kosovës nesër lëshon në qarkullim të rregullt postar emisionin e pullave postare të titulluar “Evropa 2018 – Urat”.
Urat e punuara me blloqe guri me harqe, që shfaqen në këto pulla postare, janë ndërtime arkitekturore të Kosovës që i përkasin shek. XVI-XX.
Në pullën me vlerë nominale 2 euro është paraqitur Ura në Grykën e Rugovës e ndërtuar gjatë Mesjetës, mbi Lumëbardh që kalon në kanionin e bjeshkëve piktoreske të Pejës.
Ndërkaq, pulla me vlerë nominale 1 euro bartë imazhin e Urës së Vjetër të Gurit në qendrën e qytetit të Prizrenit, e ndërtuar mbi shtratin e Lumbardhit në fund të shekullit XV ose në fillim të shekullit XVI.
Të dy këto ura janë ndër destinacionet më atraktive të turistëve vendorë dhe ndërkombëtarë.
Ndërtimet karakteristike të këtyre urave u punuan nga mjeshtër të kohës të ndihmuar edhe nga banorët vendas, me material të po atij lokaliteti.
Për madhështinë e tyre me vlerat kulturore e arkitektonike që bartin, ato sot janë në listën e trashëgimisë kulturore të Shtetit të Kosovës.
Filatelia e Kosovës çdo vit emeton pulla postare me pamje të trashëgimisë kulturore të vendit tonë me qëllim të promovimit të saj./ KultPlus.com
Sonte do të mbahet koncerti i titulluar “Evropa në zemrën e tij, krenaria e Kosovës”, në të cilin do të paraqitet tenori Ramë Lahaj pas disa viteve mungesë në skenën kosovare. Gjithë kjo pas sukseseve të panumërta që ai po arrin nëpër skenat më të mëdha operistike nëpër botë.
Tenori Ramë Lahaj në konferencën e cila u mbajt sot për media, shpalosi disa detaj për koncertin ndërsa tregoi se sa e rëndësishme është për të koncerti por edhe masterklasa që do të mbajë.
Fillimisht Vjosa Berisha nga Qendra Informative dhe Kulturore e Bashkimit Evropian tregoi se qendra ka pasur disa organizimi gjatë këtyre ditëve për të shënuar Ditën e Evropës. Mirëpo sipas saj mysafiri kryesor i këtyre organizimeve është tenorin Ramë Lahaj.
“Kemi një nderë të veçantë që ambasadorja Nataliya Apostolova ka vendosur që këtë vit Ditën e Evropës ta shënoj duke na e mundësuar që Ramë Lahaj përkundër agjendës së tij shumë të ngarkuar të performojë sonte në Prishtinë dhe të mbajë edhe masterklasë”, tha ajo.
Në anën tjetër përveç tenorit Ramë Lahaj në Prishtinë ka ardhur edhe pianisti, Alessandro Amoretti, i cili tashmë punon rregullisht së bashku me tenorin shqiptarë.
“Jam i lumtur që jam këtu për të shoqëruar mikun tim të cilin nuk ka shumë kohë që e kam takuar. Jemi takuar fillimisht në Rusi dhe menjëherë jam mahnitur nga zëri i tij. Unë punoj si trajner i zërit dhe mund ta them këtë pa pasur asnjë ngurri. Jam i lumtur që jam këtu dhe që e shoqëroj këtë këngëtar i cili ka shumë për ti dhënë botës”, tha ai.
E tenori Ramë Lahaj u shpreh së ardhjen në Prishtinë e kishte në mendje që një kohë të gjatë. Tutje ai kujtoi edhe fillimin e karrierës së tij ndërsa u shpreh se akoma ndjehet si një parashutistë në këtë profesion.
“Është kënaqësi që jam këtu pasi që është bërë mjaft gjatë që nuk kam qenë këtu. Jo për shkak se dëshira nuk ka ekzistuar mirëpo sepse kam qenë në fillim të hapave të karrierës sime dhe kam qenë mjaft i zënë. Mirëpo duke e parë që ishte një kauzë e cila më të vërtetë më pëlqeu u shkëputa për pak nga puna dhe jam këtu. Gjithmonë kam pasur dëshirë që të ketë një arsye të veçantë dhe jo thjeshtë të vi dhe të jap një koncert”, tha ai duke shtuar se Prishtina sado që i jep një kënaqësi të veçantë njëkohësisht i jep edhe një lloj stresi të cilin nuk e gjenë çdo kund.
Programi i cili do të jetë në koncert ka qenë i sajuar në momentet e fundit. Kështu tenori Ramë Lahaj sonte do të sjellë vepra të repertorit të cilat i ka punuar më parë mirëpo edhe disa vepra në të cilat është duke punuar aktualisht.
Në kuadër të ardhje së tij ai do të mbajë edhe një mastërklasë, nesër, në ora 15:00 në Amfiteatrin e Ri të Bibliotekës Universitare.
“Masterklasa është pjesa e preferuar e imja sepse është shumë e veçantë se sa shumë talente ka ky vend. Është vërtetë e vështirë, duke përfshirë këtu të gjitha vendet që kam udhëtuar nëpër botë, me arrit me gjete vokale që kanë një veçanti si kjo e zonës tonë. Në përgjithësi gjithë Ballkani por veçanërisht në Kosovë e Shqipëri. Jam shumë interesuar dhe kam bërë edhe disa punëtori të vogla pasi që gjithmonë kërkoj për talent të reja. Talent të cilin kisha mundur me i sugjeruar ose me i orientuar diku dhe jam i kënaqur që nesër do kemi mundësi të punojmë pikërisht me talent të rinj”, thekso ai duke shtuar se shpreson që liberalizimi i vizave të ndodhë më shpejtë në mënyrë që studentëve të ju ofrohen sa më shumë mundësi.
Koncerti do të jetë sonte në ora 20:00 në Amfiteatrin e Ri të Bibliotekës Universitar. Biletat të cilat janë shpërndarë falas në Qendrën Informative dhe Kulturore të Bashkimit Evropian, tashmë kanë mbaruar./ KultPlus.com
