Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave (DPA) në bashkëpunim me Komunën e Kamenicës, ka çelur këndin më të ri arkivor në Kosovë. Pas Prishtinës, Podujevës, Ferizajt, Istogut, Vushtrrisë, Prizrenit, Rahovecit, Suharekës dhe Drenasit, shërbimi arkivor i DPA-së shtrihet edhe në Kamenicë, ku bashkombasit do mund të hulumtojnë dokumentet arkivore me të njëjtën procedurë dhe formë, si të ishin në Sallën e Studimit në Tiranë.
Në përurimin e këtij këndi morën pjesë drejtori i Përgjithshëm i Arkivave, Ardit Bido dhe kryetari i Komunës Kamenicë, Kadri Rahimaj. Në shpjegimin e hapave që duhen ndjekur për regjistrimin e studiuesve dhe për adresimin e kërkesave të tyre, Bido nënvizoi se falë Këndeve Arkivore të stacionuara në dhjetëra qytete, brenda dhe jashtë Shqipërisë, garantohet unifikimi dhe lehtësimi i qasjes ndaj trashëgimisë dokumentare të kombit.
Nëpërmjet këtyre hapësirave studimore të çelura kudo ku frymon shqiptaria, në Kosovë, në Maqedoni të Veriut, në Mal të Zi, në Greqi dhe pranë arbëreshëve në jug të Italisë, i është dhënë një hov i mëtejshëm kurbës së dokumenteve të shërbyera.
Prej nisjes së procesit të digjitalizimit në vitin 2019, DPA-ja përfaqëson aktualisht arkivin qendror më digjital në Europë me rreth 19 milionë dokumente të skanuara, të cilat prej shtatorit mund të aksesohen edhe përmes Sallës së Studimit Online nga shtëpia e çdo shqiptari.
Për të përftuar aksesin falas në materialet arkivore, hulumtuesi duhet të regjistrohet më parë në rrugë online në adresën katalogu.arkiva.gov.al, pa qenë e nevojshme të paraqitet në mjediset e Këndit Arkivor. Më pas, kërkesa e depozituar prej tij për hapjen e një llogarie, do të aprovohet brenda harkut kohor të një dite pune.
Ndërkohë, përmes postës elektronike aplikuesi do të pajiset me fjalëkalimin që i mundëson aksesimin e dosjeve të porositura, në ditën e përzgjedhur nga vetë ai. Këto materiale qëndrojnë të qasshme për pesë ditë pune, kohë gjatë të cilës studiuesi mund t’i konsultojë në Këndin Arkivor. /atsh/ KultPlus.com
Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave (DPA) paraqiti 5 botimet më të reja studimore, që trajtojnë tematika historike dhe të lëmit të arkivistikës.
Për vitin e dytë radhazi, në çeljen e siparit të Panairit Kombëtar të Librit, DPA-ja rikthehet pas një periudhe të gjatë mungese në funksionin e botueses, duke sjellë për libradashësit studime mbi periudha dhe figura të rëndësishme në historinë e vendit, si edhe mbi metodologjinë arkivore në hapësirën shqiptare.
Të pranishëm në këtë aktivitet ishin kreu i DPA-së, prof. asoc. dr. Ardit Bido, akademikë, anëtarë të Këshillit të Lartë të Arkivave (KLA), përfaqësues nga Arkivi Qendror Shtetëror (AQSH), të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë (ASH), si dhe arkivistë e studiues të fushave përkatëse.
Në fjalën e tij përshëndetëse, Bido, i cili moderoi edhe diskutimin në tryezën e rrumbullakët, nënvizoi se këto botime japin një kontribut në historiografinë shqiptare, duke vlerësuar në veçanti bashkëpunimin e DPA-së me Agjencinë Shtetërore të Arkivave të Kosovës (ASHAK) në përgatitjen e revistës arkivore të përvitshme.
“Ne financojmë botime që janë në suazën e përmbledhjeve të dokumenteve arkivore, të monografive, të revistës së Arkivave Shqiptare, si edhe të kolanës së botimeve të udhërrëfyesve, që shpresojmë ta hapim vitin tjetër. Janë katër botime të rëndësishme sa i përket historiografisë shqiptare. Unë do flas shkurtimisht për botimin e pestë, për revistën Arkivat Shqiptare. Kjo revistë është e përbashkët e Drejtorisë së Përgjithshme të Arkivave dhe e Agjencisë Shtetërore të Arkivave të Kosovës (ASHAK), ku përmblidhen kumtesa dhe studime të fushës së arkivistikës. Është vendimarrje e vështirë sepse janë shumë të paktë ata që kryejnë një hulumtim mbi arkivistikën. Kjo sinergji që kemi me ASHAK-un dhe me Institutin e Trashëgimisë Kulturore dhe Shpirtërore të Shqiptarëve në Shkup, na ka mundësuar që të kemi të rejat e fundit të shkencës së arkivistikës kudo në rajon, në mënyrë që jo vetëm të avancojmë, por edhe të unifikojmë standartet. Revista është produkt i Konferencave Mbarëkombëtare të Arkivistikës. Kemi qenë në Tiranë, në Prishtinë, në Shkup, në Sarandë, në Tuz, në Boletin dhe në Manastir, me arkivistë nga Shqipëria, nga Kosova, nga Maqedonia e Veriut dhe nga Mali i Zi. Revista ‘Arkivat Shqiptare’ ka krijuar traditën e vet, është viti i 59-të i botimit të saj”, u shpreh Bido.
Katër prej botimeve të publikuara rishtas vijnë në trajtën e punimeve monografike ose të përmbledhjeve të dokumenteve rreth personaliteteve dhe zhvillimeve historike. Mes tyre, bën pjesë edhe një udhëzues rreth tematikës së gjerë të punës kërkimore në arkiv. Në diskutimin e hapur të mbajtur në Sallën Ovale të Pallatit të Kongreseve, dr. Endrit Musaj, Myrteza Sharra, Vera Lushaj dhe bashkëstudiuesit Armando Boçe dhe Arbër Bilbili, referuan përkatësisht mbi botimet e titulluara:
“Manual tekniko-praktik për dokumentet dhe arkivat në Shqipëri”, “Musine Kokalari në dokumentet arkivore (Përmbledhje dokumentesh)”, “Dokumente të reja arkivore për Bajram Currin” dhe “Dokumente mbi marrëdhëniet e PPSH me partitë dhe lëvizjet marksiste-leniniste jashtë kampit socialist (Përmbledhje dokumentesh)”.
“Është libri më i plotë për arkivistikën bazuar në përvojën kombëtare dhe ndërkombëtare. Jep informacione, metoda teorike dhe praktike për arkivistët, për krijuesit dhe për përdoruesit e dokumentave”, tha dr. Musaj mbi botimin e përgatitur nga dr. Ivan Loli.
Studiuesi Bilbili shpjegoi se “Dokumente mbi marrëdhëniet e PPSH me partitë dhe lëvizjet marksiste-leniniste jashtë kampit socialist (Përmbledhje dokumentesh)”, përqendrohet në raportet politike të Shqipërisë komuniste me dy shtete europiane. “Ky vëllim përfshin dokumente mbi raportet reciproke me grupet, me veprimtarët dhe në ndonjë rast edhe me individë marksistë-leninistë nga Spanja dhe Italia të Partisë së Punës së Shqipërisë. Ashtu si në vëllimin e parë, janë përzgjedhur dy shtete europiane, kjo për vetë rëndësinë dhe vështirësinë që paraqisnin marrëdhëniet me grupet politike në këtë kontinent”, shpjegoi studiuesi Biblili.
Për të shtatin vit, bashkëpunimi mes DPA-së dhe Agjencisë Shtetërore të Arkivave të Kosovës (ASHAK) kurorëzohet me botimin e numrit të radhës së revistës “Arkivat Shqiptare”. Ky publikim, që është i vetmi në fushën e arkivave në mbarë trojet shqiptare, përmbledh punimet periodike të studiuesve dhe të arkivistëve në mbarë trojet shqiptare, të prezantuara në Konferencat Mbarëkombëtare të Arkivistikës. Kjo revistë i mundëson çdo arkivisti apo të interesuari që të thellohet në disiplinën e arkivistikës, si shkencë të mëvetësishme nga historia apo nga shkencat e tjera të përafërta.
Botimet e prezantuara së fundmi, vijnë në përgjigje të thirrjes periodike të DPA-së adresuar çdo të interesuari të bashkësisë shkencore, për të përgatitur studime mbi një larmi temash në rrafshe të ndryshme të veprimtarisë publike. Këto botime, së bashku me të tjera publikime të mëparshme të DPA-së me tematika të rëndësishme historike, do të gjenden në stendën e Akademisë së Shkencave të Shqipërisë (ASH), deri në mbyllje të panarit, ditën e diel, më datë 19 nëntor./atsh/KultPlus.com
Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave përkujtoi sot një nga ngjarjet që shenjuan Shqipërinë postkomuniste, eksodin drejt Italisë.
Më 6 mars të vitit 1991, më shumë se 3,000 mijë shtetas lanë Shqipërinë dhe hipën në bordin e anijes “Tirana” për t’u nisur drejt fqinjit, përtej Adriatikut.
Me gremisjen e diktaturës, të motivuar nga liria e rifituar, bashkëatdhetarët u drejtuan në kërkim të botës së ëndërruar prej kuadrit të ekranit të televizorit, për të siguruar mirëqënien e munguar. Ikjet gjatë javës së parë të marsit të vitit 1991 qenë të përmasave tejet të mëdha, aq sa kjo ndodhi u konsiderua si analoge me eksodin biblik.
Gjithashtu, braktisja masive e vendit, mobilizoi elitën politike të kohës për të marrë masat e nevojshme për parandalimin e fluksit emigrator.
Në dokumentin që DPA ka publikuar, paraqiten fragmente të procesverbalit të mbledhjes së Këshillit të Ministrave, të zhvilluar nën drejtimin e kreut të këtij organi, Fatos Nano, më datë 06.03.1991 dhe me objekt shqyrtimi “situatën në portin e Durrësit”./ atsh / KultPlus.com
Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave (DPA) ka çelur këndin më të ri arkivor, në Selanik në përmbajtje të zotimit për të ofruar mundësi të njëjta hulumtimi në dokumente arkivore. Këtej e tutje, falë bashkëpunimit mes DPA-së dhe komunitetit lokal të Selanikut, bashkëkombasit e atjeshëm do mund t’u qasen materialeve historike, sikurse të ishin të pranishëm në sallën e studimit në Tiranë.
Inaugurimi i këndit arkivor dhe prezantimi i platformës online u kryen nga kreu i DPA-së, Prof. Asoc. Dr. Ardit Bido. Mes zyrtarëve lokalë qenë të pranishëm kreu i komunitetit bashkëpunues, Dr. Luan Zyka, anëtarë të këtij komuniteti dhe përfaqësues të Konsullatës së Përgjithshme të Republikës së Shqipërisë në Selanik.
Në fjalën e tij për mediet, Bido u shpreh se përmes Këndit Arkivor të porsainauguruar, synohet të lehtësohet qasja në dokumentacion.
“Hapim në Selanik një sallë studimi, siç kemi bërë në të gjitha qytetet kryesore të Shqipërisë, të Kosovës, të Maqedonisë së Veriut, në komunat arbëreshe në Italinë e Jugut, në Hania, në mënyrë që çdokush që ka interes studimor në Arkivin e shtetit shqiptar, të mos ketë nevojë as të paguajë përmes shërbimit online, as të detyrohet që të vijë në Tiranë, por përmes kësaj Salle të mundet të aksesojë lirisht dokumentacionin arkivor, njësoj sikur të ishte në Tiranë. Ne prej vitesh kemi ngritur një Sallë Studimi të konceptuar si platformë elektronike të vendosur në një hapësirë fizike, që mundëson zhvendosjen virtuale të kësaj platforme kudo ku frymon shqiptaria”, tha Bido.
Ndërkaq, Zyka e vlerësoi nismën e DPA-së si origjinale dhe të dobishme për shfrytëzimin e pasurisë dokumentare kombëtare.
“Marrëveshja përbën përhapjen virtuale të shqiptarisë përtej kufijve shtetërorë. I falënderoj për këtë nismë. Është diçka origjinale. Është një lidhje e faktorit shqiptar në të gjithë botën. Gjithashtu, ka edhe rëndësi praktike sepse në Selanik, përveçse ka një numër shumë të madh shqiptarësh, ka edhe një numër shumë të madh studentësh e studiuesish, që jam i bindur se do të përdorin Këndin Arkivor, si pjesë e DPA-së, për t’u lidhur me thesarin e kujtesës së kombit shqiptar”, u shpreh Zyka.
Prej këtyre këndesh arkivore, çdo studiues merr shërbim ekuivalent, pavarësisht vendndodhjes, duke evokuar kështu unitetin e kombit. Për të përftuar qasjen falas në materialet arkivore, hulumtuesi duhet të regjistrohet më parë në rrugë online në adresën katalogu.arkiva.gov.al, pa qenë e nevojshme të paraqitet në mjediset e Këndit Arkivor.
Më pas, kërkesa e depozituar prej tij për hapjen e një llogarie, do të aprovohet brenda harkut kohore të një dite pune. Ndërkohë, përmes postës elektronike aplikuesi do të pajiset me fjalëkalimin që i mundëson aksesimin e dosjeve të porositura, në ditën e përzgjedhur nga vetë ai. Këto materiale qëndrojnë të qasshme për pesë ditë pune, kohë gjatë të cilës studiuesi mund t’i konsultojë në këndin arkivor.
Kjo nismë e DPA-së ka trajtë mbarëkombëtare dhe është shtrirë deri më tani në dhjetëra qytete, brenda dhe jashtë Shqipërisë. Këndi arkivor i Selanikut është i dyti në radhë në territorin e Greqisë, pas hapësirës studimore të çelur në Hania, në shkurt të këtij viti./atsh/ KultPlus.com
Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave, kujton se 102 vjet më parë, më 3 gusht të vitit 1920, gratë shqiptare u organizuan për të ndihmuar në luftë për Atdhe.
Më 3 gusht 1920, u krijua në Shkodër, “Komiteti i Zojavet ‘Grueja Shqyptare‘ për ndihma bamirësie”. Synimi kryesor i Komitetit ishte mbështetja në mjete financiare dhe sende të ushtrisë shqiptare që ndodhej në front të luftës (bëhet fjalë konkretisht për përpjekjet mes ushtrisë shqiptare dhe asaj jugosllave, në Koplik)
Neni 2 i statutit të këtij komiteti, i dedikohet ndihmës për familjet e dëmtuara prej luftës. Pjesëtare e këtij Komiteti mund të ishte çdo vajzë e grua që dëshironte të kontribuonte vullnetarisht, në përputhje me Statutin e Komitetit. Kryetare nderi u caktua zoja e Hysen beg Bushatit, kryetare u zgjodh Shaqe Çoba, nënkryetare Age Koka, sekretare Paulina Leka, arkëtare Albina Ashiku e të tjera zonja shkodrane nënshkruan si anëtare dhe këshilltare.
Ky Komitet, veç përmasës së vet të bamirësisë, shpërfaq qartazi dhe një element tjetër të veprimtarisë shoqërore të nisur dhe të mbështetur nga vajzat dhe gratë në Shqipëri: shërben si piketë orientuese e lëvizjeve feministe që filluan të vepronin menjëherë pas organizimit shtetëror të Shqipërisë (Lushnje, janar 1920). Ngjarje të tilla me peshë historike do të përkujtohen përherë nga populli ynë -thuhet në postimin e Drejtorisë së Përgjithshme të Arkivave. / atsh / KultPlus.com
