Ekspertët zbulojnë imazhin dixhital se si dukej një burrë egjiptian pothuajse 35,000 vjet më parë

Ekspertët bazilianë kanë përdorur imazhe dixhitale për të zbuluar fytyrën e një burri egjiptian që jetoi 35,000 vjet më parë.

Moacir Elias Santos, një arkeolog dhe Cícero Moraes, një projektues 3D përdorën mbetjet skeletore të një njeriu të gjetur në një vend arkeologjik në Egjipt për të rikrijuar një imazh dixhital. Imazhi paraqet një përafrim të detajuar të fytyrës të kafkës së Nazlet Khater 2, fosilit 35,000-vjeçar që u zbulua në vitin 1980 në Luginën e Nilit të Egjiptit.

Analiza antropologjike më vonë identifikoi mbetjet skeletore si të një njeriu me prejardhje afrikane, i moshës midis 17 dhe 29 vjeç në kohën e vdekjes së tij. Analiza sugjeron se ai qëndronte përafërsisht mbi pesë këmbë dhe tre inç.

Ekipi përdori procesin e përafrimit të fytyrës, i cili i ndihmon arkeologët të rikrijojnë tiparet e fytyrës së një personi të vdekur duke përdorur mbetjet skeletore.

“Disa vite më parë, ne po punonim tashmë në një seri përafrimesh që lidhen me evolucionin njerëzor, me kopjet më të njohura fosile,” tha për CNN Moacir Santos, arkeolog në Muzeun Arkeologjik Ciro Flamarion Cardoso në Ponta Grossa, Brazil. “Videot u shndërruan në foto dhe u përdorën për përpunimin e fotogrametrisë së kafkës, e cila i dha formë studimit”.

Fotogrammetria është procesi i nxjerrjes së informacionit 3D nga fotografitë, gjë që bënë Santos dhe Moraes pasi panë mbetjet skeletore të njeriut në Muzeun Kombëtar të Qytetërimit Egjiptian në Kajro.

Ky proces është përdorur nga ekspertët për të përcaktuar se si njerëzit kanë evoluar gjatë shekujve.
Në shkurt, studiuesit zbuluan një ndërtim 3D të një gruaje të lashtë Nabataean bazuar në mbetjet që u zbuluan në vitin 2015 në një varr 2000-vjeçar në Hegra, një vend arkeologjik në Arabinë Saudite.
“Përdorimi i kafkave të njerëzve të gjallë përveç punës së kryer në fushën mjekoligjore… probabiliteti që imazhi të ngjajë me atë që dukej NK2 është dukshëm i lartë,” tha Moraes, projektuesi, për CNN.

Santos dhe Moraes shpresojnë se puna e tyre do të informojë kërkimet e arkeologëve të tjerë mbi evolucionin njerëzor. Ata planifikojnë të tregojnë rindërtimin e fytyrës në një ekspozitë në të ardhmen pas studimit të tyre, i cili u botua në revistën braziliane OrtogOnline muajin e kaluar.

“Fakti që ky individ është mbi 30,000 vjeç e bën atë të rëndësishëm për të kuptuar evolucionin njerëzor”, tha Santos. Moraes theksoi se ndërsa nofulla e njeriut është më e fortë se ajo e njerëzve modernë sot, “35,000 (vite më parë) jemi pothuajse të njëjtë.”

“Nëse një njeri i asaj kohe mund të ecte në rrugë (sot), njerëzit nuk do të shihnin ndonjë ndryshim nga të tjerët”, tha ai./cnn/KultPlus.com

Ekspertët

Nga Faik Konica

Në një shtet të ri, të çarë nga partitë dhe nga interesat vetjake, siç ka qenë Shqipëria gjer dje, ministra dhe politikanë janë ngritur dhe kanë rënë, janë dukur dhe zhdukur. Vendet, punët, rrogët, kurdoherë të tundura, s’kanë qëndruar shumë kohë të lidhura me persona të caktuara. Sot njëri, nesër tjetri, një lëvizje dhe një ndrrim i papushuar kanë prurë kurdoherë përpara perdes fytyra të ra.

Po në këtë fluturim të çuditshëm që mund të shëmbëllehet vetëm me Meksikun dhe me republikat e tjera të Amerikës së Mesme, një grusht njerëzish në Shqipëri kanë mundur të mbajnë e të shtojnë rrogët e tyre dhe të rrinë të patundur në mes të fortunave. Këta njerëz janë të vetëquajturit “ekspertë”. Shqiptarë dhe “eksperte”! Po “ekspertë” në ç’degë? Në gjithë degët e botës, – dhe në ca të tjera përveç të gjithëve. Burimi i këtyre njerëzve asht i ndryshëm. Ca kanë dalë nga administrata e Turqisë, ku kalbeshin në latrinat e huqumeteve si kapistë; ca janë ngritur nga moçalet dhe llucat e Myzeqesë ose të Durrësit dhe janë sulur të rrinë në frona, pa fshirë baltën e njomë nga opingat e tyre. Guximi dhe paturpësia e tyre zunë vendin e diturisë, serviliteti i tyre në të zotërit e ditës zunë vendin e shërbimeve kombit.

Çudia është se këta njerëz njëqind herë të kapur në lajthime qesharake ose të dëmshme; nuk u tronditën aspak nga vendi, kurse ata që zbuluan lajthimat u shtrënguan të hiqen. Me të ardhur të Monarqisë, Shqipëria shikoi ndryshime në gjithë faqet e shtetit: po “ekspertët” janë në vend të tyre, më të patundur se Dajti, më të fortë se Tomori!

Le të hedhim tani një sy mi ca vepra të kësaj race prej tutkalli.

Për shembull të parë do të marr një pikë e cila mund të çmohet menjëherë nga shqiptarët e Amerikës. Në një letër të shkruar frëngjisht dhe të drejtuar Presidentit Coolisge; “eksperti” që kish për barrë të shkruajë tekstin kish vënë këtë titull: “A Monsieur le President de la Republique des Etats Unis d’Amerique.”

I shkreti “ekspert’ s’kish edhe marrë vesh që Shtetet e Bashkuara duke qenë jo një republikë, po një bashkim dyzet e tetë republikash, të cilat kanë sicilado kryetarin e tyre, titulli i kryetarit të përgjithshëm nuk është “Kryetari i Republikës”, po është “Kryetari i Shteteve të Bashkuara”, që ka një kuptim fare tjatër. / KultPlus.com

Ekspertët në ShBA: Vetëm maska pambuku, jo ato sintetike

Shkencëtari, Christopher Zangmeister, pranë Institutit Kombëtar Amerikan të Standarteve dhe Teknologjisë, thotë: “studimi më i fundit na bind se maskat me përbërje pambuku vlejnë më shumë se maskat e tjera”.

Këto maska thithin sasi më të vogla uji gjatë frymëmarrjes së një personi, duke krijuar një mjedis të lagësht brenda maskës. Nëse grimca të vogla, mikroskopike kalojnë përmes maskës, ato absorbojnë një pjesë të lagështisë dhe rriten, duke bërë që të qëndrojnë më gjatë në maskë. Ndërsa maskat e tjera sintetike, nuk e duan ujin dhe nuk absorbojnë asnjë grimcë, duke bërë që ato të mos kenë asnjë filtrim dhe rrjedhimisht i fusim në organizëm gjatë frymëmarrjes.

Pjesë e studimit ishin maskat prej pambuku të cilat konsiderohen 35% më efikase, njëkohësisht zgjedhje më e mirë. Pastaj ishin edhe maskat me përbërje sintetike, poliestre, najloni dhe me pëlhurë me fije artificiale përkundër maskave me një efekt mbrojtës më të dalluar janë maskat e njohura si N95 që mundësojnë filtrim më të sigurt për qytetarët. / KultPlus.com

Ekspertët konstatojnë: Kafeja e mëngjesit është e nevojshme

Hulumtuesit e universitetit të Baltimores “Johns Hopkins” kanë konstatuar që kafeja e mëngjesit vërtet është e nevojshme, sidomos në rastet kur jemi mësuar me të, sepse në të kundërt mund të vihen re simptoma të krizës së abstinencës.

Ekipi i ekspertëve amerikanë thekson që një filxhan kafe në ditë çon në varësi nga kafeina, stimulimit më të përhapur në botë.

Profesori i psikiatrisë, i cili ka udhëhequr këtë studim, Roland Griffiths ka treguar se njerëzit të cilët nuk pinë dozën e tyre ditore mund të vuajnë nga një sërë simptomash të krisës së abstinencës, nga dhembja e kokës deri te plogështia, vështirësitë në përqendrim, madje mund të ndiejnë sikur janë me grip me të vjella dhe dhembje të muskujve.

“Shumë njerëz as që janë të vetëdijshëm sa shumë kafeinë marrin,” thotë Lynn Goldman, dekani i “Shchool of Public Health” pranë “George Washington University”.

Si pasojë, njerëzit mund të kenë probleme me pagjumësinë, tretjen, apo shtypjen e gjakut.

Të sfidosh “hegjemoninë” e kafesë sot mund të paraqesë një detyrë të rëndë për një planet që konsumon 120 000 tonë kafe në vit.

Për shumicën e konsumuesve të kafesë, dobia kryesore e saj është se, nëpërmjet stimulimit të përqendrimit, të ndihmon të bësh më shumë. /KultPlus.com

Ekspertët: Ndotja e ajrit sjell më shumë vdekje nga koronavirusi

Disa ekspertë kanë paralajmëruar se dëmtimi i shëndetit të njerëzve nga ndotja e ajrit pritet ta rrisë shkallën e vdekshmërisë nga koronavirusi.

Dihet që ajri i ndotur shkakton dëmtim të mushkërive dhe të zemrës dhe është shkaktar i së paku tetë milionë vdekjeve të hershme për çdo vit. Ky dëmtim i shëndetit nënkupton që infeksionet e organeve të frymëmarrjes, ku përfshihet edhe koronavirusi, mund të kenë ndikim më të madh te banorët e qyteteve dhe te personat që janë të ekspozuar ndaj tymit helmues.

Megjithatë, niveli i ndotjes së ajrit në Kinë dhe Itali, që janë ndër vendet më të goditura, për fat të mirë ka rënë kohëve të fundit, kryesisht për shkak të kufizimit të lëvizjeve dhe ndërprerjes së punës në fabrika ndotëse.

Një ekspert amerikanë ka thënë se numri i viktimave në Kinë do të mund të ishte shumë më i vogël, nëse cilësia e ajrit në këtë shtet do të ishte më e mirë, shkruan “The Guardian”. /KultPlus.com

Lufta e Tretë Botërore do të bëhet për ujë

Në Ditën Botërore të Ujit, ekspertët politikë dhe shkencëtarët nga Forumi Botëror Ekonomik publikuan raportin në të cilin theksojnë se në të ardhmen luftërat do të zhvillohen për shkak të këtij lëngu të çmueshëm.

Sa më shumë të kalojë koha, popullata botërore do të shtohet, ndërsa burimet e ujit do të jenë gjithnjë e më të pakta, që do të jetë çark për konflikte në gjithë botën. / Koha.net / KultPlus.com