Këngëtarja e njohur kosovare ka sjellë me videoklip këngën e saj të fundit “Peng”, shkruan KultPlus.
Kjo këngë e cila ka qenë pjesë e edicionit të fundit të RTSH-së, është një baladë mjaftë e thellë e këngëtares Hoxha.
Ky videoklip sjellë edhe bukuritë e natyrës në Kosovë, duke përfshirë edhe drerët, ku në një pjesë shihet edhe vetë Eliza duke qëndruar pranë këtyre kafshëve të bukura. Për më shumë mund ta ndiqni videon e bashkangjitur nga KultPlus.com/KultPlus.com
1 mijë e 650 persona vazhdojnë të mbesin të zhdukur nga lufta e fundit në Kosovë. Lulet e më të afërmeve të tyre akoma mbesin pa adresë.
Ndjenjat për humbjen e tyre kanë mbetur peng i kohës në pritjen që ushqehet me shpresë. Këtë dhimbje e rrëfen një nga këngët më të bukura të Eliza Hoxhës, këngë e cila s’ka forcë të bëjë më shumë pos që të prek rrëfimin e një nënë, një gruaje dhe një fëmije.
“Jam lodhur në pritje por s’mund të heqë dorë, veq vendin ta di se ku prehesh ti kurrë dhembje nuk do t’me pushoj, në fund dhe un do t ‘ndjehem e lirë”, thotë një nga pjesët e kyresore të artistes shumëdimensionale Eliza Hoxhës.
KultPlus sot e risjell këtë këngë me videoklip dhe tekst.
Sa letra shkrova pa adrese ku ti dergoj
sa shume dite kaluan sa shume malle dhe lot qe s’pushojne
i gjalle a i vdekur asgje me un nuk di
por brenda meje ti, ende frymon qdo dite
rrefen nje nene,rrefen dhe nje grua e nje femije
o sa shume po lutem edhe un po lutem tani
per ata qe s’jane te humbur diku ne pafund
rrefen edhe kjo kenge
pa force qe te bej me shume
asgje nuk kerkoj ky ankth t’me leshoj
jam lodhur ne pritje por s’mund te heq dore
veq vendin ta di se ku prehesh ti
kurr dhembje nuk do t’me pushoj
ne fund dhe un do tndjehem e lire
asgje s’ka kuptim as kjo pritje qe me shkatrroje
dhembjen se ndalojn as kto vargje qe i kendoj
gjithnje refuzoj te mendoj se ti me nuk je
e si un te besoj kur peng i ksaj ndjenje kam mbet
te gjitha mi morre, nga vetja ime ti
e un tani pres, te pakten veq diqka nga ti
e humbur ne jete me shpresen se do vish
bashk me shume te tjere un ende besoj vertet
asgje nuk kerkoj ky ankth me leshoj
jam lodhur ne pritje por smund te heq dore
veq vendin ta di se ku prehesh ti
kurr dhembje nuk do tme pushoj
asgje nuk kerkoj ky ankth me leshoj
veq vendin ta di se ku prehesh ti (x2)
te gjithve sa shume na mungojne
asgje nuk kerkoj ky ankth me leshoj
jam lodhur ne pritje por smund te heq dore
veq vendin ta di se ku prehesh ti
kurr dhembje nuk do t’me pushoj
ne fund dhe un do ndjehem e lire
asgje nuk kerkoj ky ankth me leshoj
veq vendin ta di se ku prehesh ti
Gili Hoxhaj
“The city is everywhere” apo “Qyteti është kudo”, sonte erdhi si libër në
Prishtinë. Ai tashmë mund të jetë në duart e gjithë lexuesve. Ata që nuk e kanë parë Pavijonin e Kosovës në Bienalen e Venedikut, punën artistike që Eliza Hoxha e shpalosi atje, tashmë mund ta shohin mes faqeve të librit “The city is everywhere”. Libri përmes fjalëve e fotografive, vizualizon rezistencën e shqiptarëve të Kosovës në vitet e 90-a, atëherë kur ata në kohë okupimi shndërruan hapësirën e tyre private në hapësirë publike, si formë e kompensimit të hapësirës së mohuar publike. Ky libër tregon se në kohën e represionit nga regjimi i Millosheviqit, shqiptarët ishin larguar nga institucionet shtetërore, me përkrahjen nga diaspora e Shqipëria, ata krijuan sistemin paralel të arsimimit, shëndetësisë e kulturës, duke mos e llogaritur pronën e tyre më si private. Puna artistike e gati një viti nga Eliza Hoxha, tregon se si shtëpitë e shqiptarëve në Kosovë, u shndërruan në shkollë, restaurant, galeri, zyrë e shtëpi në të njëjtën kohë. Eliza Hoxha, këtë libër e sjell në pikëpamjen e tri gjeneratave, atyre që kanë lindur shumë para kësaj kohe, atyre që veçse e kanë jetuar rininë në këtë kohë dhe atyre që kanë lindur pasi ajo ka kaluar. Duke e parë rëndësinë e kësaj periudhe, tashmë është planifikuar që çdo shtëpi në të cilën janë zhvilluar aktivitete të tilla, të vihet një shenjë që i identifikon ato.
Eliza Hoxha thotë se ka zgjedhur ngjarjet e viteve të 90-a pasi që e sheh të rëndësishme rikthimin e asaj gjendje në të cilën shqiptarët kanë kaluar. Atëherë kur ka mbizotëruar ideja e shkollave-shpija, ideja e paralelizmit, ideja e një qyteti të dyfishtë, një qyteti i cili për njerëz të ndryshëm që kanë jetuar në të nuk ka qenë i njëjtë.
“Pastaj, aspekti i vullnetarizmit dhe I mobilizimit social që sigurisht është bërë me idenë e momentit kur ne kemi qenë si viktimë por që mbas luftës ka qenë po s’ka qenë prezent si përpara luftës, edhe ajo është një brengë që mu më preokupon vazhdimisht, unë mendoj që duhemi me u kujtu edhe në kohë të mira me qenë pranë njëri tjetrit edhe me e ndihmu me aq sa mundemi procesin e shtet-bërjes”, u shpreh artistja shumëdimensionale, Eliza Hoxha.
Tutje Hoxha tha se e ka intriguar shumë fakti se si qyteti gjatë viteve të 90-a ka marr një dimension tjetër, atëherë kur ideja e përkatësisë ka filluar të zhduket, kur kufiri midis privates e publikes veçse është shkrirë, duke prodhuar një qytet krejtësisht tjetër.
“Ajo që ka qenë intriguese është sajo se çka nënkupton hapësira e lirë në Kosovë, hapësira e lirë e që është krijuar në kohë okupimi e që ne e kemi trajtuar në paviljonin e Kosovës, e që janë këto oazat ose satelitët hapësinor, që I themi ne, shtëpitë e vogla që e kanë hapur derën për me e përqafu sferën publike”, tha tutje Eliza Hoxha në fjalën e saj.
Ky libër sjell copëza rrëfimesh të akterëve të ndryshme që e kanë përjetuar periudhën e viteve të 90-a në forma të ndryshme, kush si fëmijë, kush si i ri, kush si student, kush si bartës i familjes, ose kush si pjesëtar I proceseve politike apo edhe atyre historike dhe aspekteve ekonomike. Hoxha tregoi se kanë vendosur që në vend të katalogut, të botojnë librin pasi që libri si platformë arrin të sjell ide e përjetime të ndryshme qoftë nga aspekti personal apo dhe interpretimi i momenteve ose situatave të caktuara. Si i tillë, libri mund të shërbejë si një bazament për ata që duan ta hulumtojnë periudhën e viteve të 90-a.
“Ky libër besoj që ka me shërby grupmoshave të ndryshme edhe gjeneratave të ndryshme dhe akterëve të ndryshëm me gjetë një copë të vetën edhe një kujtim të tyre në vitet e 90ta”, u shpreh tutje artistja Hoxha.
Në promovimin e këtij libri që u mbajt në Bibliotekën Kombëtare të Kosovës, të pranishmëve iu drejtuar dhe ministri i kulturës, Kujtim Gashi. Gashi theksoi se promovimi i librit përmbyllë një procesi tejet të rëndësishëm, një storie të suksesshme të shtetit të Kosovës, përfaqësimin e saj jashtë vendit në një nga ngjarjet më të rëndësishme të kulturës e të artit në botë, pjesëmarrjen në Bienalen e Vendikut 2018.
“Kosova ka dhënë shembullin më të mirë të suksesit në bërjen e diplomacisë kulturore në Venedik. Me botimin e librit me temën e prezantimit në Bienale po e lëmë trashëgimi edhe një libër ku gjerësisht trajtohet tema e hapur nga ne për rezistencën kolektive të shoqërisë shqiptare në Kosovë në vitet më të vështira të okupimit, pra vitet 90. Kjo ka posaçërisht rëndësi edhe për gjeneratat e reja që ta njohin më mirë vendin e tyre dhe përpjekjet për liri dhe pavarësi”, u shpreh Gashi në fjalën e tij.
Jehona Shyti, komisionere e pavijonit e Republikës së Kosovës u shpreh se është ndjerë e nderuar që ka udhëhequr procesin e bienales së Venedikut , duke u bërë dëshmitare e një suksesi të madh të Kosovës.
“Unë paraqitjen e Kosovës e shoh në dy dimensione, e para prezantimi i suksesshëm sepse edhe kritika ndërkombëtare e ka cilësuar si një nga pavijonet më të mira të prezantuara dhe kemi arrit të bëjmë një përfaqësim të mirë të shtetit dhe të kemi një imazh të mirë të Kosovës sepse edhe pse si vend i vogël i kemi bërë përfaqësim të mirë Kosovës dhe e dyta si një faqe e re për të ndërtuar kontributin e shoqërisë kosovare për të luftuar okupimin dhe të drejtat që kontributi i secilit ka qenë që mos me humb gjeneratat tjera”, u shpreh Shyti.
Eliza Hoxha ka prezantuar Kosovën në edicionin e 16-të të Bienales së Arkitekturës në Venedik 2018./ KultPlus.com
Është mbajtur mbrëmë në Pallatin e Kongreseve në Tiranë nata e dytë e Festivalit të Këngës në Radio Televizionin Shqiptar.
Festivali me një traditë dhe me kulturë brenda, edhe këtë vit ka sjellë emra të fuqishëm të artit e muzikës.
Mbrëmë, në natën e dytë, nga 22 këngët sa u futën në festival vetëm 14 u bënë publike si këngët finalist, të cilat këndojnë sonte për të synuar triumfin.
Në mesin e kësaj liste nuk gjendet këngëtari Mirud, nga Kosova. Eliza Hoxha, këngëtarja tjetër që vjen nga Kosova ka arritur të kualifikohet.
Mirud, me baladën “Nënë”, edhepse një prej këngëve favorite dhe më të pëlqyera, duket se nuk e ka marrë votën e duhur për tu future në finalen e sotme dhe në rrjetet sociale e në forumet e ndryshme njerëzit janë çuditur me këtë fakt.
Vlen të përmendet fakti se për këngëtarët nga Kosova, festivali i TVSH-së është e vetmja mundësi për të provuar pjesëmarrjen në Eurovizion pasi Kosova nuk mund të marrë pjesë në garën evropiane të muzikës, për shkak se RTK nuk është pjesë e Unionit të Transmetuesve Evropianë. Normalisht këtu hyn edhe politika dhe animet e ndryshme gjeografike.
Sonte në finale do të ngjiten 14-të këngë dhe kënga fituese do të shkojë në Eurovizionin e vitit tjetër në Izrael. / KultPlus.com
Na ndajnë vetëm dy javë nga edicioni i 57-të i Festivalit të Këngës në Radio Televizionin Publik Shqiptar. Në faqen zyrtare të festivalit kanë filluar të prezantohen këngët e 22 konkurrentëve të këtij edicioni.
KultPlus do të publikojë të gjitha këngët pjesëmarrëse të këtij edicioni, por po e nisim me Eliza Hoxhën dhe këngën e saj “Peng”.
Komisioni që ka përzgjedhur 22 këngët përbëhet nga Inva Mula (soprano), Nestor Kraja (kompozitor) Martin Leka (zv.drejtor i Përgjithshëm në RTSH), Sokol Marsi (producent artistik), Bledar Laço (regjisor) dhe Pandi Laço (skenarist). Fituesi do të përfaqësojë Shqipërinë në Eurosong, në Izrael.
Festivali zhvillohet në datat 20-21- 22 dhjetor në Pallatin e Kongreseve. /KultPlus.com
https://www.youtube.com/watch?v=sMrBLlmjP0g&feature=youtu.be&fbclid=IwAR2r4zj5HcjOS9cp5QtN3A1kSZKwv57H1Oh96ScbznOUetLMHXE74f1y_VM
Puna artistike e Eliza Hoxhës në oborrin e Kampusit të Universitetit të Prishtinës është degraduar.
Vepra që është pjesë e bienales ‘Muslim Mulliqi’ organizuar nga Galeria Kombëtare e Kosovës, në oborrin afër Bibliotekës Kombëtare në Prishtinë është vandalizuar nga njerëz të panjohur.
Artistja me anë të një reagimi në rrjete sociale ka shprehur mllefin e saj me një gjest të tillë.
“Kisha pas shumë qejf me hy ne kokên e personit që e ka bo këtë akt, veç me mujt me kuptu logjikën dhe knaqêsinë që mundet me ja dhanë një gjest i tillë…. Fort bre koka munduuuuu …. Fort… Garant orgazêm ka përjetu … Sa gjynah! Njê vepêr që zyrtarisht është pjesë e një bienaleje të rêndësishme me emrin e Muslim Mulliqit – organizuar nga Galeria Kombêtare e Kosovês – e vendosur në hapësirê publike pêr ta afru artin te komuniteti – dhe e degraduar ne pikê të ditës në qendër tê qytetit…Çka me thanë?!..” ka shkruar Eliza.
Satelitët janë bërë inspirimi i fundit i Elizës në fushën e artit pamor por duket se ndonjë qytetari nuk i ka pëlqyer një instalacion i tillë dhe vepër e tillë artistike në mes të qytetit. / KultPlus.com
Eliza Hoxha është një nga këngëtaret që me zërin e veçantinë e saj artistike ka prekur publikun me mjaft shumë këngë, disa prej tyre arrijnë të depërtojnë tek publiku edhe pasi që ka kaluar më shumë se një dekadë nga krijimi i tyre, shkruan KultPlus.
“Kthehu” është një nga këngët identifikuese të saj që shpalos ngjyrën e veçantë të zërit e interpretimin.
KultPlus sot e sjellë si retrospektivë këtë këngë me tekst e interpretim të Eliza Hoxhës.
E kërkoj fytyrën tënde,
t’kem pranë vetes mu si kur atëherë!
I kërkoj buzët e tua,
T’i kam afër veç edhe një herë!
I kërkoj unë sytë e shkruar,
t’më përcjellin si dikur nga pas!
E kërkoj dhe dorën tënde,
t’më ledhatoj pa ndalur ne çdo qast!
Ref:
Kthehu prapë në ëndrrat e mija!
Kthehu ti ashtu si dikur nga pas
Kthema prapë veç edhe njëherë ti mua lumturinë,
s’do te lë më kurrë.
Kërkoj që koha të ec prapa,
të më sjell edhe një here tek ti!
Të filloj prapë nga e para,
të vërtetë ta bëj këtë fantazi!
Ref:
Kthehu prapë në ëndrrat e mija!
Kthehu ti ashtu si dikur nga pas
Kthema prapë veç edhe njëherë ti mua lumturinë,
s’do te le me kurrë.
Shpesh duhet ta rikthejmë repertorin e këngëtares Eliza Hoxha, edhe për ta kthyer veten në një kohë tjetër kur albumet e saj ishin të fuqishme.
Nostalgjia e këngëve të Eliza Hoxhës e mishëron secilin.
Me disa albume dhe me këngë nga më të ndryshmet, shumë gjenerata janë rritur me këngët e Elizës. Rriten edhe sot.
Këngë më e veçantë është “Pendimi”. Një refren që këndohet edhe sot, kënga “Pendimi” e solli Elizën edhe me një videoklip në kohën kur u lansua.
Arkitekte dhe një udhërrëfyefe e kryeqytetit në një libër me përvoja personale, Eliza megjithatë qëndron më së miri në muzikë, aty ku ka shkëlqyer me shumë këngë e paraqitje.
Sot po e risjellim pikërisht këngën “Pendimi” të Elizës, pjesë e albumit “100 %” në vitin 2003. Në po këtë album kujtojmë edhe “Lart në Qiellin tim” apo “Bëhu më trim”, dhe këngë tjera të zërit të veçantë të Eliza Hoxhës. / KultPlus.com
Alberina Haxhijaj
Eliza Hoxha kësaj radhe nuk ka ‘provokuar’ dikë. Dje ajo ka mbajtur në kryeqytetin kosovar masterklasën ‘Qyteti Satelit: Prishtina – kujtesa dhe e ardhmja’ duke udhëtuar bashkë me audiencën nëpër vitet e 90’.
Masterklasa erdhi si pjesë e prezantimeve dhe diskutimeve publike që organizohen në kuadër të projektit “Shikimi nga brenda dhe shikimi nga jashtë” që ka për qëllim shqyrtimin e kujtesës kolektive dhe historike të viteve 90’ në Kosovë.
Heqja e autonomisë së Kosovës në vitin 1989 për shqiptarët nënkuptoi të qenit të përjashtuar nga puna, edukimi dhe informimi. Me këtë rast shqiptarët e Kosovës krijuan sistemin paralel të edukimit dhe shëndetësisë nëpër shtëpitë private të tyre, financuar nga 3% i taksave në të ardhurat e shqiptarëve përgjithësisht nga diaspora. Përderisa qyteti u bë shtëpi për serbët e rinj, për shqiptarët shtëpia u bë sinonim për qytetin.
Vitet e 90’ kanë një rëndësi shumë të veçantë për kosovarët, një mënyrë mbijetese, një formë proteste, solidaritet me njëri tjetrin dhe sigurisht kujtime të cilat nuk duhet harruar. Jo çdo herë është e lehtë që gjërat të mbesin në mendje dhe të mos harrohen e sidomos kur ato nuk dokumentohen. Prandaj është e rëndësishme të pasurit të një kujtese kolektive dhe dokumentimi i këtyre rrëfimeve të ndryshme.
Pikërisht vitet e 90-ta kanë lënë gjurmë në artisten Eliza Hoxha e cila si temë në Bienalen e Arkitekturës sivjet zgjodhi pikërisht këto vite, duke u fokusuar te shtëpitë-shkolla.
“Shtëpia u bë shkollë, restorant, vend promovimi, zyrë, galeri arti, spital dhe shtëpi në të njëjtën kohë. Ky këmbim dhe kjo shkrirje e privates me publiken, e të hapurës dhe të mbyllurës, privatësisë dhe transparencës ndikoi në tipologjitë e banimit në njërën anë dhe mentalitetin kulturor në anën tjetër”, u shpreh ajo.
Kujtojmë se Pavijoni i Kosovës ka qenë një shtëpi, jashtë së cilës janë parë tullat e kuqe ndërsa brenda muret e saj kanë qenë të veshura me pasqyra. Pasqyra – si mjet për të reflektuar mbi veten tonë por edhe si barriera, ndërsa kulmi ka qenë i mbuluar me satelitë. Satelitët shihen nga artistja si mjeti kryesor që ka shërbyer për tu informuar por edhe si një lloj trageti për të ditur se cilat në fakt janë shtëpitë e shqiptarëve.
“Të privuar nga media dhe informimi, familjet shqiptare blenë antenat satelitore. Kushdo mund të shënjonte saktësisht se cilat ishin banesat shqiptare, thjeshtë vetëm për shkak të këtyre antenave satelitore apo rrathëve të bardhë të varur nëpër ballkone”, theksoi Hoxha.
“Shtëpitë kanë dalë nga funksion i tyre vetëm si shtëpi, ato pastaj janë bërë hapësira që njerëzit të diskutojnë në to, njëlloj siç janë bërë edhe kafenetë ku është diskutuar për tema të ndryshme”, është shprehur artistja.
Eliza Hoxha tutje ka zbuluar edhe aspektet tjera kulturore të cilat kanë ndikuar në vitet e 90-ta, si kafenetë të cilat ishin shndërruar në galeri, si “Hani i dy Robertëve”, pastaj sesi ka ndikuar muzika dhe tekstet e këngëve për të shprehur preokupimet e asaj kohe. Nuk harrohen edhe hapësirat e reja të krijuar si ajo në Breg të Diellit, Santeja apo edhe nën Kurriz, ku tashmë shqiptarët mblidheshin dhe mundoheshin të zhvillonin jetën e tyre duke përfshirë edhe atë kulturore.
Artistja në kuadër të masterklasës diskutoi edhe se cilat do të ishin format më të mira që kujtesa jonë kolektive në lidhje me këtë periudhë të shndërrohet në krenari kolektive duke u plotësuar me rrëfimet dhe të pathënat e qytetit të të 90-tave.
“Qyteti Satelit: Prishtina – Kujtesa dhe e ardhmja”, është organizuar nga ForumZFD – programi në Kosovë dhe Programi për Studime dhe Hulumtime Gjinore në Universitetin e Prishtinës, i cili u mbështet nga Ministria Federale për Bashkëpunim dhe Zhvillim Ekonomik e Qeverisë Gjermane (BMZ). / KultPlus.com
Eliza Hoxha, ka tronditur opinionin publik serb me ekspozitën e saj në kuadër të festivalit “Mirëdita, dobar dan”, që është mbajtur për tri ditë rresht në Beograd. Ajo ka riprintuar tre fotografi që policia serbe ia bllokoi në kufi, të cilat tregonin demostratat kundër pushtimit serb, dhe kjo ka shkaktuar reagime në mediat e Beogradit.
Bëhet fjalë për një foto nga protestat e vitit 1998 ku studentët ngrinin lart parullën UÇK, një tjetër ku gjithashtu studentët e Prishtinës i bënin të ditur Beogradit se “Kosova, është gjaku që nuk falet” si dhe një e tretë ku paraqitet flamuri i Shqipërisë dhe i Kosovës në ditën e pavarësisë së kësaj të fundit.
Fotografitë e Eliza Hoxhës janë ekspozuar në ditën e fundit të festivalit treditor “Mirëdita- Dobardan”.
Policia serbe ja ndaloi Elizës të trija, por ajo i riprintoi dhe i ekspozoi sërish.
Televizioni publik serb reagoi me të madhe: “Provokacija!”.
“Edicioni i pestë i festivalit tradicional “Mirdita- Dobrdan” nxiti një seri provokimesh në Beograd dhe Prishtinë pasi radikalët serbë kërkuan ndalimin e festivalit dhe njoftuan një tubim proteste. Mediat kosovare njoftuan se një artiste nga ekipet e tyre u pengua nga policia serbe në kufi dhe ju hoqën dy foto me mbishkrimin “UÇK” dhe flamurin e Shqipërisë.
Këtë vit festivali është frymëzuar nga i aktori i madh shqiptaro-serb, i ndjeri Bekim Fehmiu, i cili është më i madhi në historinë e kinemasë jugosllave. Filmi i famshëm “Martesa” hapi dhe festivalin.
Megjithatë, përfaqësuesit e opozitës serbe, kryesisht SRS dhe DSS, si dhe Lëvizja Dveri, protestuan për mbajtjen e këtij festivali, pasi ata e konsiderojnë këtë shfaqje si një promovim të Kosovës si shtet i pavarur.
Nga ana tjetër, Partia Liberale Demokratike e opozitës ka njoftuar se anëtarët e saj do ta mbrojnë festivalin nga ekstremistët”, shkruan ndër të tjera televizioni publik serb.
Radikalët e Sheshelit kërkuan ndalim për mbajtjen e kësaj ngjarjeje kulturore dhe nga Tempulli i Shën Savës ata akuzuan Beogradin se po diskriminon serbët.
Por Eliza Hoxha ftoi për të mos e dramatizuar çështjen. Në një prononcim që B92, ajo tha: “I takoj gjeneratës që jemi nxjerrë nga jeta institucionale. Kjo ekspozitë është një lloj përshkrimi i jetës sime. Fotografitë janë shkrepur gjatë viteve të ’90-ta. Janë tregime të njerëzve që e duan jetë. Katalogët janë në kufi së bashku me tri fotografi që i kemi sjellë prapë këtu”, tha artistja kosovare, përcjell Te Sheshi./ KultPlus.com
Gili Hoxhaj – Beograd
Pasi që ka përfaqësuar Kosovën në ekspozitës ndërkombëtare në Bienale të Venedikut, ende pa pushuar Eliza Hoxha kishte marrë rrugën për në Beograd për të prezantuar artin e saj përmes fotografive. Të parët para të cilëve u shpalosen punimet e saj ishin policët kufitar në kufirin Kosovë- Serbi. Me vëmendje kishin lexuar secilin rresht e simbol të fotografive, që rezultoi që tri fotografi të Eliza Hoxhës të mos e kalojnë kufirin serb për të arritur destinacionin prej nga ishin nisur.
Pa katalogë u pritën mysafirët e ekspozitës në Beograd por jo dhe pa fotografitë që u ndaluan në kufi. Të riprintuara ato rrinë të ngjitura në tokë. “Origjinalet i gjeni në kufi”, shkruhej në fletën që rrinte poshtë tyre, dy prej të cilave ishin nga protesta e një fotografi e paraqiste Eliza Hoxhën mes flamurit të Shqipërisë e Kosovës, duke përshkuar kështu ecjen mes ëndrrës dhe realitetit. Njëra fotografi paraqet fytyrat e protestuesve, që dy gishtërinj mbajnë lart për paqe e të shkruar mbajnë pankartën me titullin e poezisë së Ali Podrimes “Kosova është gjaku ynë që nuk falet”.
Protestues të tjerë me gishtërinjtë lart për paqe mbanin pankartën ku shkruhej UCK. Flamuri i vetëm të cilin e mbanin në duar ishte ai i Shqipërisë. Në punimet e Elizës nuk mungon as ai i Kosovës që e sjellë në një dimension tjetër në përputhshmëri më të tashmen e që sheh drejt së ardhmes. Punimet e vendosura në mur duket sikur flasin për të kaluarën e cila s’lëviz ndërsa punimet që qëndrojnë mes tyre duket sikur rrinë të varura në përditshmërinë tonë, e presin reflektimin e secilit.
Qindra njerëz mund të gjejnë veten në fotografitë që Eliza Hoxha i solli përmes ekspozitës “Midis ëndrrës dhe realitetit” që u hap në kuadër të festivalit “Mirëdita, dobar dan”. Disa mund ta gjejnë veten në mesin e protestuesve që mbajnë bukë, fletë e qirinj në duar. Të tjerë mund të takohen me fëmijërinë e tyre, moshatarët e tjerë që nuk janë brenda vetes mund ta rikthejnë imazhin e vetes në atë kohë. Të shumtë janë ata që përmes ekspozitës mund të shfletojnë të kaluarën, që mbi realitetin e ri ende rri pezull. Fotografitë transparente në mes të sallës në qendër të së cilës qëndron Eliza Hoxha me bluzën që mban mbishkrimin #Kosova10, në kokë i rrinë telat me xhemba, që simbolizon edhe kurorën edhe plisin e që flet për dinjitetin, krenarinë, traditën edhe mes një situate të izoluar.
Në shikimin e artistes lexohet më së miri kjo. Sikur për të ecur në të kaluarën e këtij rrugëtimi dhjetëvjeçar, ajo prapa kësaj fotografie ka vendosur fotografi të tjera në të cilat secili mund të shoh veten, secili mund të reflektoj pikëpamjen e vet mbi këtë realitet mbi të cilin kapërcejnë çdo ditë edhe pa i numëruar hapat e ecjes deri këtu. Një bluzë e gjetur në varreza masive është e vetmja shenjë e një fëmije. Është fotografia që gërmon fatin e pazbuluar të atyre që edhe sot mungojnë.
“Ndjehem e fëlliqur, pa ftyrë, pa vlerë, e turpëruar, e etiketuar… Më mirë me pas vdek”, është mbishkrimi që flet për gratë që tërë jetën kanë jetuar nën hijen e paragjykimit. Për ato që janë dhunuar disa herë nga shoqëria. Një fotografi tjetër sjellë pamjen e fëmijëve që kanë marr emrin refugjat teksa largohen për në Maqedoni.
Artistja shumëdimensionale Eliza Hoxha u shpreh se ata që erdhën mbrëmë për ta parë ekspozitën e kanë parë se ka qenë krejt e paarsyeshme barriera që iu krijua fotografive të saj në kufi që pasi të gjitha fotografitë pavarësisht si vijnë para publikut, tregojnë energjinë e njerëzve të Kosovës për një Kosovë më të mirë. Duke qenë se Hoxha ka qenë shumë e re kur i ka shkrepur fotografitë e viteve 90’, ajo shprehet se situata në kufi edhe ia ka rikthyer emocionet e atyre viteve.
“Ajo pjesa në kufi për çfarëdo arsye që është bërë, ka qenë paksa e ekzagjeruar. Unë i takoj një gjenerate që është ballafaquar me policinë në forma të ndryshme dhe në këtë pikë jemi të kalitur. Më është kthyer ai emocioni i viteve ’90. Ky rrëfim për gjeneratat e reja këtu e edhe në Kosovë është i panjohur. Mendoj se mundësia për ta shpalosur kontekstin mund t’iu ndihmojë dy palëve për ta parë realitetin”, tregoi Eliza Hoxha për KultPlus.
Ajo tha se disa fotografi të ekspozitës lidhen me shtetin e ri të Kosovës se sa të gjithë së bashku kanë arritur të bëjnë për vendin. Po ashtu fotografitë janë një mundësi e mirë për të parë një tregim tjetër, i cili mungon në Beograd.
“Ky është edhe një far rrugëtimi personal i imi dhe i gjeneratës sime. Duke i parë këto gjëra mund të shihet e kaluara. Jo të gjithë serbët apo shqiptarët i kanë bërë keq njëri-tjetrit. Unë vazhdoj të besoj në shpirtin e madh të njerëzve nëpër botë pasi vetëm ata kanë mundur të bëjnë gjëra në të mirë të njerëzimit”, tregoi tutje Eliza Hoxha.
Muri i ngjyrosur në të bardha bënte që fotografitë e Hoxhës, rrethuar nga korniza me këtë ngjyrë të duken sikur janë të mishëruara me hapësirën. Vizitorët nuk ecën vetëm, Eliza i shoqëron në secilin hap kur ata ia kërkojnë. U sqaron secilën pamje e histori të fotografive. U tregon për secilin koncept i cili fshihet pas tyre. Më shumë se gjithçka këto fotografi janë ecje me të kaluarën e reflektim në të ardhmen. Ato janë pasqyrë në të cilën mund të shohësh fatin e Kosovës ndër vite. Aty gjenden rrugët plot protesta në vitet e 90’ta e rrugët më të zbrazura pas luftës. Një fëmijë teksa i zgjat dorën një ushtari. Fëmijë të tjerë teksa ngjitet në shtëpinë e djegur e pa kulm. Fëmijë pranë një ushtari, ngritin duart drejt kamerës e buzëqeshjen e kanë fort të shtrënguar. Duket sikur nuk janë shkëputur nga ditët që ua kanë mohuar fëmijërinë. Që krismat duhet t’i përjetonin vet, pa i imagjinuar.
Në mesin e vizitorëve të kësaj ekspozite ishte dhe Petr Janes i cili vështronte ngadalë të gjitha fotografitë. Në fotografitë e Eliza Hoxhës, ai ka gjetur komunikimin universal që mund të sjellë arti. Ai tha se këto fotografi e shpërfaqin gjithë Evropën.
“Ne në Çeki tash kemi protesta kundër qeverisë pasi kryeministri ka disa probleme me donacionet e Bashkimit Evropian. Në fotografi shoh të rinjtë e të tjerët edhe me kandila. Në Bratisllavë në fund të viteve 80’ kishte protesta të mëdha kundër komunizmit dhe kjo që shihet në foto është Evropa pothuajse kudo”, tha Janes për KultPlus.
“Mirëdita, dobar dan” për pesë vite si urë komunikimi e artit e kulturës së Kosovës me publikun e Beogradit
Ka pesë vite që Festivali “Mirëdita dobar dan” mbledhë emrat më të njohur të artit e kulturës në Kosovë dhe ua prezanton krijimtarinë e tyre në Beograd. Si frymëzim për themelimin e festivalit ka shërbyer Bekim Fehmiu, aktor shqiptar, kosovar, beogradas, jugosllav dhe botëror, simbol i së kaluarës së përbashkët, së bashku me të gjitha sfidat, arritjet dhe keqkuptimet.
Ky vit nisi krejt më ndryshe se vitet e tjera. Me kontroll të detajuar në kufi nga policët kufitar, e me barriera artistike. Me përcjellje nga policët në Beograd e me protesta pranë Qendrës për Dekontamin Kulturor, mes zërave të protestuesve jashtë, festivali ishte hapur edhe vitin e kaluar. Kushtrim Koliqi, regjisor dhe drejtor i Integra-s (njëra prej institucioneve që organizojnë festivalin) u shpreh për KultPlus se në aspektin e prezantimit artistik ndihet shumë i kënaqur me kualitetin dhe standardin artistik me të cilin është prezantuar arti kosovar, e po ashtu me interesimin e audiencës në Beograd, duke përfshirë edhe kritiken pozitive nga të pranishmit. Ndërsa për aspektin politik u shpreh se ndihet i brengosur që festivali nga viti në vit po ballafaqohet me reagime më radikale dhe me të ashpra, e duke qenë se ky është edicioni i pestë i festivalit kjo do të duhej të ishte e kundërta.
“Për çdo vit ky festival ka pasur kundërshtarë por këto dy vitet e fundit intensiteti dhe dinamika e këtyre reagimeve është rritur. Specifikë e këtij viti është që përveç protestave të qytetarëve të linjave radikale festivali është ballafaquar me kundërshtime, reagime, kërcënime dhe protesta nga partitë politike serbe dhe deputetë të parlamentit të Serbisë. Edhe më brengosës është fakti që këtë vit ky festival është penguar edhe nga policia e Serbisë me urdhër direkt të Ministrit të dikasterit përkatës. Kjo i bije që edhe sistemi politik dhe pushteti i atjeshëm mëtojnë ta pengojnë apo ta ndalojnë këtë festival”, u shpreh Koliqi.
Koliqi tutje shtoi se edhe pse ky festival ballafaqohet me shumë kundërshtarë të niveleve dhe profileve të ndryshme, përkundër asaj ata do të punojnë edhe më tutje me intensitetin e njëjtë për organizimin e festivalit pasi që besojnë fort në vlerat që ai mëton t’i përçoj.
“Ky festival përveç shkëmbimit kulturor ka synimet e qarta që shoqëritë tona t’i ballafaqojë me të kaluarën, të kërkojë përgjegjësi për të kaluarën, të kërkojë që të zbardhet dhe dokumentohet e kaluara, të nxisë debat dhe dialog shoqëror për të kaluarën dhe të tashmë dhe përfundimisht të promovojë standardet e të drejtave të njeriut të cilat janë thelbësore për një rajon më të qetë”, përfundoi Kushtrim Koliqi.
Sofija Todorović nga Nisma e të Rinjve për të Drejtat e Njeriut (Serbi) tha se duke pasur parasysh atë që ka ndodhur në Serbi tri javë para se të fillonte festivali si paralajmërimet e radikalëve serb e gjërat e ngjashme, isha pak e frikësuar duke menduar se do të ketë prani të madhe të policisë dhe vizitorët nuk do të jenë në gjendje të hyjnë për të parë ngjarjet, megjithatë këtë vit festivali ka arritur numrin më të madh të vizitorëve. Todorovic tha se përkundër pengesave ndër vite, ky festival e arrin qëllimin e vet pasi që krijon lidhje midis njerëzve dhe kjo kalon përtej raportit shqiptaro-serb pasi që flet më shumë për njerëz që lirshëm mund të bisedojnë për gjëra të ndryshme.
“Të mërkurën kam parë se ka qenë plot njerëz pasi ata e dinë idenë e festivalit dhe besojnë në diçka të tillë. Ideja është që t’i bëjmë bashkë të rinjtë nga të dyja vendet. Vitin e kaluar kemi pasur protesta çdo ditë e kësaj radhe kishim vetëm një protestë të rrezikshme në ditën e parë. Ishte më e rrezikshme sesa vitin e kaluar por ishte vetëm një. Këtë vit policia në Beograd ishin shumë më bashkëpunëtorë se vitin e kaluar”, u shpreh Todrovic.
Festivali organizohet nga Integra (Kosovë) dhe Nisma e të Rinjve për të Drejtat e Njeriut (Serbi) në partneritet me Fondacionin Kosovar për Shoqëri të Hapur (KFOS), dhe Iniciativat Qytetare (Serbi)./ KultPlus.com
Pjesëmarrësit e Festivalit “Mirëdita, dobar dan”, janë nisur nga Kosova për në Beograd atje ku sonte hapet edicioni i pestë i këtij festivali, shkruan KultPlus.
Por në kufirin me Serbinë, pjesëmarrësit u ndaluan duke u kontrolluar në detaje ndërsa tri fotografi të artistes Eliza Hoxha nuk janë lejuar që të kalojnë në territorin serb. Reagime të shumta kanë ardhë nga politikanët kosovarë e ndër ta është edhe kryeparlamentari Kadri Veseli.
“Në Merdare ndalohen artistët kosovarë, duke shkuar në Beograd për të dhënë mesazhe të dialogut e komunikimit. Ajo që i ndodhi sot Eliza Hoxhës, e cila vetëm pak ditë më parë prezantoi Kosovën në Bienalen e Venecias, është veprim i ulët i shtetit serb. Në Beograd sulmohet brutalisht edhe intelektuali me famë botërore, Bernard Henri Levi, sepse mbrojti kauzën për liri të popullit të Kosovë më 1999. Atje ende kanë frikë nga e vërteta dhe arti. Por, fuqia e artit është më e madhe sesa ndalesat kufitare”, ka shkruajtur ai./ KultPlus.com
Gili Hoxhaj
Sot në Beogradi nisë edicioni i pestë i festivalit “Mirëdita, dobar dan”. Pjesëmarrësit nga Kosova janë ndalur në kufi në një kontroll të detajuar për rreth gati 2 orë ndërsa tri fotografi të Eliza Hoxhës me pamje nga protestat e viteve te 90’ janë ndalur në kufi.
Fotografitë që paraqesin flamujt e Kosovës dhe Shqipërisë, janë ndalur në kufi dhe ato fotografi nuk do të mund të jenë pjesë e ekspozitës që Eliza Hoxha do ta hapë në kuadër të këtij festivali.
“Në momentin kur e kanë marrë çantën me katalog i kanë parë fotografitë aty filloi tronditja dhe ideja se çfarë ka në punime. Unë i tregova që janë të njëjtat dhe Insistuan që t’i kontrollojnë fotografitë, ata halë në sy e patën fotografinë ku shihet një afishe me mbishkrimin UCK dhe tjetra që shihet me një pankartë me vargun e Ali Podrimës. Dhe e treta punimi që e kam punuar për dhjetëvjetorin e pavarësisë që është loja midis dy flamurëve e që përcillet me këngën Himni im”, ka thënë për KultPlus, Eliza Hoxha, pas ndaljes së fotografive në kufirin serb.
“Nuk është që kam ndonjë pritshmëri, unë fillimisht e kamë pyetur Kushtrimin a e dinë se çfarë ka kjo ekspozitë që do ta dërgosh në Beograd. Un them se këto fotografi nuk janë të sajuara, por është realiteti me të cilin duhet të ballafaqohemi pas 20 vitesh”, ka theksuar Hoxha.
KultPlus, është atje për të ndjekur këtë festival i cili po mbahet për herë të pestë këtë vit. Ndërkaq, janë paralajmëruar protesta për ndalimin e këtij festivali nga partia SRS dhe disa parti të tjera që u janë bashkangjitur atyre me arsyetimin se ky festival po e paraqet Kosovën shtet të pavarur.
Rikujtojmë se vitin e kaluar ish-presidentja e Kosovës Atifete Jahjaga, nuk është lejuar të marrë pjesë në këtë festival pavarësisht lejes së hyrjes në Serbi që e kishte. Ndërsa pjesëmarrësit janë përballur përgjatë 4 ditëve me protesta të njëpasnjëshme nga ana e serbëve.
Festivali organizohet nga Integra (Kosovë) dhe Nisma e të Rinjve për të Drejtat e Njeriut (Serbi) në partneritet me Fondacionin Kosovar për Shoqëri të Hapur (KFOS), dhe Iniciativat Qytetare (Serbi)./ KultPlus.com
78 emra dhe mbiemra të pronarëve të shtëpive shkolla janë vendosur në satelitët e kuratores Eliza Hoxha, e cila, në mesditën e së enjtes, punën e saj artistike që ka nisë qysh nga muaji janar e shpalosi në Pavijonin e Kosovës në Bienalen e Venedikut, të titulluar “The City is everywhere”, shkruan KultPlus.
Ardianë Pajaziti
Vizitorë të shumtë ndalonin te Pavijoni i Kosovës, i cili nga jashtë ishte me tulla të kuqe, që kosovarët dinë më së miri për shtëpitë me tulla të kuqe, për të vazhduar më pas me hyrjen brenda shtëpisë, që dallonte prej asaj nga jashtë.
78 satelitë të vendosur lartë, sikur i bënin rojë tepihut të shtruar poshtë, të cilat kishin një ndërlidhje brilante.
Satelitët në këtë Pavijon kishin emër e mbiemër, kishin emrat e pronarëve të cilët kishin rrezikuar edhe familjet e tyre për ti shndërruar shtëpitë e tyre në shkolla, vetëm që mos të linin gjenerata të pa arsimuara.
Kurse tepihu poshtë, ishte një tepih që barte hartën e Prishtinës, e cila me vijzimet e zeza tregonte rrugët, kurse pikat e kuqe tregonin shtëpitë shkolla, krejt këto përjetime të viteve të 90-ta, ku gjenerata të tëra kanë përfunduar arsimimin e tyre në këtë sistem paralel të arsimit.
Dhe pos tullave të kuqe, satelitëve dhe tepihut, ky pavijon reflektonte, reflektonte nëpërmjet pasqyrave të shumta, të cilat padyshim bënin vizitorët të mendonin më shumë për këtë ndërlidhje artistike të kuratores Eliza Hoxha, e cila për herë të parë ka zënë hapësirën si përfaqësuese e Kosovës, në edicionin e 16-të të Bienales së Venedikut.
E emocionuar deri në palcë, për këtë rrumbullakim të punës, artistja, arkitektja Eliza Hoxha, përderisa fliste për KultPlus, shpërtheu në lot.
“Ka pas momente shumë të rënda, kur e kam takuar drejtorin e shkollës së Gjimnazit të atëhershëm, ai në fillim nisi të qajë, ‘më fal tha se sa herë flas për këto vite, më vjen të qajë’. Krejt çka kanë bërë njerëzit atëherë ka qenë që ne me qenë të shkolluar, sepse ka qenë e pamundur”, ka treguar në lot Eliza Hoxha, e cila megjithatë është shprehur të jetë e lumtur që këtë rrëfim të popullit të saj po e prezanton në një hapësirë kaq të rëndësishme, sikurse është Bienalja e Venedikut.
“Pavijon i jonë nuk është dokumentues, nuk është përshkrues, është konceptual, sjellë një hapësirë të jashtme, brenda një hapësire të brendshme. Ideja jonë ka qenë me e prezantu shtëpinë, sepse shtëpia për ne ka qenë hapësirë e lirë, po flas për vitet e 90-ta, sepse nuk kemi pasë mundësi me e gëzu të drejtën e institucioneve zyrtare. Shtëpia ka qenë sinonim i qytetit, sepse në secilën shtëpi është bërë jeta brenda, kurse hapësira e jashtme është frekuentuar në të shumtën e rasteve për me protesu, demostru”, ka thënë Hoxha për KultPlus.
Ajo më pas ka shpjeguar se Pavijoni vjen si shtëpi, si shtëpi e pa kryer, me blloka, sepse, sipas saj, sinonimin e shtëpive të kuqe e dinë gjithë kosovarët.
“Ka ardhë koha me e pa historinë tonë në sy, dhe krejt akterët që kanë kontribuar në këtë periudhë, ka ardhë koha që të vlerësojmë kontributin e tyre”, ka thënë Hoxha, e cila më pas ka shpjeguar edhe punën e satelitëve. “Satelitët vijnë si strehë e jona, sepse jemi ushqyer nëpërmjet satelitit, prej tyre kemi kuptuar për botën. Jemi formësuar intelktualisht, gjuhësisht, kemi mësuar shumë gjuhë, pa dashje ndoshta. Sateliti ka pasë shumë rëndësi në jetën tonë”, ka thënë Hoxha.
Ajo me plot emocione tregon edhe për tepihun brenda shtëpisë, tepih që poashtu ndërlidhet me vitet e 90-ta, ku nxënësit kanë mësuar në shtëpitë shkolla dhe janë ulur edhe nëpër tepih.
“Tepihu është vet Prishtina, sepse secila shtëpi është përfshirë në këtë tepih. Janë tri gra në Gjonaj, ato e kanë punuar këtë tepih në vek, gëzohemi shumë që e kemi sjellë, sepse edhe ky pavijon kur të përfundojë, do të na mbetet ky tepih”, ka thënë për fund ajo.
Kurse arkitekti Përparim Rama, përfaqësuesi i parë në Bienalen e Venedikut ka treguar për KultPlus për ekspereincën e vitit 2012, dhe ka potencuar se krejt ky prezantim nuk është fare i lehtë.
“Vitet e 90-ta janë një periudhë shumë e rëndësishme, por edhe e rëndë për popullin shqiptar, por është shumë me rëndësi që po prezantohet në Bienale, sepse është shumë me rëndësi për popullin tonë. Unë vet e kam përjetuar periudhën e viteve të 90-ta dhe e mbaj në mend, që lirinë e kemi pas brenda, në hapësira publike kemi qenë të robëruar, ose nuk kemi qenë të lirë, sepse tërë kohën ka pasë mundësi me na ndodhë me keqja. Dhe mu për këto ngjarje nuk kemi kuptuar prej medieve tona, mirëpo nëpërmjet satelitëve, prej jashtë e kemi parë se çfarë po ndodhë brenda. Historia e viteve të 90-ta është shumë me rëndësi dhe po prezantohet në mënyrë të denjë në Bienalen e Venedikut”, ka thënë ai.
Në anën tjetër, Përparim Rama ka thënë se kjo periudhë ka potencial të mjaftueshëm edhe për artistët e tjerë, në mënyrë që të nxirren rrëfime, prezantime sa më të mira, duke përfshirë edhe tullat e kuqe, sepse njerëzit në vitet e 90-ta, sipas tij janë frikësuar të mbajnë paratë në banka dhe kanë investuar në tullat e kuqe.
Pavijonin e Kosovës në Bienalen e Venedikut e ka mbështetë Qeveria e Kosovës, ku të pranishëm në hapjen zyrtare ishin edhe kryetari i Kuvendit të Kosovës, Kadri Veseli, zëvendëskryeministri i Kosovës Behxhet Pacolli, ministri kulturor Kujtim Gashi, ministrja e Ministrisë së Ambientit, Albena Reshitaj, Ambasadorja e Kosovës në Itali, Alma Lama, dhe shumë artistë dhe bashkëpunëtorë të Eliza Hoxhës, e cila këtë vit është prezantuar me komisioneren Jehona Shyti./KultPlus.com
“The city is everywhere” apo qyteti është gjithkund që shpalos vitet e 90-ta në Kosovë, nga Eliza Hoxha është tema e Pavijonit të Republikës së Kosovës, shkruan KultPlus.
Kësisoj sot me fillim nga ora 14:15 në ekspozitën e 16-të Ndërkombëtare të Arkitekturës në Bienalen e Venedikut, do të hapet ky Pavijon i Republikës së Kosovës, në Arsenale, Venedik.
KultPlus, është atje ku përveç që do ta sjellë çdo moment të Pavijonit të Kosovës në këtë Ekspozitë Ndërkombëtare, do të sjellim edhe momente nga Pavijonet e tjera që do të hapen sot atje.
Kështu duket Pavijoni i Kosovës, si në foto:
Ndërkohë para hapjes, Jehona Shyti në cilësinë e Komisionerit të Pavijonit të Kosovës mëngjesin e sotëm ka shkruar se është shumë lumtur që udhëhoqi gjithë këtë proces të përfaqësimit të Kosovës në këtë ngjarje madhe të diplomacisë kulturore./ KultPlus.com
Po afrohet dita e hapjes zyrtare të Pavijonit të Kosovës në Bienalen e Arkitekturës në Venecia e cila këtë vit ka edicionin e 16-të. Përveç Eliza Hoxhës dhe ekipit, personalitete të shumta priten të jenë atje në hapje e poashtu edhe gazetar ë nga mediet e ndryshme. Duke e pritur momentin e hapjes dhe shpalosjen vizuale të temës të Pavijonit “ The city is everywhere” apo qyteti është gjithkund që shpalos vitet e 90-ta në Kosovë, lë të kujtojmë pak rrugëtimin e Elizës deri në bienale.
Për Eliza Hoxhën nuk është hera e parë që përballet me bienalen dhe me procesin e saj. Për shumë kë që nuk e ka ditur, ajo ishte ftuar në vitin 2009 nga Andi Tepelena – kurator që me një grup artistësh nga Shqipëria të jetë pjesë e aktiviteteve kolaterale nën ombrellën e Artkontakt. Atë kohë, as Shqipëria e as Kosova nuk kishin pavijon të tyre.
Nën temën kryesore të edicionit të CROSSING – Eliza Hoxha ishte prezantuar me një projekt ( BRIDGING THE 2) që shtjellonte urën e Mitrovicës dhe rrokullisjen e saj në kuptimin logjik, psikologjik dhe fizik – duke qenë që ajo atëkohë ishte një urë që nuk lidhte asgjë, ishte pikë legjitimimi, konflikti, kontrolli përveç rolit të saj primar – URË.
Ajo kishte hulumtuar në veri dhe në jug për të kuptuar nga vet qytetarët emocionin dhe relacionin e tyre me urën. Në Venedik kishte përballur mendimet e qytetarëve dhe njëkohësisht emocionet peng dhe kujtesën kolektive për veriun dhe jugun e cila shfaqej në instalacion me fotografi të varura nga momente, hapësira dhe elemente identifikuese të veriut dhe jugut.
Për ti lënë vend më pas hapësirës së ndërmjetme lumit – si hapësirë e lirë që duhej të ishte por që në fakt ishte kthyer në kufi për të dy etninë shqiptarët dhe serbët. Por ndërkohë erdhi momenti që edhe Kosova të këtë Pavijonin e saj. Më këtë rast Eliza u ftua të jetë në juri bashkë me disa kolegë të tjerë arkitekt për të përzgjedhur nga 3 të nominuar – përfaqësuesin e parë të Kosovës në Biennalen e Venedikut – Përparim Rama.
Dy vite më vonë ajo vet kishte qenë njëra nga të nominuarat për ta përfaqësuar Kosovën, kohë kjo kur arkitekti Gëzim Paqarizi kishte përfaqësuar Kosovën.
4 vite më vonë ajo është në Venedik tani për ta shpalos rrëfimin e Kosovës në mënyrën e vet. E kemi dëgjuar e lexuar Elizën tash herë të flet për temën dhe vitet që shtjellon ajo dhe le të shohim se çfarë forme ka marr ky rrëfim në hapësirë në Venedik.
Përfaqësimet në aktivitete të këtilla rrisin hapësirën dialoguese dhe krijojnë mundësi për një imazh tjetër të Kosovës të shpalosur nga platforma kulturore. Dhe është pikërisht kjo platformë – kultura që bashkë me sportin, që Kosovës po ia ndërtojnë një imazh të pasur dhe me vlerë – duke ndërtuar ura të reja diplomatike për të./KultPlus.com
Zbulohet tema e Pavilionit të Kosovës në Bienalen e Venedikut për arkitekturë. Kuratorja Eliza Hoxha tregon më shumë detaje rreth ekspozitës gjersa vazhdon ftesën e saj ndaj qytetarëve për dhurimin e satelitëve. Satelitë këta që do merren nga shtëpitë e qytetarëve dhe do dërgohen në Venedik, në kuadër të ekspozitës, shkruan KultPlus
Alberina Haxhijaj
Pavilioni i Kosovës këtë vit fokusohet në periudhën e viteve të ’90, ku paralelizmi ishte një mënyrë e mbijetesës kolektive dhe e mobilizimit social të shqiptarëve etnik në kontekstin e pabarazive politike, etnike dhe ekonomike.
Për ta prezantuar Pavilionin e Republikës së Kosovës, kuratorja Eliza Hoxha ka zgjedhur që të paraqes shtëpinë si kompensim për qytetin. Gjithë kjo vjen pasi që përgjatë viteve të ’90-ta shqiptarët e Kosovës u përjashtuan nga të gjitha aktivitetet e jetës institucionale publike për shkak të situatës politike dhe konflikteve në ish-Jugosllavi. Si pasojë e kësaj shqiptarët e Kosovës krijuan sistemin paralel të institucioneve publike nëpër shtëpitë private në zonat periferike të qytetit.
Prandaj shtëpia jonë në bienale është shtëpi nga pamja e jashtme por që brenda është hapësirë publike. Pikërisht në këtë shtëpi vërehen dy elemente.
Fillimisht hapësira e pavilionit të Kosovë është e mbështjellë me pasqyra ku kjo krijon efektin e zgjerimit të hapësirës dhe hapjes si metaforë për lirinë psikologjike, por jo edhe atë fizike duke qenë se pasqyra njëkohësisht është barrierë fizike dhe ballafaqimi.
Në anën tjetër streha janë satelitët. Të privuar nga marrja e informacionit, gjatë viteve të 90ta, familjet kosovare kanë blerë antena satelitore. Çdokush, lehtësisht mund të shënjonte në mënyrë precize në peizazhin urban se cilat banesa u takonin shqiptarëve të Kosovës, thjeshtë sepse këto antena satelitore që dukeshin si qarqe të bardha, qëndronin të varura në ballkonet e tyre.
Ndërsa brenda për ti dhënë një dimension të ngrohtë hapësirës është do të vendoset një tepih i punuar në vek, i cili sjellë hartën mentale të viteve të 90-ta ku janë shënuar shtëpitë apo hapësira që kanë shërbyer gjatë këtij vite.
Kuratorja Eliza Hoxha tregoi se titulli “Qyteti është gjithandej” vjen për arsyeje se këto vite janë shquar për gjithëpërfshirje. “Pavilioni nuk ekspozon diçka specifike por vet si i tillë është një vepër në vetë. Tema e pavijonit tonë ka qenë shumë sfiduese, në kontekstin e temës së përgjithshme e që është hapësira e lirë. Shumë gjatë kam menduar se çka mundet Kosova me prezantu në kornizën e asaj se çka nënkupton hapësira e lirë në Kosovë dhe si realizohet ajo, kush e prodhon dhe si shfrytëzohet ajo. Konteksti i viteve të 90-ta, një kontekst shumë pak i eksploruar për shumë arsyeje mendoj që ka qenë moment shumë i mirë për me ju rikthye edhe me e rimendu e risjellë si një rrëfim më gjithëpërfshirës, pikërisht siç kanë qenë edhe ato vite. Dhe me e paketu siç është në këtë rast ekspozita në kuadër të Bienales së Arkitekturës”, është shprehur kuratorja Eliza Hoxha.
Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Kujtim Gashi, tha se për shtetin e Kosovës është shumë e rëndësishme pjesëmarrja në një ngjarje të tillë. Sipas tij kjo është mënyra më e mirë që Kosova të shpalosë sfidat dhe rrëfimet e saj pas një viti mungesë apo mos pjesëmarrje në Bienalen e kaluar.
“Eliza ka përzgjedhur që në kuadër të kësaj temë të prezantohet Kosova me rrëfimin për vitet e 90-ta. Rrëfimi sa është i rëndësishme që të ndahet më të tjerët në kontekstin global besoj që është edhe në kontekstin lokal, për shkak se ne nuk kemi biseduar dhe nuk i kemi memorizuar akoma zyrtarisht shumë nga ngjarjet dhe temat që kanë ndikuar për shtetformimin e Kosovës”, tha ai. Sipas tij kjo ka rëndësi edhe për gjeneratat e reja që të njohin më mirë vendin e tyre dhe përpjekjet për liri dhe pavarësi.
Pavijoni i Kosovës në Bienalen e Venedikut për arkitekturë, do të hapet më 24 maj në orën 14:15 në Arsenale./KultPlus.com
Këtij slogani të kahershëm, thuhet në faqen zyrtare të këtij institucioni, që ka të bëjë me një ëndërr shekullore të shqiptarëve, tanimë iu shtua dhe një motiv tjetër: “Midis ëndrrës dhe realitetit”.
“Bac, u kry”, kështu nisë përshkrimin për ekspozitën e Eliza Hoxhës që është hapur në Tiranë, në faqen zyrtare të Muzeut Historik Kombëtar në Tiranë, ambinet ku edhe është hapur ekspozita, përcjellë KultPlus.
Këtij slogani të kahershëm, thuhet në faqen zyrtare të këtij institucioni, që ka të bëjë me një ëndërr shekullore të shqiptarëve, tanimë iu shtua dhe një motiv tjetër: “Midis ëndrrës dhe realitetit”.
Fotografi të cilat dokumentojnë rrugëtimin e shtetit të Kosovës prej viteve ’90 e deri më sot u shpalosen para publikut shqiptar në Tiranë. Nga pelikula e filmit janë zbardhur çaste lirie, ngazëllimi dhe entuziazmi në ditët e çlirimit, pavarësisë, por edhe sfida me të cilat sot përballet shteti i Kosovës, si çështja e të pagjeturve, grave shqiptare të prekura nga dhuna gjatë luftës, e deri tek mungesa e lirisë së lëvizjes.
Në këtë mënyrë Muzeu Historik Kombëtar dhe Ambasada e Republikës së Kosovës në Tiranë, me rastin e 10-vjetorit të Pavarësisë së Kosovës, çelën ekspozitën personale të autores Eliza Hoxha me titull: “Midis ëndrrës dhe realitetit”.
Në çeljen e kësaj ekspozite ambasadori i Republikës së Kosovës në Tiranë, Sylë Ukshini do të thoshte se 10 vite janë pak për Kosovën, por sipas tij, me siguri pas 10-të viteve të tjera shteti i ri i Kosovës do të ishte më i mirë dhe më i suksesshëm, sigurisht. “Ky përvjetor merr një rëndësi të veçantë pasi viti 2018 përkon dhe me 550-vjetorin e vdekjes së Heroit tonë Kombëtar, i cili po përkujtohet në të gjitha trevat shqiptare”, do të thoshte më pas ambadori Ukshini, i cili nuk do të harronte të vlerësonte dhe punën e autores së ekspozitës, Eliza Hoxha, që sipas tij është një artiste krejt e veçantë e cila ka shpërthyer talentin e saj në disa fusha të jetës.
Më pas fjalën e përshëndetjes do ta merrte drejtori i Muzeut Historik Kombëtar, Dr. Dorian Koçi. “Ekspozita personale “Midis ëndrrës dhe realitetit” është një ekspozitë që na tregon të vërtetën historike të Kosovës. Luftën e saj për mbijetesë dhe fitoren mbi gjenocidin dhe dhunën sistematike serbe mbi shqiptarët e Kosovës. Vitet ’90 ishin të vështira për popujt tanë në të dyja anët e kufirit. Shqiptarët e Kosovës e gjetën veten e tyre duke kërkuar dhe luftuar për gjuhën, kulturën dhe vendin e tyre ndërsa shqiptarët e Shqipërisë luftonin për të drejtat e tyre ndaj një sistemi diktatorial. Në thelb të dy popujt kërkonin lirinë dhe plotësimin e ëndrrave, të cilat formësuan edhe karakterin tonë kombëtar”, tha Dr. Dorian Koçi. Më pas ai theksoi se bashkëpunimet mes Muzeut Historik Kombëtar dhe Ambasadës së Kosovës janë iniciativa që pasurojnë kalendarin e përbashkët kulturor dhe zhdukin kufijtë administrativ mes dy vendeve tona.
Nga ana e saj autoria e ekspozitës, Eliza Hozha, e pranishme në këtë eveniment, do të shprehej se i përkiste një gjenerate që pati shumë ëndrra por që jo të gjitha mundën të ktheheshin në realitet. Ajo theksoi gjithashtu se i përkiste asaj gjenerate që përjetoi luftën, por dhe shpalljen e pavarësisë. Sipas Hoxhës, ekspozita e saj sjell në vëmendje atë që ka kaluar e që nuk duhet harruar asnjëherë.
Më pas të pranishmit vizituan ekspozitën në fjalë dhe u njohën me disa produkte të sjella nga Kosova enkas për këtë rast./KultPlus.com
Ambasada e Kosovës në Tiranë, në kuadër të organizimeve me rastin e 10 vjetorit të Pavarësisë së Kosovës, në bashkëpunim me Muzeun Historik Kombëtar, sjell në Tiranë ekspozitën personale të Eliza Hoxhës “Midis ëndrrës dhe realitetit”.
Ekspozita e Eliza Hoxhës, këngëtare e njohur e pedagoge në Universitetin e Prishtinë, sjell copëza nga përpjekjet e shqiptareve të Kosovës në rrugëtimin e realizimit të ëndrrës për Kosovën shtet.
Po ashtu edhe momente lirie, ngazëllimi dhe entuziazmi në ditët e çlirimit, pavarësisë, por edhe sfidat me të cilat sot përballet shteti i Kosovës, si çështja e të pagjeturve, grave shqiptare të prekura nga dhuna seksuale gjatë luftës së fundit në Kosovë, e deri tek mungesa e lirisë së lëvizjes.
Ekspozita do të mbahet në Muzeun Historik Kombëtar të Shqipërisë më 26 shkurt nga ora 19:00 dhe do të qëndrojë e hapur deri më 28 shkurt. / KultPlus.com
Përmes nëntëmbedhjetë fotografive, Eliza ka bërë bashkë katër periudha të rrugëtimit të Kosovës drejt pavarësisë.
Gili Hoxhaj
Këto ditë qyteti i Prishtinës vetëm se ka filluar të mbushet me zbukurime e logo që po sjellin një atmosferë festive për dhjetë vite pavarësi. Po me këtë rast, artistja Eliza Hoxha, në mesin e shumë mysafirëve e artdashësve sonte prezantoi ekspozitën personale ‘’Midis ëndrrës dhe realitetit’’, shkruan KultPlus.
Por këto rrugë që sonte mbajnë logon e dhjetëvjetorit të pavarësisë, fotografitë e Elizës i tregonin në në një frymë krejtësisht tjetër, në frymën e protestave, e përpjekjeve të pareshtuara për të mbrojtur gjuhën, kulturën dhe vendin. Fotografitë e saj janë një rrugëtim në vitet e 90’ta, atëherë kur duhej guxim edhe për të ëndërruar për lirinë. Në fillim të katalogut të saj shkruhej se vitet e 90’ta janë përjashtim, protestë, dhunë, vdekje, dhimbje, mungesë, pamundësi, mjegull, përpjekje, paralelizëm, mobilizim, solidarizim, ëndërr, dëshirë, vullnet, mision, qëllim. Këto përkufizime të autores ndeshen më së miri në fotografitë që ajo i kishte sjellë nga ajo periudhë. Përmes tyre, cildo që i sheh, e kujton të kaluaren e fatin e njerëzve të këtij shteti.
Përmes nëntëmbedhjetë fotografive, Eliza ka bërë bashkë katër periudha të rrugëtimit të Kosovës drejt pavarësisë. Eliza përmes këtyre fotografive i sjellë secilit përpa syve kujtimet e rrugës së gjatë nëpër të cilën ata kanë ecur. Fillimisht fotografitë e saj shpalosin vitet e 90’ta, për të kaluar te koha e të qenit refugjat, nga fytyrat e përhumbura të fëmijëve në një kamp refugjatësh në Maqedoni, ajo kalon tek fytyrat e buzëqeshura të fëmijëve në ditët e clirimit, e dhembjen e reflekton në shtëpitë e djegura e trupave të parë të gjetur të personave të zhdukur gjatë luftës. Ndërsa periudha e fundit që ajo e prek është pikërisht tek momentet e pavarësisë së Kosovës.
Me himnin shtetëror të Kosovës nisi hapja edhe e kësaj ekspozite, për t’u shoqëruar më pas me këngët e vet këngëtares. Kjo ekspozitë u hap me fjalët e Ardian Arifaj, këshilltar i presidentit Hashim Thaci, i cili tha se ndihet i kënaqëur që është pjesë e ekspozitës së Elizës, e cila që në titull arrin ta identifikoj ëndrrën e të gjithëve.
‘’Vet titulli i ekspozitës së Elizës është dicka që identifikohet me të gjithë neve, që identifikohet me Kosovën, pra është dicka që e kemi ëndërruar gjithmonë dhe është moment historik me e pa ëndrrën e realizuar dhe ta bëjmë realizimin e kësaj ëndrre sa më të mirë për të gjithë ne’’, tha Arifaj.
‘’Eliza është shembull tipik i asaj që ne shpesh e permendim në art, themi se ‘’Arti ëshë një pasqyrë e shoqërisë në të cilën jetojmë ndërsa artisti është zëdhenës shpirtëror i asaj shoqërie’’, kjo është një ekspozitë me koncept të vecantë, për shkak se i ka rrenjët para shumë viteve’’, kështu u shpreh skulptori dhe artisti, Luan Mulliqi, i cili e cilësoi Elizën si një artiste e vecantë, me intelekt të madh krijues. Ai po ashtu e cilësoi si hap tejet të rëndësishëm guximin e saj për tu ballafaquar me shumë tema, projektet e saj për njerëzit e zhdukur, për gratë e dhunuara dhe projektin e saj me këngën ‘’Himni im’’, të cilin e quan si ndërprerje e një ëndrre të menduar me flamurin kombëtar që vazhdohet me një ëndërr tjetër, si sakrificë për ndërtimin e shtetit të Kosovës.
Eliza tashmë e dëshmuar në shumë fusha të artit, si në muzikë , ashtu në shkrime e artin pamor, ajo ka prekur ëndrrat dhe realitetin e këtij shteti. Pranë derës së Galerisë së Ministrisë, ku edhe u hap kjo ekspozitë, qëndronin një grup ushtarësh të KFOR-it, të tillë ushtarë kishte edhe në fotografitë e Elizës të shkrepura dy dedaka më parë. Derisa në fotografitë e saj të mëhershme në shumicen e fotografive të protestave, duart e protestuesve janë të zëna me fotografi të flamurit të Shqipërisë, ajo derisa në këtë ekspozitë e sjellë periudhen e katërt, atë të pavarësisë, aty edhe i bashkon të dy flamujt, atë të Kosovës, dhe atë të Shqipërisë.
‘’Kosova e vuan një gjë shumë të rëndësishme që është perjashtimi sepse ne akoma s’jemi mësuar ta kuptojmë tjetrin pavarësisht bindjeve dhe perceptimeve të tjera që mund t’i ketë, të identitetit tjetër dhe grupacioneve të tjera që u përkasin. Këtë sfidë e shoh jo vetëm prej kur Kosova është shtet por është më e theksuar tashmë që nga puna e flamurit se a je kosovar apo shqiptar e deri te rrefimet më banale që shpesh i dëgjojmë edhe në sferen publike’’, u shpreh Eliza në hapjen e kësaj ekspozite.
Eliza pati edhe një mesazh lidhur me kremtimin e jubileut të parë të dhjetëvjetorit të Kosovës. Ajo tha se sot është absurd të dëgjohet se nuk kemi arsye për të festuar, pasi që kemi festuar edhe kur kemi qenë në gjendje shumë më të vështirë, kur nuk na është lejuar as të flasim e të këndojmë në gjuhën tonë.
‘’Rreth kremtimit të Pavarësisë së Kosovës, kam dëgjuar shumë që thonë se nuk kemi nevojë të festojmë dhe s’kemi arsye që të festojmë pasi që kemi shumë probleme, po është e vertetë, por unë mendoj që ne kemi festuar gjithmonë, edhe në momentet kur kemi qenë edhe më keq’’, u shpreh Eliza Hoxha në ekspozitën e saj.
‘’Kosovës i mungon dashuria për vendin, nuk ka rëndësi flamuri, nuk ka rëndësi as himni, nuk kanë rëndësi fare këto tjerat derisa ne nuk i japim dashuri vendit tonë, e nëse i japim dashni, cdo petk ka kuptim, pastaj, qoftë flamuri i ri apo flamuri kombëtar që e kemi me veti’’, tha krejt në fund Eliza Hoxha, që fotografitë i cilësoi si një reflektim i ëndrrave të brezit të saj, e përpjekjeve të shumë njerëzve që më nuk janë.
Edhe pas shumë sukseseve që ka lënë pas, këtë vit Eliza Hoxha do ta përfaqësoj pavilionin e Kosovës në Bienalen e Venedikut për arkitekturë. Kjo ekspozitë e cila u organizua nën patronatin e Presidentit të Kosovës, Hashim Thaci, do të qëndroj e hapur përgjatë ditëve festive në Galerinë e Ministrisë. /KultPlus.com
Artistja Eliza Hoxha, sonte do të sjellë ekspozitën personale “Midis ëndrrës dhe realitetit”, që do të hapet në Galerinë e Ministrisë së Kulturës, shkruan KultPlus.
Kjo ekspozitë vjen me rastin e 10 vjetorit të Pavarësisë së Kosovës, nën patronatin e Presidentit të Kosovës, Hashim Thaçi.
Ekspozita hapet sonte e diel më 11 shkurt, duke filluar nga ora 19:00./ KultPlus.com
Artistja Eliza Hoxha, këtë të diel do të sjellë ekspozitën personale “Midis ëndrrës dhe realitetit”, që do të hapet në Galerinë e Ministrisë së Kulturës, shkruan KultPlus.
Kjo ekspozitë vjen me rastin e 10 vjetorit të Pavarësisë së Kosovës, nën patronatin e Presidentit të Kosovës, Hashim Thaçi.
Ekspozita hapet këtë të dielën më 11 shkurt, duke filluar nga ora 19:00./ KultPlus.com
Pikërisht në këtë periudhë që jemi sot, këngëtarja Eliza Hoxha në vitin 1999 kishte bërë një gjest mjaft human për fëmijët e Reçakut.
Disa muaj pas çlirimit dhe pas masakrës që hapi sytë e gjithë botës, këngëtarja Eliza Hoxha kishte organizuar një aksion humanitar në prag të festave të fundvitit të vitit 99 për fëmijët në Reçak, shkruan Magazina.al
Në atë kohë Eliza ishte studente e Akademisë së Arteve dhe bashkë me disa studentë të tjerë kishte organizuar shpërndarjen e dhuratave për fëmijët në Reçak, të cilët ende i kishin të freskëta kujtimet e luftës.
“Nga paratë që kemi grumbulluar kemi blerë 2500 dhurata. Kjo është gjëja më e vogël që mund të bëjmë për këta fëmijë, sepse të gjithë e dimë se nuk mund t’i kthejmë prindërit, shtëpitë dhe të gjitha gjërat e tjera që ata humbën gjatë luftës, kështu gjërat që mund të bëjmë janë të sjellim më shumë lumturi dhe gëzim ” kishte thënë Eliza për mediat e huaja./ KultPlus.com
Gili Hoxhaj
“Jepi mundësi paqes” ishte ekspozita personale e artistes Eliza Hoxha, e cila shpalosi rreth dyzetë fotografi plot ngjyra, të cilat paraqitnin rrugëtimin më emblematik të Kosovës.
Momente të ndryshme të cilat Eliza i kishte kapur në kohën e para luftës, dhe shumë pak pas saj erdhën sonte të ngjitura me muret e vrimëzuar tek Hani i 2 Robertëve. Imazhet që ajo i sjellë japin pasqyrën më të qartë të një memorie dhjetëvjeçare të rezistencës kolektive për lirinë e Kosovës, e të gjitha këto përpjekjet reflektohen në sytë e të rinjve dhe të vjetërve, të pleqve dhe të fëmijëve, të atyre që ishin pjesë e krijimit të historisë dhe të atyre që përmes vështrimit në këto fotografi flasin për përjetimin e saj.
Profesori Sylejman Kllokoqi së bashku me Elizën shënuan hapjen e kësaj ekspozite. Kllokoqi u shpreh se Eliza Hoxha gjatë memorizimit të këtyre fotografive e ka pasur edhe syrin edhe zemrën, syrin për shkak se fotografitë janë të realizuara shkëlqyeshëm teknikisht dhe zemrën sepse ka arritur që ato fotografi t’i sjellë në një kohë mjaft të rrezikshme.
“Thuhet që një fotografi, i ka një mijë fjalë, unë do të thosha që këto fotografi nuk i kanë një mijë por dhjetë mijë fjalë sepse mendoj se për secilën fotografi mund të bëhet edhe një skenar, edhe një film. Fotografitë e Elizës na kthejnë prapa për njëzetë vite, unë e përgëzoj Elizën që si një njëzetë vjeçare e ka kapur aparatin me të cilin e ka sjellë historinë e Kosovës”, tha Kllokoqi në hapjen e kësaj ekspozite.
Çdo fotografi e Elizës ngërthen në vete një hap në histori, por edhe vet Eliza ka një histori të rrugëtimit të saj me fotografinë.
“Ka qenë vrasja e një studenti, Armend Daci në lagjen ku unë jetoj ndërsa ditën e nesërme ka pasur homazhe ku unë kam dalë dhe kam bërë fotografi, thjesht vetëm se ishte një moment i dhimbshëm. Ato fotografi mandej janë publikuar në ballinën e “Zëri”-t, ku edhe më kanë ftuar të punoj për shtojcën “Jeta” që ka qenë pjesë e “Zërit”, që nga ky moment unë edhe kam filluar gradualisht të dal dhe të fotografoj momente të ndryshme”, tha Eliza gjatë rrëfimit të saj në ceremoninë hyrëse.
“Përmes fotografisë e kam njohur Kosovën e vërtetë, edhe në fshat edhe në qytet”, shpjegoi tutje Eliza.
Duke qenë se kjo situatë, Elizën e gjen në një moshë të re, ajo gjen balancën mes dy botërave të kundërta. E gjendur përballë realitetit dhe ëndrrave, ajo zgjedhë të kontribuojë me regjistrimin e çdo gjëje që ndodhte rreth saj.
“Unë jam mishëruar aq shumë me fotografinë sa që kam menduar se kjo është mënyra ime e kontribuimit, nëse jo me pushkë ose në ndonjë formë tjetër”, tha Eliza për KultPlus.
Ajo në këtë ekspozitë ndriçon të kaluarën e Kosovës me dyzetë fotografi kuptimplota, të cilat do të ishin edhe në numër edhe më të madh nëse ajo do t’i gjente filmat e arkivës së gazetës “Zëri”.
“Mua më vjen shumë keq që një pjesë e punës time dhe që janë botuar në “Zëri”, nuk janë sot këtu sepse një pjesë e arkivit është shkatërruar, kurse për pjesën tjetër nuk dihet pronësia e filmave pasi që kemi qenë dy-tre fotografë aty”, tregoi Eliza për KultPlus.
Vet Eliza tregoi se kishte pasur shumë dyshime, nëse kjo periudhë e fundvitit ka qenë e duhura për të sjellë këtë ekspozitë, mirëpo më pas ajo ishte bindur që përmes kësaj ekspozite të reflektojë edhe solidaritetin, i cili e ka karakterizuar edhe atë periudhë.
“Shpesh nuk po ia dimë vlerën paqes që kemi sot. Madje shpesh kapemi pas gjërave anësore më shumë se sa mundohemi që të shtyjmë diçka përpara sepse jemi bërë më shpirtngushtë dhe e kemi harru solidaritetin.Ne kemi qenë shumë solidarë në atë kohë, kemi qenë shumë shpirtbardhë dhe jemi zgjuar çdo ditë me motivin që të bëjmë diçka për vete dhe diçka për shtetin të cilin e kemi ëndërruar. Kjo duhet të kthehet në mënyrë që ta kuptojmë se sa e gjatë ka qenë ajo rrugë”, është shprehur artistja Eliza Hoxha për KultPlus.
Përveç protestave, e rrëfimeve të tjera, ajo në këtë ekspozitë synon të reflektojë edhe jetën sociale, ku thotë se edhe pse lidhja jonë me kafenetë shpesh ironizohet, është e arsyeshme për shkak se kafeteria ka shërbyer edhe si institucion dhjetë vite për neve.
“Përkundër të gjithave ne kemi dalë edhe në kafe në atë kohë, kafja ka qenë vendi ku është bërë edhe ekspozita, edhe promovimi i librit, edhe shkolla, edhe disktumi, e edhe politika për Kosovën”, shpjegoi tutje Eliza.
Me muzikë, e nën shoqërimin e veprave dhe të njëri-tjetrit shumë artistë e artdashës kishin ardhur për të parë nga afër ekspozitën e kësaj artisteje të dëshmuar në shumë fusha. Piktorja Zake Prelvukaj tha për Kultplus se Eliza Hoxha përmes fotografive e bën edhe me të dukshëm në sytë tanë aktualitetin e asaj kohe.
“Eliza e ndjen nevojën që të paraqesë dokumentin që është bazë e një shteti të aktualiteteve të ndryshme të kronologjisë të jetës tonë. Ajo tregon se sa jemi ne si artistë dëshmitar të kohës. Këto fotografi për një kohë harrohen, por kur kthehen përsëri çdo imazh është Kosova dhe çdo vit që shkon kjo regjistrohet në histori sepse aktualitetet shpesh janë të padukshme por fotografitë janë dokumenti kryesor për historinë e çdo gjejë dhe e aktualitetit të asaj kohe”, tha Prelvukaj./ KultPlus.com