Shumë njerëz ka qethur berberi në jetën e gjatë Atje në floktoren e kthesës së rrugës “Naimi”, Shumë vdiqën fatmirë a të ngratë, Shumë u vranë, u burgosën dhe jetën u mori mërgimi.
Qethi djaj e fisnikë e kusarë dhe mjaft deputetë, Dijetarë e memurë, kapterë e plot gjeneralë, Presidentë të shkuar e të ardhshëm, dramaturgë e poetë, Kardiologë e xherahë e dentistë që shkulin dhëmbë e dhëmballë.
Ah, nga gjithë mullarët me koka, ç’na mbetën! Po të bënte berberi një album nga kokët e qethura, Sigurisht, do t’i hapej një nam i madh tërë jetën Si poetit të shquar në librin me vjersha të zgjedhura:
“Ja, ky flok i takonte filan presidenti, Filan presidenti që vdiq, a mbaroi i burgosur. Këto balluke i mbante kusari i madh i qytetit, Ndërsa ato më tutje i kishte një pusht i brengosur”.
Kështu do lexonim të zgjedhurat flokë si libër Nga vetitë e prodhimit të leshit në kokat shqiptare. Lere, lere! Berberi vërtet do bënte një Bibël, Po të kishte në kokën e tij dy-tri pare.
Një vit më parë, Sadije Agolli, bashkëshortja, lexuesja e parë, redaktorja edhe shoqja besnike e ditëve të vështira të Dritëro Agollit, tregoi për punën që ishte duke bërë për botimin e një libri me kujtime.
Në këto ditë libri me kujtime nga miq, kolegë edhe të njohur gjatë karrierës letrare të Agollit ka marrë jetë, nën titullin, “Ky është Dritëroi im”. Në një promovim modest në Bibliotekën e Paqes Globale artistët Bujar Asqeriu dhe Kilt Roshi rrëfyen njohjen e tyre me shkrimtarin, jo vetëm në letërsi, por edhe si skenarist në kinematografi.
“Kam pas fatin që ta takoj nga afër, ti jap dorën edhe të përqafohem me të. Në një aktivitet i kisha dhuruar një kasetë me poezi të Ali Asllanit. Prej tij pashë, se të mëdhenjtë flasin mirë për të mëdhenjtë. Dritëroi kishte dashuri për njerëzit, për tokën, për çdo gjë, edhe gjatë gjithë krijimtarisë së tij, përcolli këtë dashuri, prandaj edhe njerëzit i ishin mirënjohës”, tregon aktori Bujar Asqeriu, i cili ka luajt në filmin me skenar të Agollit, “Njeriu i mirë” rolin e Telos.
“Filmin e parë e kam luajt tek “I teti në bronx”me skenar të Agollit edhe regji të Viktor Gjikës. Sa kohë ndenja unë në sheshxhirim, ai nuk u shkëput asnjë sekondë nga grupi i xhirimit. Jo për të bërë vrenjtje, por thjesht për të ndihmuar njerëzit. Ishte një skenar i politizuar, por me ndërhyrjet që bënte ai, filmi u shkarkua në këtë drejtim”, rrëfen Roshi.
Misioni Diplomatik për Paqe edhe Prosperitet në mbyllje të aktivitetit ndau titullin e lartë Misionar i Paqes Globale si dhe “Ambasadori i Artë Richard Holbrooke” (Golden Ambassador Richard Holbrooke) (pas vdekjes), të cilën profesor Fatos Klosi ia dorëzoi artistes Marjana Kondi, për shkak se familjarët e Agollit në këto ditë të vështira për shkak të COVID 19 gjenden në Vlorë. /Shqiptarja.com/ KultPlus.com
Vajta në Stamboll të bëj pazar, për kujtim të ble një vazo balte: – Paqe dhe selam, usta poçar, Vazon më të mirë po e pate Paqe dhe selam, usta poçar!
Vazoja nga dora shkau e ra Dhe m’u bë njëzet e pesë copë, Më erdhi rrotull deti Marmara Dhe m’u hap dyqani turk si gropë, Më erdhi rrotull deti Marmara.
Pa më shau poçari keq turqisht, Unë e shava shqip e mend i rashë; Për çudi poçari nuk u ligsht, Veç dy lot në sytë e kuq i pashë, Për çudi poçari nuk u ligsht!
Mos u çmend ky turk, ky musliman? Unë e shaj, ai me duar në qafë! Poçe tjeter mori në dyqan Dhe më tha: ‘ Më shaj, për besë, prapë!’ Poçe tjetër mori në dyqan.
Psheretiu si unë: ‘ Jam shqiptar, Shqip, vëlla, ti shamë dhe një herë, Fjala shqipe s’blihet në pazar, Në dyqan ka vjet që s’e kam ndjerë, Fjala shqipe s’blihet në pazar!’
Ikën nga dyqani burra e gra, Unë e një poçar e tjetër s’kishte, Vazot frynte deti Marmara, Vazove poçari shqip u fliste, Vazot mbushte deti Marmara.
Kam dashur t’i gjeja dhe nipit tim të vogël një nuse Andej nga Kosova në fshatrat e thella, Po kjo ka qenë një ëndërr pas zjarrit me flakë të kuqe Si valë e flamurit tek shpella.
Ka qenë vërtet një ëndërr në viset e mia me gurra, Ku Rrjedhin ujrat, por unë etjen e verës zor se e shuaj. Kam dashur nusen e nipit të mos e marr me vetura, po veç si qëmoti me kuaj.
Një muaj të tërë le të zgjaste udhëtimi me kalë, Me pluhur mbi velo të vinte nusja e nipit tek unë, me dorën time t’ia shkundja duvakun palë mbi palë Atje tek oxhaku, ku kafja në xhezve bën shkumbë.
Dhe s’kishte gjë, le të binte pluhur i udhës së largët Në vatrën time të vjetër sa përralla, Po kjo nuk ndodhi mes botës së ligë e të varfër, Ku rron ky fisi i ynë i ndarë në dysh plot andrralla,
Ku s’merr dot një nuse për nip a për djalë, Se fisin e ndanë kufiri me dy pasaporta; Këto pasaporta s’te lënë të marrësh nuse me kalë, As me vetura, as me trena dhe as me aviona ndofta…
Kam ëndërruar t’i gjeja një nuse tim nipi të dashur Në fshatarat e thella andej nga Kosova, Se s’desha të shkoja në tjetren botë me buzë të plasur, Ta shuaja etjen e mallit për aq sa të rroja.
Në korrik të vitit 1965, ata u lidhën në martesë. Më në fund ‘e kandisi’ta merrte në shtëpi shkodranen. Vetëm 10 ditë përpara dasme, Dritëro Agolli i shkruan të dashurës së zemrës.
Letra:
E dashur Sadije! Sa u ktheva nga Korça. S’më besohet se kanë mbetur edhe 10 ditë gjer në dasmë. Unë këtej kam bërë të gjitha përpjekjet që të kalojmë mirë verën. Mua më dhanë një herë një fletë kampi për në Pogradec, po duhet të niseshim më datë 24 qershor, d.m.th. sot. Natyrisht që ishte një gjë që s’bëhej. Atëherë shokë e miq ndërhynë dhe ne do të shkojmë në Durrës më 9 korrik në shtëpinë e pushimit ose të Kryeministrisë, ose të Oficerëve.
Ti duhet të marrësh një vërtetim nga qendra jote e punës që je në punë. Bëje gati, se vij e marr të shtunën. Unë do vij të të marr me maqinë angazhe e vishu si të duash e si të jetë më mirë. Ti kujton se unë nuk kam qejf që ti të vishesh me të bardha? Këtë radhë më ka marrë malli shumë për ty. Po ti e ke patur fajin pasi nuk donje të të vinja unë në Shkodër meqë kishin mbetur kaq pak ditë nga martesa! Gjepura! Të shtunën do vi e ti do më presësh. Mbarove shkollën? Xhelali a erdhi? Unë jam i bindur që ty plazhi do të të pëlqejë. Në njëzetedy ditë apo një muaj do të bëhesh korb e zezë. Vetëm duhet të ruash lëkurën e hundës se mos mbetesh me lëkurë të ngrënë në hundë, dhe ti e di sa rëndësi ka hunda, sidomos për seksin e bukur! O hundë, e bekuar! Kam shkruar një cikël me vjersha për fëmijë dhe nesër botohet në “Mësuesi”.
Vjersha të tilla ti kurrë nuk ke lexuar. Për herë të parë shkruaj për fëmijë, siç duket, ti së shpejti do na skalitësh ndonjë azuratino! Tani në prag të dasmës ti nuk shkruan. Nuk vete në postë, siç mendoj unë. Kush e di sa e hutuar dhe e emocionuar je! Edhe unë i emocionuar jam, po meqë jam aq i afërt me ty dhe të njoh aq mirë, nuk më duket e çuditshme dita e dasmës.
Të dua shumë, shumë. Të puth fort Yti Dritëro 24.VI.1965 /KultPlus.com
“Gabimi i një doktori varroset në tokë. Gabimi i një arkitekti bie në tokë, kurse gabimi i një mësuesi ecën nëpër tokë”.
“Vetëm gjuha e muzikës, verës dhe dashurisë nuk ka nevojë të përkthehet”.
“Nëse njeriu nuk ndjen as kënaqësi, as dhimbje; nëse nuk ndjen as gaz, as hidhërim, as shpresë, një gjë po jua them me ndershmëri dhe bindje, lëreni të vdesë”.
“Ka fjalë që qajnë dhe lotë që flasin”.
“Për të gjetur miqësinë e vërtetë kapërcehet lumi, për të gjetur dashurinë e vërtetë deti”.
“U zumë të dy aq shumë për punën Dhe s’flasim dhe s’vemë e s’vijmë! Eh, budalla! Edhe dhëmbët zihen me gjuhën, Zihen dhe bashkë rrinë”.
“Dashuria është një libër që e lexojnë të gjithë, por të paktë janë ata që arrijnë deri në faqen e fundit”.
“Duaje gruan edhe me gabime, ashtu siç do një libër të bukur edhe me gabime shtypi”.
“Dashuria nuk i dhuron, por i jep të gjitha. Ndofta kjo mund të mos jetë e përjetshme, por i përjetshëm mbetet çasti”.
“E vërtetë e pabesueshme E mbajta në krah tërë ditën Edhe zemër i dhashë: ‘Mbahu!’ Të nesërmen ne fshat kur arritëm, U tha te tjerëve: ‘Më rrahu!’”
“Jeta është e vështirë . Po vdekja ? Kur do të kthehet ndonjëri të na tregojë?”. /KultPlus.com
-Gabimi i një doktori varroset në tokë. Gabimi i një arkitekti bie në tokë, kurse gabimi i një mësuesi ecën nëpër tokë.
-Vetëm gjuha e muzikës, verës dhe dashurisë nuk ka nevojë të përkthehet.
-Nëse njeriu nuk ndjen as kënaqësi, as dhimbje; nëse nuk ndjen as gaz, as hidhërim, as shpresë, një gjë po jua them me ndershmëri dhe bindje, lëreni të vdesë.
-Ka fjalë që qajnë dhe lotë që flasin.
-Për të gjetur miqësinë e vërtetë kapërcehet lumi, për të gjetur dashurinë e vërtetë deti.
-U zumë të dy aq shumë për punën Dhe s’flasim dhe s’vemë e s’vijmë! Eh, budalla! Edhe dhëmbët zihen me gjuhën, Zihen dhe bashkë rrinë.
-Dashuria është një libër që e lexojnë të gjithë, por të paktë janë ata që arrijnë deri në faqen e fundit.
-Duaje gruan edhe me gabime, ashtu siç do një libër të bukur edhe me gabime shtypi.
-Dashuria nuk i dhuron, por i jep të gjitha. Ndofta kjo mund të mos jetë e përjetshme, por i përjetshëm mbetet çasti.
-E vërtetë e pabesueshme E mbajta në krah tërë ditën Edhe zemër i dhashë: ‘Mbahu!’ Të nesërmen ne fshat kur arritëm, U tha te tjerëve: ‘Më rrahu!
-Jeta është e vështirë . Po vdekja ? Kur do të kthehet ndonjëri të na tregojë?. / KultPlus.com
“Gabimi i një doktori varroset në tokë. Gabimi i një arkitekti bie në tokë, kurse gabimi i një mësuesi ecën nëpër tokë”.
“Vetëm gjuha e muzikës, verës dhe dashurisë nuk ka nevojë të përkthehet”.
“Nëse njeriu nuk ndjen as kënaqësi, as dhimbje; nëse nuk ndjen as gaz, as hidhërim, as shpresë, një gjë po jua them me ndershmëri dhe bindje, lëreni të vdesë”.
“Ka fjalë që qajnë dhe lotë që flasin”.
“Për të gjetur miqësinë e vërtetë kapërcehet lumi, për të gjetur dashurinë e vërtetë deti”.
“U zumë të dy aq shumë për punën Dhe s’flasim dhe s’vemë e s’vijmë! Eh, budalla! Edhe dhëmbët zihen me gjuhën, Zihen dhe bashkë rrinë”.
“Dashuria është një libër që e lexojnë të gjithë, por të paktë janë ata që arrijnë deri në faqen e fundit”.
“Duaje gruan edhe me gabime, ashtu siç do një libër të bukur edhe me gabime shtypi”.
“Dashuria nuk i dhuron, por i jep të gjitha. Ndofta kjo mund të mos jetë e përjetshme, por i përjetshëm mbetet çasti”.
“E vërtetë e pabesueshme E mbajta në krah tërë ditën Edhe zemër i dhashë: ‘Mbahu!’ Të nesërmen ne fshat kur arritëm, U tha te tjerëve: ‘Më rrahu!’”
“Jeta është e vështirë . Po vdekja ? Kur do të kthehet ndonjëri të na tregojë?”. / KultPlus.com
Shkrimtari, poeti dhe politikani shqiptar, Dritëro Agolli, ndërroi jetë më 3 shkurt të 2017, në moshën 85-vjeçare.
Agolli vuante prej
kohësh nga një sëmundje në mushkëri, ndërsa nuk e kishte ndarë asnjëherë
cigaren nga dora.
Veprat e autorit të
madh shqiptar, që u lind më 13 tetor 1931 në Menkulas të Devollit, u përkthyen
edhe në shumë gjuhë të huaja.
I paharrueshëm është
edhe romani “Shkëlqimi dhe rënia e shokut Zylo”, që flet për burokratin servil
Zylo Kamberi, i cili falë Agollit u bë subjekt filmash dhe këngësh.
Vepra e fundit e tij
ishte libri me poezi “Prit edhe pak”, të cilin ia kushtoi bashkëshortes Sadies.
Përveç krijimtarisë artistike, Agolli u mor edhe me politikë, duke qenë një nga themeluesit dhe më pas deputet i Partisë Socialiste. / KultPlus.com
Sot ju sjellim një nga thëniet e poetit, prozatorit, publicistit dhe politikanit shqiptar, Dritëro Agolli.
Për nga gjinitë, krijimtaria e Dritëro Agollit është e larmishme. Në vjershat dhe poemat e Dritëro Agollit gjejnë shprehje mendimet dhe ndjenjat e njeriut të ri, patriotizmi dhe besnikëria ndaj idealeve revolucionare, cilësitë e tij morale në jetë dhe në punë.
Frazeologjia e pasur popullore dhe filozofia jetësore e bëjnë përgjithësisht tërë veprën letrare të Agollit sot për sot ndër më të lexuarën. / KultPlus.com
Sa pak këndojmë për gratë tona!
Për gratë
E bukura e të mira,
Që na përkëdhelin me duar të njoma
Kur kthehemi nga rrugë të vështira.
Gabohemi shumë,
Kur flasim e grijmë
Rreth gotës me birrë,
Rreth gotës me verë,
Se gratë tona e humbën freskinë
Se ishin të këndshme njëherë…
Jo, jo, s’humbet hijeshia e tyre, Mjafton të qëndrojnë pak në pasqyrë Dhe të duken prapë të njoma. E si të mos këndojmë, Poetë, Për ato që kanë ditur në jetë Të lindin kreshnikë e peri, Jo në maternitet e në shtëpi Po edhe në korie e në arë, Duke prerë dru E duke hedhur farë?!
Ky dimër do ketë shira dhe erëra shumë, Këtë e ndiej se kockat më dhëmbin ; Do të ketë breshër , dëborë e furtunë, Të gjitha këto do na çmëndin !
Ndaj mendja më shkon në shtëpinë, Strehën e nënës së ngratë; S’ia ndreqa dot në verë çatinë, S’më dilnin paratë.
Tani çatia e vjetër do rrjedhë Dhe trualli do bëhet lara-lara nga pellgjet ; Nëna supit batanien e grisur do hedhë Dhe si guriçkë në qoshen e thatë do dergjet .
Megjithatë nga andej s’do t’i iket, Le ta mërzisin pikat në truallin e lagur; Si një kandil gjer në vajin e fundit do digjet Nën strehën që bashkë me të është plakur. / KultPlus.com
“Gabimi i një doktori varroset në tokë. Gabimi i një arkitekti bie në tokë, kurse gabimi i një mësuesi ecën nëpër tokë”.
“Vetëm gjuha e muzikës, verës dhe dashurisë nuk ka nevojë të përkthehet”.
“Nëse njeriu nuk ndjen as kënaqësi, as dhimbje; nëse nuk ndjen as gaz, as hidhërim, as shpresë, një gjë po jua them me ndershmëri dhe bindje, lëreni të vdesë”.
“Ka fjalë që qajnë dhe lotë që flasin”.
“Për të gjetur miqësinë e vërtetë kapërcehet lumi, për të gjetur dashurinë e vërtetë deti”.
“U zumë të dy aq shumë për punën Dhe s’flasim dhe s’vemë e s’vijmë! Eh, budalla! Edhe dhëmbët zihen me gjuhën, Zihen dhe bashkë rrinë”.
“Dashuria është një libër që e lexojnë të gjithë, por të paktë janë ata që arrijnë deri në faqen e fundit”.
“Duaje gruan edhe me gabime, ashtu siç do një libër të bukur edhe me gabime shtypi”.
“Dashuria nuk i dhuron, por i jep të gjitha. Ndofta kjo mund të mos jetë e përjetshme, por i përjetshëm mbetet çasti”.
“E vërtetë e pabesueshme E mbajta në krah tërë ditën Edhe zemër i dhashë: ‘Mbahu!’ Të nesërmen ne fshat kur arritëm, U tha te tjerëve: ‘Më rrahu!’”
“Jeta është e vështirë . Po vdekja ? Kur do të kthehet ndonjëri të na tregojë?”. / KultPlus.com
“Me gruan janë bërë aq krahasime sa do të ishte guxim prej kokëkrisuri të kërkoje krahasime të reja. Në krahasime gruaja është hyjnizuar dhe ironizuar, është idealizuar dhe martirizuar, është filozofuar dhe vulgarizuar.
Megjithatë, krahasimet më të mira, që i shkojnë fisnikërisë së saj janë hyjnizueset. Për mua gruaja është një krijesë me rrobe të endura prej bari, uji dhe ere. Me rrobet e barit ajo na deh, me rrobet e ujit ajo na nxit drejt pastërtisë dhe me rroben e erës na rrëmben e na shpie në gjithësinë e ëndrrave, duke na shkëputur për një çast nga bota e mjeruar e sendeve.
Kjo krijesë përherë na afron e përherë na largon; përherë shkojmë drejt saj edhe duke qenë fizikisht me të. Nuk është punë bashkimi trupash. Trupi është gjëja më e lehtë që mund të të japë gruaja. Është diçka tejet misterioze, që nuk ta jep aq lehtë ose nuk ta fal fare!… Tek kjo fshehtësi qëndron edhe e mahnitëshmja e pakuptuar.” Filozofia.Al / KultPlus.com
(E bija, Elona Agolli bën publike disa nga dorëshkrimet e biografisë së shkrimtarit, të lëna në sirtar)
Disa pjesëza të zgjedhura nga rrëfimet e shkrimtarit të madh Dritëro Agolli, na zbulojnë pothuajse çdo skutë të panjohur të jetës së tij. Janë rrëfime intime të ngjarjeve të ndodhura brenda familjes, të cilat pas ikjes së tij nga jeta, duket se marrin një vlerë të veçantë. Kujtimet e fundit, të lëna në dorëshkrim, që nisin që nga fëmijëria e shkrimtarit, i zbulon vetë e bija Elona Agolli, duke na rrëfyer letrat me shkrim dore.
Dora e Dritëro Agollit nuk rreshti së shkruari deri ditën e fundit, edhe pse kishte nisur të dridhej prej gjendjes jo të mirë shëndetësore. Shkrimtari i madh, ndërroi jetë më 3 shkurt të vitit 2017, por edhe tre vjet nga mungesa e tij dorëshkrimet e panjohura na japin një shenjë të veçantë komunikimi. Hera-herës ato janë plotësimi i intervistave të pamundura, ose i fjalëve që s’e kanë gjetur kohën e duhur për t’u thënë.
Sot, kjo prekje magjike me dorëshkrimet ende të pabotuara të Dritëro Agollit sjell në sytë tanë disa anë të panjohura të origjinës së familjes së tij në Menkulas të Korçës. Dritëro Agolli rrëfen për ditën e lindjes së tij, e cila është e pamundur të shkëputet nga plagët e dy luftërave botërore, të cilat lanë gjurmë edhe në pragun e shtëpisë së tij.
Në këto pjesë të përzgjedhura, zbulohet se jeta e shkrimtarit, që nga lindja e tij është e lidhur pazgjishmërisht edhe me fatet dhe historinë e vendit.
Në një pjesë të dorëshkrimeve, të cilat Elona Agolli i titullon “Pjesëza nga rrëfimet e Dritëroit për baba Rizain dhe gjyshen e tij”, ja çfarë ka shkruar shkrimtari:
“Im atë ka qenë njeri i rëndë, i zymtë dhe mbi të gjitha inatçi i madh. Ai rrallë tregonte për jetën e vet. Edhe kur matej të thoshte ndonjë gjë , i binte shkurt:” isha edhe unë atje; kishte shumë; u ndez dyfek; u vranë; ikëm”.Vetëm gjyshja i tregonte ngjarjet gjatë. Por edhe asaj nuk mund t’i besoje , pasi ngjarjeve të vërteta u jepte formën e përrallave. Fjala vjen, unë nuk besoj se tim ati grekërit ia kishin vënë kokën në kërcu dhe donin t’ia prisnin. Duke patur nga një anë fakte të pakta të vërteta nga im atë dhe nga ana tjetër fakte të shumta imagjinare nga gjyshja, unë jam kursyer në përshkrimin e kësaj copëze jete të tim eti. Po gjyshja ishte e çuditshme. Kur unë i thosha se ç’trim paskësh qenë im atë , kur atë e kishin zënë grekërit në gjumë, ajo përgjigjej:Epo luani fle , se s’ka frikë . Ke parë ndonjë lepur që të flejë? Lepurin asnjëherë nuk e zënë në gjumë. Lepuri nuk fle , se ka frikë. Edhe ti pse djersin, kur fle? Djersin se ke frikë. Ai që nuk ka frikë, fle dhe nuk djersin. Rizai, nuk është nga ata burra që djersijnë në gjumë, ai djersin në ugar, atje në tokë dhe nuk djersin në një çarçaf të bardhë.
Ishte e çuditshme gjyshja ime. Ajo çdo gjë e kthente përmbys , edhe të keqen , edhe të mirën. Ajo edhe kur dëgjonte ndonjë që ankohej nga sëmundja, thoshte me duart lart nga qielli :” O , Haxhi Bektash Veliu, mirë që nuk më dhemb asgjë në trup , se po të më dhembte , as ty nuk do të të besoja!”
***
Dihet se historinë e emrit dhe të lindjes së tij, shkrimtari i ka treguar edhe kur ishte gjallë në mënyrë të përgjithshme, ndërsa në vitet e fundit të jetës, duket se ai kishte vendosur ta shkruante edhe më të plotë biografinë e tij. Ja si e rrëfen ditën e lindjes në dy dorëshkrimet të radhitura si më poshtë:
“Tregojnë se linda afër mëngjesit, të martën më 13 tetor të vitit që zura në ngoje pak më lart (1931). Po të kisha qenë i biri ndonjë tregtari të pasur të Korçës, lindja ime do të ishte shënuar në faqet e ndonjë gazete të qytetit. Por në shtëpinë tonë, në fshatin Menkulas ka qenë një fletore e trashë me kapakë lëkure, ku shënoheshin emrat e atyre që lindnin dhe atyre që vdisnin. Atje ishte dhe emri im. Më vjen keq që kjo fletore humbi në kohën e Luftës së Dytë Botërore, pasi i kishte shpëtuar të parës. Shkrimet atje ishin të përziera me shkronja arabe, greke dhe latine. Kjo fletore quhej “Mexhuma” dhe mbahej në sëndukun e gjyshes. Kur hynë gjermanët në shtëpi, në dimrin e 1944-s, bashkëpunëtorët e tyre kusarë e grabitën tok me plaçkat e tjera edhe sëndukun e gjyshes, të përcjellë me mallkimet e saj të padobishme.
Një javë pas lindjes sime, gjyshi i hipi kalit dhe u nis për në teqenë e Kuçit të Devollit, nja dymbëdhjetë kilometra larg nga fshati ynë. Atje takoi Baba Ahmetin, një burrë i shkurtër, me mjekër të zezë dhe me taç të bardhë rrethuar me brez të gjelbër deri në majë; njeri i kënduar, që dinte turqisht, italisht dhe frëngjisht, pasi siç thoshin kishte qenë në Francë në minierat e Lionit dhe kishte rënë në kontakt kulturën franceze, sidomos me atë të iluministëve. Gjyshi i tha se i kishte lindur një nip, dhe emrin duhet t’ia vinte vetë baba Ahmeti. Kalin gjyshi, kalin baba Ahmeti, dhe të dy në shtëpi, në Menkulas. Sipas të thënave të nënës, u bë një darkë, që nuk do të harrohej kurrë. U shtrua sofra e madhe sa një lëmë, me gjithët të mirat…”
Një ditë këto dorëshkrime të Dritëro Agollit pritet që të dalin edhe në një libër të veçantë, sipas një bisede me të bijën, Elona. Ndërkohë po përgatitet për t’u hedhur në treg një libër voluminoz me kujtime të bashkëkohësve, shkrimtarëve, poetëve dhe miqve të Dritëro Agollit, që do ta bëjë edhe më të afërt e të njohur shkrimtarin e madh shqiptar për lexuesin e tij/Shqiptarja.com/ KultPlus.com
Shkrimtari i madh Dritëro Agolli është i paharruar jo vetëm për kombin por ai është një nga njerëzit më të dashur e të cmuar edhe në vendlindjen e tij, Menkulas të Devollit. Gjithmonë ai ka dhënë një kontribut të madh për njerëzit e tokës ku lindi.
Ndaj me rastin e ditëlindjes Bashkia e Devollit dhe shoqata .’Agolli .’ organizojnë sot një koncert madhështor për poetin e madh “Nder i Kombit” Dritëro Agolli. Festa oganizohet në vendlindjen e tij në fshatin Menkulas.
Me këtë rast Këshilli Bashkiak, mori vendim qe data 13 Tetor, ditelindja e te madhit Agolli, të caktohet “Festa Lokale e Krahines” me emertesën “DITA E Driteroit. Dritëro Agolli lindi më 13 tetor 1931 në Menkulas të Rrethit të Devollit afër Korçës dhe u nda nga jeta më 3 shkurt 2017 në Tiranë.Pasi mori mësimet e para në vendlindje, vazhdoi gjìmnazin e Gjirokastrës, një shkollë me mjaft traditë. Ai vazhdoi studimet e tij në Falkutetin e Arteve në Shën Petersburg.
Ka punuar shumë kohë gazetar në gazetën e përditshme “Zëri i popullit”, dhe për shumë vjet ka qenë Kryetar i Lidhjes së shkrimtarëve dhe artistëve të Shqipërisë. Për tridhjetë vjet me radhë Dritëro Agolli u zgjodh deputet. Krijimtaria e tij letrare është mjaft e pasur në gjini e lloje të ndryshme: poezi, poema, tregime, novela, romane, drama, skenarë filmash etj.
Është fitues i disa çmimeve dhe i nderimeve të tjera. Disa prej veprave më të rëndësishme të tij janë përkthyer në Perëndim e në Lindje. Dritëro Agolli hyri që në fillim në letërsinë shqiptare (vitet’60) si një protagonist i saj, duke i ndryshuar përmasën e së ardhmes. Në veprën e Agollit e pa veten si protagonist bujku dhe bariu, fshatari dhe studenti, malësori dhe fusharaku.
Agolli i bë poeti i tokës dhe i dashurisë për të, shkrimtari i filozofisë dhe i dhimbjes njerëzore. Vepra letrare e Dritëro Agollit krijoi traditën e re të letërsisë shqiptare. Ajo na bën të ndihemi me dinjitet përballë botës së madhe. Shkrimtar i madh i një “gjuhe të vogël”, ai është po aq i dashur prej lexuesve bashkëkombas, sa dhe në metropolet e kulturës botërore.
Dritëro Agolli dhe brezi i tij letrar (vitet ’60) nuk u paraqitën me ndonjë poetikë të re, sido që u diskutua mjaft edhe për rimën dhe ritmin, për vargun e lirë dhe vargun e rregullt, për “rreptësinë” e poezisë. Më shumë përvoja e tij krijuese, se traktatet teorike, bëri që të ndryshohej rrënjësisht tradita e vjershërimit shqip.
Dritëro Agolli u shfaq në letërsi si një autor me kërkesa të larta për poezinë. Ai synoi një poezi më të përveçme, me më shumë individualitet. Agolli krijoi poezinë e “un-it”, përkundër poezisë së “ne-ve”, që shkruhej “për të bashkuar masat”. Agolli krijoi një model të ri vjershërimi në problematikë dhe në mjeshtërinë letrare, gërshetoi natyrshëm vlerat tradicionale të poezisë me mënyra të reja të shprehjes poetike. Thjeshtësia e komunikimit, mesazhet universale dhe shprehja e hapur e ndjeshmërisë janë shtyllat e forta ku mbështetet poezia e tij.
Në prozën e tij Agolli solli risi vetëm në strukturën narrative, por dhe në galerinë e personazheve të veta. Ata janë sa të çuditshëm aq dhe të zakonshëm, sa tragjikë aq edhe komikë, sa të thjeshtë aq edhe madhështorë. Frazeologjia e pasur popullore dhe filozofia jetësore e bëjnë përgjithësisht tërë veprën letrare të Agollit sot për sot ndër më të lexuarën.Në moshën 85 vjeçare ndahet nga jeta me një semundje kronike në mushkri por, ai do të mbetet një nga figurat më të shquara të penës shqiptare. / KultPlus.com
