Platforma gjigante digjitale Netflix e ka paralajmëruar lansimin e një dokumentari të ri, për jetën e reperit Notorious B.I.G. me titull, “Biggie: I Got A Story To Tell”.
Ky film i cili për producente ekzekutive e ka nënën e reperit të ndjerë, Violetta Wallace dhe reperin e famshëm Sean “Diddy” Combs, do të lansohet në këtë platformë më 1 mars të këtij viti, pak kohë para përvjetorit të 24-të të vdekjes së tij.
“Biggie: I Got A Story To Tell” e rrëfen fëmijërinë e reperit legjendar dhe rrugëtimin e tij drejt famës, ndërsa në të shfaqen yje të njohur të muzikës, si Faith Evans, anëtari i grupit “Junior M.A.F.I.A.”, Lil Cease dhe të tjerë.
Dokumentari në fjalë po promovohet me frazën: “Çdo legjendë e ka një tregim të prejardhjes”. Ai e feston jetën e reperit dhe tekstshkruesit të njohur për publikun mbarë botëror, nëpërmjet pamjeve të rralla prapa skenave dhe dëshmive të disa prej miqve dhe familjarëve të tij të ngushtë.
Christopher Wallace, i njohur me emrin skenik Notorious B.I.G., vazhdon të jetë një prej ikonave të muzikës Hip-Hop, i shquar për stilin e veçantë të të performuarit dhe tekstet autobiografike në këngët e tij.
Në muajin nëntor të vitit 2020, reperi i ndjerë Notorious B.I.G. u nderua me përfshirjen në shtëpinë e të famshmëve të Rock & Rollit, me ç’rast Diddy e dha një fjalim prekës në kujtim të tij.
Reperi nga New Yorku është një prej yjeve të paktë që është nderuar në këtë mënyrë gjatë vitit të kaluar, krahas yjeve tjerë të muzikës si Whitney Houston, bendet “T. Rex”, “Nine Inch Nails”, “Depeche Mode” dhe të tjerë. / KultPlus.com
Radio Televizioni Shqiptar transmetoi në kanalin e parë RTSH1 dokumentarin “Diplomaci për Kombin”, realizuar nga një ekip profesionistësh me përvojë të gjatë krijuese me producent gazetarin e njohur Tom Therçaj.
Dokumentari pati jehonë dhe shikueshmëri të lartë, pasi në produksionin prej 55 minuta ishin gërshetuar histori, fakte dhe ngjarje interesante.
Jeta dhe veprimtaria 40 vjeçare e misionarit nga Kosova Tahir Shabani, tashme President i Institutit për Bashkëpunim dhe Zhvillim me qendër në Francë, ishte ilustruar me dokumente origjinale, fotografi dhe sekuenca filmike ku mbresëlënëse ishin ngjarjet e luftës në Kosovë dhe veprimtaria diplomatike e këtij intelektuali të përkushtuar për çështjen kombëtare.
Ashtu siç me të drejtë thuhet, lufta nuk kërkon vetëm ushtarë, armë dhe municione,lirisë së Kosovës martire i kanë shërbyer edhe qindra vetë në Evropë, SHBA dhe vende të tjera duke lobuar e sensibilizuar përfaqësuesit e lartë të diplomacisë e politikës dhe institucionet vendim-marrëse. Njëri prej tyre është edhe Tahir Shabani. Siç thuhet në dokumentar, ai mori vendimin për t’u larguar nga Kosova kur ishte 19 vjeç, aq sa bashkëmoshatarët e tij që u vranë në lule të rinisë vetëm se kërkonin të drejta të barabarta, mbrojtjen e flamurit, njohjen e republikës, simboleve dhe gjuhës amtare.
Tahiri ishte i skeduar nga regjimi i kohës, pasi familja Shabani njihej për qëndrimin disident. Janë disa ngjarje e rrethana historike që përcaktojnë jetën e individit, por edhe fatin e shteteve. Të tilla janë ngjarjet e vitit 1981 në Kosovë. Përcaktuese për regjimin që shkaktoi dhunën, diskriminimin e raprezaljet, por edhe për ata që e pësuan, shqiptarët, e sidomos studentët e paraverës së përgjakshme në Prishtinë, ku u vranë dhjetëra të rinj protestues dhe qindra të tjerë u plagosen. Si shumë bashkëmoshatarë të tij, Tahir Shabani zgjodhi Evropën e vlerave të lirisë. Fillimisht në Zvicër e me pas në France si azilant politik. Që nga dita e parë do të aktivizohej në lëvizjet politike të shqiptarëve dhe do të merrte pjesë në tubimet masive të shqiptarëve në diasporë në përkrahje dhe mbështetje të të drejtave të shqiptarëve që jetonin në ish-Jugosllavi dhe që shkeleshin barbarisht nga regjimi serb. Fundi i vitit 1989 dhe viti 1990 shënojnë dy ngjarje të mëdha: themelimi i LDK-së në Kosovë, forca e parë politike e organizuar dhe legale, përfaqësuese e interesave të shqiptarëve. Një vit më vonë edhe në Shqipëri triumfon pluralizmi politik. Këto dy ngjarje ndryshuan rrënjësisht filozofinë dhe organizimin politik të shqiptarëve. Tahir Shabani do t’i përjetonte ato si një rilindje. Agjenda e re do të ishte instalimi i raporteve me institucionet e OKB- dhe parlamentin europian.
Gjatë vizitës së parë në Shqipëri, në vitin 19991, Tahiri vëren varfërinë e thellë të bashkëkombësve të tij dhe vendos t’i përkushtohet aktiviteteve humanitare. Për ketë qellim në vitet 1991-1992 Tahir Shabani atashohet pranë organizatës Farmacistët pa Kufinj, të cilëve u shërben si përkthyes dhe udhërrëfyes për ti orientuar ndihmat drejt Shqipërisë. Nëpërmjet diplomacisë humanitare arrin të sensibilizojë individë, shoqata dhe institucione që e mbështeten në misionin fisnik për furnizimin e vendit me medikamente të rëndësisë së parë. Shtëpia e tij u shndërrua në një institucion lobimi e veprimtarie diplomatike, ku pulson zemra për çështjen kombëtare dhe qëndron ndezur zjarri i atdhedashurisë. Nuk mjaftonte vetëm vullneti i mirë i Tahirit dhe miqve të tij për të lobuar e mbledhur fonde ndaj veprimtaria u legalizua duke i dhënë formë juridike Shoqatës “Nëne Tereza” në Gjenevë, në vitin 1992 Tahir Shabani organizon në Francë dhe në Zvicër aksione humanitare për mbledhje ndihmash në fushën e mjekësisë duke arritur të sjellë në vitin 1993 në veri të Shqipërisë, në Tropojë një kamion me aparatura, paisje dhe ilaçe mjekësore të domosdoshme. Fale interesimit të tij, shumë mjekë dhe infermierë do të (trajnoheshin) specializoheshin në Francë dhe Gjenevë, kontribut që do të vijonte me mbështetjen për administratën publike, binjakëzimet dhe specializimin në europë të juristëve e diplomatëve të rinj. Në vitin 1994, Këshilli Bashkiak në Bajram Curri e shpall Tahir Shabanin – Qytetar Nderi, të Tropojës.
Veprimtaria e tij do të pasqyrohej në mediat e shumta kombëtare e ndërkombëtare, në shtypin e shkruar dhe median televizive. Periudha që ka shënjuar kursin e jetës se Tahir Shabanit ka qenë periudha e luftës së Kosovës. Në vitet 1998 – 1999 ai angazhohet në aktivitetet humanitare dhe diplomatike, duke siguruar ndihma, dërgesa humanitare me avion ushtarak në mbështetje të popullsisë së zhvendosur, me mbështetjen e shtetit të Francës dhe të Kryqit të Kuq Ndërkombëtar, Organizatës Ndërkombëtare të Emigracionit, të mediave dhe diplomatëve të huaj, duke i shërbyer me përkushtim çështjes shqiptare. Gjatë asaj periudhe të vështirë organizon disa takime e konferenca shtypi me përfaqësuesit politik dhe ushtarakë të shtetit shqiptar në të cilat i bëhej jehonë luftës së drejtë që shqiptarët u detyruan ta bënin për të mbrojtur jetën dhe vendin e tyre. Fusha ishte e gjerë: diplomacia kulturore, ekonomike dhe parlamentare. Sytë dhe vëmendja drejtoheshin drejt personaliteteve të shquar në europë, me ndikim në politikë, shkencë, kulturë dhe ekonomi.
Pas çlirimit të Kosovës, aktivitetit i Tahir Shabanit përqendrohet në përpjekjet për rindërtimin e vendit, në ndihmat për spitalet, shkollat dhe institucionet e reja. E vështirë të përshkruash kontributin e tij në trekëndëshin diplomatik: Gjenevë, Prishtinë –Tiranë. Siç do të shprehej presidenti i parlamentit të Gjenevës Eric Leyvraz, gjatë vizitës të organizuar nga miku i tij Shabani në Tiranë, Tahiri është një ambasador i palodhur i çështjes kombëtare, pasionant dhe i përkushtuar. Falë ndihmës dhe bashkëpunimit të tij janë organizuar veprimtari të larmishme kulturore, artistike, shkencore, ekonomike, e diplomatike. Ai ka dhënë përkrahje të vazhdueshme për delegacionet pranë organizatave të OBSH, OBP, OBT, OKB-së dhe agjensive të specializuara të OKB-së. Vend të rëndësishëm zë bashkëpunimi në fushën akademike. Tahir Shabani ka mundësuar instalimin e raporteve të universiteteve publike e private, me institucionet arsimore europiane. Në këtë veprimtari diplomatike dhe humanitare ka gjetur mbështetjen, bashkëpunimin dhe përkrahjen e parlamentit, Senatit dhe Qeverisë së Francës, të Komunave dhe Asociacionit të tyre në Annecy – HauteSavoie – Francë dhe nga autoriteteve e Institucioneve në Gjenevë dhe Zvicër.
Ky misionar i përkushtuar i shqiptarizmes, lirisë dhe të drejtave kombëtare, asnjëherë nuk ka menduar për shpërblime apo vlerësime. Por, mediat dhe institucionet kombëtare dhe ndërkombëtare kanë pasur vëmendjen e duhur, duke e konsideruar si një faktor dhe model të qytetarit që nuk vë asgjë para interesave kombëtare. Është mjaft e gjatë lista e shoqatave, organizatave dhe institucione që kanë certifikuar me mirënjohje veprimtarinë e misionarit Tahir Shabani-Ambasador i Paqes. Një vlerësim i lartë me Dekoratë Presidenciale nga Ilir Meta, Presidenti i Republikës së Shqipërisë. “Për merita të veçanta civile”. Për shërbimin e çmuar në promovimin e faktorit shqiptar në botë dhe rrjetin e bashkëpunimit të organizatave dhe institucioneve shqiptare me homologët ndërkombëtarë, veçanërisht për njohjen edhe zgjerimin e kontakteve të lëvizjes sindikaliste shqiptare me partnerët evropianë. Dekorata e Pavarësisë së Kosovës, nga kryetari i Komunës së Vitisë Sokol Haliti, për veprimtarin e çështjes kombëtare në Mërgatë nga Kosova. Lider i Paqes Botërore nga Komiteti Botëror i Paqes i 202 vendeve të Botës, Institucion i Bashkësisë Ndërkombëtare. Vizioni dhe misioni për të bashkëpunuar në ndërtimin e paqes, vëllazërimit dhe modesti si një familje e Tokës. Ambasador për Paqe nga Federata e Paqes Universale dhe Federata e Grave për Paqen Botërore në Gjenevë. Universiteti Hasan Prishtina – Certifikatë e Mirënjohjes – Për një kontribut të jashtëzakonshëm në Universitetin e Prishtinës “Hasan Prishtina”, në veçanti në drejtim çështjeve ndërkombëtare, për 50 vjetorin e Universitetit. Diplomacia Kulturore dhe Universiteti – Shkëmbimet e Arsimit në Evropë. / KultPlus.com
Ndonëse historia jonë është e kurorëzuar me ngjarje të rëndësishme falë veprimtarisë së individëve të shquar, një rol tejet të madh ka edhe Parashqevi Qiriazi. Pikërisht për të vlerësuar figurën e saj të madhe, në Bibliotekën Kombëtarë të Kosovës në Prishtinë u promovua ditari i saj si dhe u shfaq dokumentari për të, shkruan KultPlus.
Parashqevi Qiriazi e cila tanimë me kontributin e madh për arsimin, kulturën dhe diplomacinë shqiptare është kthyer në mësuese të mbarë popullit, kësaj here i erdhi publikut kosovar përmes dorëshkrimeve të saja, nën titullin “Ditari i Parashqevi Qiriazit, Ditët e mia në Konferencën e Versajës” dhe fjalëve të të tjerëve për të.
Holli i Bibliotekës Kombëtare mirëpriti profesor universitar, përfaqësues institucionesh e kontributdhënës të kulturës për të ndjekur aktivitetin kushtuar Qiriazit në 50 vjetorin e vdekjes së saj. Përderisa të pranishmit morën ulëset, Valdeta Kasapi filloi moderimin, duke i uruar pjesëmarrësve shikim të mbarë për dokumentarin i cili shpalosi jetën dhe veprën e Qiriazit.
Figura të rëndësishme dhe njohës të kontributit të saj, kishin përzgjedhur fjalë të veçanta për të kujtuar Qiriazin në dokumentarin e përgatitur nga Ministria e Kulturës së Republikës së Maqedonisë së Veriut, Instituti i Trashëgimisë Shpirtërore e Kulturore të shqiptarëve dhe Instituti për studime shqiptaro-protestane në Tiranë.
Dokumentari i cili përveç fjalimeve, përbënte fotografi që nga fëmijëria e deri në moshën më të vonshme të Qiriazit, dokumente e dorëshkrime të saj, nuk mbeti vetëm nën hijen e syrit të publikut kosovar. Pikërisht në ato momente, kjo përmbledhje po shfaqej edhe në Paris, përkatësisht në Asamblenë e Përgjithshme të UNESCO-së.
Pas dokumentarit, foltorja u hap për organizatorët për të nderuar figurën e ndritur të Qiriazit. Kryetari i Shoqatës për kthimin e shqiptarëve të shpërngulur, Jahjaga Lluka theksoi rëndësinë e unifikimit të shqiptarëve dhe punës së vazhdueshme për faktografimin e individëve dhe ngjarjeve të rëndësishme të historisë kombëtare.
Në anën tjetër, kryetari i Institutit të Trashëgimisë Shpirtërore e Kulturore të shqiptarëve, Skender Asani theksoi se mos bërja mjaftueshëm për figurën e kësaj gruaje të madhe shqiptare e shtyu këtë institucion që të publikonte ditarin e Qiriazit.
“Ne sot përmes ditarit dhe filmit dokumentar po prezantojmë një episodë të shkurtër nga jeta e Parashqevi Qiriazit sepse emri i saj është shumë më i madh dhe mbetemi me shpresë që profili i plotë i kësaj gruaje shqiptare do të studiohet nga ekipet e specializuara”, u shpreh drejtori i Institutit.
Ai shtoi se familja Qiriazi paraqesin shiritin e çmueshëm të memories kombëtare, duke përmendur mësonjëtoren, Kongresin e Manastirit dhe përpjekjet shekullore për Pavarësi.
“Familja Qiriazi me përpjekje titanike ishte prej flakadanëve kryesor që kësaj ngjarje i hapi udhën dhe shtigjet e errëta të historisë”, tha Skender Asani.
Tutje, drejtori i Institutit shprehi dëshirën e tij që Parashqevi Qiriazi të shndërrohet në pasaportë kulturore e diplomatike për shtetin e Kosovës.
Në anën tjetër, për të folur në cilësinë e kritikut letrar i pranishëm ishte edhe publicisti Emin Azemi. Ai tha se Ditari i Qiriazit “Ditët e mia në Konferencën e Versajës” shpalosin angazhimin e drejtpërdrejtë të një gruaje shqiptare në ngjarje madhore të kohës.
“Ditari që tanimë kemi në duar dëshmon që një prej hallkave që lidhte gjithë ato ngjarje të bujshme në prag dhe pas Konferencës së Versajës ndodhi në duart e brishta të Parashqevi Qiriazit, që atëherë as që e dinte se po e shkruante diplomacinë shqiptare”, theksoi Emin Azemi.
Tutje, publicisti shtoi se shënimet e marra nga Qiriazi nga 1 janari e deri më 26 tetor të vitit 1990 janë përmbledhje e një kronike autentike mbi zhvillimet në prag të Konferencës së Versajës dhe pas saj.
“Pasi ta kemi lexuar këtë ditar do të mbetemi për një çast të fikësuar me një pyetje: “Si ka arritur kjo grua e shquar, e rrethuar me vetminë e dilemave delikate që shtronte koha kur nuk mjaftonte as fuqia e dhjetëra burrave për të ça akullin e refuzimit ndaj çështjes shqiptare?”, vlerësoi Azemi.
Emin Azemi tha se ky ditar i shkruar me shkrim dore dhe e konceptuar si një agjendë ngjarjesh ditore, do të shërbej për hulumtim dhe frymëzim për studiues, historian, shkrimtarë e skenaristë të shumtë, duke qenë se Parashqevi Qiriazi arriti të përhapte zërin e kombit shqiptar.
“Ajo arriti të bëhej zëdhënëse e kauzës shqiptare në një konferencë ndërkombëtare ku logjika e ftohtë e gjeopolitikës ishte më e ashpër se dëshirat dhe aspiratat e shqiptarëve për të jetuar brenda një sovraniteti të pacenuar territorial e kombëtar”, tha për fund Azemi.
Parashqevi Qiriazi përbën një ndër personat më të rëndësishëm të historisë, e që dëshmon edhe për fuqinë dhe përkushtimin e grave pavarësisht periudhave kohore. / KultPlus.com
Është publikuar trileri i plotë i dokumentarit të yllit, Billie Eilish.
I paralajmëruar në muajin shtator, dokumentari me titull “Billie Eilish: The World’s A Little Blurry”, pritet të lansohet nëpër kinema dhe në platformën “Apple TV+”, në shkurt të vitit 2021.
Ky projekt i shumëpritur nga adhuruesit e këngëtares 18-vjeçare, vjen me regji të R.J. Cutler ndërsa është prodhuar në bashkëpunim me shtëpinë diskografike të Eilishit, “Interscope Records”.
Në janar të këtij viti, Billie pati treguar se është tmerruar nga ideja e lansimit të dokumentarit, i cili e shtjellon jetën e saj prapa kamerave.
“Nuk e kam shikuar asnjë fragment të tij. Po ndihem e frikësuar rreth lansimit të tij. Ata më kanë xhiruar vazhdimisht nga korriku i vitit 2018. Kush ka aq shumë pamje të vetes, të cilat nuk i ka parë ende? Jam plotësisht e tmerruar”, kishte deklaruar Eilish gjatë një interviste të realizuar pak para performancës së saj në koncert.
Javën e kaluar, Billie Eilish dhe vëllai i saj Finneas O’Connell, e interpretuan një ‘cover’ të këngës së Krishtlindjeve, “Silver Bells”. / Koha.net / KultPlus.com
San Marzano është një nga komunat arbëreshe në Jug të Italisë, ku janë ruajtur me gjuha, traditat dhe këngët shqipe. Në vitet ’70 të shekullit të shkuar profesor Carmine de Padova, i cili është personazhi kryesor që rrëfen për videon e mëposhtme të RAI-t, kishte hapur një klasë në shtëpinë e tij, ku shkonin fëmijë e të moshuar për të mësuar shkrimin e gjuhës mëmë. Bashkëpunëtor i ngushtë me profesor Tullio de Mauron, që gjithashtu shpjegon në video fenomenin e ruajtjes mbi 5-shekullore të gjuhës nga komuniteti arbëresh, ai është angazhuar në projektet të ndryshme artistike dhe shkencore.
Ka ngritur zërin shpeshherë për harresën në të cilën po lihej gjuha e komunitetit ku bënte pjesë, duke mos e përfshirë si pjesë e kurrikulave shkollore deri ditën që vdiq në vitin 1999. De Padova ishte themeluesi i Qendrës së Kërkimeve Arbëreshe C.R.I.A. (Centro Ricerche Italo Albanesi), atribut për të cilin u ftua të merrte pjesë në Festivalin Folklorik të Gjirokastrës më 1978, ku i shoqëruar nga një grup arbëreshësh të San Marzano-s, mbajti edhe një fjalë përshëndetëse. Në Gjirokastër, arbëreshët u prezantuan me programin e tyre artistik dhe me veshjet e veçanta që mbajnë sanmarzanezët, të realizuara më së shumti me katër ngjyra, të zezën, të kuqen, të bardhën dhe të artën./ KultPlus.com
Në provincën e Potenzës ngrihet Shën Konstandin Shqiptari (San Costantino Albanese). Në këtë vend, të themeluar nga shqiptarët që kanë emigruar në Itali, ata ende jetojnë traditat e lashta gjuhësore, fetare dhe popullore të vendit të tyre të origjinës. Kështu nis dokumentari i vitit 1951 publikuar së fundmi nga arkivi i filmit në Bolonja. Një dokumentar i cili ilustron një nga ritualet më të zakonshme të komunitetit: martesën.
Një baba (me gajde) të ndihmuar nga djali i tij i vogël kujdeset për delet e kullotës. Gratë prashisin ndërsa një burrë mbjell. Zëri i fjalëve thotë se komuniteti përbëhet nga njësi familjare patriarkale të vetë-efiçente, të dedikuara për punë, ndershmëri dhe respekt për të moshuarit. Brenda një shtëpie: bariu kthehet duke njoftuar se po qarkullon zëri i një kërkese të ardhshme fejese për vajzën e tij. Gjyshja godet fëmijën që ka vënë duart në tenxhere. Në tryezë, diskutojnë propozimin e martesës. Në frontin e zjarrit, kujton gjyshin e tij (kujtime) kur ai u martua me gruan e tij e pyeti, duke sjellë, sipas traditës, një trung para derës së vajzës, duke ngulur sëpatë dhe duke pritur për babain e vajzës te marri vendim si një shenjë pranimit. Edhe tani pretendenti sjell trungun para derës: propozimi pranohet. Martesa festohet me një rite ortodokse bizantine. Ndërsa procesioni lë kishën, zëri tregon se si dhëndri ka pritur gjashtë vjet para se të martohej. Ne fillojmë vallet tradicionale, me zhurmën e gajleve. Së fundi, vajzat përshëndes nusen me një shami, e cila shkon me hipur dhëndrit në një gomar, për të kujtuar zakonin e lashtë të rrëmbimit. / Diasporashqiptare/ KultPlus.com
Në Rrafshin e Dukagjinit, në fshatin që shtrihet në veriperëndimin e Kosovës, Cërcën e Komunës së Istogut, për vite të tëra, brenda odave e kullave është dëgjuar e kënduar kënga për të birin e kësaj toke, trimin që pabesisht e vranë, shkruan KultPlus.
Hej, hej, me gojë hapun ka mbetë Serbia,
Thonë kush asht ai Selman Kadria
Deri sot jo s’e kem njoftë Cerrcën
Sot na e vranë Miliq Kërrstën
Janë pikërisht këto vargjet e para të kësaj kënge, që nën tingujt e çiftelisë shpalosin guximin e veprën e Selman Kadrisë, njeriut që vrau një nga serbët që kreu krimet më mizore ndaj shqiptarëve, Miliç Kërstiqin – i njohur më shumë me mbiemrin Kërrsta.
Për jetën e Selman Kadrisë tashmë ka filluar të realizohet edhe një dokumentar. Është pikërisht gazetari Zekë Sinanaj ai i cili tash e një kohë të gjatë ka filluar të hulumtoj më tepër për të.
Në një intervistë për KultPlus, Sinanaj ka treguar se kur kishte kuptuar se e bija e Selman Kadrisë është ende gjallë, ai e kishte ndjerë të nevojshme që të dokumentonte këtë fakt.
“Unë krejt rastësisht e kam kuptuar që e bija e Selmon Kadrisë është ende gjallë dhe jeton në Istog. Prandaj dhe e ndjeva të nevojshme që të realizoj dokumentarin për jetën e tyre”, ka thënë Sinanaj.
Sinanaj tregon se e bija e Selman Kadrisë nuk e di as sa vite i ka, ngase që nga vrasja që kishte bërë i ati i saj, ata ishin fshirë nga regjistrat.
Tutje ai ka treguar se dokumentari do të përmbajë edhe inskenimin e vrasjes së Miliç Krstës e Selman Kadrisë.
Sipas regjisorit, dokumentari do shfaqet në qershorin e vitit të ardhshëm, kohën kur Selman Kadria është vrarë. Ai synon që premierën krahas transmetimit në RTK ta bëjë edhe në Istog, vendin ku Selman Kadria ka lindur.
Por, kush është Selman Kadria?
Selman Kadri Hasanaj, i njohur ndryshe si Selman Kadria lindi në vitin 1906 në Cërcë të Istogut dhe vdiq në vitin 1938. Babai i Selman Kadrisë quhej Kadri Hasanaj, kurse nëna e tij e kishte emrin Fatime Hasanj, e cila poashtu kishte prejardhjen nga Istogu, fshati Moistir i kësaj komune. Selaman Kadria kishte edhe dy motra, Rroshe dhe Shkurte Hasanaj.
Biri i familjes së njohur Hasanaj nga fshati Cërcë u rrit në një kohë kur kombi shqiptar po kalonte periudhën më të vështirë të historisë së tij, ai u lind dhe u rrit nën frymën e patriotizmit për çlirimin e Shqipërisë dhe të bashkimit të trojeve etnike shqiptare.
Selman Kadria ashtu si çdo kush tjetër që u rrit në atë periudhë, nuk pati ndonjë fëmijëri të veçantë që ta dallonte nga të tjerët. Por, në bazë të atyre pak shkrimeve e dokumentarëve që janë bërë për të, thuhet se Selman Kadria, si fëmijë ishte i zgjuar e i shkathët, por edhe guximtar. Ai shquhej edhe për zërin e tij melodik, që kur u rrit i mundësoj atij që të bëhej rapsod i odës së burrave, e që së bashku me lahutën e çiftelinë e tij, do të këndonte këngë të së kaluarës të kombit shqiptar, të bëmave, por edhe heronjve.
Selman Kadria pati fatin të vijoj mësimet në një shkollë të hapur në Istog nga austro-hungarezët. Aty ai mësoj shkrimin e leximin, e po në atë vend ai morri hapat e parë të rrugës së tij atdhetare. Ai u formësua edhe në oda, prej ku mësoj për heroizmin e Skënderbeut, pikërisht në oda ai u njoftua për luftërat që tashmë po bënin Azem Galica, Beqir Rexha, Ram Alija e shumë të tjerë. Por, edhe për masakrat e dëbimet që po i shkaktonte xhandarmëria serbe.
Thuhet se në periudhën e reformës agrare të vitit 1919, familjes së Selman Kadrisë ju kishte konfiskuar e gjithë pasurinë, duke e kaluar në pronësi të vojvodës së Istogut, Miliç Kërsta. Prandaj edhe Selman Kadria kur u rrit, ishte i detyruar që të punonte në punën e rrogëtarit.
Gjatë gjithë kësaj kohe ai ishte dëshmitar i terrorit që i bëhej popullit shqiptar, banorëve të Istogut, e fshatit ku ai ishte rritur, nga banda e Vojvodës së Istogut, Miliç Kërstiq.
Selmna Kadria jetoj në kohën kur në Istogun e fëmijërisë së tij terrori ishte bërë i pashmangshëm, ai tashmë kishte njohuri për masakrën e Rakoshit, ku Miliç Kërstiq së bashku me çetën e tij kishte prerë e kishte vrarë meshkujt e asaj ane, masakrën e Bollopojës së Ulët ku ishin vrarë 12 fëmijë të moshës gjashtë e dymbëdhjetë vjeçare. Selman Kadria jetoi në kohën kur Miliç Kërstiq kishte djegur për së gjalli 9 fshatarë të Uçës, të ngujuar në kullën e Burimit të poshtë, kjo si shenjë hakmarrjeje për bariun e vrarë të Kerstiqëve. Miliç Kërrsta kishte vrarë edhe të atin e Selman Kadrisë, kur ky i fundit ishte vetëm 7 vjeç.
“Po k’saj radhe o pushka e Selmanit dridhi eshtnat o të Car Dushanit”
Selman Kadria së bashku me dy shokët e tij, Brahim Ukë Kabashin nga Gurrakoci dhe Ali Kabashin nga Tomoci, që të tre rapsod odash dhe shokë të mirë, lidhin besën për të vrarë tre xhandarët më të njohur të rrethit të Istogut, Ars Peroviçin, Arseni Qyrkun edhe Miliç Kërrsten.
Ndonëse thuhet e shorti kishte rënë ndryshe, pra Brahim Uka të vriste Miliç Kërrstën e Selman Kadria, Ars Petroviçin, Selmani i kishte kërkuar Brahimit që t’i ndërrojnë “viktimat”, sepse Selman Kadria kishte kohë që e kishte planifikuar vrasjen e Miliç Kërrstës. Madje ai ishte afruar aq shumë më të duke u bërë kështu një njeri i besueshëm, e kumbara i Miliç Kërrstës.
Meqenëse Selman Kadria punonte si punëtor me mëditje tek vrasësi i familjes së tij, Miliç Kërrsta, e kishte më të lehtë që të jetësonte planin e tij. Pikërisht një ditë pas marrëveshjes me shokët e tij, në muajin qershor të vitit 1938, Selman Kadria shkon së bashku me Miliç Kërrstën për të peshkuar në lumin e fshatit.
Si njeriun e tij të besuar, Miliç Kërrsta ia lë në dorë, armen e tij Selman Kadris, derisa ai po bëhej gati që të peshkonte. Selmani e sheh si një mundësi të volitshme dhe e di se nuk do të mund të ketë një shans tjetër. Me pushkën e Miliç Kërrstë në dorë, ai i drejtohet dhe i thotë:
O Miliç Kërrsta! Si m’besove kaq shumë, kur e din se ma ke vra të gjithë familjen!?
Thuhet se i befasuar nga akti i tij, Miliç Kërrsta i kishte thënë Selman Kadrisë që t’mos luaj me armë.
Selman, mos luaj me pushkë, se nuk luhet me armë!
Por, Selman Kadria ashtu i vendosur siç ishte nuk u tremb e as nuk u zmbraps nga fjalët e Miliç Kërrstës.
Jo nuk po luaj, por po të vras.
Përfundon kështu dialogu i tyre, por dhe jeta e vojvodës së Istogut Miliç Kërrsta. Selman Kadria kufomën e tij e mbulon me gjethe e me rrema, ndërsa ai vet ikë në Çarrishtën e Januzajve.
Përplot dy ditë e kërkuan Miliç Kërstën për ta gjetur në vendin ku Selman Kadria e kishte varrosur. Duke e ditur se personi i fundit me të cilin e kishin parë Miliç Kërrstën ishte Selman Kadria. Për kapjen e Selman Kadrisë shteti mobilizoi gjithë mekanizmat e mundshme, ushtrinë, xhandarmërinë, vullnetarët si dhe dhunshëm, mbarë fshatarët e fshatrave të Podgurit.
Madje për vrasjen që kishte bërë Selman Kadria kishte dëgjuar edhe mbreti Zog, dhe duke pasur parasysh mizoritë e Kërrstës kundër shqiptarëve, kishte ofruar të holla për atë që e shpëton dhe e dërgon në Tiranë, Selman Kadrinë.
Selman Kadria nga pamundësia për të dalë jashtë kufirit, për ditë të tëra kishte qëndruar i fshehur në male dhe i pangrënë. Thuhet se përmes një djaloshi, bari dhish, Selman Kadria i kishte dërguar të fala dajës Ramë Vuthaj (daja i babës së Selmanit), nga i cili kërkon për t’i sjellë bukë te vendi i quajtur Kroni i Keq.
Rama fillimisht shkon në Istog, te kryetari i komunës Rale Vuliq, ku tregon për vendndodhjen e Selman Kadrisë dhe premton që do ta vërë në kurthe këtë të fundit. Në takimin e tyre te Kroi i Keq Rama i tregon Selmanin për bastisjet, rrahjet, maltretimet dhe burgosjet që pushteti serbosllav kishte ndërmarrë mbi fshatarë për ta gjetur apo hetuar vendstrehimin e Selmanit. Ai i thotë Selmanit se mënyra e vetme për të shpëtuar është rruga për në Tutinë, pas bjeshke, e pas disa kohësh të dalë në Shqipëri.
Ashtu siç ishin marrë vesh, të nesërmen u takuan në vendin e caktuar. Daja Ramë me vete kishte marrë kalin, rroba grash dhe një sëpate që gjoja pas kthimit të pres dru. Selmani me kërkesën e dajës së tij vishet me rroba grash dhe detyrohet që të fsheh pushkën e tij në një vend që të mos rrezikohet gjatë udhëtimit.
Me pritat që tashmë xhandarmëria serbe i kishte bërë gati dhe sjelljen e dyshimtë të dajës Ramë e fusin në mendime Selman Kadrinë, i cili më pas heq rrobat që i kishte veshur dhe i thotë dajës se do shkoj ta marrë pushkën.
Gjatë përpjekjeve të tij për të zbritur nga kali, Selman Kadrisë i ngatërrohet njëra këmbë në zëngji dhe daja Ramë e godet atë me sëpate në shpinë. Ndonëse me plagë në trup, Selman Kadria niset për të marrë pushkën, e pas tij me të njëjtin qëllim edhe Daja Ramë.
Me të arritur te pushka, me anë të fishekëve të zbrazur në erë, daja lajmëron vendndodhjen e tyre. Selmani për të mos rënë në duar të serbëve, niset për t’i dhënë fund jetës sipër Majës së Gollakut, por që nuk arrin dot. Xhandarmëria serbe kishte arritur që të kap Selmanin e alivanosur dhe ta dërgoj atë në oborrin e kishës, në qendër të Istogut, ku e torturuan deri sa ky i fundit vdiq.
Pas një kohe, dy të rijnë të moshës 14 dhe 16 vjeç e nxjerrin gjakun e Selman Kadrisë duke e vrarë Ramë Vuthin. Djemtë që e vranë dajën Ramë, ishin djemtë e axhës së Selman Kadrisë.
Madje thuhet se Bardhi, 14 vjeçar kishte shtënë i pari mbi Ramë Vuthin dhe i kishe thënë këto fjalë: O Ramë Tekerrlaçi, ku i ki armët që ti kanë dhanë për Selmanin?, e menjëherë pas tij edhe djali tjetër ku dhe e kishin vrarë.
Si ishte jeta pas kësaj trimërie?
Selman Kadrisë sot i pushojnë eshtrat në varrezat e reja të fshatit Cërcë. Varri është i punuar me gur mermeri dhe është ngritur në vitin 1941, në kohën e Shqipërisë, u punuar me fjalë guri dhe shkronja të mëdha shtypi, në varrin e Selman Kadrisë sot gjendet ky epitaf:
Ju shtegtarë që kaloni,
Pranë këtij trimi ndaloni,
Veprën mos t’ia harroni
Bijëve tuaj tua kujtoni
Selman Kadrija la pas vetes gruan, Zojën dhe tre fëmijët, djalin Jasharin, dhe dy vajzat Rroshen dhe Shkurtën. Kjo e fundit, e bija e Selman Kadrisë, është ende gjallë dhe jeton në Istog, në fshatin Uqë, familjen Kajtazaj, aty ku tash e sa vite është e martuar.
KultPlus ka arritur që të kontaktoj me nipin e Selman Kadrisë, djalin e Jasharit, Agron Hasanaj. Ai ka rrëfyer jetën e babit të tij pas vdekjes së Selman Kadrisë. Sipas tij jeta e babit të tij nuk ishte e lehtë, ngase Selman Kadria para se të kryente vrasjen, me qëllim që të mbronte familjen i kishte dërguar ata në Vrellë të Istogut.
Hasanaj tregon se gjyshja e tij, gruaja e Selman Kadrisë, një vit pas vdekjes së burrit të saj është martuar në një familje tjetër, e kësisoj edhe babi i tij me të motrat u rritë në po atë familje. Madje për babain e Agronit ishte e vështirë edhe të gjente punë.
“Një hoxhe nga Vrella i quajtur Mulla Musa e ka ndihmuar babin tim që të shkojë në shkollë, dhe kësisoj ai ka përfunduar normalen për tu bërë mësues. Ka punuar si mësues në fshatin Dush, por më pas e kanë larguar nga puna duke i thënë se djali i Selman Kadrisë nuk bënë që të punojë në këtë shkollë. Pastaj babai kthehet në Vrellë dhe punon një kohë si korril e më pas në një shitore në Vrellë”, ka thënë Agron Hasanaj.
Selman Kadria është nderuar me urdhrin ‘Heroi i Kosovës’ nga presidenti i vendit, Hashim Thaçi në vitin 2019 për veprimtarinë e tij kundrejt çështjes shqiptare dhe kryengritjes kundër pushtimit Serb. Urdhri “Hero i Kosovës” është dekoratë shtetërore e Kosovës që u jepet figurave historike shqiptare dhe të Kosovës të kohëve moderne nga Lidhja e Prizrenit e këndej, si dhe qytetarëve të Kosovës që kanë bërë vepra trimërie për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës ky urdhër përmban portretin e Skënderbeut./ KultPlus.com
Gjashtëdhjetë e pesë trëndafila, një pikturë për të dëshmuar jetën, sëmundjen dhe luftën me të. Historia e katërmbëdhjetë vjeçares nga Prishtina, Yllka Leti, e cila vuan nga fibroza cistike, e të cilës këndi i lojërave ju bë një fushë betejë me jetën.
“Gjëja e parë që do të bëja kur ta marr vesh që se kam më sëmundjen është t’i gjuaja hapat nga dritarja e mandej kisha dalë dhe sa kisha mujtë veç kisha bërtitë”, thotë ajo gjatë dokumentarit “65 Roses”, shkruan KultPlus.
Minutat e këtij filmi sjellin rrëfimi e detajuar të jetës së Yllkës, që nga ëndrrat, dëshirat madje edhe pengesat që ajo kalon ditë pas dite. Vera e vitit që lam pas shënoi edhe xhirimet e para të këtij dokumentari, përgjatë dy muajve ekipi nga Shkupi që tashmë ishte vendosur në Prishtinë, përcolli Yllkën dhe historinë e jetës së saj. Regjisori i këtij dokumentari Murat Zherka në një intervistë për KultPlus ka treguar se që nga hera e parë kur e kishte dëgjuar historinë e Yllkës ai kishte qenë kureshtar që ta zhvillonte tregimin e saj edhe më tutje.
“Që nga hera e parë kur kemi dëgjuar për historinë e Yllkës, unë personalisht por edhe i gjithë ekipi me të cilin zakonisht bashkëpunoj, kemi qenë shumë të interesuar për të kuptuar më shumë dhe për ta zhvilluar këtë tregim edhe më tutje. Ajo çka na bëri më së shumti përshtypje, ishte karakteri i Yllkës dhe mënyra se si ajo ka vendosur t’i qaset jetës me të gjitha sfidat që ajo mund ta ballafaqojë një 14 vjeçare dhe jo vetëm. Kështu, ky ishte tregimi i përsosur për ta shndërruar në dokumentar”, ka deklaruar Zherka.
Ai nuk e quan Yllkën aktore, por një artiste të vërtetë ngase sipas tij personaliteti përplot energji i Yllkës e ka lehtësuar edhe procesin e realizimit të këtij dokumentari. Tutje Zherka ka shtuar se qasja në jetën e Yllkës gjatë realizimit të këtij dokumentari e bëri atë por edhe pjesën tjetër të epikes të mësojnë shumë nga ajo. Yllka u tregoi edhe një herë që çdo sfidë kalohet atëherë kur jemi optimist, me shpresë e mbi të gjitha edhe atëherë kur nuk dorëzohemi lehtë.
“Mesazhi më i mirë që e kemi marrë nga Yllka dhe nga krejt kjo përvojë është fuqia dhe mos-dorëzimi i Yllkës, e kjo na jep një mësim shumë të mirë për krejt ne – që çdo sfidë mund të mposhtet nëse jemi optimistë dhe me shpresë”, ka deklaruar regjisori i dokumentarit “65 Roses”.
Dokumentari që në minutat e parë ngërthen në vete mesazhe, optimizëm e lumturi për jetën. Por, ajo se çka e bënë edhe me të veçantë këtë dokumentar është edhe shtojca e tre personave të tjerë, Flora, Mary dhe Jared, ku të tre me përvojën e tyre i japin forcë dhe kurajë Yllkës që të vazhdoj përpara dhe të mos dorëzohet. E krahas kësaj është Yllka ajo që inspiron ata edhe më tepër, entuziazmi, karakteri dhe hareja që ajo ngërthen në çdo sekondë të ditës bëhen frymëzuese.
Ishte premiera e këtij dokumentari koha kur Yllka për herë të parë dëgjoi atë se çka Flora, Mary dhe Jared kishim për të thënë.
Murat Zherka për KultPlus tregon se Yllka nuk ishte në dijeni për këto mesazhe, ngase kjo ishte mënyra e tyre për të falënderuar Yllkën për shoqërinë dhe bashkëpunimin që krijuan.
“Yllka nuk ishte në dijeni për këto mesazhe. Kjo ka qenë një surprizë e vogël që ekipi i filmit ka dëshiruar t’ia bëjë Yllkës si shenjë falënderimi për bashkëpunimin dhe shoqërinë që e kemi”, ka pohuar Zherka. Gjithashtu ai ka shtuar se qëllimi i realizimi të këtij dokumentari ishte pikërisht vetëdijesimi se kjo sëmundje ka këmbë e duar, dhe ekziston edhe në vendin tonë, si dhe për të vënë edhe më shumë në pah faktin se përkrahja shoqërore e shtetërore për këtë sëmundje është e mangët.
Regjisori i këtij dokumentari në fund të intervistës ka thënë se pjesëmarrja në “Dokufest”, pra në vet vendin ku jeton edhe Yllka është një kënaqësi e madhe. Ai shpreson që mesazhi i këtij dokumentari të përhapet edhe më shumë, të krijohet edhe më shumë jehonë për talentin e Yllkës si dhe sëmundjes Fibroza Cistike.
Që nga koha e lansimit dokumentari “65 Roses” ka marrë pjesë në festivale të shumta ku dhe ka fituar çmimin “Filmi më i mirë dokumentar i shkurtër” në Moskë (Moscow Shorts), si dhe Best Short Documentary (Dokumentari më i mirë i shkurtër) në Festivalin e Filmit në Firence të Italisë (Florence Film Awards). Udhëtimi i këtij dokumentari nuk përfundon në festivalin e filmit DokuFest, “65 Roses”, historia e shkurtër por domethënëse e jetës së Yllkës do të jetë prezent edhe në Balkan Panorama Film Festival që do të mbahet në Izmir të Turqisë më 15-21 tetor. / KultPlus.com
Action Bronson ka sjellë dokumentarin e realizuar gjatë vizitës në Kosovë.
Action Bronson në vitin 2018 mori pjesë në festivalin “Sunny Hill” bashkë me Dua Lipën e disa emra të njohur.
Këtë udhëtim, ai e shfrytëzoi edhe për të bërë një vizitë në Kosovë dhe Maqedoni, bashkë me disa miq të tij.
Madje, ai ka realizuar edhe një dokumentar, ku sjell pamje nga vendet që vizitoi, ushqimet që i provuan si dhe vizitat tek familjarët e tij.
Me këtë dokumentar, ai tregon nga afër për mikpritjen që shqiptarët u bëjnë të gjithëve, si dhe kulturën që ka Kosova dhe Maqedonia, ndërsa nuk munguan pamjet nga festivali “Sunny Hill”.
Si i dhënë pas kuzhinës, Bronson në pjesën më të madhe të dokumentarit tregon për ushqimet që i ka ngrënë ku ka shkuar si dhe ato që i përgatiti bashkë me hallën e tij.
Për më shumë, ndiqeni videon e mëposhtme, ku gjendet dokumentari i plotë i reperit dhe kuzhinierit të njohur./ln/KultPlus.com
Republika e Kosovës konsiderohet një vend që brenda vetes ngërthen tema mjaft të rëndësishme e shumë të ndjeshme ku secila prej tyre ka potencial që të kthehet në libër, film apo dokumentar. Jo rrallë kjo edhe është bërë, por nuk ka mjaftuar që ky thesar të shkojë drejt fundit. Regjisorët vazhdojnë të hulumtojnë për të sjellë temat më të rëndësishme të Kosovës përmes filmave e dokumentarëve, në këtë formë ato histori e ngjarje të mbesin të dokumentuara përmes artit e të shpalosen për botën, shkruan KultPlus.
Regjisori i njohur Ben Apolloni, i cili njihet për shfaqjet teatrale e filmat e shkurtë, që kanë rezultuar mjaft të suksesshëm, ku secili prej tyre ka prekur tema të ndjeshme, kësaj radhe vjen me një dokumentar në të cilin pritet të trajtohet një temë historike mjaftë e rëndësishme për Kosovën.
Në një intervistë për KultPlus, Apolloni ka treguar më shumë rreth konceptit e realizmit të këtij dokumentari, për të cilin shpreson të lansohet për publikun po këtë vit.
Bëhet fjalë për një dokumentar mbi ngjarjen historike të Kushtetutës së Kaçanikut, ku pikërisht kështu edhe mban titullin dokumentari. Një ngjarje kjo të cilën Apolloni e konsideron tejet të rëndësishme e që meriton të shkruhen libra, e të bëhen filma e dokumentar për të.
Ai tregoi se si ide bazë e ka pasur qysh në vitin 2006, ku në një bisedë me njërin nga organizatorët e mbledhjes së 7 shtatorit, Hebib Shehun, ky i fundit i kishte treguar për mënyrën se si ishte organizuar ajo mbledhje në rrethana të jashtëzakonshme, ku edhe delegatët edhe organizatorët (qytetarët e Kaçanikut), kishin rrezikuar jetët e tyre, të miqve e familjarëve. ”Mënyra se si është organizuar kjo mbledhje, është pothuajse skenar i gatshëm për film artistik, të cilin unë me shumë qejf do ta kisha realizuar, mirëpo në pamundësi financiare po përpiqem që ta bëjë film dokumentar. Mirëpo nuk do të lë anash as idenë e një filmi artistik mbi këtë temë”, deklaron Apolloni për KultPlus.
Dokumentari “Kushtetuta e Kaçanikut”, që njëherë e kishte titullin e punës “Dasma e fshehtë”, trajton mbledhjen e Kuvendit të Kosovës të vitit 1990, ku delegatët shqiptarë, në pamundësi për të punuar në objektin e Kuvendit, ishin detyruar që të gjejnë një vend alternative që ta votojnë Kushtetutën e Kosovës, mbledhje kjo e cila është mbajtur në Kaçanik. Këtë datë Apolloni e konsideron edhe si ditëlindjen e Republikës së Kosovës, duke dashur kështu që të shpreh mirënjohjen e tij drejt të gjithë atyre që morën pjesë në këtë akt heroik, e në mënyrë të veçantë qytetarëve të Kaçanikut, të cilët siç tregon Apolloni, ata bënë çdo gjë që të mbrojnë delegatët e Kuvendit në krye me Ilaz Ramajlin, që të kryejnë punën e tyre pa pengesa e në mënyrë të sigurt.
Foto nga ‘Kushtetuta e Kaçanikut’
”Rrethanat kanë qenë të atilla që po të mos kishte funksionuar çdo gjë si është më së miri, ka ekzistuar mundësia e ndonjë masakre atë natë në Kaçanik. Dhe mos të harrojmë, unë jam kaçanikas dhe mburrem që bashkëvendësit e mi kanë bërë punë të mëdha për ndërtimin e shtetit të Kosovës”, shprehet tutje Apolloni.
Ndër të tjera, regjisori tregon se përmes këtij dokumentari do të tentojë të shpalosë edhe emra të rinjë të cilët ai i konsideron heronjë. Sipas tij, përveç heronjve që i njohim, prapa tyre ka pasur edhe shumë heronj të tjerë që kanë qëndruar në hije, apo prapa perdes së teatrit të historisë. “Pra, me këtë dua që t’i nxjerri në skenë edhe ata të ‘panjohurit’”, shprehet tutje ai.
Xhirimet e dokumentarit do të zënë vend kryesisht në Kaçanik, por edhe në Prishtinë e në qytete tjera dhe sipas Apollonit xhirimet mund të zgjasin aq sa ka nevojë të xhirohet për të krijuar rrëfimin e kësaj ngjarjeje. Sipas tij, një informacion apo një deklaratë e ndonjë personazhi mund të nxisë drejt xhirimeve të diçkaje të cilën nuk e kanë planifikuar apo për të cilën nuk kanë qenë të informuar më parë. Ndërkaq, protagonistët e këtij dokumentari do të jetë edhe ai që ka qenë protagonist i kësaj ngjarjeje historike, Ilaj Ramajli, por edhe bashkëpunëtorët e tij si Hebib Shehu, Refik Raka, Feride Hyseni etj.
Dokumentari ishte planifikuar që të fillojë në prill, mirëpo për shkak të vonesës të fondeve nga Ministria u pamundësua një gjë e tillë.
“Sivjet është 30 vjetori i Kushtetutës së Kaçanikut dhe dëshira ime është që ta përfundoj dhe shfaqi dokumentarin si premierë pikërisht më 7 shtator, por ky vit i ‘sëmurë’ që ka ngatërruar çdo gjë, shpresoj të mos më ngatërrojë edhe planet e këtij projekti’, thotë Apolloni.
Premiera e dokumentarit do të shfaqet në Kosovë mirëpo do të shqyrtohet mundësia edhe për transmetim në vende tjera. Secili film apo shfaqje ka tendencë të përçojë ndonjë mesazh, të shpreh apo të shfaqë diçka. Duke qenë se qysh në titull të këtij dokumentari vërejmë se bëhet fjalë për një ngjarje tejet të rëndësishme për historinë e Kosovës edhe mesazhi që ky dokumentar tenton të përçojë tek publiku është i rëndësishëm dhe kuptimplotë.
“Ne duhet të kujtojmë këtë ngjarje dhe ngjarje të tjera të rëndësishme për vendin tonë. Për shtetin e Kosovës kanë sakrifikuar shumë njerëz, shumë gjenerata dhe ky shtet që kemi është produkt i sakrificave të shumë gjeneratave para nesh. Ky shtet nuk ka lindur ashtu rastësisht dhe lehtësisht si kërpudha pas shiut. E duke mësuar se çfarë kanë bërë gjeneratat para nesh për krijimin e shtetit, ne do ta kuptojmë më mirë rolin që kemi tani për ta ndërtuar këtë shtet”, përfundon Apolloni. / KultPlus.com
Kosovare Asllani është padyshim një histori suksesi, nga ato që bëjnë çdo shqiptar të ndihet krenar.
Asllani ka lindur në Krisianstad në Suedi dhe i gjithë rrugëtimi i saj i suksesit në futboll është pasqyruar në një dokumentar.
Para pak ditësh vetë Asllani me një status në rrjetin social Twitter njoftoi njdekësit e saj për dokumentarin.
“Ju mund ta ndiqni rrugëtimin tim nga fëmijëria deri këtu ku jam sot në dokumentarin Dplay që do të transmetohet në Suedi më 10/7. Një hap tjetër për t’i inspiruar gjeneratat e ardhshme, rruga drejt qëllimit dhe ëndrrave do të jetë e gjatë, por gjithmonë do t’ia vlejë”, shkroi ajo në Twitter.
Kosovare Asllani është shqiptare nga Kosova, e lindur në Krisianstad në Suedi. Ajo u rrit duke luajtur futboll dhe hokej, por ajo zgjodhi që ta fokusojë karrierën në futboll. Në moshën 15 vjeçare, ajo filloi karrierën e saj në Vimmerby IF. Gjatë kohës kur ishte pjesë e Vimmerby IF, ajo shënoi 49 gola në 48 ndeshje. Në vitin 2007, ajo shkoi që të luaj për Linköping FC. Më 4 dhjetor 2009, skuadra amerikane Chigago Red Stars konfirmoi se kishte nënshkruar me Kosovaren nga skuadra suedeze Linköpink FC. Asllani ka luajtur vetëm një sezon në këtë skuadër. Pas sezonit, Asllani kthehet në Linköping FC.
Në dhjetor 2011, Asllani shkon në vendlindjen e saj Krisianstad për të luajtur për Kristianstad DFF. Pasi kontrata e saj përfundon, Asllani shkon për në Paris për të nënshkruar një kontratë dy vjeçare në skuadrën PSG Feminines.
Pas katër vitesh në Francë, në vitin 2016 ajo nënshkruan me me Manchester City-n në Angli dhe qëndron aty një vit.
Në 2017 rikthehet sërish në Suedi me Linköping për të kaluar më pas në 2019 tek Taco në Spanjë.
Duke filluar nga ky sezon Taco është shkrirë me Real Madrid dhe tashmë ajo do të jetë pjesë e ‘galaktikëve’, madje është cilësuar blerja e parë ‘big’e klubit.
Sa i përket karrierës kombëtare ajo aktivizohet me Suedinë që prej viti 2008 dhe ka luajtur më shumë se 90 ndeshje. / KultPlus.com
Sot në Institutin e Trashëgimisë Shpirtërore e Kulturore të Shqiptarëve – Shkup ishte për vizitë drejtori i institucionit kulturor “Vardar Film”, Naser Curri, i cili u prit nga drejtori i Institutit, Skender Asani.
Ky takim u realizua në kuadër të manifestimeve për shënimin e 40-vjetorit të shpalljes së Nënës Terezë për ‘Qytetare Nderi të Shkupit’. Me këtë rast drejtori Curri ia dhuroi ITSHKSH-së, përkatësisht Departamentit për Trashëgiminë e Gonxhe Bojaxhiut – Nënës Terezë një film dokumentar të realizuar para 40 vjetëve, që deri tash ka fjetur në arkivin e IN “Vardar Film”.
Duke e falënderuar për këtë dhuratë, drejtori Skender Asani tha: “Në këtë mënyrë Instituti po e mbledh trashëgiminë e Gonxhe Bojaxhiut dhe ngadalë po i tubon të gjitha elementet më të rëndësishme të jetës së Nënës Terezë në Shkup, për ta plotësuar mozaikun e fragmentuar të jetës së kësaj nobeliste që është nder për kombin tonë, për qytetin tonë, për shtetin tonë, por edhe për gjithë botën”.
Pas kësaj në sallën “W Wilson” të ITSHKSH-së nga të pranishmit u ndoq video-materiali i këtij dokumentari.
Gjithë kjo vjen si fryt i bashkëpunimit të mirë që ITSHKSH ka ngritur me IN “Vardar Film” dhe memorandumit për bashkëpunim që është nënshkruar qysh më herët ndërmjet dy institucioneve. / KultPlus.com
Rugova është trevë malore në Veri-Perëndim të qytetit të Pejës, në Kosovë. Është regjioni i tretë i Bjeshkëve të Nemuna, të njohura ndryshe si Alpet Shqiptare. Në vitin 2013 u shpall Park Kombëtar nga Kuvendi i Republikës së Kosovës, shkruan KultPlus.
Rugova është e pasur me forma të shumta si shpellat, ujëvarat, liqenet glaciale, majat e larta, tunelet etj.
Rugova njihet edhe për shumë zakone e tradita të cilat ende ruhen me fanatizëm.
Një dokumentar i vitit 1961 i xhiruar në Rugovë është publikuar para dy dite në YouTube nga arkivi I Ministrisë së Kulturës në Mal të Zi.
Ky dokumentar shpalos pamje shumë të veçanta mbi jetën e atëhershme të shqiptarëve në atë zonë.
Muzika për këtë dokumentar është realizuar nga kompozitori I njohur shqiptar, Rexho Mulliqi. / KultPlus.com
Janë dhjetë dokumentarët, që Netflix ka vendosur t’i dhurojë publikut në shenjë solidariteti, për shkollat e mbyllura prej izolimit.
Përveç shpërndarjes së një fondi prej 100 milionë dollarësh për operatorët e biznesit të spektakleve, pas urgjencës së Koronavirusit, Netflix ka vendosur të dhurojë dhjetë nga dokumentarët e tij më të mirë për publikun. Një iniciativë që ka për qëllim veçanërisht shkollën dhe mësuesit e angazhuar në mësimin në distancë. Midis dokumentarëve të vënë në dispozicion, gjendet gjithashtu edhe dokumentari i jashtëzakonshëm “Planeti ynë”, rrëfyer me hollësi nga David Attenborough, i cili paraqet lloje të ndryshme kafshësh në habitatet e tyre natyrore përkatëse. Është dokumentari i parë natyralist i shpërndarë nga Netflix.
Dokumentarët
Nga “Planeti ynë” tek “Abstrakti”, janë 10 dokumentarët që Netflix ka vendosur t’i dhurojë publikut. I gjejmë të gjithë të mundshëm falas, në kanalin “YouTube” të Netflix (të plotë, me një listë dëgjimi të përshtatshme).
13th
Abstract
Babies
Chasing Coral
Explained
Knock Down the House
Our Planet
End of a Sentence.
The White Helmets
Zion
Vetëm dy prej tyre, ofrojnë një histori për natyrën: “Planeti ynë” dhe “Gjuetia e koralit”, ndërsa të tjerët përqendrohen në çështje politike dhe sociale, me fokus në sistemin e burgjeve ose në periudhat si gjenerues të pabarazisë ekonomike./Konica.al / KultPlus.com
Dokumentari kushtuar 10-vjetorit të ikjes nga jeta të aktorit Bekim Fehmiu do të lansohet me 15 qershor, në ditën e largimit të aktorit nga kjo botë.
Ekipi i filmit dokumentar “Bekim Fehmiu”, në një konferencë për media, tha se procesi i realizimit të këtij dokumentari ka filluar në vitin 2016, por për shkak të mungesës së fondeve nuk është përfunduar deri tash.
Skenaristi i dokumentarit, njëherësh gazetari Fahri Musliu, tha se dokumentari do të jetë i metrazhit të gjatë.
“Pas bisedave të shumta në vitin e kaluar pranova ta shkruaj skenarin, për mua ishte hera e parë që po merrem me film që po shkruaj skenar, me të thënë të drejtën isha pak skeptik se të shkruash skenar për Bekim Fehmiun ndoshta ka qenë bekim i madh në çdo aspekt edhe profesional edhe njerëzor edhe intelektual edhe patriotik nuk është leht ë, mirëpo e kreva me që kam shkruar edhe monografi për bekimin, jam shoqëruar me të me vite të tëra, me dekada, e kam njohur bukur mirë dhe skenarin edhe regjisori edhe njerëz të tjerë e kanë vlerësuar si të mirë, të suksesshëm. Skepticizmi im ishte te ana materiale sepse të realizohet një film i tillë kërkon një angazhim të madh, mirëpo dëshira dhe përkushtimi për ta realizuar këtë film ndoshta do t’i tejkaloj të gjitha këto barriera. Filmi do të jetë i metrazhit të gjatë më tepër se 60 minuta, 90 minuta dhe planifikojmë të rrumbullakojmë diku me xhirime dhe montazh në fund të majit që të jetë i gatshëm për 15 qershor, në ditën e largimit fizik të Bekimit nga kjo botë”, tha Musliu, raporton Kosovapress.
Musliu u shpreh i zhgënjyer për faktin se Qendra kinematografike e Kosovës i ka mbështetur katër projekte të huaja, por jo edhe projektin për aktorin e njohur Bekim Fehmiu.
Ndërsa, regjisori i dokumentarit ‘Bekim Fehm iu’, Valmir Tertini, tha se për realizimin e këtij dokumentari ka ndihmuar Qendra kinematografike e Shqipërisë, pasi ajo e Kosovës nuk i ka sponsorizuar.
“Nga viti 2016 e nisëm skenarin që plotësisht është marrë Fahri Musliu me Skenarin edhe nga viti 2017-18, edhe intensivisht punuam, në vitin 2019 aplikuam në qendrën kinematografike në Kosovë dhe nuk fituam por gjatë kësaj kohe ne kemi pasur hapësirë për të aplikuar edhe nëpër qendra të tjera siç është Qendra kombëtare e kinematografisë në Shqipëri, e cila ka sponsorizuar filmin, po ta sponsorizonte Kosova do të ishte më mirë, sepse tash do të kishim xhirimet, të cilat kanë nisur nga mesi i muajit të kaluar, e kemi skenarin po përmbushet ashtu siç e kemi shkruar, xhirimet kanë nisur në Beograd për të vazhduar në vendlindjen e Bekimit në Sarajevë”, deklaroi Tertini.
Tertini u shpreh krenar për realizimin e këtij dokumentari, që sipas tij Bekim Fehmiu e meriton plotësisht t’i kushtohet një punë të tillë.
Ndryshe, Bekim Fehmiu është aktori i parë shqiptar që ka luajtur me sukses në filma gjatë kohës së ish-Jugosllavisë. Ndër rolet më të njohura të tij janë “Prova speciale”, “Odissea”, “Aventurieri”, “Rruga”, “Vitet e nxehta”, “Dezertori”, të cilat përmenden si kryevepra. / KultPlus.com
Bekim Fehmiu, aktori i parë shqiptar i filmit dhe i teatrit i cili ka luajtur me sukses në filmat dhe skenat e gjithë hapësirës së ish-Jugosllavisë, një nga personalitetet që ka lënë gjurmë në kinematografinë ballkanike, mbetet ndër figurat më të dalluara të kinematografisë shqiptare, shkruan KultPlus.
Përpjekja për
të realizuar një dokumentar për jetën dhe karrierën e Bekim Fehmiut, ndonëse nuk
u mbështet nga Komisioni vlerësues i Qendrës Kinematografike të Kosovës (QKK), ajo
nuk pranoi të mbetej në sirtar. Regjisori Valmir Tertini vazhdoi përpjekjet për
të arritur deri të realizimi i këtij dokumentari me metrazh të gjatë të
titulluar “Bekim Fehmiu”.
Mbështetur
nga Qendra Kombëtare e Kinematografisë e Shqipërisë, tashmë kanë nisur xhirimet
e këtij filmi dokumentar kushtuar jetës dhe veprës së aktorit shqiptar, film ky
që për qëllim ka shfaqjen e premierës në 10 vjetorin e vdekjes së aktorit.
Me një ekip
të përthekuar mirë, filmi ka nisur xhirimet në Beograd dhe Sarajevë e për të
vazhduar tutje në Zagreb.
Me skenar të
gazetarit Fahri Musliu dhe nën regjinë e Valmir Tertinit, ky film do të shpalos
në 60 minuta intervista nga personazhet më me ndikim në jetën e Bekimit,
familjarë e bashkëpunëtorë të afërt.
Për KultPlus
regjisori Tertini ka treguar se xhirimet do të zhvillohen edhe në vende të
tjera.
“Xhirimet
nisën në Beograd, Sarajevë për të vazhduar në Zagreb, Kosovë, Shqipëri, Itali,
Francë dhe Amerikë. Dokumentari ka një trajtim opservativ, pa narracion, me
intervista nga personazhet më me ndikim në jetën e tij”.
Ai tutje e
ka quajtur skandaloze faktin se si një dokumentar i tillë si ky për Bekim
Fehmiun nuk është mbështetur nga Qendra Kinematografike e Kosovës.
“Mosmbështetja
nga ana e tyre është skandaloze, përgjegjës është drejtori dhe juria”, ka
pohuar Tertini.
Përmes një fotografie, regjisori ka lajmëruar që në dokumentar do të përfshihet edhe bashkëshortja e Fehmiut, aktorja Branka Petriq e cila do të sjellë një rrëfim ekskluziv për aktorin.
Skenaristi i
dokumentarit, Fahri Musliu, ka njoftuar se filmi do të realizohet në tri gjuhë
dhe premiera pritet të shfaqet më 15 qershor 2020, në ditën e shuarjes së
aktorit, në Prizren, Tiranë dhe Beograd, kurse në ditët në vazhdim edhe në
qytetet tjera të Kosovës, Shqipërisë, Maqedonisë, Serbisë, Bosnjë e
Hercegovinës, Kroacisë dhe Malit të Zi.
“Filmi ka nisur rrugëtimin e vet pas përgatitjeve të gjata, me vullnet të mirë dhe vendosmëri të realizuesve të tij, por pa mjete të duhura financiare. Prandaj, për realizimin e suksesshëm dhe me kohë të këtij projekti filmik me vlerë dhe karakter mbarëkombëtar, bukur të vështirë e të komplikuar, ju drejtohemi me lutje, institucioneve qendrore e lokale të pushtetit në Kosovë, organizatave e fondacioneve të ndryshme vendore e ndërkombëtare, ndërmarrjeve publike e private, grupeve të ndryshme, individëve dhe qytetarëve të vullnetit të mirë dhe dashamir e simpatizant të figurës dhe veprës së Bekimit, si dhe përfaqësive diplomatike në Kosovë, që sipas mundësive, të japin ndihmë financiare”, ka kërkuar mbështetje në këtë mënyrë Musliu. / KultPlus.com
Dokumentari “Réveil Sur Mars” i kineastes shqiptare Dea Gjinovci do të shfaqet më 17 tetor në “Centre Pompidou” në Paris, Francë.
Në këtë projekt artistik, ajo sjell historinë e një familje kosovare në Hornald, një qytet i vogël në Suedinë Qendrore, të cilët përballen me probleme mjekësore dhe të integrimit në shoqëri, Furkani djali i vogël i familjes, me prirje për astronominë mundohet të ndërtojë një raketë për të ikur në Mars me qëllim të shpëtojë familjen e tij nga vështirësitë që po kalojnë.
Dy projektet artistike të Gjinovcit sjellin një origjinalitet duke trajtuar çështjen e emigracionit shqiptar.
Në vitin 2017, filmi i parë “Sans le Kosovo” mbi historinë e babait të saj të mërguar në Zvicër është vlerësuar si filmi më i mirë në kategorinë e filmave kombëtar në Festivalin Ndërkombëtar të Filmit “Dokufest”. / KultPlus.com
Dokumentari i ri për bendin legjendar britanik, Led Zeppelin, do ta shënojë 50 vjetorin e themelimit të tyre.
Nën regjinë e Bernard MacMahon, ky projekt ende i patituluar
përcjell ngritjen e të katër anëtarëve të grupit përgjatë viteve të 1960-ta.
Ky dokumentar gjithashtu mbulon vitet e hershme të bendit
duke kulmuar me albumin e vitit 1970, “Led Zeppelin II”, që çimentoi
reputacionin e tyure duke rrëzuar albumin e The Beatles, “Abbey Road” nga maja
e toplistave amerikane, shkruan NMË.
Aty po ashtu do të ketë intervista edhe me Robert Plant,
Jimmy Page dhe John Paul Jones, si dhe do të shfaqen intervista të papara më
herët të të ndjerit John Bonham.
Për momentin, ky projekt është në post-produksion, dhe konceptin e tij e kanë sjellë Bernard MacMahon dhe Allison McGourty.
Një dokumentar i ri i
quajtur “Finding Neverland” po hedh dritë mbi anën e errët të mbretit të popit,
Michael Jackson. Në dokumentar, dy meshkuj flasin hapur dhe deklarojnë se
këngëtari ka akuzuar seksualisht me ta kur ishin fëmijë të mitur. Sipas tyre,
kjo marrëdhënie ka vazhduar për vite me radhë. Tashmë në të 30-at, ata të dy
rrëfejnë se Jackson kishte krijuar raport miqësie me familjet e tyre për
mbuluar akuzat.
Njëri prej tyre është Wade Robson, një koreograf dhe
balerin 36 vjeçar nga Australia. Robson filloi të performojë si kërcimtar që në
moshën 5 vjeçare. Emri i tij u lakua edhe gjatë periudhës së ndarjes së Justin
Timberlake dhe Britney Spears. Sipas zërave, balerini ishte shkaku i ndarjes
dhe arsyeja pse Timberlake shkroi këngën “Cry me a River”.
Robson ka rrëfyer versionin e tij të historisë për
dokumentarin. Ai shokoi me deklaratat që Michael Jackson ka abuzuar me të që
kur ishte 7 vjeç, në Fermën Neverland ku këngëtari jetoi nga viti 1988 deri në
2003. Robson u shpreh se abuzimi vazhdoi për 7 vite me radhë, dhe që ai nuk
ishte i vetmi. Sipas tij, dy firma të Jackson përdoreshin për të joshur
fëmijët. Avokati i tij, Vince Finaldi tha se “të ftuarit” silleshin në fermë me
limuzina, u bliheshin bileta avioni dhe kishin ushqim dhe fjetje të paguara.
“Neverland nuk ishte asgjë veçse një kurth i
mirëorganizuar,” shtoi ai.
Në vitin 2005, kur akuzat e para ndaj Jackson për
përdhunim dolën në dritë, Robson i mohoi ato. Megjithatë tani ai ka marrë
vendimin për t’i hedhur firmat në gjyq. Wade Robson tha se Michal Jackson
drejtonte operacionin e abuzimit të fëmijëve më të sofistikuar në botë.
Premiera e dokumentarit është në Festivalin e Filmit Sundance këtë muaj./Opinion.al/KultPlus.com
Gazetarët e një emisioni në Greqi kanë udhëtuar drejt Shqipërisë, për në vendlindjen e këngëtares Eleni Foureira.
Kamera e emisionit “Happy Day” shkoi në fshatin Selisht, vendlindjen e Elenit, që ndodhet 1 orë larg qytetit të Fierit. Aty u takuan me kreun e kësaj njësie administrative, i cili u tha gazetarëve se familja e Elenit kishte jetuar në këtë fshat para se të emigronte për në Greqi.
“Që do të bëhej kaq e famshme, nuk e besonin as prindërit e saj. Jemi shumë të lumtur për të dhe presim që Eleni të vijë në fshat dhe të mbajë një koncert këtu”, tha kryeplaku i këtij fshati për gazetarët grekë.
Për emisionin folën edhe banorë të tjerë të këtij fshati. Ata i dërguan këngëtares me origjinë shqiptare edhe një mesazh:
“Siç ke qenë një vajzë e mirë, e edukuar dhe e respektuar, vazhdo të qëndrosh kështu. Ka gjakun e babait tim dhe vlerësim për prindërit e Elenit që kanë rritur atë vajzë. Mendoj se e ka ndryshuar mbiemrin e saj. Është fëmijë i vetëm, ka lindur këtu. Emrin e vërtetë e ka Entela”, thanë disa prej banorëve që u pyetën nga stafi i emisionit në Greqi, i cili realizoi një reportazh në vendlindjen e këngëtares.
Eleni Foureira, e cila prej vitesh jeton dhe punon në Greqi ku ka ndërtuar karrierën e saj të suksesshme, këtë vit përfaqësoi Qipron në Eurovision duke zënë vendin e dytë./KultPlus.com
Divjaka mbetet përsëri në qendër të gravitetit turistik edhe në këtë stinë.
Duke biseduar për ATSH me drejtorin e Parkut Divjakë –Karavasta, Ardian Koçi, mësuam se një grup xhirimi nga BBC ka programuar realizimin e një reportazhi për Shqipërinë në fund të muajit maj dhe një konsideratë të veçantë, gazetarët e BBC i kanë kushtuar Parkut të Divjakës.
Ata kanë bërë guidën e parë në pyllin me pisha dhe në peizazhin lagunor. Kanë vlerësuar menaxhimin e parkut si dhe kujdesin ndaj species së rrallë të Pelikanit Kaçurrel.
Gazetarët britanikë janë njohur me peizazhet natyrore të vendit tonë nëpërmjet dokumentarëve televiziv, spoteve, guidave turistike.
Në fokus të dokumentarit të BBC, do të jenë dhe bunkerët si atraksion turistik.
“Gazetarët anglez dje kërkuan të shikonin njërin prej tyre dhe ne e çuam në Tunelet e Topave 120 mm në bregdet. Ngelën pa fjalë, nuk besonin se ato tunele ishin gërmuar nga njerëzit dhe me mjete primitive. Mendonte se ishin shpella natyrore dhe të betonizuara me vonë. Në mure janë të vizatuara edhe skica te ndryshme të llogaritjes së këndit të qitjes apo edhe shenjat identifikuese të luftanijeve te huaja”, tregon për ATSH Ardian Koçi që i shoqëroi gazetarët.
Grupi i xhirimit i shoqëruar nga specialistët e menaxhimit të parkut, po njihen me pikat më interesante për të filluar xhirimet që do të përfundojnë brenda këtij muaji.
Divjaka pret turistë çdo ditë dhe gazetarët anglezë do të kenë mundësinë ta filmojnë parkun në aktivitet të plotë.
Këngëtarja e famshme nga Shqipëria, Elvana Gjata, ashtu siç ka paralajmëruar, ka publikuar dokumentarin për jetën e saj si këngëtare dhe personale.
Gjithashtu, ajo në dokumentar zbuloi disa detaje interesante për veten, transmeton Koha.net. Gjata zbuloi se atë miqtë e thërrasin shkurt Ela, ndërsa personi më i afërt i saj është motra e saj dhe se ushqimet më të preferuara të saj janë ato që i bënë nëna e saj.
Gjata në dokumentar ka folur edhe për albumin e saj më të fundit i cili titullohet “3”.
“Arsyeja se përse albumi im më i fundit është titulluar ‘3’ është se ky numër mua më sjell fat dhe për mua ky numër është hyjnor”, ka zbuluar këngëtarja gjatë dokumentarit.
Këngëtarja, po ashtu, zbuloi disa detaje në lidhje me koncertin që kishte mbajtur disa ditë më parë në Tiranë ku të ftuar ishin diku rreth 100 persona. Në të njëjtën ditë, Elvana ka festuar edhe ditëlindjen e saj.
Elvana Gjata është duke punuar shumë në SHBA për karrierën e saj muzikore sepse ajo synon edhe tregun botëror.
Televizioni njohur evropian, ARTE (kanali francez) do të transmetojë, më 2 janar 2018 në orën 22:50 një dokumentar (1 orë e 18 minuta) kushtuar Mbretëreshës Geraldinë. Dokumentari është realizuar nga Frederik Miterrrand.
Mbretëresha e Tiranës
Përmes fatit të jashtëzakonshëm të një gruaje të re hungareze, e cila u bë mbretëreshë e Shqipërisë në vitin 1938, Frederik Mitterrand rrëfen një shekull të historisë së munduar të këtij vendi të vogël të Ballkanit. “Trëndafili i Tiranës”, një dokumentar nga Frederic Mitterrand për të zbuluar në televizonin “Arte”.
Trëndafili i Tiranës
Asgjë nuk ia paracaktoi që të martohej me një mbret. Vajza e një konti të varfër hungarez dhe një amerikaneje, Geraldine Apponyi i Nagy-Appony ishte vetëm pesë vjeç kur, në fund të Luftës së Parë Botërore, perandoria austro-hungareze u shpërbë. Familja e saj u vendos atëherë në Zvicër dhe më pas në Menton në vitin 1924, me vdekjen e babait të saj. E rimartuar me një oficer francez, nëna e saj e dërgoi atë për të përfunduar arsimin e saj në një shkollë me konvikt të Austrisë. Në kthimin e saj në Budapest, Geraldina shet suvenire në dyqanin e Muzeut Kombëtar. Por në gjatë një balloje ku vajza e re ishte ftuar në vitin 1938, bukuria e saj bëri një përshtypje të madhe. E publikuar nga një revistë, fotografia e saj, e marrë gjatë mbrëmjes, tërhoqi vëmendjen e motrave të Zogut I, mbretit të vetëshpallur të Shqipërisë që nga viti 1928. Beqar i besimit mysliman, monarku, i cili në moshën 43 vjeçare ndihej i dëshpëruar pasi donte të linte një trashëgimtar, e ftoi Geraldinn për të zbuluar vendin e tij. Edhe pse i ndanin njëzet vite nga njëri-tjetri, dashuria me shikim të parë ishte e menjëhershme … Géraldine Apponyi, née comtesse Géraldine Margit Virginia Olga Mária Apponyi de Nagy Appony, le 6 août 1915 à Budapest et morte le 22 octobre 2002 à Tirana, a été reine consort d’Albanie entre 1938-1939, par son mariage avec le roi Zog Ier.
Nëpërmjet fatit romantik të Géraldine d’Apponyi, e quajtur “Trëndafili i bardhë i Tiranës”, është historia torturuese, por gjithashtu e panjohur e një Shqipërie që rrëfen në përrallat magjepsëse nga ana e Frederik Mitterand. I ushqyer nga arkivat e befasishme dhe një intervistë me princin e kurorës Leka II, nipi i çiftit mbretëror, filmi i tij ndërthur romancë dhe tërmetet politike, diplomatike dhe ushtarake, nga emancipimi i nga tutela osmane në fillim të shekullit të njëzetë dhe deri në rënia e një prej diktaturave më represive komuniste në Evropë nën zgjedhën e Enver Hoxhës, duke kaluar nëpërmjet aneksimit të vendit nga Musolini në vitin 1939. Zogu I, ai vdiq në 1961 në Francë, pa e riparë më pallatin e tij në Durrës, tashmë në rrënojë, kurse Geraldina, në vitin 2002, vetëm disa muaj pasi kishte ri gjetur Tiranën, vendin e saj të adoptuar, pas një mërgimi prej gjashtëdhjetë e tre vjetësh. La reine Géradine d’Albanie et son fils Leka Intervista me Frederik Miterrrand
Pas dokumentarit tuaj mbi Sheikun Zayed (transmetuar në ARTE në vitin 2015), përse ky portret i Geraldinës së Shqipërisë, ajo ishte mbretëreshë më pak se një vit?
Frédéric Mitterrand: E takova në vitin 1989, për emisionin “Du côté de chez Fred”. Ajo më intrigoi: si shpjegohej që një grua, e cila kishte qenë mbretëreshë vetëm një vit të vogël mund të mbante, pesëdhjetë vjet pas rënies së saj, të kishte një prestigj kaq të madh me familjet e tjera mbretërore? Gjatë takimit tonë ajo kishte qenë absolutisht e lezetshme. Ishte bota e vjetër, por me gjithë hijeshinë dhe mirësinë e saj. Përveç kësaj, kam një marrëdhënie shumë të veçantë me Shqipërinë, shumë prej të afërmeve të mi janë me origjinë andej. Ndjej solidaritet me këtë vend, dhe për këtë arsye me historinë e tij. Martesa e tij me Mbretin Zog I në prill të vitit 1938 e pasionoi turmën. Pse? Është lloj i buzëqeshjes së fundit të Evropës para katastrofës. Ishte edhe fillimi i shtypit francez: numri i ndeshjes, i cili sapo ishte krijuar, ishte qëlluar në më shumë se një milion kopje. Kjo martesë ishte në fakt një përsëritje e asaj të aktores Grace Kelly me princin Rainier të Monakos.
E megjithatë, njëmbëdhjetë muaj më vonë, çifti mbretëror, i rrëzuar nga fashistët, duhet të largohet nga vendi …
Frédéric Mitterrand: Ata janë të dëbuarit e Europës së Vjetër. Të ndjekur nga njerëzit e Kontit Çiano, dhëndri i Musolinit, ata duhej të iknin, duke i shumëfishuar pikat e rënies. Gjendeshin në Greqi, Turqi, Rumani, Norvegji, Hollandë, Angli dhe Spanjë. Pas luftës ata u mirëpritën nga Mbreti Faruk në Egjipt, Nasser u konfiskoi zotërimet e tyre dhe i përzuri ata. Ata do të gjejnë në Francë një ekzistencë disi më paqësore.
Ju thoni se shqiptarët e shohin si një kult edhe sot. Si e shpjegoni?
Frederik Mitterrand: Kjo është vërtet mjaft befasuese. Por, si gjithmonë në njerëz që kanë jetuar nën një regjim të neveritshëm për dekada, në këtë rast një diktaturë e ashpër komuniste, ka një nostalgji për pafajësinë. Ose, ndoshta Geraldina ishte pikërisht imazhi i pafajësisë. Gjatë mërgimit të saj, ajo gjithashtu ishte shumë mbështetëse e shqiptarëve; ajo u kujdes për ta. Këtu duke marrë kartat e qëndrimit, atje duke ndihmuar familjet në siklet. Njerëzit e kanë ditur këtë. Kur u kthye në Shqipëri në vitin 2002, gjashtë muaj para vdekjes së saj, kthimi i saj ishte një moment i katharisit kombëtar. Unidivers.fr/tpz.al./ KultPlus.com
Ata mbërritën në qytetin e Shkodrës ku ndoqën edhe ndeshjen midis ekipit tonë Kombëtar me Kombëtaren e Italisë. Me një skenar për të realizuar një dokumentar për turizmin shqiptar, ata e nisën nga ky qytet.
Të shoqëruar nga guidator vendas të stafit të Administratës së Zonave të Mbrojtura të Qarkut të Shkodrës, u ngjitën në Kalanë Rozafa, ku nga lartësitë e mureve të saj, soditën dhe filmuan qytetin, rrethinat e tij, Bunën dhe liqenin përballë.
Shkodra është një qytet i një trashëgimie të madhe kulturore dhe historike, një histori që e lidh ngushtë dhe me vendin fqinjë përtej detit.
Më pas, të shoqëruar nga specialistët e AdZM-së së Shkodrës, gazetarët u ngjitën drejt Parkut Kombëtar të Thethit ku filmuan dhe fotografuan pamje nga natyra e bukur e këtij vendi.
Gazetarët italian do të vizitojnë disa pika turistike në mbarë Shqipërinë për të realizuar një dokumentar të plot për turizmin shqiptarë./ KultPlus.com
