Etiketë: ditari

Fragment nga Ditari i Helen Garner: 1978

Posted on by Kult Plus

Helen Garner (1942), romanciere, tregimtare, skenariste australiane. Më 2006 ka fituar Çmimin Melbourne për letërsi, dhe më 2016 çmimin prestigjioz Windham–Campbell. Më 2019 është nderuar me Australia Council Award for Lifetime Achievement in Literature. Librat e saj më të njohur: ‘Monkey Grip’, ‘The Children’s Bach’, ‘Cosmo Cosmolino’, ‘The Spare Room’, ‘The First Stone’, ‘This House of Grief’, ‘Everywhere I Look’, dhe ditarët ‘Yellow Notebook’, ‘One Day I’ll Remember This’, dhe ‘How to End a Story’.

1978

Mbase do të jetë një ide e mirë të nis një ditar të ri, thjesht për ta ajkëtuar. E bleva këtë fletore të verdhë sot.

***

Monkey Grip duket ta ketë fituar National Book Council Award. Letër nga T në Melburn: “Nganjëherë ndiej se po bie në grackën e mendimit se puna, paratë dhe grantet janë fat në vend se mirënjohje për talentin dhe punën e rëndë. A ndihesh ende kështu?”.

***

E di si është puna. Nuk kam gjetur asnjë grua mike këtu. Më mungon, më mungon. Ndihem e çmendur dhe me vaj në buzë.

***

F. thotë se nuk është francez i vërtetë: se vjen nga jugu, se atje është ndryshe. Ai thotë se nëse nuk e rrotullon jastëkun, atëherë nis të zërë erë të keqe. Këndon me vete duke punuar. Nëse më përgjon pas supeve do të filloj të bërtas.

Në të vërtetë s’ma ndien nëse e lexon këtë. Jam duke u mbrojtur nga mjegulla e moskuptimit që gjendet përherë mes nesh, përveç kur jemi duke punuar si një mendje e vetme në kontakt të drejtpërdrejtë.

***

Rilke ka shkruar se kur njerëzit ju njohin me emër, atëherë ata ‘i shkërmoqin forcat tuaja’. Ai sugjeron ta ndërroni emrin posa të vihen ata në dijeni të tij.

***

Më duhet ta çmësoj veten nga iluzioni se dikur do të ulem a shkruaj një roman. Nuk jam e mirë në ndërtimin e pjesëve të mëdha të veprës. Kam një masë të shkurtër të përqendrimit. Mund të punoj veç me hove të shkurtra intensive. Nuk më duket se punoj vetëdijshëm. Shkruaj ta shkarkoj veten, të habis veten, të vë në rend gjërat që më gufojnë në kokë, të bëj veten të vërej gjërat.

***

Stili i Jerzy Kosińskit është absolutisht jo emocional. I qartë si kristal, si gjërat e vëna në radhë. Saherë që fëmija i humbur i Zogut të ngjyrosur i avitet një ferme për të kërkuar punë ose strehë, fshatarët ‘konsultojnë fqinjët e tyre’.

***

Kam një miro telashesh me vetë-neverinë. Ma neverit fakti si përsëris gjëra në këtë libër që sapo i kam shkruar në letra. Ma neverit se jam kaq e ngathët.

***

Një kritik në Melburn shkruan se ‘disa njerëz e konsiderojnë lëndën e temës së romanit Monkey Grip të pashije’. Dikush tjetër ka thënë se jam tradhtare e klasës sime. Tash po e rrok kuptimin e termit provincial.

***

Kurë për mallin e shtëpisë dhe mërzinë: ecja. Dje do të kem ecur nja dhjetë kilometra. I bleva dy xhemperë dhe një palë këpucë të kuqe, që janë të përsosura.

***

Shkova të tokja dorën me Solangen. Ajo qeshi dhe ia plasi një ‘Oh!’, si të donte të thoshte, ‘Varja bre asaj pune!’, dhe më puthi në faqe.

***

M nuk i ka kuptuar informacionet që ka dhënë mësuesi rreth pushimit fundjavor për Toussaint: kishte menduar se ishte kamp shkolle dhe ishte munduar të pyeste në duhej të merrte me vete thesin e fjetjes dhe ndonjë gjë për të ngrënë. Mësuesi s’kishte pasur asnjë ide se për çfarë kishte qenë duke folur ajo. M kishte hequr dorë dhe u kthye në shtëpi e shastisur. Qau kur u mundua të ma shpjegonte se çka kishte ndodhur.

***

Ecëm në të ftohtë deri te Place Clichy dhe rue Joseph de Maistre, etj. Ai e vuri dorën përreth supeve të mia dhe unë qeshë e lumtur.

Vizitori në rrugën e tij për në Londër – ‘Është shtëpia ime shpirtërore!’ – foli rreth poezive të tij si diçka që janë para kohës së tyre. ‘Pas pesë vjetësh njerëzit do të shohin se çfarë po përpiqesha të bëja’. Dyshoja. Po ashtu, ishte aq kurnac sa të mos donte të paguante pesëdhjetë centë për përdorimin e tualetit në Parc Monceau.

***

Do të doja të jetoja në paqe diku. Do të doja të kisha një punë muti që të dërmon fizikisht.

***

Në Toulouse mikpritësja jonë e ktheu në konvikt dhomën e saj të gjumit dhe ajo, M dhe unë fjetëm rehatshëm me radhë. Të gjithë çarçafët dhe peshqirët, nga trousseau e saj e para gjashtëmbëdhjetë vjetësh, mbajnë inicialet e saj. Në orën katër pasdite më ra ndërmend se e kisha ditëlindjen. Na çoi jashtë qytetit të rrinim me ca miq në një fshat. Gjatë vozitjes na tregoi se burri i saj kishte pasur një aferë. Gruaja e kishte luftuar, ose e kishte nxjerrë jashtë loje. Ai ishte kthyer tek ajo. ‘Kështu që’, tha ajo me një lloj kënaqësie që nuk më bindi edhe fort, ‘kishte fituar’. Ajri në shtëpi dukej i zënë. Burri dhe gruaja nuk e shikonin njëri-tjetrin. Pasdite u ngjitëm deri në gjysmën e një mali të vogël. Një shteg i lehtë. Gështenjat ende të ndritshme me gjethe të verdha. Në mbrëmje errësira dhe heshtja përreth shtëpisë më frikësoi.

***

Ca gaz lotsjellës më hyri në sy në demonstratë. Ishte doza ime e parë, turbulluese dhe therëse në mënyrë të pabesueshme. Isha e befasuar nga ajo se sa filozofikë bëhen njerëzit në lidhje me këtë. I mbulonin hundët dhe gojët. ‘Aiii!’, tha shoku i F-së. ‘Të vret në sy! Mirë, për ketë arsye përdoret, ma ha mendja’. Të gjithë përreth tij qeshën.

***

Është më e lehtë të shkruash për dëshpërimin, trishtimin dhe frikën se sa për shpresën, lumturinë, vetëbesimin.

***

Botuesi im i famshëm dhe përkthyesja e tij më nxorën për drekë në Brasserie Lipp. Jam e sigurt se nuk do ta duan librin tim. Më folën në një anglishte të përsosur. Ishin padurueshmërisht shik. Kur ia zgjata dorën përkthyeses, e gjitha që ai ma zgjati ishte gishti i saj i vogël. U skuqa sa e ngathët isha. Ajo u mundua fort, ma ha mendja: ‘A po e sheh atë burrin me mustaqe? Ai është Roman Gary’.

‘Duket i trishtuar’, thashë.

‘Kështu duket prej se e ka lënë Jean Sebergu’.

***

F është sëmurë. Po kujdesem për të. E ka mëri të jetë ‘dépendant’, por duket se u ka dhënë fund përpjekjeve të luftojë dhe është ulur në shtratin tim të lexojë Playboy-n në frëngjisht.

***

M qau se unë mora tetë letra e ajo veç një kartolinë. Refuzoi të më fliste, pastaj shpërtheu në lot, m’u hodh në prehër dhe psherëtiu: ‘Kam një ndjesi të keqe plogështie’. Pasdite u ulëm bashkë të endnim. Është aq e dalldisur nga çizmet e saj të reja deri në gjunjë, ngjyrë qershie, sa mezi ia del të flejë. Menjëherë pas mesnate u zgjova dhe e gjeta atë duke qëndruar mbrapa shtratit tim, e veshur dhe gati për shkollë: ‘Mendova se është mëngjes!’.

***

U zura me F-në ngase s’ia kam treguar një letër të këndshme që po ia shkruaja Woody Allenit. Ai tha se ai dhe ish e dashura e tij e kishin zakon t’i tregonin njëri-tjetrit gjithçka. Më tha se mbaj sekrete. Është e çuditshme ta kuptoj se jam një person shumë ndryshe nga ajo që mendoja se isha.

***

Dokumentet e shkurorëzimit erdhën sot nga Australia. Isha e trishtuar, duke e kujtuar atë dështim, e frikësuar për një tjetër, e të qenit e pazonja të dua dikë që ia vlen të duhet pa mëdyshje. ‘Dashuria është shansi juaj i fundit. S’ka asgjë tjetër mbi faqe të dheut që t’ju mbajë këtu’. – Louis Aragon, i cituar nga Patrick White, në A Fringe of Leaves.

***

Po binte borë në Père Lachaise. Motra ime me një beretë të kuqe, një pallto të gjatë të kaltër, shall rozë. Morëm rrugën tonë mes varreve në kërkim të varrit të Proustit. Një narcissus jonquilla i ngrirë dergjej gurin e tij të zi shkëlqyes të varrit. Një ditë e vranët, shumë e qetë dhe e ftohtë. Nesër ajo do ta kthejë M-në në shtëpi në Melburn.

Nuk u përlotëm në aeroport. Ajo ishte e eksituar që po udhëtonte për në shtëpi te babai i saj me hallën e saj gaztore. U ktheva në apartamentin në terr dhe i paketova gjërat e mia. Këtu ndodhi që ulërita, pasi që i gjeta një duzinë fletore shënimesh gjysmë të përdorura, në të cilat ajo ishte obliguar ta habiste veten duke vizatuar dhe shkruar, për shkak se nuk kishte shokë për të luajtur me ta. Bija ime, e zënë pisk në një vend të huaj dhe mamanë e saj të luajtur mendsh. A ka ndonjë arsye për këtë faj? Çfarë ka mësuar ajo duke qenë këtu unë veç mund ta marr me mend.

***

Lexoj gazetat dhe në kokën time hapen dyert si ato tek ora me lavjerrës. Kisha harruar pse njerëzit lexojnë gazeta. Njeriu mëson diçka. I vijnë ide. Lidhjet shkëputen nga njëra-tjetra me shpërthime kumbuese ose ngjiten si nyjat e drurit në dorën e zdrukthëtarit.

***

Apocalypse Now është në gojën e të gjithëve. Puna ime duket e pakuptimtë, e varfër, shtëpiake.

***

E ndiha mikun gazetar të F-së të mbushte muret në apartamentin e tij të ri. Kisha frikë se do të më përçmonte për shkak të injorancës sime rreth politikës, por kur rastësisht e përmenda Ibsenin ai u ndje në siklet dhe tha, ‘Qui ça?’.

M më mori nga Melburni: ‘Unë dhe shoqja ime më e mirë kemi dhënë një shou dhe fëmijët na kanë duartrokitur shumë fuqishëm. Më fuqishëm se sa për fëmijët e tjerë që dhanë shfaqjen’.

***

F dhe unë morëm biçikletat në tren për në pyllin e Compiègne dhe i ngamë përgjatë shtigjeve dhe bulevardeve. Vetëm një zënkë. Gjethe të gjelbra të zbehta. Lule të kaltra si re vezulluese në lirishtë. Një dre i kufizuar përreth rrugës përballë nesh – erdhi fluturimthi nga asgjëja, i përplasi njëherë thundrat delikate për toke dhe u kthye përsëri mes pemëve. Në një kafe i folëm për këtë me entuziazëm një kamerieri. Ishte aq i mërzitur sa as nuk mund të shtirej se ishte i interesuar. U ndjemë budallenj dhe urbanë; pimë dhe ia mbathëm.

***

Xhemper blu të filmbërësit dhe sy të kaltër të ndritshëm. Tha se në Cannes njerëzit e ngatërronin për Mick Jaggerin dhe i kërkonin autografe. S’e kisha vënë re deri më sot se ishte goxha i bukur. Po them ‘goxha’, ngase është ka telashe fizike. Pyes veten si është kur është vetëm.

Mendoj gjithë kohës për gjërat që supozoj se duhet t’i shkruaj, se kam marrë një bursë për të shkruar. E kam gjetur një bibliotekë ku mund të punoj. Rue Pavée. Nëse shkruaj atë që dua unë, për njerëzit që i njoh në shtëpi, kurrë s’do të jem në gjendje të jetoj në Melburn prapë. Për gruan që këndon gjithmonë në një regjistër tepër të lartë për zërin e saj dhe kjo madje nuk është më e keqja. Dembelin, sharmantin G në grupin e tij, të gjitha vajzat duke u pispillosur përreth tij në pritje që të qihen. Unë madje as nuk laj enët, as nuk gatuaj. E ndërroj pozicionin e shtratit tim. Blej letra të mëdhenj të vizatimit, i ngjit në murin e dhomës së gjumit, i mbuloj me diagrame personazhesh dhe marrëdhënieve të tyre. E luaj ‘High Rise Bombers’ me tërë fuqinë dhe vallëzoj me veten, duke kërcyer lart në ajër. Pastaj më kapin ca sulme të frikshme të vetëdyshimit, ndiej neveri ndaj sjelljes sime në të kaluarën, ndot për zakonet e mia emocionale dhe faktin se ende ndiej nevojë të ekspozojë, paksa të maskuar ose disi të metamorfizuar, përvojën time. Në metro këtë mëngjes rrugës për në bibliotekë u ndjeva e thinjur dhe e rrudhur, duke i parë dritat e tunelit të rrëshqasin në ritmin e tyre, duke dëshiruar të mund të flisja frëngjisht dyfish më mirë se tash dhe të kisha një punë të mirë me njerëz që nuk i dua kushedi se sa, ashtu që të mos jem e detyruar të sajojë për çdo ditë raison d’être time, si një merimangë që i nxjerr fijet prej të brendshmeve të veta, a nga ku dreqi tjetër i nxjerrin. 

/Helen Garner, ‘How to End a Story’, Pantheon, 2025 /Gazeta Express/ KultPlus.com

Fragment nga ditari i Cesare Pavese-s

Posted on by Kult Plus

l mestiere di vivere. Diario 1935-1950 është ditari i në të cilin Pavese mbante shënime, në formë fragmentare, mendimet dhe ndjesitë e tij. Këtë ditar filloi ta mbante (1935) teksa ishte i internuar nga regjimi fashist në Brancaleone dhe e vazhdoi deri në vdekjen e tij. Është botuar për herë të parë më 1952 nga Einaudi nën kujdesin e Massimo Mila-s, Italo Calvino-s dhe Natalia Ginzburg-ut

10 tetor 1935

Edhe po e zumë se e kam arritur teknikën e re që po e kërkoj për t’u sqaruar, prapëseprapë kuptohet vetvetiu se ende gjenden të shpërndara këndej e andej copëza të shkrira në larva të teknikave të tjera. Kjo më pengon të shoh qartë esencën e mënyrës sime (ta themi me kujdes kundër Baudelairet, në poezi nuk është gjthçka e parashikueshme dhe duke kompozuar nganjëherë zgjedhim forma jo për arsye të dukshme, por instinktivisht; dhe krijojmë, pa e ditur me qartësi të plotë se si). Se unë dua ta zëvendësoj zhvillimin objektiv të intrigës me ligjin e kalkuluar fantastik të imazhit, është e vërtetë, ngase këtë e mëtoj përnjëmend; por deri ku arrin ky kalkulim, ç’rëndësi ka një ligj fantastik dhe ku mbaron imazhi dhe fillon logjika, janë goxha probleme këto.

***

Sonte, përposh shkëmbinjve të trëndafiltë hënor, po vrisja mendjen si do të ishte për një poezi të madhe të tregojë zotin e mishëruar në këtë vend, me të gjitha aluzionet e imazheve që tipari i tillë do të lejonte. Menjëherë më zuri në befasi vetëdija se ky zot nuk ekziston, se unë e di, jam i bindur për këtë, prandaj të tjerët do të mund ta shkruanin këtë poezi, por jo unë. Nga këtu vrava mendjen se si duhet të jetë aluziv dhe all-pervading çdo argument i imi i ardhshëm, në të njëjtën mënyrë siç duhej të ishte aluziv dhe all-pervading besimi në zotin e mishëruar në shkëmbinjtë e trëndafiltë, po të ishte shërbyer ndonjë poet me të.

Pse nuk mund t’i trajtoj unë shkëmbinjtë e trëndafiltë hënor? Po ngase ato nuk reflektojnë asgjë timen, përveçse një trazire të lehtë peizazhistike, që s’do të duhej kurrë ta justifikonte një poezi. Sikur këta shkëmbinj të ishin në Piemonte, megjithatë do të dija fare mirë si t’i përthithja në një imazh dhe t’u jepja një kuptim. Çka do të thotë se fundamenti i parë i poezisë është vetëdija e errët e vlerës së raporteve, atyre biologjike mbase, që tashmë tashmë e jetojnë një jetë larvore imazhi në vetëdijen parapoetike.

Sigurisht duhet të jetë e mundshme, edhe për mua, të shkruhet poezi me lëndë jo piemonteze në sfond. Duhet të jetë, por deri më tash s’ka qenë pothuajse kurrë. Kjo do të thotë se ende s’kam dal nga rielaborimi i thjeshtë i imazhit të paraqitur materialisht nga lidhjet e mia të origjinës me ambientin: se, me fjalë të tjera, në punën time poetike ka një pikë të vdekur, falas, një nënkuptim material, pa të cilin s’bëj dot. Po pastaj a është përnjëmend një mbetje objektive, apo gjak i domosdoshëm?

11 tetor

Se të gjitha imazhet nuk janë tjetër veçse gdhendje mjeshtërore e imazhit fundamental: ashtu siç është vendi im ashtu jam edhe unë? Poeti do të ishte imazh i personifikuar, i pandashëm nga termi i krahasimit peizazhistik dhe shoqëror i Piemontes.

Esenca e fjalës së tij do të bënte të mendoj se ai dhe vendi i tij të parë në funksion reciprok janë të bukur. E gjitha? Ky është fatal di Quarto?

Apo mos më parë mes meje dhe Piemontes ka relacione, disa të vetëdijshme e disa të pavetëdijshme, që unë i tematizoj dhe dramatizoj si mundem në imazhe: në imazhe-tregim? A nisin këto relacione nga simpatia materiale e gjakut me klimën dhe erën dhe përfundojnë në rrymën më të mundimshme spirituale që më trazon mua dhe piemontezët e tjerë? A i shpreh unë gjërat spirituale me tregimin e gjërave materiale dhe anasjelltas? Kjo punë e vazhdueshme e zëvendësimi, aluzionit, imazhit, vlen si shenjë e esencës sonë aluzive dhe all-pervading?

Kundër dyshimit se i imi është një Piedmontese Revival del vullneti i mirë i besimit në një përhapje të mundshme të vlerave piemonteze? Justifikimi? Ky: letërsia ime nuk është dialektore -; nuk mëton të jetë bocistike – dhe e pagova me ekzistencë –; mundohet të udhqehet me lëngun më të mirë kombëtar dhe tradicional; mundohet t’i mbajë sytë hapur mbi të gjithë botën dhe ka qenë posaçërisht e ndjeshme ndaj përpjekjeve dhe rezultateve amerikano-veriore, ku një kohë m’u duk se po zbuloja një mundim analog të formimit. Apo mos fakti se tash nuk më intereson më fare kultura amerikane, do të thotë se e kam harxhuar këtë pikëpamje piemonteze? Besoj se po; të paktën pikëpamjen si e kam mbajtur deri më tash?

/Marrë nga Cesare Pavese, ‘Il mestiere di vivere’, Einaudi 2000 /Përkthimi Gazeta Express/ KultPlus.com

Sot 79 vite më parë, Ana Frank shkroi thënien e fundit në ditarin e saj

Posted on by Kult Plus

Sot 79 vite më parë Ana Frank shkroi thënien e fundit në ditarin e saj të njohur botërisht, shkruan KultPlus.

Anneliese Marie Frank lindi më 12 qershor 1929 në Frankfurt, vdiq në fillim të muajit mars të vitit 1945 në KZ Bergen-Belsen. Ishte një femër gjermane-hebreje, që ishte fshehur me familjen e saj në Amsterdam, në kohën nacionaliste, por që nuk arriti t’i shpëtonte vdekjes (qe vrarë) para mbarimit të luftës. Anne Frank u bë e njohur me ditarin e mbajtur gjatë periudhës së fshehjes. Së shpejti pas ardhjes së Adlof Hitlerit në fuqi, babai i saj vendosi të shpërngulet në Holandë kur ajo ishte vetem 4 vjeçe.

Në vitin 1939 filloi Lufta e Dytë Botërore dhe në vitin 1940 Gjermania pushtoi Holandën dhe së shpejti filluan të aplikojnë ligje anti-hebrenje. Babai i saj i frikësuar për familjen e tij, bisedoi me disa persona te cilët bashkëpunonin me të në biznesin qe ai kishte,(drejtor i dirmes “travis AD” dhe partner ne firmen “Kolen dhe KO”) që ta vazhdojnë biznesin në një vend sekret deri sa të përfundonte lufta. Ata shpresonin se lufta do të përfundonte së shpejti, por nuk ndodhi ashtu. Atyre iu desh të qëndrojnë 2 vite me radhë në vendin ku fshiheshin. Disa muaj përpara se familja Frank të fillonte të fshihej Ana fitoi një ditar për ditëlindje. Ajo e quajti ditarin e saj “Kiti” dhe shkruante në të gjithçka çka i ndodhte asaj dhe familjes së saj. Edhe pse Ana ishte një vajzë e re, ajo dinte të shkruante bukur dhe kishte një deshirë të madhe që të bëhej shkrimtare, mësonte në shkollën holandeze kur fashistët gjerman e okupuan Holandën dhe me urdhër i kufizuan te drejtat e hebrenjve, keshtu qe bashke me Margen kaluan ne shkolle per hebrenjte.

Ana tregonte cdo gje per ato dy vite te fshehura ne erresire dhe plot frike.

Edhe pse askush nuk e di saktësisht se ç’ka ndodhi, pas dy vjet e gjysmë te fshehur dikush u tregoi nazistëve për vendndodhjen e familjes Frank. Nazistët erdhën në vendin ku gjendeshin Frankët i morën ata dhe i dërguan në një kamp përqendrimi.Anna filloi ta dashuronte nje djalosh me emrin Peter,ata filluan ta donin njeri tjetrin por pas disa koheve dikush nga shoket e Peterit i foli keq Peterit per Annen dhe qe nga ajo dite ata nuk u takuan me ,Anna para se te vdiste u hidherua me maman e saj por pas disa koheve ajo perseri e deshti maman e saj. Miep Gies mikeshë e familjes Frank e gjeti ditarin e Anës bashke me nje novele te cilen e filloi ta shkruante dhe i fshehu në një vend të sigurt pasi që shpresonte se Ana do të kthehej pas përfundimit të luftës mund ta merrte përsëri ditarin e saj. Por kjo gjë nuk ndodhi. Pasi që nga familja Frank mbijetoi vetëm babai i Anes, Otto Frank. Gruaja e tij u vra në Auschwitz. Ana dhe motra e saj me e vjetër vdiqën nga nje semundje e pasherueshme në kampin e përqendrimit Bergen-Belsen vetëm disa ditë përpara se të lirohej kampi.Si fillim vdiqi Margoja (motra e Anës), me pas Anna.

Otto Frank (babai i Anës) me sugjerimin e disa miqve të tij lejoi që ditari i vajzës së tij të botohej. Kështu që ditari i Ana Frank u bë një ndër librat më të lexuar në botë. U përkthye dhe u botua në 70 gjuhë të botës. Shtëpia ku ishte fshehur familja Frank në Amsterdam sot është e hapur për vizitorët, e mban emrin “shtepia e Ana Frankut”, ku tubohet rinia ne emer te paqes ne bote./KultPlus.com

Dashuria e Albert Ajnshtajnit për Japoninë dhe magjepsja e vazhdueshme me kulturën e tyre

Posted on by Kult Plus

Albert Ajnshtajni kishte një vlerësim të thellë për kulturën dhe artin japonez. Ai ishte veçanërisht i dhënë pas printimeve japoneze të blloqeve të drurit dhe shpesh i mblidhte ato. Ai gjithashtu kishte një respekt të madh për japonezët dhe mënyrën e tyre të jetesës. Në vitin 1922, Ajnshtajni madje i shkroi një letër ambasadorit japonez në Berlin, duke shprehur admirimin e tij për kulturën japoneze dhe duke shprehur dëshirën e tij për të vizituar Japoninë. Në vitin 1922, Ajnshtajni vizitoi Japoninë dhe ishte një sukses i madh. Ai u prit si një njeri i famshëm dhe dha disa leksione mbi teoritë e tij të relativitetit. Ai madje takoi perandorin e Japonisë dhe mori një diplomë nderi nga Universiteti i Tokios, shkruan KultPlus.

Në vizitën e tij të parë dhe të vetme në Japoni, në fund të vjeshtës të vitit 1922, Albert Ajnshtajni, si pothuajse çdo perëndimorë që shkeli ndonjëherë atje, u mahnit nga bukuria e vendit dhe përsosja e kulturës, përcjell KultPlus.

“Oborri i brendshëm i pallatit është ndër arkitekturat më të shkëlqyera që kam parë ndonjëherë,” shkroi ai në ditarin e tij për Kioton. Japonezët janë “shpirtra të pastër si askund tjetër mes njerëzve”, shkruan ai tutje.

Më 8 tetor 1922, Ajnshtajni dhe gruaja e tij, Elsa, kishin lundruar nga Marseja në bordin e anijes oqeanike japoneze SS Kitano Maru për të filluar një udhëtim gati gjashtëmujor që do t’i çonte në Egjipt, Ceylon (Sri Lanka e sotme), Singapor, Hong Kong dhe Kinë përpara se të mbërrinin në Japoni më 17 nëntor. Kthimi i tyre, në bordin e SS Haruna Maru dhe SS Ormuz, do të përfshinte vizita të gjata në Palestinë dhe Spanjë përpara se të mbërrinin në Berlin më 21 mars 1923. Gjatë gjithë udhëtimit të tij, Ajnshtajni mbajti një ditar.

Ditari i shkruar me dorë e tregon Ajnshtajnin në një dritë të panjohur, si një turist – në kuptimin real, të lidhur me tokë, jo (si në eksperimentin e tij të famshëm të mendimit) duke hipur në një rreze drite nëpër hapësirë-kohë. Asnjëherë i destinuar për botim, ai regjistron mendimet dhe përshtypjet e tij ashtu siç kanë ndodhur, të pandërmjetësuara dhe të pafiltruara nga konsideratat se si ato do të ndikonin në imazhin e tij. Pra, mund të jemi të sigurt se ai po fliste nga zemra kur shkroi.

Vizita e Ajnshtajnit në Japoni ishte zemra e udhëtimit të tij. Ishulli ishte ende një destinacion ekzotik për perëndimorët gati 70 vjet pasi Matthew Perry lundroi flotën e tij amerikane në gjirin Edo.

Ajnshtajnit i bëri shumë përshtypje kultura japoneze, edhe kur nuk e kuptonte atë.

“Këndimi japonez mbeti kaq i pakuptueshëm për mua,” shkroi ai. “Dje dëgjova një tjetër duke kënduar përsëri deri në atë pikë sa më bënte të trullosur”.

Ai mund të mos ketë menduar shumë për shkencën japoneze, por ai kishte gjëra komplimentuese për të thënë për arkitekturën dhe artin, dhe ai duartrokiti njerëzit për “respektin e tyre të sinqertë pa asnjë gjurmë cinizmi apo edhe skepticizmi” – kjo e fundit një cilësi e çuditshme për të dalë nga gjeniu, pasi ai ishte një person skeptik i plotë për të gjitha format e urtësisë së marrë, nga ajo biblike në njutoniane.

Atij i pëlqenin gjithashtu gratë japoneze – në fakt, i pëlqenin gratë pothuajse kudo që shkonte – megjithëse nuk ishte karakteristik i ngushtë për atë që shihte në to: “Për bukurinë e gruas japoneze, kësaj krijese të ngjashme me lulen”.

Si çdo perëndimor i pafat, ai u përpoq, me sukses të ndryshëm, të përshtatej me zakonet. “Të ulesh në dysheme është e vështirë”, shkroi ai pas një vakti në një bujtinë japoneze. Ai provoi kuzhinën, e cila jo gjithmonë i përshtatej mirë tretjes apo etikës së tij – “krijesa të gjora”, tha ai për karavidhet e pjekur që i shërbyen në “institucionin simpatik”. Dhe, duke i bërë jehonë një tropi të njohur të epokës së tij, në të cilën përgjithësimet kombëtare dhe etnike trajtoheshin si vëzhgime të vërteta, jo stereotipe të mbushura politikisht, ai i gjeti japonezët, po, të padepërtueshëm. “Midis nesh shohim shumë japonezë, që jetojnë një ekzistencë të vetmuar, duke studiuar me zell, duke buzëqeshur në një mënyrë miqësore,” shkroi ai. “Askush nuk mund t’i kuptojë ndjenjat e fshehura pas kësaj buzëqeshjeje të ruajtur.”

Ajnshtajni ishte magjepsur dhe i mahnitur nga Aventurat e tij në Japoni. Harta nga LaTigre

Megjithëse Palestina, dhe më vonë Shteti i Izraelit, do të mbetej një pasion i Ajnshtajnit për pjesën tjetër të jetës së tij, përshtypja që lanë ditarët dhe letrat e tij të udhëtimit është se Japonia e interesonte më shumë.

Në një ese të botuar në vitin 1923, ai kundërshtoi kulturën perëndimore me atë të Japonisë, e para e karakterizuar nga “individualizmi në konkurrencën ekstreme dhe të ashpër që ushtron energjinë maksimale, mundimi i ethshëm për të fituar sa më shumë luks dhe kënaqësi”, dhe e dyta “nga harmonia dhe qetësia, lidhjet e forta familjare dhe qytetërimi publik i imponuar nga normat shoqërore”.

Në përgjithësi, Ajnshtajni kishte një admirim dhe dashuri të fortë për Japoninë dhe kulturën e saj./KultPlus.com

“Një udhëtim në det është një ekzistencë e mrekullueshme për një meditues,” shkroi Ajnshtajni, i fotografuar këtu me gruan e tij, Elsa, në bordin e SS Kitano Maru rrugës për në Japoni.

Mbajtja e ditarit si mënyrë e mirë për të përballuar stresin dhe për të njohur veten

Posted on by Kult Plus

“I dashuri ditar, sot më kanë shqetësuar të gjithë në punë.” Pa marrë parasysh se sa ju asocion kjo në ditët adoleshente, psikologët pohojnë se mbajtja e ditarit është shumë e dëshirueshme.

Prandaj shumë psikologë ua përshkruajnë pacientëve të tyre terapinë me ditar, e cila, siç pohojnë ata, e redukton stresin, i zvogëlon simptomat e astmës dhe artritit, dhe madje ndihmon në shërimin e plagëve.

Kjo u referohet veçanërisht njerëzve të prirë që të gjithën ta mbajnë në vete, si dhe atyre që, pavarësisht nga biseda me njerëzit e afërm, nuk e shohin ndonjë rrugëdalje nga kriza aktuale në punë apo ajo emocionale.

Kur e vendosni çdo gjë në letër, do të mësoni më shumë për veten, dëshirat tuaja, nevojat dhe frikën më të thellë. Është e rëndësishme që t’i shihni disa gjëra të shkruara për ta kuptuar se sa janë ato në të vërtetë të parëndësishme.

Ky aktivitet do t’ju ndihmojë edhe në rastin e problemeve të tjera serioze, sepse do t’i largoni ndjenjat negative.

Nuk keni nevojë të shkruani çdo ditë, por vetëm kur është nevoja. Herë pas here, lexoni atë që e keni shkruar në ditar një apo dy muaj më parë.

Siç thonë psikologët, më së miri do të ishte nëse do të shkruanit për momentet e vështira, por edhe ato të mira. Kur ka një ekuilibër midis pozitives dhe negatives, terapia e ka efektin më të mirë. /KultPlus.com

Të enjten shfaqet premiera e filmit të parë horror në Kosovë ‘Ditari’

Posted on by Kult Plus

Të enjten, më 28 tetor do të shfaqet premiera e filmit të parë horror në Kosovë “Ditari”.

Premiera do të mbahet në qytetin e Prizrenit në kinemanë “Cinemarine” në Abi Qarshia me fillim nga ora 19:00, ku gjithashtu do të ketë edhe Q&A.

Filmi me titullin “Ditari” është filmi i parë ‘horror’ në Kosovë, që vjen si rezultat i një pune dhe përkushtimi katërvjeçar.

Me regji të Liridon Beqirit, filmi përshkruan historinë e disa të rinjve, të cilët një natë vendosin të dalin në kamping, në një shtëpi të braktisur dhe të pabanuar, por me një mister të tmerrshëm. Asnjëri nga personazhet nuk është në dijeni se kush dhe çfarë e ruan atë shtëpi.

I pari i këtij lloji në vendin tonë, “Ditari” pritet të jetë ndër filmat më të frikshëm në Ballkan./KultPlus.com

Pjesë nga ditari intim i Lasgush Poradecit

Posted on by Kult Plus

Tiranë, e Djelë 2 Korrik 1939: Ora 8.5’, mëngjes u nisa për Durrës, ora 9.30’ vajta ne Nafija. Pas drekës ora 2 u shtriva në shtrat (larg dritares), Nafija më ndjenji mbanë shtratit, pastaj ra në shtrat me mua (më të djathtën t’ime) dhe u pushtuam ashtu një hof: unë i-a hodha krahun nënë qafë, ajo e futi kokën në gjirin t’im; kur u sgjuam e mora nër kraha, i-a skuqa faqkat së puthuri dhe lëpiri gushën, sytë me 100 përkëdhelje. Më 6-8 baritmë anës detit përkrah.

Në shtrat më lëçiti 3 vjersha të saj, pas darkës fjeti në shtratin t’im, u sgjuam më 11 para mesnatës, biseduam pak, pastaj fjetmë. Më 6 korrik, E Enten, më 7.30’ të mëngjesit ardhi Nafija në dhomën t’ime. Më shkrojti: “shpirtin t’ënd” = “Nafijen”, “shpirti im” = “Lasgushi”. Më 3 u nismë, më 4.10’ harimë në Durrës. Më 5,40’ filluam, më 6.10’ mbaruam celebrimin e martesës në Bashki. Kur u kthyem në shtëpi të Nafijes i vura në gisht unaskën me brilant prej floriri të bardhë. Natën 6 dyke u gëdhirë më 7 Nafija m’a futi dorën në gji.

I vura byzylykun prej ari. Desha t’i-a fut edhe unë dorën, nuk më la, u zemërova. passi shkoj të flerë, ardhi 5 herë në dhomën t’ime që të më pajtojë, më në fund ardhi fjetmë bashkë, më 3 pas mesnate më tha se kish turp prandaj s’ma la dorën. Fjetmë pa bashkim trupor.

Më 7 Korrik, të Premten, ora 1.30’-4.30’, u shtrimë në shtrat bashkë, pa bashkim trupor. E zhveshi gjirin me turp të math. Gjiri i saj një parajsë vajzërore, mezi ka zënë të fryhet, cickat s’kanë maja. U përkëdhelëm me 1000 mënyra: “Puthmë dhe këtu” theshte, “edhe këtu”; “bëmë një vurratë këtu (në llërën lart) dhe këtu, edhe një, edhe një. Ora 5.30. qau, qava. Më 7 Korrik, ora 8.30’ baritmë, ndenjmë në lulishte. Më 6 Korrik ora 6.30-9.30 ndenjmë në lulishte.

Më 7 Korrik natën dyke u gdhirë më 8 fjetmë bashkë, me bashkim trupor, pa bashkim virgjëror. Nafija përkëdheleshe shumë, çuditesha për të gjitha, s’dinte, e mora prej shtratit në divan, vura llambën, në këtë natë sbathi me turp të math dhe breçkat: trupi i saj një bukuri për t’u çmëndur, i bie erë shumë të mirë, u puthmë, gojë e trup me 1000 mënyra. Më tre pas mesnate, u sgjuam dhe u përkëdhelëm (të zhveshur) me 1000 mënyra. Më ora 6 fjetmë pak të lodhur.”/ GazetaMetro / KultPlus.com

“Kush jam unë?”

Posted on by Kult Plus

Është i pakuptimtë fakti që njeriu si objekt të krijimtarisë dhe veprimtarisë së tij sendërtuese shumë rrallë e merr vetveten, unin e tij, shkruan Virtual Sophists.

Në të shumtën e rasteve krijimtari çmohet shprehja e vetvetes në botën e jashtme ( e konkretizuar përmes ndonjë gjësendi apo thjesht veprimi ) kurse bërja e vetvetes harrohet apo, më keq, nuk është fare e vetëdijesuar. Njeriu vetveten e çmon si akt të kryer, si diçka krejt në përputhje me qëllimin, kurse si problem kryesor (shpeshherë edhe të vetëm) gjen dallimet dhe mospuqjen e vetes së tij me botën e jashtme ( me Natyrën dhe me njerëzit tjerë ).

Duke patur këtë qasje, moslumturia dhe pësimet e tij shumë shpesh do të vijnë si pasojë e kësaj mendësie gjysmake dhe verbane. Përveç kësaj, tek ai qenëson edhe një tjetër moskuptim vetëdëmtues. Edhe po qe se pranon të vërtetën se duhet pjesërisht të vetëndryshohet, ai këtë vijimësi (proces)  e sheh si diçka që duhet të vijë nga jashtë ( bota e jashtme ) e jo nga brenda tij (vullneti vetanak). Kështu, ai e kthen (rikthen) vetveten në një send, i cili duhet vetëm të pasqyrojë rrezatimet nga jashtë. Me joveprimtarësinë e tij ai, në të vërtetë, nuk arrin të ndryshojë shumëçka, së paku jo në një mënyrë thelbësore.

Mirëpo, në të vërtetë, njeriu si vepër krijuese duhet ta shoh edhe vetë vetveten e tij, ku ai do ta shkrinte në Një edhe ndjeshmërinë edhe fuqinë e bërjes të së resë. Dhe në këtë shteg, mundësisht, duhet të ecë sa më i vetmuar. Dhe detyrimisht, të dalë ballëhapur në krye të udhës, fuqishëm dhe me plot afsh bërjeje!  Jo të ngjajë  në një qaraman që shtrin prore dorën për ndihmë! KultPlus.com

Nga ditari i Vlora Çitakut: Më ra t’fikt

Posted on by Kult Plus

Kishnarekë 1998

Ka qenë ditë e ngrohtë tetori. Viti 1998. 
Bashkë me Hazir Rekën dhe një grup gazetarësh të huaj ishim nisur për në malet e Kishnarekës. Kishte kohë që në malet e asaj zone po gjenin strehim mijëra banorë të fshatrave përreth. 

Rruga deri në pjesën malore ku po strehoheshin fshatarët e zonës ishte më e gjatë dhe më e mundimshme se sa që pritëm. Më në fund, e gjetëm vendin ku po strehoheshin gra, të moshuar e fëmijë. Për sa të jem gjallë nuk do të harroj dhimbjen, varfërinë, vujtjet që më panë sytë atë ditë. Si përkthyese e re kisha shoqëruar gazetarët në zonat e luftimeve anë e kënd Kosovës. Kisha parë masakra e varre. Lufta na kishte rritur para kohe. 
Por, të vdekurit nuk flasin. 

E gratë e fëmijët që kishin gjetë strehë mes malit na flisnin. Dëgjuam rrëfimet e grave që nën breshëritë e plumbave dhe tanksave ishin dëbuar nga shtëpitë e tyre. Kishin parë duke u djegur në flakë kujtimet dhe mundi i tyre jetësor. Shumë prej tyre kishin humbur më të dashurit. Po mbaheshin të fortë. Dhe çdo gjë ndanin me njëri tjetrin. Gjumin e bënin në mal të hapur.

Nuk e mbajë mend saktë se si ndodhi, por teksa po intervistonim një grua në moshë, e tronditur nga rrëfimi i saj dhe nga ajo që po shihja përreth më ra t’fikt. 
Kur më erdhi vetëdija pas disa sekondash e pashë veten në prehër të një vajze të bukur e cila më flladiste ballin me një peshqir të bardhë si bora. Në mes të asaj skamje nuk e di se ku e kishin gjetë kafen dhe sheqerin, po kafe më sollën. 

Kurrë në jetë nuk jam ndjerë më e turpëruar me veten. Ato vajza, moshatare të mija jetonin çdo ditë me atë realitet të rëndë, e unë nuk pata forcë të duroj një ditë, ndonse isha aty vetëm për disa orë, plus, paguhesha majëm për punën time. Sa turp. 
Aq sa turpërohesha nga dobësia ime, po aq ndjehesha e skuqur nga kujdesi që bashkëmoshataret e mija aty në mes të malit po tregonin ndaj meje. Imagjinojeni, në vend se unë të isha e fortë e t’i inkurajoja ato, ato po me jepnin forcë e po kujdeseshin për mua.

Posaqërisht njëra prej tyre. E re, e bukur, e zgjuar, asaj jeta nuk i kishte ofruar rrugë tjetër, pos asaj për në mal. Doja ta falenderoja disi për kujdesin ndaj meje. Para me vete nuk kisha, sepse ne që dilnim në teren gjatë luftës, na thonin të mos mbanim para me vete sepse do të na i merrte policia serbe nëpër postblloqe. 
E nxorra unazën nga gishti dhe ia dhashë. Pasi mora pak veten, u përshëndetëm dhe u nisëm për në Prishtinë./KultPlus.com

Botohet ditari “origjinal” i Ana Frankut

Posted on by Kult Plus

“Ditari i Ana Frankut” konsiderohet një nga veprat letrare më personale dhe përfaqësuese të shekullit të 20-të.

75 vite nga shkrimi i saj, një botim i ri pretendon të përcjellë te lexuesit atë çfarë autorja, Anëlis Mari Frank, kishte dashur të shkruante prej fillimit.

Libri me titull “E dashur Kiti” është përgatitur nga Lorin Nusbaum, e njohura dhe bashkëkohësja e autores 15-vjeçare.

“Ditari që të gjithë ne kemi lexuar nga viti 1947 ka qenë një një amalgamë referencash marrë nga ditari i Anës dhe libri i babait të saj, Frenkut. Po të kishte jetuar më gjatë, Ana nuk do të kishte lejuar askënd që t’ia ngacmonte variantin origjinal. Besoj se ky botim çon në vend amanetin e saj,”-tha Nussbaum.

E mbijetuara e Holokaustit tregoi gjatë prezantimit të librit në Berlin, se me Anën njihej familjarisht kur të dyja jetonin në Amsterdam në kohën e Luftës së Dytë Botërore.

“Nuk kemi qenë mikesha të ngushta por familjet tona takoheshin. Në vjeshtën e vitit 1941 kemi inskenuar në shtëpinë time një dramë me titullin ‘Princesha me Hundë’. Ana luajti rolin e princeshës, ndërsa unë regjisoren,”- shtoi Nussbaum.

Libri i 91-vjeçares Nusbaum u botua këtë të shtunë njëkohësisht në Gjermani, Austri dhe Zvicër.

Data u zgjodh për të përkuar me 11 majin e vitit 1944, kur në ditar Frank kishte hedhur dëshirën që në të ardhmen të botonte një novelë me titullin “Aneksi Sekret”, bazuar në shënimet e saj.

Vepra origjinale u shkrua në fshehtësi gjatë kohës së gjenocidit nazist kur shkrimtarja e re Ana Frank ishte vetëm 13 vjeçe, përpara se ajo të internohej në një kamp përqendrimi në Gjermani, ku ajo edhe vdiq dy vite më vonë./KultPlus.com

Mbajtja e ditarit si mënyrë e mirë për të përballuar stresin dhe për të njohur veten

Posted on by KultPlus

“I dashuri ditar, sot më kanë shqetësuar të gjithë në punë.” Pa marrë parasysh se sa ju asocion kjo në ditët adoleshente, psikologët pohojnë se mbajtja e ditarit është shumë e dëshirueshme.

Prandaj shumë psikologë ua përshkruajnë pacientëve të tyre terapinë me ditar, e cila, siç pohojnë ata, e redukton stresin, i zvogëlon simptomat e astmës dhe artritit, dhe madje ndihmon në shërimin e plagëve.

Kjo u referohet veçanërisht njerëzve të prirë që të gjithën ta mbajnë në vete, si dhe atyre që, pavarësisht nga biseda me njerëzit e afërm, nuk e shohin ndonjë rrugëdalje nga kriza aktuale në punë apo ajo emocionale.

Kur e vendosni çdo gjë në letër, do të mësoni më shumë për veten, dëshirat tuaja, nevojat dhe frikën më të thellë. Është e rëndësishme që t’i shihni disa gjëra të shkruara për ta kuptuar se sa janë ato në të vërtetë të parëndësishme.

Ky aktivitet do t’ju ndihmojë edhe në rastin e problemeve të tjera serioze, sepse do t’i largoni ndjenjat negative.

Nuk keni nevojë të shkruani çdo ditë, por vetëm kur është nevoja. Herë pas here, lexoni atë që e keni shkruar në ditar një apo dy muaj më parë.

Siç thonë psikologët, më së miri do të ishte nëse do të shkruanit për momentet e vështira, por edhe ato të mira. Kur ka një ekuilibër midis pozitives dhe negatives, terapia e ka efektin më të mirë. /KultPlus.com

Publikohen faqe të fshehura nga ditari i Anne Frank (FOTO)

Posted on by Kult Plus

Dy faqe të reja nga ditarët e Ana Frank janë bërë publike dhe ato përmbajnë disa barsoleta dhe mendimet e saj për seksin.

Ditari i adoleshentes hebreje, i shkruar ndërsa fshihej nga nazistët, u bë i famshëm kur u publikua pas vdekjes së saj, në përfundim të luftës. Fletët e fshehura ishin mbuluar në fakt me një letër bojëkafe, në dukje për të fshehur shkrimet e saj shumë intime nga familja.

Teknika të reja të ekzaminimit i kanë mundësuar kërkuesve ti lexojnë ato. Fletët ishin shkruar më 28 shtator 1942, jo shumë pasi 13 vjecarja ana ishte fshehur.

“Unë do të përdor këtë fletë për të shkruar disa shaka të ndyra”, shkruan ajo në një nga fletët e ditarit. Ajo shton disa rreshta mbi edukimin seksual e madje përmend edhe prostitutat.

“Anna Frank shkruan për seksualitetin në një mënyrë çarmatosësh”, thotë Ronald Leopold nga muzeu që mban emrin e saj në Amsterdam. Si çdo adoleshente tjetër, ajo është kurioze mbi subjektin.

Ana Frank u fsheh në një ankes sekret në dyqanin e të atit më 5 korrik 1942, rreth një muaj pasi kishte marrë si dhuratë një ditar, për ditëlindjen e saj të 13. Ajo jetoi atje me familjen dhe miqtë, deri në zbulimin e tyre dy vite më vonë. Ajo vdiq nga një sëmundje në një kam nazist të vdekjes në 1945, vitin kur përfundoi lufta. Babai, i vetmi pjesëtar i familjes që mbijetoi, publikoi ditarin e saj në 1947.

Ditari i Anne Frank është përkthyer në 70 gjuhë dhe është shitur rreth 30 milionë herë. Anne Frank, që të premten (12.06) do të kish mbushur 80 vjeç, mori një ditar si dhuratë për ditëlindje, kur mbushi 13 vjeç.

Ditari i presidentit Roosvelt në ditën e vdekjes së nënës dhe gruas së tij

Posted on by Kult Plus

Para 133 vitesh, kur ish-Presidenti Theodore Roosevelt kishte përjetuar një humbje tronditëse me vdekjen e nënës dhe gruas së tij. Ai po këtë ditë kishte shkruar një fjali në ditarin e tij, përcjell KultPlus.

Ishte dita kur vdiq gruaja e Roosvelt Alice. Ajo ishte vetëm 22 vjeç, kurse vdiq gjatë procesit të lindjes, vetëm disa orë pasi nëna e presidentit Roosvlet kishte ndërruar jetë. Theodore Roosevelt pasi kishte humbur nënën dhe gruan, në ditarin e tij më 14 shkurt të vitit 1884 kishte shënuar një ‘X’ ndërsa poshtë tij kishte shkruar “Drita ka dalë nga jeta ime”.

Theodore Roosevelt, kishte mbushur faqet e ditarit duke shkruar rreth gruas gati sa herë që mendonte për të. Në ditarin e tij ai kishte vënë në dukje shprehjet më të thjeshta, aktet më të vogla të njohjes, buzëqeshjen dhe heshtjen e saj, duke përfshirë dhe çdo veprim që kishte mbetur në kujtesën e tij dhe veprimet që ata kishin planifikuar për të ardhmen e tyre së bashku.

Pasi gruaja i vdiq, Roosevelt jo vetëm që nuk e përmendi më kurrë emrin e saj, por as nuk lejoi askënd ta përmendtë atë në praninë e tij. Ky kufizim përfshinte edhe vajzën e tyre, Alice Longworth Roosevelt, e cila kurrë nuk dëgjoi babanë duke përmendur emrin e nënës së saj.

Ai i kishte treguar një shoku cili gjithashtu kishte humbur gruan, se dhimbja duhej të varroset sa më thellë brenda ose përndryshe të shkatërron.

“Si një lule ajo u rrit, dhe si një lule e bukur e re ajo vdiq”, ishte një nga fjalitë e tij në ditar.

Fotografia nga ditari i Rooseveltit gjendet në Bibliotekën e Kongresit në internet, si pjesë e Thesarit Amerikan të Bibliotekës së Kongresit, një ekspozitë që përmban “artikujt më të rrallë, më interesante dhe më të rëndësishëm në lidhje me të kaluarën e Amerikës”./ KultPlus.com