Ministri i Kulturës, Hajrulla Çeku, ka njoftuar se ka nisur restaurimi i tri kullave në Dukagjin.
Kullat të cilat do t’i nënshtrohen procesit restaurues janë të familjeve të Brashor Pren Gegajt-Gurakoc, kullën e Osdautajve- Isniq dhe atë të Azem Ramë Lokajt-Voksh.
“Po ruajmë një pjesë të rëndësishme të trashëgimisë, asetet po i vendosim në shërbim të komunitetit dhe brezave të ardhshëm”, thuhet në shkrimin e Ministrt Çeku në Facebook./ KultPlus.com
Me ndihmën e vajzës së tij, Dua Lipa, dhe familjes së tyre, drejtori i festivalit po e çon ngjarjen e mbajtur në Kosovë në lartësi të reja.
Dugi Lipa ka folur së fundmi në një intervistë për revistën IQ rreth rritjes së shpejtë të festivalit të tij të drejtuar nga familja në Kosovë, Sunny Hill.
Këngëtari i lindur në Prishtinë, themeloi festivalin ndërkombëtar në qytetin e tij të lindjes në vitin 2018, duke sjellë në skenë vajzën e tij, sensacionin e popit Dua Lipa.
“Është një ngjarje familjare dhe nuk mund të jem më krenar”, thotë Dugi, i cili gjithashtu menaxhon Duan dhe drejton agjencinë e tij të komunikimeve në kryeqytetin e Kosovës.
“Unë kontraktoj artistët dhe përdor rrjetin tonë privat ndërsa Dua promovon festivalin – ajo është këtu çdo vit për të katër ditët e tij. Këtë vit, djali im [Gjin] ishte shumë aktiv në rezervimin e artistëve. Vajza ime Rina ka punuar në festival që kur ishte 17 vjeçe – ajo bën një punë të mrekullueshme me mikpritjen për artistët. Dhe gruaja ime [Anesa] është përgjegjëse për pamjen dhe ndjesinë e festivalit dhe fshatit të artistëve”, tha Dugi për IQ.
Në pesë vitet e fundit, Sunny Hill ka sjellë yje si: Miley Cyrus, J Balvin dhe Calvin Harris në Prishtinë, duke e vendosur Kosovën në hartën e muzikës live.
Edicioni i katërt u mbajt javën e kaluar (25-28 korrik), me një listë të re yjesh duke përfshirë: Bebe Rexha, Stormzy, Burna Boy, The Blaze, DJ Snake, Black Coffee, The Martinez Brothers dhe Groove Armada.
“Me këtë listë, mendoj se po konkurrojmë me disa nga festivalet kryesore në Evropë. Jemi shumë krenarë për këtë”, thotë Dukagjini për IQ.
Edicioni i këtij viti, i cili u mbajt në një vend të ri, tërhoqi 35,000 njerëz çdo ditë dhe vendosi një rekord të ri të pjesëmarrjes në Kosovë.
“Nuk mund ta shpreh mjaft gëzimin e pastër që është të shohësh këtë festival të bëhet ajo që është bërë gjatë pesë viteve të fundit. Ta shohësh atë të rritet dhe të bëhet diçka më shumë se ç’mund ta kemi ëndërruar ndonjëherë”, shkroi këngëtarja Dua Lipa në X të hënën (29 korrik).
Rekordi shënon një hap të madh në pjesëmarrje që nga edicioni i mëparshëm i Sunny Hill, i cili u mbajt në Parkun e Gërmisë të Prishtinës në 2022 me 15,000 pjesëmarrës në ditë. Atë vit, një festival shtesë me një listë tjetër artistësh u mbajt në Tiranë në festimin e titullit të qytetit si Kryeqyteti Evropian i Rinisë 2022.
Me një zgjerim të vonuar prej kohësh, Festivali Sunny Hill mori një pauzë në vitin 2023 për të zhvilluar një vend të ri “gjigant” në fshatin Bërnicë e Poshtme, 15 minuta larg nga qyteti.
Vendi prej 17 hektarësh, i marrë me qira për 99 vjet nga komuna e Prishtinës, funksionoi “shumë mirë” për kthimin e festivalit në vitin 2024, sipas Dugit.
“Jemi shumë krenarë që e kemi kthyer një vend hedhurinash ndërtimi në një park”, thotë ai për IQ. “Vendi ishte plot me mbetje, të hedhura pasi u ndërtua autostrada aty afër, dhe na mori një vit për të punuar në të dhe për ta nivelizuar. Ne gjithashtu mbollëm rreth 700 pemë”.
Zhvillimi në vend do të vazhdojë përpara Sunny Hill 2025, me më shumë gjelbërim që do të shtohet dhe infrastruktura që do të përmirësohet, por Dugi thotë se festivali ka gjetur shtëpinë e tij afatgjatë, me shumë hapësirë për rritje.
“Kapaciteti i vendit të ri është i madh, kështu që jemi të përgatitur për vitet që do të vijnë”, thotë ai. “Shpresojmë që vitin e ardhshëm të kemi 40,000 njerëz dhe ta rrisim atë për pesë deri në dhjetë vitet e ardhshme derisa të arrijmë kapacitetin e plotë prej 90,000 njerëzish”, tha Lipa.
Një nga motivet e familjes për rritjen e Festivalit Sunny Hill është të ndihmojë në ndryshimin e perceptimit të Kosovës si një vend i shkatërruar nga lufta pas Luftës së Kosovës në fund të viteve 1990.
“Sunny Hill po ndihmon në ndryshimin e retorikës për Kosovën si një vend i shkatërruar nga lufta dhe duke e treguar atë në një dritë të ndryshme”, thotë Dugi.
“Për edicionet e para dhe të dyta të festivalit, ishte pak më e vështirë për të bindur artistët e kalibrit ndërkombëtar për të ardhur këtu… ata nuk e dinin çfarë të prisnin”.
“Por vizitorët ndërkombëtarë janë shumë të kënaqur – Kosova është ndoshta vendi më progresiv në Ballkan dhe rinia në këtë vend është shumë ‘cool’ dhe e informuar.
“Plus, artistët na kanë lavdëruar për prodhimin dhe mikpritjen tonë dhe energjinë e pashembullt të audiencës sonë dhe industria e muzikës është e vogël, kështu që fjala është përhapur”, tha Dukagjin Lipa.
Fjala është përhapur edhe jashtë industrisë së muzikës, me festivalin që tërheq 45 për qind të vizitorëve ndërkombëtarë. Kjo mund të jetë pjesërisht për shkak të çmimit të biletës prej 200 eurosh që është e shtrenjtë në Kosovë por konkurrues në Evropë.
“Është një çmim i mrekullueshëm”, thotë Dugi. “Ne jemi festivali më i lirë në Evropë për të parë artistë të mëdhenj”.
Festivali Sunny Hill do të kthehet në Prishtinë, Kosovë, vitin e ardhshëm. /Telegrafi/
Dukagjin Lipa, babai këngëtares së njohur Dua Lipa, ka mbërritur këto ditë në Tiranë ku është takuar dhe me Kryetarin e Bashkisë së Tiranës Erion Veliaj.
Sëbashku ata kanë vizituar në orët e mbrëmjes dhe Piramidën e cila është transformuar tërësisht në qendrën më të madhe të teknologjisë në rajon. Nuk dihet se për çfarë kanë biseduar Veliaj dhe Dukagjin Lipa, por me siguri një tjetër projekt i madh pritet të vijë në jetë.
Vitin që kaloi Tirana mikpriti në verë Sunny Hill Festival, ndërsa në vjeshtë u zhvillua në sheshin “Skënderbej” një koncert gjigand nga ylli i muzikës botërore Dua Lipa./atsh/KultPlus.com
Kreu i Qeverisë, Albin Kurti ka bërë sot homazhe në Kompleksin Memorial “Dëshmorët e Kombit”, në Gllogjan bashkë me anëtarët tjerë të kabinetit qeveritar.
Shkurtimisht, Kurti ka folur para mediave, duke thënë se 23 vite më parë, në Gllogjan është dhënë kushtrimi i lirisë.
“23 vjet më parë në Gllogjan u dha kushtrimi i lirisë në Dukagjin, lufta çlirimtare u përhap gjithandej dhe një vit më vonë, pushkëve të lirisë iu bashkëngjiten avionët e NATO-s dhe nuk vonoi e u çlirua Kosova. 24 marsi i epopesë së Dukagjinit dhe ai i ndërhyrjes së NATO-s thuajse na tregojnë rendin e logjikshëm të gjërave, së pari pushka jonë pastaj avioni i NATO-s, ngjashëm edhe sot së pari puna jonë, e pastaj edhe ndihma prej jashtë për zhvillim e drejtësi”, ka thënë i njëjti.
“Në ditë të shënuara si kjo ne bëjmë nderim për dëshmorët e kombit, ata që dhanë gjithçka që ne sot të jetojmë të lirë. Ne që jemi të gjallë duhet të kujtojmë ata që nuk janë sepse vetëm duke ia përkujtuar vetës sonë çmimin e madh për liri e pavarësi ne ua dijmë e ua ruajmë vlerën lirisë dhe pavarësisë”, tha Kurti./GazetaExpress/ KultPlus.com
Vitet ikin, por emri dhe vepra e të madhit Ndrek Luca mbetet emblematike e traditës së artit skenik shqiptar. Tipat dhe karakteret që ai solli me një mjeshtëri të admirueshme, e kanë shndërruar Ndrek Lucën në një prej korifejve të artit skenik.
Rolet e tij, pavarësisht se shumican prej tyre e përbëjnë personazhet negativ, mbeten të papërsëritshëm dhe konkurues përnga niveli interpretativ, plastika dhe origjinaliteti i jetësimit.
Ndrek Luca lindi më 3 shtator 1927 në Dukagjin dhe u shua më 16 janar 1993.
Aktivitetin e tij skenik e filloi në vitin 1950 me Teatrin e Ushtrisë, ku bënin pjesë dhe aktorë të tjerë me emër. Nën drejtimin e regjisores Zina Andri, ai interpreton në dy pjesë teatrale dhe pas një viti kalon në Teatrin Kombëtar si aktor profesionist. Roli i tij i parë është ai i Shpen Gjeto Plakut në dramën “Halili dhe Hajria”. Ishte ky rol, ku spikati talenti i tij dhe i hapi rrugë roleve të tjera për më se 30 vjet në skenë.
Nga viti 1951 e deri në vitin 1987, vit kur doli në pension, Ndrekë Luca realizoi mbi 100 role në skenë.
Filma: “Detyrë e posaçme”, “Komisari i Dritës”, “Oshëtimë në bregdet”, “Dueli i heshtur”, “Prita”, “Njësiti gueril”, “Plagë të vjetra”, “Gjurma”, “Operacion zjarri”, “Shtigje lufte”, “Shpërthimi”, “Në fillim të verës”, “Rrugicat që kërkonin diell”, “Pylli i lirisë”, “Tinguj lufte”, “Thirrja”, “Nga mesi i errësirës”, “Udha e shkronjave”, “Mysafiri”, “Nusja”, “Një natë pa dritë”, “Qortimet e vjeshtës”, “Balada e Kurbinit”, etj.
Teatër: “Halili dhe Hajria”, “Shtatë Shalianët” (aktor dhe autor), “Dragoi i Dragobisë”, “Familja e peshkatarit”, “Trimi i mirë me shokë shumë”, “Toka jonë”, “Arturo Ui”, “Në anën tjetër”, “Otello”, “Orët e Kremlinit”, “Përmbysja”, “Baca i Gjetajve”, “Epoka para gjyqit”.
Çmime: 1976, Medaljon dhe çmim në Festivalin e I të filmit (“Rrugicat që kërkonin diell”, Gani Herri)
1983, Medaljonin e Festivalit të V të Filmit (“Flaka e maleve”, zejtari) 1990, Medaljon në Festivalin e IX të filmit (“Balada e Kurbinit”, pashai)
Dukagjinasi që superonte dhe donte origjinën
Nuk ishte malësori i ashpër që ecte me mentalitetin e kohës, por megjithatë Dukagjinin e kishte të ngulitur thellë në mendje dhe zemër. “Ndreka ka lindur në thelb të varfërisë materiale. Ka lindur në Dukagjin, e më pas ka zbritur në Shkodër”, thotë gruaja e tij, Mimika, duke shtuar se Ndreka gjithmonë ka ndier një detyrim shpirtëror ndaj prejardhjes së tij. “Njerëzit e veriut e kanë pasur derën të hapur dhe rrinin me ditë në shtëpinë tonë, aq sa edhe sot djali, Gjergji, thotë se është dukagjinas”.
Miqtë e paktë të Ndrekës
Qëndronte shumë me njerëzit, por miqtë e ngushtë ishin të paktë. Kishte një shok të ngushtë në Shkodër, një punëtor në Tiranë. Me Petro Markon ishte shumë i lidhur, si dhe kompozitorët shkodranë Çesk Zadeja, Tish Daija, Tonin Harapi etj. Shumë mik kishte edhe Halim Gjakovën, me të cilin hanin çdo mëngjes bukë misri me djathë”, kujton bashkëshortja e aktorit të madh, Mimika, duke shtuar se Ndreka nuk ishte natyrë që pinte dhe ishte tepër familjar.
Kur Luca interpretonte Makbethin
Pavarësisht nga shkollimi si pilot, ai ishte autodidakt në drejtim të artit. Në bibliotekën e tij i gjen të gjithë veprat filozofike të të gjitha rrymave. “Duke lexuar jashtëzakonisht shumë, ishte ai që ishte. Kur u kthye nga studimet në Jugosllavi kishte vetëm valixhe me libra dhe asnjë gjë tjetër”, kujton duke shtuar se edhe më i madh ishte pasioni i tij për skenën. “Edhe kur ka qenë në reanimacion, pasi ka pësuar infarkt mbante “Makbethin” nën jastëk. Jam tmerruar kur e kam parë. Pas tri ditësh shkoi në Shkodër të luante”.
Vlerësimi i vonuar i shtetit
Shteti vendosi ta nderonte, atëherë kur të gjithë e quanin Artist i Popullit, edhe pse nuk ia kishin dhënë këtë titull. E ndjente këtë vlerësim ngado, te njerëzit që e përshëndesnin rrugës dhe tek ata qindra kartolina që i dërgonin, sidomos shqiptarët e Kosovës.
“Vlerësimi shtetëror, megjithatë iu dha, edhe pse me vonesë. Por ka vuajtur shumë për të arritur deri atje. Ishte çdo moment i shqetësuar. Për një natyrë të drejtë, çdo padrejtësi ishte dhimbje. Këtu qe një popull i tërë që i qe bërë një padrejtësi e madhe, e llahtarshme”, thotë Mimika, duke shtuar se Ndreka ishte titanik në forcën e tij. /albertvataj/ KultPlus.com
Gjatë një ditë festimesh, organizuar në fshatin Pult të Dukagjinit, rreth 45 kilometër nga qyteti i Shkodrës, banorët organizuan edhe “gjamën e burrave”, një rrit ky tradicional, me të cilin nderoheshin të vdekurit në fshatrat e besimit katolik si në Dukagjin, Nikaj-Mërtur, Pult, Shalë, Shosh, Nën-Mavriq, etj. “Gjama e burrave ” shprehte keqardhjen dhe nderimin e vëllazërisë, shoqërisë, e miqësisë për të vdekurin.
Në një ceremoni vdekje numri i gjamave varionte sipas statusit të personit apo rrethanave tragjike të vdekjes, por nuk mund të kishte më pak se 2 gjama për çdo mashkull të vdekur.
“Gjama e burrave” në fjalorin e shqipes shpjegohet nën termin “gjëmë”, term i cili sot ka marrë kuptim disi më të gjerë, por në themel do të thotë pikërisht “vajtim burrash”.
“Gjama e burrave” është një ritual i trashëguar nga besimet pagane. Gjatë periudhës së komunizmit, gjama e burrave ishte e ndaluar, ndërsa vitet e fundit ajo është shfaqur në disa vdekje të veçanta si dhe ne raste ceremoniale, si pasqyrim i traditës së banorëve të fshatrave të Dukagjinit./ VOA
