Në këto ditë karantine, kur virusi Covid-19 është përhapur anembanë botës, qëndrimi brenda shtëpisë është mundësi e mirë për t’u rikthyer te leximi. Dhe kalimi i kohës duke lexuar libra është gjithmonë zgjedhje e mirë.

KultPlus-i vazhdon me rekomandimet për të gjithë juve që jeni të interesuar t’i rrekeni leximit dhe ta shfrytëzoni këtë kohë për t’i zgjeruar njohuritë tuaja.

Në këtë mbrëmje, po rekomandojmë romanin “Idioti” të autorit rus Fjodor Dostojevskit.

Idioti është një roman i shkruar nga shkrimtari Rus i shekullit XIX Fjodor Dostojevski. Ky roman ishte publikuar fillimisht në mënyrë episodike në revistën ruse Russkiy Vestnik (Lajmëtari Rus) gjatë viteve 1868–9.

Titulli i librit është një referencë ikonike për personazhin kryesor të librit, Princin Lev Nikollajeviç Mishkin, një djalë i ri të cilit mirësia, zemërgjerësia, dhe çiltërsia e tij e bëjnë atë të duket në sytë e personazheve tjerë si njeri me mungesë intelegjence dhe mprehtësije.

Dostojevski i ka vendosur vetës detyrën që nëpërmjet këtij personazhi të përshkruaj “njeriun e bukur me natyrë të mirë.” Romani shtjellon pasojat e vendosjes së një individi të tillë unik në qendër të konflikteve, dëshirave, pasioneve, dhe egoizmit të shoqërisë.

Xhozef Frenk e përshkruan Idiotin si “librin më personal të Dostojevskit nder veprat e tij më madhore, libër i cili mishëron bindjet e tij më të dashura, intime, dhe të shenjta”

Romani përfshin përshkrime nga telashet më të mëdha të Dostojevskit, si epilepsinë dhe njoftimin për ekzekutim (i cili më vonë doli të jetë i rrejshëm), dhe hulumton tematikat morale, filozofike dhe shpirtërore që rrjedhin nga ato telashe. Motivi i tij parësor për shkrimin e këtij romani ishte nënshtrimi i idealit të tij më të lartësuar, ai i dashurisë së vërtetë Krishtere, në shoqërinë Ruse të asaj kohe.

Metoda e tillë artistike e testimit të ndërgjegjshëm të idesë së tij thelbësore nënkuptonte që autori jo gjithmonë mund ta parashikonte se si tematika që ai e shkruante do të zhvillohej. Romani është strukturalisht i vështirë, dhe shumë kritik letrarë kanë komentuar mbi organizimin kaotik të veprës.

Sipas Geri Saul Morson, “Iditoti shkel çdo normë mirëpo prapë ia del të jetë madhështor.” Vetë Dostojevksi ishte i mendimit që eksperimenti i tij nuk ishte plotësisht i sukseshëm, mirëpo romani mbeti nga më të parapëlqyerit nga veprat e tij.

“Në rrugën time të jetës nuk kam hasur gra të shëmtuara. Unë rroj me mendimin se në çdo grua gjenden të fshehura shumë gjëra joshëse, dhe ato që i gjen te njëra, nuk i gjen të tjetra, vetëm se duhet që t’i zbulosh, ja kjo është e gjitha.

Kërkon talent! Se për mua shëmtaraqe nuk ka. Se vetëm fakti që ajo është femër, kjo është gjysma e të tërës.

Madje edhe lëneshat, në mesin e tyre ndonjëherë has thesare të tilla, që nuk i gjen te të tjerat, dhe vë duart në kokë, kur sheh që në këtë botë ka halldupë që nuk ua kanë pikasur hiret dhe i kanë lënë të plaken!”

– Fyodor Dostoyevsky, “Vëllezërit Karamazov” /KultPlus.com

Fyodor Dostoyevsky është njëri nga shkrimtarët më të famshëm të të gjitha kohërave që i ka takuar rrymës egzistencialiste. Këtu kemi zgjedhur një pjesë të shkurtër nga libri i tij “Vëllezërit Karamazov”, shkruan KultPlus.com

“Nuk ka asnjë dyshim që ndonjë i ri tjetër, natyrë e matur dhe e kujdesshme, ndonjë që i përmbajtur i shfaq ndjenjat e dashurisë dhe të adhurimit, një tjetër tip, që di të dashurojë jo marrëzisht, por vetëm aq sa duhet, një që di të bëjë punët me mendje në kokë, që e mat shtatë herë dhe e pret një herë, dhe tregohet kudo dhe në çdo gjë i arsyeshëm (e kjo nuk çmohet shumë), pra, një i ri i këtillë, për mendimin tim, do ta kishte shmangur atë që ndodhi me Alioshën.

Por, jua them unë, se ndonjëherë nderohesh më shumë kur i jepesh me gjithsej pasioneve rinore, qofshin ato edhe të paarsyeshme, por që vijnë si rrjedhojë e dashurisë së madhe, se sa kur nuk jepesh aspak.

Aq më keq, kur është fjala për moshën e re, kjo bëhet e papranueshme dhe nuk i zë dot besë atij njeriu, që në jetë udhëhiqet thjesht dhe vetëm nga arsyeja, nga të qenit esëll, duke e ulur kështu në maksimum çmimin.”

– Fyodor Dostoyevsky, “Vëllezërit Karamazov. /KultPlus.com

Njerëzit në përputhje me ligjet e natyrës, ndahen në përgjithësi në dy kategori: në të ulët (të zakonshëm), në lëndë që shërben për riprodhim të të tjerëve si ata vetë, dhe në njerëz me dhunti e talent, të zotë për të thënë fjalën e re në mjedisin ku jetojnë.

Nëndarjet janë të panumërta, veç shenjat dalluese të kategorive janë të theksuara.

Kategoria e parë janë njerëz me pikëpamje konservatore, të ngurta, këta rrojnë të nënshtruar dhe të bindur dhe u pëlqen të jenë të tillë, këtë destinacion kanë, asgjë poshtëruese në këtë mes nuk ka.

Kategoria e dytë e shkel ligjin, bënë shkatërrime apo ka prirje për të bërë, kjo varet nga rrethanat dhe zotësia e individit. Krimet e të tillëve kanë, sigurisht, karakter relativ; në të shumtën e herëve këta ngulmojnë përmes deklaratave gjithfarëshe në shkatërrimin e të tashmes në emër të më të mirës.

Dhe në qoftë se për hir të idesë këtij i duhet të ecë mbi kufomat e të tjerëve , në vetëdijen e tij, ky, për mendimin tim, mund t’ia lejojë vetes të çajë përpara qoftë edhe me gjakderdhje. Sigurisht, kjo varet nga lloji i idesë dhe përmasat e saj, kjo duhet të theksohet.

Në këtë kuptim kam shkruar për të drejtat e krimit. Sidoqoftë, asgjë shqetësuese këtu nuk ka: të zakonshmit kurrë nuk u’a njohin këtë të drejtë, i pushkatojnë, i varin, duke përmbushur kështu destinacionin e tyre konservator, ama brezat pasardhës i vënë të ekzekutuarit në piedestal dhe u përulen me nderim.

Kategoria e parë është zot i të sotmes, kategoria e dytë është zot i të ardhmes. Të parët ruajnë paqen dhe shumojnë njerëzimin, të dytët shtyjnë përpara botën, e përcjellin atë te qëllimi.

Si të parët, ashtu edhe të dytët kanë të drejtë të plotë për ekzistencë…

Autoritet e Kuwaitit kanë vendosur në listë të zezë rreth 1,000 libra në një festival të letërsisë, përfshirë edhe ‘Vëllezërit Karamazov’, tematika e së cilës është e vendosur në Rusinë e shekullit të 19, që trajton moralin, vullnetin e lirë dhe egzistencën e Zotit.

Dostojevski i është bashkuar një numri në rritje të shkrimtarëve që po përfshihen në trendin konzervativ të politika dhe shoqëri.

Ministria e Kuwaitit ka vënë në listë të zezë më shumë se 4,000 libra gjatë pesë viteve të fundit përshirë, Viktor Hygon dhe Gabriel García Márquez. /KultPlus.com