Vepra “Ballo me maska” e shkruar nga kompozitori italian Giuseppe Verdi do të ngjitet në skenën e Teatrit Kombëtar të Operës dhe Baletit në 1 qershor, në kuadër të Javës së Kulturës Italiane.
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti, drejtoresha e TKOBAP, Zana Çela dhe artistë shqiptarë e të huaj zhvilluan sot një konferencë për shtyp.
“Jemi shumë të kënaqur që do të celebrojmë së bashku ngjitjen në skenën e Teatrit Kombëtar të Operës dhe Baletit të kësaj vepre që vjen si një bashkëpunim mes TKOBAP dhe Teatro Regio Di Parma. Një staf i gjerë artistësh dhe prapavije, shqiptarë e të huaj, janë bërë bashkë për të sjellë një shfaqje madhështore”, u shpreh Margariti në një postim në rrjetet sociale.
Ky është një bashkëpunim, tha Margariti, që me siguri nuk do të ishte kurorëzuar pa investimin madhor që është bërë në këtë teatër.
“Kjo shfaqje në Tiranë është edhe një moment historik, pasi ky produksion vjen nën atmosferën e vitit 1913, përmes skenografisë dhe kostumografisë së krijuar në atë periudhë dhe të restauruar së fundmi. Pra bashkë me këtë vepër vjen edhe një copëz historie. Por kjo shfaqje shënon edhe hapjen e Javës Kulturore Italiane, që do të pasohet me një kalendar të pasur aktivitetesh”, tha Margariti.
Nga 31 maji, deri në 7 qershor do të zhvillohet në disa qytete të Shqipërisë Java Kulturore e Italisë. Kjo javë zhvillohet në kuadër të “Javëve Ndërkombëtare të Kulturës”, nismë e qeverisë shqiptare me moton “Shqipëria mikpret botën”, ku marrin pjesë 17 vende të ndryshme të botës si dhe vende të Bashkimit Evropian. Pas javëve kulturore të Francës, SHBA, Greqisë, në Tiranë dhe disa qytete të tjera të vendit gjatë Javës Kulturore të Italisë do të zhvillohen një sërë aktivitetesh kulturore./ KultPlus.com
Vepra “Ballo me maska” e shkruar nga kompozitori italian Giuseppe Verdi do të ngjitet në skenën e Teatrit Kombëtar të Operës dhe Baletit në 1 qershor, në kuadër të Javës së Kulturës Italiane.
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti, drejtoresha e TKOBAP, Zana Çela dhe artistë shqiptarë e të huaj zhvilluan sot një konferencë për shtyp.
“Jemi shumë të kënaqur që do të celebrojmë së bashku ngjitjen në skenën e Teatrit Kombëtar të Operës dhe Baletit të kësaj vepre që vjen si një bashkëpunim mes TKOBAP dhe Teatro Regio Di Parma. Një staf i gjerë artistësh dhe prapavije, shqiptarë e të huaj, janë bërë bashkë për të sjellë një shfaqje madhështore”, u shpreh Margariti në një postim në rrjetet sociale.
Ky është një bashkëpunim, tha Margariti, që me siguri nuk do të ishte kurorëzuar pa investimin madhor që është bërë në këtë teatër.
“Kjo shfaqje në Tiranë është edhe një moment historik, pasi ky produksion vjen nën atmosferën e vitit 1913, përmes skenografisë dhe kostumografisë së krijuar në atë periudhë dhe të restauruar së fundmi. Pra bashkë me këtë vepër vjen edhe një copëz historie. Por kjo shfaqje shënon edhe hapjen e Javës Kulturore Italiane, që do të pasohet me një kalendar të pasur aktivitetesh”, tha Margariti.
Nga 31 maji, deri në 7 qershor do të zhvillohet në disa qytete të Shqipërisë Java Kulturore e Italisë. Kjo javë zhvillohet në kuadër të “Javëve Ndërkombëtare të Kulturës”, nismë e qeverisë shqiptare me moton “Shqipëria mikpret botën”, ku marrin pjesë 17 vende të ndryshme të botës si dhe vende të Bashkimit Evropian. Pas javëve kulturore të Francës, SHBA, Greqisë, në Tiranë dhe disa qytete të tjera të vendit gjatë Javës Kulturore të Italisë do të zhvillohen një sërë aktivitetesh kulturore./atsh/ KultPlus.com
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti, gjatë vizitës së saj në Berlin vizitoi Muzeun Hebraik në Berlin (Jewish Museum Berlin), ku u prit nga drejtori Martin Michaelis.
“Kujtesa është ajo çka na bën të ndërgjegjshëm për atë që jemi e të mos biem në gabimet e së shkuarës”, tha Margariti në rrjetet sociale, ndërsa ndau momente nga kjo vizitë.
Margariti theksoi se “ky është një muze bashkëjetese, si ai që edhe ne po ngremë në Vlorë”.
“Qëllimi i kësaj vizite ishte shkëmbimi i ideve dhe eksperiencave, për finalizimin e institucionit më të ri të kujtesës, Muzeun Hebraik Shqiptar”, tha ajo.
Ky muze do të jetë një magnet tërheqës jo vetëm për turistët, si pjesë integrale e qendrës historike të qytetit, por mbi të gjitha për të rinjtë.
Muzeu Hebraik në Vlorë do të tregojë një histori unike, kushtuar bashkëjetesës së hebrenjve dhe shqiptarëve në kohë, i cili synohet të kthehet në një magnet kulturor për zonën historike në Vlorë.
Me ndërtimin e këtij muzeu do të vendoset një standard i ri për muzetë në Shqipëri duke mbështetur krijimin e një muzeu bashkëkohor, të vetmin në llojin e tij në Shqipëri dhe rajon, përsa i përket misionit, konceptit, arkitekturës, menaxhimit, qeverisjes, modelit të ekspozimit dhe tregimit të historisë, partneriteteve dhe angazhimit të komunitetit./atsh/ /KultPlus.com
Gjashtë vepra shqiptare në prozë dhe poezi do të përkthehen në gjuhë të huaja.
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti dhe Drejtoresha e Qendrës Kombëtare të Leximit dhe Librit, Alda Bardhyli morën pjesë në shpalljen e fituesve të Fondit të Përkthimeve të veprave nga Gjuha Shqipe në Gjuhë të Huaj.
Margariti dhe Bardhyli shprehën rëndësinë e vazhdimësisë së këtij fondi për mbështetjen e letërsisë shqipe në gjuhën e huaja.
“Edhe këtë vit ndamë në Qendrën Kombëtare të Librit dhe Leximit, Fondin e Përkthimit Letrar nga Gjuha Shqipe në Gjuhë të Huaj. Mes 14 aplikimesh nga botues të huaj, juria e përbërë nga Ben Andoni, Belfjore Qose dhe Irena Nasi përzgjodhi 6 vepra fituese në prozë dhe poezi”, shprehet Margariti në rrjetet sociale.
Fituesit e Fondit të Përkthimit nga Gjuha Shqipe në Gjuhë të Huaj 2022 janë:
Liridon Mulaj me botimin e tij “Mos harro të më kujtosh”, përkthyer në turqisht nga Rozana Belli
Mira Meksi me librin e saj “Diktatori në kryq” përkthyer në italisht nga Giovanna Nanci.
Olimbi Velaj me vëllimin “Lumturia e të tjerëve”, përkthyer në italisht nga Valbona Jakova.
Rudolf Marku me librin “Rrethi i brendashkruar” përkthyer në greqisht nga Petro Çerkez.
Tom Kuka me romanin e tij “Flama”, përkthyer në gjuhën serbe nga Danica Avramović .
Ylljet Aliçka me librin “Valsi i lumturisë” përkthyer në gjuhën greke prej Andrea Zarballës./ KultPlus.com
Pianisti i talentuar 9-vjeçar grek Stelios Kerasidis, i cili po konsiderohet të jetë “Mozarti i ri”, përmes një videoje përcjell mesazhin kundër luftës, si dhe promovimin e monumenteve kulturore në Shqipëri, shkruan KultPlus.
Ministrja e Kulturës në Shqipëri, Elva Margariti, shpërndau këtë video në rrjete sociale, duke e promovuar edhe djaloshin 9 vjeçar.
“Një mesazh kundër luftës dhe promovim i shkëlqyer i Shqipërisë sonë të bukur nga pianistit 9-vjeçar grek Stelios Kerasidis, që po fiton zemrat e publikut në gjithë botën si “Moxarti i ri””, shprehet Margariti.
Në videon e pianistit të talentuar grek shfaqen kalaja e Gjirokastrës, qyteti antik i Butrintit, Apolonia, etj.
Me një piano të vendosur në amfiteatrin antik të Butrintit, Kerasidis interpreton edhe një pjesë muzikore.
Pianisti 9-vjeçar Stelios Kerasidis dha një koncert në Tiranë dy ditë më parë, në kuadër të Javës së Kulturës së Greqisë. /KultPlus.com
Në Muzeun Historik Kombëtar po vijon puna për restaurimin e mozaikut masiv.
Kryeministri Edi Rama dhe ministrja e Kulturës, Elva Margariti së bashku me Presidentin e Këshillit Evropian, Charles Michel, inspektuan sot punën për restaurimin e mozaikut masiv në këtë muze.
“Në Muzeun Historik Kombëtar me Presidentin e Këshillit Evropian, Charles Michel, ku po vijon puna për restaurimin e mozaikut masiv, duke e zëvendësuar çdo detaj të rëndësishëm të një ndër veprave më të mëdha të trashëgimisë sonë kulturore”, tha Rama.
Kryeministri Rama dhe Presidenti i Këshillit Evropian Charles Michel ecën përgjatë sheshit “Skënderbej”, për të cilin Kryeministri Rama tregoi se është transformuar në një infrastrukturë moderne për qytetarët.
“E kemi transformuar sheshin “Skënderbej”. Gjithë gjelbërimi që është vendosur këtu përreth, është projektuar në mënyrë të veçantë. Rrethimi me bimësi të gjelbër nuk ekzistonte më parë. Sheshi ka një pjerrtësi që ne e ribëmë sepse ishte ndryshe më parë. Është riorientuar trafiku dhe lëvizja e mjeteve, ka ndryshuar komplet koncepti”, u shpreh Kryeministri.
Ministrja Margariti tha se, në këtë shesh ka lloje të ndryshëm gurësh që janë marrë nga gjithë Shqipëria dhe lloj të ndryshme të bimësisë, është një simbol komuniteti. Ky shesh është plot me njerëz me koncerte.
“Muzeu Historik Kombëtar është një nga muzeumet më të vizituara, përpara pandemisë kishim më shumë se 100 mijë vizitorë në vit. Synojmë të kemi shumë më tepër me zbatimin e këtij projekti. Ka qenë një nga objektet më të dëmtuara nga tërmeti dhe me financimet e BE-së kemi nisur me restaurimin e mozaikut. Mozaiku është një nga veprat kryesore, pra po restaurohet në pjesët më të dëmtuara sepse ishte e rrezikshme pas tërmetit për njerëzit dhe vizitorët”, u shpreh Margariti.
“Ky ka qenë objekti i parë që kemi nisur me programin #EU4Culture. Është mbështetja më bujare që kemi patur me trashëgiminë kulturore pas tërmetit, më shumë se 40 milionë euro për rreth 40 objekte zonash që do rindërtohen. Po punojmë po kështu dhe për zbatimin e restaurimit tërësor të të gjithë muzeut sepse qysh prej vitit 81 asgjë nuk ka ndryshuar përveç disa riparimeve të vogla. Gjithashtu dhe Ministria e Kulturës është përpjekur për këtë. Këtu po punohet me copëzat e mozaikut, ka qenë punë sfiduese. Kemi gjithë stafin e UNOPS të huaj dhe shqiptar. UNOPS është agjencia ekzekutive e #EU4Culture. Ka më shumë së 120 ngjyra të ndryshme që janë identifikuar gjithsecila copëz mbas copëze dhe historia më e veçantë këtu është që kemi identifikuar dhe fabrikën ku janë marrë në ’81 e cila është në Venecia, jemi në kontakt me të njëjtën fabrikë të cilët po e riprodhojnë dhe kanë qenë të shkëlqyer pasi kanë gjetur të gjitha pjesëzat e katalogut dhe disa nga ngjyrat po përpiqen ti ribëjnë në të njëjtën mënyrë. Kështu që është sërish një tjetër bashkëpunim midis Shqipërisë dhe Evropës, në këtë rast me Italinë”, tha Margariti.
Mozaiku i fasadës së Muzeut Historik Kombëtar, sipas shënimeve, është një mozaik gjigant me dimensione 10 me 40 metra, i cili zotëron sheshin “Skënderbe”. Vepra e shtrirë në 400 metra katrorë u finalizua më 1981. Në të janë 13 figura të paraqitura në disa grupime. Majtas është grupi i luftëtarëve dhe shigjetarëve ilirë dhe shqiptarëve të luftës antiosmane. Pastaj, përfaqësohet Rilindja Kombëtare me dy figura dhe partizani fitimtar. Dy figurat simbol, punëtori dhe fshatarja, janë në qendër të sipërfaqes, kurse djathtas pesë figura simbolizojnë Luftën Nacionalçlirimtare.
Muzeu Historik u përurua më 28 tetor të vitit 1981 dhe është institucioni muzeor më i madh në Shqipëri. Zë një sipërfaqe të përgjithshme prej 27 mijë metrash dhe ka një sipërfaqe ekspozimi prej 18 mijë metrash katrorë. Ndërtesa e Muzeut dallohet për një vëllim kompakt mbi një plan kuadratik të kompozuar në mënyrë qendrore simetrike kundrejt një oborri atrium. Në mjediset e tij janë të ekspozuara 6200 objekte muzeore, të cilat i përkasin një periudhe relativisht të gjatë kohore, duke filluar nga mijëvjeçari IV para erës sonë dhe deri në gjysmën e dytë të shekullit XX./atsh/ KultPlus.com
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti deklaroi sot se “për Butrintin nuk ka asnjë marrëveshje sekrete, nuk po jepet me koncesion dhe nuk ka asnjë tjetërsim të pasurisë kombëtare”.
Në fjalën e saj në Komisionin për Çështjet ligjore, Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut Margariti tha se “kjo marrëveshje administrimi nuk ndryshon në zinxhirin e shqyrtimeve dhe miratimeve të deritanishme të projekteve që do të zbatohen në parkun e Butrintit”.
“Marrëveshja për Menaxhimin e Butrintit nuk është një koncesion, nuk ka në themel të funksionimit të tij fitimin, por është një fondacion jo fitimprurës pra ka si qëllim të vetin mirëmenaxhimin e aseteve të parkut kombëtar të Butrintit, që është një pasuri botërore”, theksoi Margariti.
Margariti u shpreh se “projektligji për miratimin e “Marrëveshjes për administrimin e nën zonave të trashëgimisë kulturore dhe peizazhit kulturor, pjesë e Parkut Kombëtar të Butrintit, ndërmjet Ministrisë së Kulturës dhe Fondacionit për Menaxhimin e Butrintit”, ka qenë një proces i gjatë, transparent, i hapur gjithëpërfshirës, brenda të gjithë kuadrit të nevojshëm ligjor shqiptar dhe organizmave të tjerë ndërkombëtarë ku aderon shteti shqiptar”.
Margariti tha se, falë ndjekjes së këtij procesi të tillë vijmë para jush me një produkt final, prej të cilit përfitues është shteti shqiptar.
Sipas ministres, kjo është formë menaxhimi e suksesshme e njohur edhe ne site të tjera, të trashëgimisë botërore, ku ne jemi mbështetur.
“Ky projektligj është konsultuar me UNESCO-n duke qenë se modeli i propozuar ka qenë pjesë e planit të menaxhimit të integruar. Pra qe me planin e menaxhimit është specifikuar mënyra e menaxhimit të sitit në vazhdimësi dhe kjo konsulencë ka ndodhur me hartimin e planit të menaxhimit me UNESCO-n, në organet konsultuese”, nënvizoi Margariti.
Ministrja Margariti bëri të ditur se lidhja e marrëveshjes së administrimit synon konservimin, mbrojtjen dhe rritjen e vlerave të trashëgimisë kulturore të nënzonës së trashëgimisë dhe peizazhit kulturor të Parkut Kombëtar të Butrintit.
Duke sqaruar se përse nuk ka pasur garë në përzgjedhjen e subjektit, Margariti tha se “menaxhimi i kalon Fondacionit për Menaxhimin e Butrintit, i cili është subjekt i themeluar nga vetë Ministria e Kulturës me një partner strategjik, pra nuk mund të ketë një garë. Dëshiroj të sqaroj gjithashtu se AADF nuk është ekskluziv në pjesëmarrje në bord. Me këtë model jofitimprurës synohet të hiqen sa më shumë partnerë strategjikë që të përmbushin kriteret. Mund të kemi në vazhdimësi partnerë strategjikë qe bëhen pjesë e fondacionit, dhe jo të vendosen në garë me njëri- tjetrin, por të vlerësohet mënyra e integrimit si e fondeve edhe rolit që mund të kenë partnerë të ndryshëm, pra fondacione të tjera që fillojnë e shtohen në Fondacionin e Menaxhimit të Butrintit dhe patjetër që bëhen edhe pjesë e bordit të vendimmarrjes së këtij fondacioni”. / KultPlus.com
Këshilli i Ministrave miratoi sot vendimin për përcaktimin e procedurave për projektet artistike.
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti tha sot pas mbledhjes së që qeverisë se “ky vendim është kërkuar nga Ministria e Kulturës, për t’i hapur rrugën një nisme të re të qeverisë shqiptare, një iniciativë e Kryeministrit , e cila është quajtur “Art në hapësirat publike”.
“Që me miratimin e buxhetit në fundin e vitit që shkoi Ministrisë së Kulturës iu besua ky projekt madhor, i cili sjell për herë të parë një gërshetim jo vetëm të veprave të artit bashkëkohor, por edhe të ndërhyrjeve në infrastrukturë të hapësirave publike dhe urbane”.
Sipas saj, kjo nismë e re do të sjellë një gjenerim tjetër të një promovimi si të artit dhe hapësirave urbane.
“Vjen si një nevojë e mbështetjes së skemës së skemës së pavarur, por do të jetë një konkurs që do të përcaktojë fatin e shumë hapësirave publike ose të pikave kyçe të rëndësishme të gërshetimit të infrastrukturës së madhe rrugore”, tha Margariti duke shtuar se kemi filluar punën me shumë institucione të tjera.
Margariti bëri të ditur se, Ministria e Kulturës vjen me një nismë, e cila nuk fokusohet vetëm tek artistët ose tek zhvillimi dhe mbështetja ekonomike e skemës së pavarur, por gjithmonë e më tepër kthehet në një faktor kyç në ndërveprimin mes disa institucioneve.
“Pas miratimit të sotshëm, në ditët në vijim do të vazhdojmë me ngritjen e kolegjiumeve dhe të një jurie ndërkombëtare. I kam kërkuar Kryeministrit ta shpallim së bashku në një konferencë për shtyp këtë nismë, kështu që do të kemi në vazhdimësi të gjitha informacionet për garën, që do të zhvillohet për këtë nismë të re”, tha Margariti. / atsh / KultPlus.com
Komisioni për Politikën e Jashtme, në cilësinë e komisionit për dhënie mendimi, shqyrtoi projektligjin “Për miratimin e marrëveshjes për administrimin e nënzonave të trashëgimisë kulturore dhe peizazhit kulturor, pjesë e Parkut Kombëtar të Butrintit, ndërmjet Ministrisë së Kulturës dhe Fondacionit për Menaxhimin e Butrintit”.
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti, e pranishme në komision tha se lidhja e marrëveshjes së administrimit, ndërmjet Ministrisë së Kulturës të Republikës së Shqipërisë dhe Fondacionit për Menaxhimin e Butrintit, ka si qëllim administrimin efektiv, sipas një modeli administrimi, i cili synon konservimin, mbrojtjen dhe rritjen e vlerave të trashëgimisë kulturore të nënzonës së trashëgimisë dhe peizazhit kulturor të Parkut Kombëtar të Butrintit.
“Në bazë të kuadrit ligjor, ligji i njeh gjithë të drejtën Fondacionit që jo vetëm të menaxhojë këtë entitet të ri, por edhe mbi të gjitha të vazhdojë të kërkojë donatorë të tjerë dhe partnerë të tjerë në Fondacion”, theksoi Margariti. / KultPlus.com
Komisioni për Ekonominë dhe Financat, vijoi sot shqyrtimin në parim të projektligjit “Për miratimin e marrëveshjes për administrimin e nënzonave të trashëgimisë kulturore dhe peizazhit kulturor, pjesë e Parkut Kombëtar të Butrintit, ndërmjet, Ministrisë së Kulturës dhe Fondacionit për Menaxhimin e Butrintit”.
E pranishme në mbledhjen e komisionit ministrja e Kulturës Elva Margariti tha se, “marrëveshja për Planin e Menaxhimit të Integruar të Butrintit është transparente dhe në favor të vendit”.
Në përgjigje të interesit të deputetëve mbi këtë marrëveshje, ministrja bëri të ditur se, “ashtu siç e parashikon edhe ligji, 10% e të ardhurave vjetore që sigurohen nga siti, kalojnë në buxhetin e shtetit dhe ky fond mund të përdoret jo vetëm për nevojat e trashëgimisë kulturore, por edhe sipas prioriteteve të qeverisë”.
“Të gjitha të ardhurat e përfituara nga biletat dhe çdo shërbim tjetër shtesë që konsiderohet e ardhur dytësore, përdoret në interes të trashëgimisë kulturore. Ligji përcakton qartë se Ministria e Kulturës, ka të drejtën që këto fonde t’i derdhi në fondin e trashëgimisë kulturore”, theksoi Margariti, teksa nënvizoi faktin mbështetur në ligj se, “të ardhurat që sigurohen nga administrimi i pasurisë kulturore, administrohen nga subjekti që administron pasurinë me qëllim kryerjen e shpenzimeve dhe investimeve për ruajtjen dhe mbrojtjen e kësaj pasurie”.
Margariti tha sa, në përputhje me marrëveshjen, të ardhurat mbahen në llogarinë e fondacionit dhe të gjitha të ardhurat e Butrintit i shërbejnë mirëmbajtjes së vazhdueshme dhe operimit të sitit.
Ministrja vuri në dukje se, siti i Butrintit është më i rëndësishmi në vendin tonë dhe që siguron të ardhurat më të larta, ndër sitet e tjera. Për këtë arsye vijoi ajo, Ministria e Kulturës me një kërkesë specifike, të mirë studiuar mbi planin e biznesit, alokon një kontribut vjetor në fondin e trashëgimisë kulturore, që në vitin e parë është 0.5% e të ardhurave totale, 1.5% dhe 2% në fund të 3 viteve të para të investimit.
Margariti bëri të ditur se, marrëveshja për Planin e Menaxhimit të Integruar të Butrintit përfshin AADF-në, si një organizatë filantropike. AADF vjen si një zbatuese e projekteve në Shqipëri dhe jo për të përfituar.
Fondacioni është organizatë jofitimprurëse. AADF ka mbështetur në këto vite disa programe të ndërlidhura me zhvillimin e turizmit, arsimit, sipërmarrjes, ekoturizmit dhe agroturizmit.
Margariti tha se, “AADF është përzgjedhur në këtë rast pas disa projekteve të rëndësishme që ka zhvilluar në vendin tonë që janë, Pazari i vjetër në Krujë, Foto Marubi, Pazari i ri në Tiranë, Qafë Pazari në Gjirokastër, Qendra Historike Vlorë, Qendra digjitale në Ministrinë e Kulturës. Këto modele që kanë lidhur në diskutime, siç po bëjmë sot, kanë krijuar realitete të prekshme dhe shumë suksesshme tashmë në Shqipëri. AADF ka kontribuar me 50 milionë USD në fushën e kulturës”.
Duke u ndalur tek projekti për qendrën e vizitorëve, Margariti tha se projekti do të zgjidhet përmes një konkursi arkitekturor ndërkombëtar dhe shpenzimet do të mbulohen nga fondi i angazhuar i AADF. Kjo qendër do të përfshijë bileta elektronike, nyjet sanitare, turet rituale, suvenire dhe plot risi. /atsh/ KultPlus.com
Ministria e Kulturës hapi sot aplikimet për të përfituar nga Bonusi i Rijetësimit, që u vjen në ndihmë banorëve të qendrave historike të qyteteve, që duan t’u japin jetë banesave të tyre.
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti tha sot se “Bonusi i Rijetësimit mbështet të gjithë ata që kanë në pronësi apo përdorim një objekt në qendra historike, ansamble historike urbane, zona arkeologjike apo monumente kulture jashtë tyre, për t’i restauruar apo rijetësuar”.
“Granti varion nga 1-5 milionë lekë, ndërsa aplikimi kryhet përmes portalit e-Albania.al, në rubrikën: “Aplikim për Leje për Ndërhyrje në Pasuri Kulturore Materiale dhe Bonus Rijetëzimi”.
Bonusi i Rijetësimit përfshin mbështetjeje financiare deri në 1 milion lekë, për ndërhyrje për mirëmbajtje, konservim, restaurim çatie, muraturë, porta, dritare, ndërsa deri në 5 milionë lekë për ndërhyrje për konservim, restaurim, rijetësim të pjesshëm ose të plotë , ku mund të përfshihen edhe instalimet elektrike, sanitare, mekanike, antizjarr. Aplikimet për financim mund të jenë : guest house, hotele, dyqan suvenir, artizanati, antikuari, bizhuterish, librari, videoteka, galeri arti dhe mjete pune, punishte, gastronomi për produktet vendase, pikë informacioni për turistët.
Me anë të Bonusit të Rijetësimit mund të ndërhyhet deri në 1 milion lekë për ndërhyrje mirëmbajtje dhe konservuese në pronësi private, që të ndikojnë në vlera dhe unitetin kompozicional të ansamblit historik/urban/qendrave historike.
Ndërsa deri në 5 milionë lekë mund të ndërhyhet për restaurim/rijetësim të pjesshëm ose të plotë në pasuritë e paluajtshme, në pronësi private, pjesë përbërëse e ansambleve historike urbane, qendrave historike, zonave arkeologjike ose me status pasuri kulturore si objekte të veçanta jashtë këtyre zonave. /atsh/ KultPlus.com
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti informoi sot se për hartimin e planit të Menaxhimit të Integruar të Butrintit janë konsultuar rreth 80 ekspertë shqiptarë, bashkëpunëtorë, ekspertë nga Instituti i Arkeologjisë, Universiteti i Tiranës, Ministria e Turizmit dhe Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Zonave të Mbrojtura, etj.
Në një reagim, ministrja Margariti sqaroi se “më 13 qershor 2019 Ministria e Kulturës i ka kërkuar mendim Institutit të Arkeologjisë rreth draftit të PMI të Parkut Kombëtar të Butrintit. Më 11 korrik 2019 Instituti i Arkeologjisë ka depozituar pranë Ministrisë së Kulturës gjithë sugjerimet në lidhje me draft-PMI të Butrintit, të cilat janë reflektuar në draftin e ri. Janë zhvilluar tre dëgjesa publike në periudhën tetor-nëntor 2019. Më 6 prill 2020 PMI i Parkut Kombëtar të Butrintit 2020-2030 është diskutuar dhe miratuar në Këshillin Kombëtar të Menaxhimit të Pasurive Kulturore, firmosur edhe nga një ekspert nga fusha e arkeologjisë”, theksoi Margariti.
Ministrja Margariti sqaroi se “më 7 prill 2020 PMI i Parkut Kombëtar të Butrintit 2020-2030 është diskutuar dhe miratuar në Këshillin Kombëtar të Trashëgimisë Kulturore Materiale, firmosur edhe nga IA dhe Departamenti i Trashëgimisë Kulturore në Fakultetin e Historisë dhe Filologjisë, UT. Projektligji “Për miratimin e marrëveshjes së administrimit të Parkut Arkeologjik të Butrintit” i është nisur të gjitha ministrive të linjës në datën 15 dhjetor 2021 mes të cilave edhe Ministrisë së Arsimit, në varësi të së cilës është IA”.
“Më 21 dhjetor 2021 Ministria e Arsimit sjell përgjigjen me sugjerimet përkatëse, të cilat u reflektuan në projektligj. Projektligji “Për miratimin e marrëveshjes së administrimit të Parkut Arkeologjik të Butrintit” u miratua në Këshillin e Ministrave në 29 prill 2022″, tha Margariti./ atsh / KultPlus.com
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti ftoi sot qytetarët të marrin pjesë në eventet për Javën e Eropës 2022 nga datat 3-12 maj.
Margariti u shpreh se eventet do të organizohen më 3 Maj në Shkodër tek Pedonalja, më 5 Maj në Vlorë tek Lungomare, më 9 Maj në Tiranë tek Pedonalja.
“Të takohemi për të festuar trashëgiminë tonë të pasur kulturore dhe vlerat e përbashkëta Evropiane”, theksoi Margariti, e cila nënvizoi se në këto evente janë përgatitur edhe disa aktivitete simpatikë për fëmijët.
“Java e Evropës2022 është pothuaj këtu! Ju presim të na bashkoheni më: 3 Maj në Shkodër tek Pedonalja; 5 Maj në Vlorë tek Lungomare; 9 Maj në Tiranë tek Pedonalja. Le të takohemi për të festuar trashëgiminë tonë të pasur kulturore dhe vlerat e përbashkëta Evropiane. Ejani së bashku me më të vegjlit, kemi përgatitur disa aktivitete simpatike për ta”, theksoi Margariti në një postim. /atsh/ KultPlus.com
Komisioni për Politikën e Jashtme nën drejtimin e zëvendëskryetarit, Blendi Klosi shqyrtoi sot projektligjin “Për miratimin e marrëveshjes për administrimin e nënzonave të trashëgimisë kulturore dhe peizazhit kulturor, pjesë e Parkut Kombëtar të Butrintit, ndërmjet Ministrisë së Kulturës dhe Fondacionit për Menaxhimin e Butrintit”.
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti e pranishme në komisionin parlamentar u shpreh se “kjo marrëveshje është nënshkruar në muajin nëntor të vitit 2021. Ka hapur kështu një udhë të re të menaxhimit të trashëgimisë tonë përmes ngritjes së këtij fondacioni të posaçëm dhe ka kaluar më pas në të gjitha rishikimet në institucione e Këshillit të Ministrave për të ardhur me të gjitha reflektimet e rekomandimet”.
Ajo tha se marrëveshja krijon një objekt menaxhimi hibrid, jo fitimprurës, ku shteti ka një rol tepër të rëndësishëm.
“Pronësia e territori dhe aset e Butrinti i mbeten Ministrisë së Kulturës si përfaqësuesi i shtetit. Mbi bazë e marrëveshjes, Butrinti do të menaxhohet nga një fondacion i posaçëm bashkëthemeluar midis Ministrisë së Kulturës dhe Fondacionit Shqiptaro-Amerikan për Zhvillim. Fondacioni është i krijuar sipas ligjeve shqiptare dhe sipas ligjit të trashëgimisë së kulturës. Ministria e Kulturës ka dy përfaqësues në bord dhe kryesohet nga vetë ministri. Nuk ka asnjë impakt shtesë në buxhetin e shteti në krijimin e këtij fondacioni. Ministria e Kulturës vendos në arkën e përbashkët fondin aktual të Butrinti rreth 2 milion dollarë dhe shtohet fondi prej 5 milion dollarësh në formë granti nga partneri, Fondacioni Shqiptaro-Amerikan për Zhvillim. Në vazhdimësi ky fondacion do të vazhdojë të kontribuojë jo vetëm në Butrint. Çdo e ardhur e Butrinti ngel në Butrint. Organizata është një organizatë jofitimprurëse, por gjithashtu në këtë marrëveshje për herë të parë vazhdojmë dhe vendosim theksin tek kontributi që ku fondacion do të hedhë në fondin e madh të kujdesit të trashëgimisë kulturore”, sqaroi Margariti.
Ministrja tha se qeveria shqiptare ka krijuar një tjetër instrument që është arka për kujdesin e Trashëgimisë Kulturore dhe në këtë marrëveshje midis palëve kemi vendosur që ky fondacion jo vetëm të vazhdojë të derdhë paratë në Butrint, por të vazhdojë të kontribuojë për simotrat e e tij në territorin shqiptar.
“Përfitimet e palës shtet në këtë marrëveshja janë jo vetëm investimet që do të kryhen nga donatori në formën e grantit, por gjithashtu në konservimin dhe restaurimin e aseteve të reja që do t’i mbetet Butrinti. Marrëveshja e administrimit siguron një menaxhim të integruar të pasurisë kulturore dhe natyrore të nënzonës së peizazhit të parkut të Butrintit dhe vjen në përputhje të plotë të linjave guidë të planit të menaxhimit të integruar. Marrëveshja ka një kontratë 10 vjeçare me të drejtë rinovimi dhe rinovimi nuk është automatik në përfundimin e kësaj marrëveshje, por 6 muaj para afatit duhet të nisë një proces rinegocimi”, tha ajo.
Ajo tha se për herë të parë në këtë marrëveshje sjellim jo vetëm administrimin e aseteve, por gjithashtu një protokoll bashkëpunimi midis fondacionin dhe Institutin e Arkeologjisë.
“Ky është një rast i mirë për të parë se si është mirëadministrimi i siteve të kulturës nëpërmjet donatorëve dhe krijon radhë të tjerë bashkëpunimi. Synimi ynë është që brenda dy viteve të krijojmë bashkëpunime të tjera”, tha ministrja.
Deputetja e PD-së Ina Zhupa u shpreh se të gjitha të ardhurat e Butrintit shkonin në Ministrinë e Financave dhe Ministria e Financave i alokonte te Ministria e Kulturës.
“Ju tani po i çoni te fondi. Si mund t’i thoni shqiptareve sot se është sukses pasi i merrnim Butrinti 100% të të ardhurave është sukses se do t’i marrim 25 të të ardhurave”, tha Zhupa.
Në përgjigjet të Zhupës, ministrja Margariti u shpreh se “nëse deri më dje ruanim 90% të ardhurave të Butrinti, do të ruajmë 100% dhe do fillojmë të kontribuojmë dhe në arkën e madhe. Pra çdo gjë që vjen nga Butrinti ngel në Butrint dhe më shumë se fondet e mëparshme”.
Relatorja e kësaj marrëveshje, deputetja e PS-së Hatixhe Konomi u shpreh se kjo marrëveshje është në përputhje me nenin 100 të Kushtetutës.
Nga ana e tij, deputeti i PD-së Tritan Shehu tha se “këtu kemi të bëjmë me diçka kombëtare me imazhin e Shqipërisë. Kemi të bëjmë me një element substancial të pasurisë kombëtare, të pozicionit tonë, të krenarisë kombëtare dhe shumë gjerave që lidhen me imazhin tonë në rajon, madje me shumë se rajoni. Prandaj mendoj se duhet të jemi serioz me veten tonë sepse qeveria nuk është serioze me ne sepse po të ishte serioze nuk do sillte një material të tillë në 12 orë para mbledhjes”, tha ai. /atsh/ KultPlus.com
U hap sot në hapësirat e Arsenales në Bienalen Ndërkombëtare të Venecias, pavijoni shqiptar, prezantuar me artisten Lumturi Blloshmi, kuruar nga Adela Demetja.
Në këtë edicion të 59-të Shqipëria vjen për herë të parë me një ekspozitë personale të një artisteje grua dhe që nuk jeton më.
Ceremoninë e hapjes e përshëndeti ministrja e Kulturës, Elva Margariti, e cila ndër të tjera u shpreh se “Lumturi Blloshmi është simboli i tejkalimit. I tejkalimit të çdo lloj vështirësie që të përball jeta.
“Lumturi Blloshmi është simbol i brezit të vet, që krijoi në një periudhë të egër për artin e më pas u përballën me ndryshimet e sistemeve politike, që i detyronin të vraponin për të kapur kohën e humbur nën diktaturë”, tha ministrja.
Margariti e cilësoi ekspozitën një copëz autentike shqiptare, që i prezantohet botës si një histori personale, por edhe si përfaqësuese e një brezi artistësh, që tejkaluan barrierat e regjimit, duke filluar çdo herë nga e para.
“Jam e kënaqur që këtë vit kemi në Bienale një skuadër më së shumti femërore, paraprirë nga Lumja, te Adela e stafi që bënë të mundur ngritjen e këtij pavijoni, në një format, që aq sa zbulon aq edhe na lë shijen e misterit dhe dëshirën për të zbuluar më shumë mbi botën e një artisteje; që i rri më së miri konceptit të përgjithshëm të këtij edicioni, që kurohet nga Cecilia Alemani, e para grua italiane në këtë pozicion kaq të rëndësishëm”, u shpreh Margariti.
Ndërsa kuratorja Adela Demetja u shpreh se asnjëherë nuk është vonë për të bërë gjënë e duhur, që do të thotë promovimin e veprës së Lumturi Blloshmit.
“Lumja na ka lënë një arkiv shumë të pasur, e shtrirë në një periudhë të gjatë kohore. Na ka lënë vepra, dorëshkrime, letra, përmes së cilave kuptojmë botën e saj dhe kontekstin ku ajo jetoi”, tha Demetja.
I pranishëm ishte edhe nipi i artistes, Ervin Blloshmi, i cili u shpreh se Lumja “u martua me artin e saj”, jetoi për të dhe tejkaloi të gjitha pengesat që i përballi jeta.
Në ceremoninë e hapjes morën pjesë shumë artistë e artdashës nga Shqipëria e Kosova dhe pavijoni shqiptar u vizitua nga personalitete të artit dhe kulturës botërore.
Artistja Blloshmi u nda nga jeta në vitin 2020 për shkak të COVID-19.
Pavijoni
Puna ndër vite e Lumturi Blloshmit dhe koncepti kuratorial e vendos Pavijonin Shqiptar brenda kuadrit politik, artistik dhe konceptual të edicionit të 59-të të Bienales së Venecias dhe diskursit aktual të artit bashkëkohor.
Prezantimi me titull “Lumturi Blloshmi. Nga e para” është i konceptuar si një ekspozitë që synon të hulumtojë, shqyrtojë, prezantojë dhe ripozicionojë veprën dhe jetën e Lumturi Blloshmit në historinë e artit kombëtar dhe ndërkombëtar.
Prezantimi është konceptuar në tre pjesë. Thelbi i ekspozitës përbëhet nga një përzgjedhje e veprave të Blloshmit nga periudha të ndryshme. Arkitektura e ekspozitës është krijuar në bashkëpunim me arkitekten gjermane Johanna Meyer-Grohbrügge.
Nëpërmjet një mjedisi të ndërtuar virtualisht publiku qaset në botën personale dhe mjedisin krijues të Blloshmit, përmes një arkivi virtual, të krijuar në bashkëpunim të ngushtë mes kuratores dhe artistit britanik të realitetit virtual Alexander Walmsley.
Atmosferën e plotëson një film për Lumturi Blloshmin në formën e një dokumentari eseistik. Ky i fundit synon të dokumentojë jetën e Blloshmit, punën dhe qenien e saj. Sipas kuratores Demetja, dokumentari është në vetvete një lloj vepre artistike e bashkëkrijuar nga mendimet/veprat/imazhet e Lumturi Blloshmit dhe nga regjisori meksikan Tin Dirdamal.
Skuadra e Pavijonit Shqiptar:
Kuratore: Adela Demetja
Asistent kuratore: Eni Derhemi
Artist i Realitetit Virtual: Alexander Walmsley
Regjisor: Tin Dirdamal
Arkitekte e ekspozitës: Johanna Meyer-Grohbrügge
Këshilltare e Pavijonit: Vivien Trommer
Përfaqësues ligjor i Lumturi Blloshmit: Ervin Blloshmi
Komisioner: Ministria e Kulturës së Shqipërisë /atsh/ KultPlus.com
Ministrja e Kulturës në Shqipëri, Elva Margariti, ka kujtuar njërin prej shkrimtarëve më të njohur të gjuhës shqipe, Mitrush Kuteli, përcjell KultPlus.
Përmes një postimi në “Facebook”, Margariti ka ndarë edhe një thënie të poetit, i cili njihet si shkrimtarë, përkthyes, kritikë e lëvërues i pashoq i gjuhës shqipe.
“Thjeshtësia dhe natyrshmëria janë shumë herë veshja e vetme e një mendimi të thellë që mbetet brez pas brezi”, thënie nga Mitrush Kuteli.
22 Prilli shënon Ditën Botërore të Librit, andaj Ministrja ka kujtuar shumë shkrimtarë të njohur në këtë muaj. /KultPlus.com
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti kujtoi sot Andon Zako Çajupin, në kuadër të “Muajit të Librit” me disa fjalë të mençura të thëna prej tij: “Me qiejt mos u mbani, se nuk mbahen gjëkundi”.
“Me këto fjalë të urta, thënë nga një prej personaliteteve të letrave shqipe, Andon Z. Çajupi, ju uroj një javë të mbarë”, tha Margariti.
Çajupi lindi më 27 mars të vitit 1866. Për hir të së vërtetës, quhej Andon Çako, ndonëse identifikohet gjerësisht si “Çajupi”. Me këtë emër mundi të mbarte në krijimtarinë e tij gjurmë të pashlyeshme të vendlindjes, Zagorisë, ku gjendet mali prej nga derivon pseudonimi i tij letrar.
Pas shkollimit bazë, do ta linte Zagorinë për t’iu bashkuar të atit, Harito Çakos, veprimtar në lëvizjen atdhetare. Atje do të ndiqte një kolegj francez, prej të cilit kultivoi njohuri të larmishme. I pajisur me botëkuptim evropian, do t’i drejtohej Gjenevës, ku në vitet 1887-1893, kreu studimet për drejtësi.
Më tej, u vendos në Kajro dhe nisi të ushtronte profesionin e avokatit. Do të hiqte dorë nga kjo detyrë për t’iu përkushtuar lëvizjes patriotike të shqiptarëve të ngulimeve të Egjiptit. U bë figurë protagoniste e shoqërisë atdhetare e kulturore të atjeshme, përmes përpjekjeve për të siguruar mbrojtjen e interesave të Shqipërisë dhe të popullit shqiptar.
Përmbledhja poetike “Baba Tomorri” (1902) që përfshin edhe komedinë “Katërmbëdhjetë vjeç dhëndër”, veçohet si vepra e tij kryesore. Në gjallje, u botuan “Përrallat e La Fontenit” (1921) përshtatur prej tij në shqip, “Lulet e Hindit” (1922), një sërë vjershash të letërsisë sanskrishte. Pena e tij u vlerësua edhe në rrafshin e publicistikës të kohës, sidomos me pamfletin “Klubi i Selanikut” (1909).
Ndërkaq, la në dorëshkrim pjesën më të madhe të veprave të tij, sikurse mund të përmendim poemën “Baba Musa lakuriq”, tragjedinë “Burri i dheut” dhe komedinë “Pas vdekjes”.
Çajupi ndërroi jetë në Kajro, më 11 korrik 1930. / KultPlus.com
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti kujtoi sot Sami Frashërin, në kuadër të “Muajit të Librit” me disa fjalë të mençura të thëna prej tij; “Ajo që qeveris botën, nuk është as forca, as ligji, por është mirësjellja dhe edukata”.
“Me fjalët e mençura të një prej figurave më të shquara të Rilindjes Kombëtare, Sami Frashërit, ju uroj një fundjavë të mbarë”, tha Margariti.
Sami Frashëri u lind në Frashër të Përmetit më 1 qershor 1850. Mësimet e para i mori në fshatin e lindjes. Më 1865, së bashku me pesë vëllezërit dhe dy motrat e tij, u vendos në Janinë. Këtu së bashku me Naimin, Sami Frashëri kreu shkollën e mesme greke “Zosimea”, ku përveç kulturës së përgjithshme, përvetësoi krahas greqishtes së re e të vjetër edhe gjuhën latine si dhe gjuhën frënge dhe atë italiane. Më vonë ai mësoi arabisht, persisht dhe turqisht në Tetovë, nga Mahmut Efendiu.
Në vitin 1872 ai u vendos në Stamboll, ku zhvilloi veprimtari të gjerë patriotike për çlirimin dhe bashkimin kombëtar të popullit shqiptar dhe bashkëpunoi me përfaqësuesit më përparimtarë të lëvizjes demokratike-borgjeze turke. Sami Frashëri ishte një ndër organizatorët kryesorë të “Komitetit Qendror për mbrojtjen e të drejtave të kombësisë shqiptare” dhe me themelimin e “Shoqërisë së të shtypurit shkronja shqip” në vitin 1879, u zgjodh kryetar i saj.
Ai drejtoi revistat e para në gjuhën shqipe si “Drita” dhe më pas “Dituria” në Stamboll në vitet 1884-85, në të cilat shkroi një varg artikujsh. Për të ndihmuar disa prej nevojave të shkollës shqipe hartoi librat “Abetare e gjuhës shqipe” në vitin 1886, “Shkronjtore e gjuhës shqipe” dhe “Shkronjë”, libër ky që kryente funksionin e gjeografisë në vitin 1888.
Nga veprat më të shquara të këtij mendimtari, patrioti, demokrati dhe iluministi është “Shqipëria ç’ka qenë, ç’është e ç’do të bëhet” e botuar më 1899 pa emër autori në Bukuresht. Ky botim, i cili mori formën e një traktati, u bë manifesti i Rilindjes Kombëtare Shqiptare, vepra që sintetizoi programin e lëvizjes, strategjinë dhe taktikën e saj. Në këtë libër u shprehën idealet demokratike të zhvillimit politik e shoqëror të vendit, të zhvillimit të arsimit, të kulturës e të shkencës. Një ndër kontributet që Sami Frashërit donte të jepte për gjuhën shqipe ishte dhe hartimi i një fjalori, i cili mbeti i pabotuar, si dhe një dorëshkrim me përmbledhje këngësh popullore shqiptare.
Çështja shqiptare dhe historia e popullit shqiptar ishin disa nga temat më të preferuara që Sami Frashëri trajtonte në veprat e tij në gjuhën turke e sidomos në artikujt e botuar në shtypin e kohës, si edhe në veprat letrare me motive nga jeta shqiptare.
Sami Frashëri, si një dijetar i madh i kohës, dha kontributin e tij të vyer në shumë fusha të shkencës, ku u dallua si përfaqësues i mendimit të përparuar materialist, jo vetëm për Shqipërinë, por edhe për vendet e Lindjes. Ai është autor i fjalorit normativ të gjuhës turke “Kamus-i türki” në vitin 1901, botim ky i cili ruan vlerën e vet edhe në ditët e sotme. Ky fjalor përmban mbi 40 mijë fjalë e shprehje gjuhësore dhe është pajisur me një parathënie të gjatë të shkruar nga vetë autori.
Sami Frashëri i kushton një vend të dukshëm botës shqiptare, figurave të rëndësishme që ka nxjerrë populli shqiptar gjatë historisë së tij. Në enciklopedinë e tij gjenden njoftime për institucionet shtetërore, arsimore, fetare etj., si edhe të dhëna gjeografike jo vetëm për qytetet dhe qendrat administrative më të rëndësishme të Shqipërisë, por edhe për fshatrat më të njohura.
Si shkrimtar Sami Frashëri shkroi në gjuhën turke drama e romane. Vepra më e rëndësishme tregimtare e Sami Frashërit “Besa”, është botuar më 1875 dhe e ka marrë subjektin nga jeta shqiptare. Para se të botohej në një libër, kjo vepër u vu në skenë në teatrin perandorak në Stamboll më 1874.
Sami Frashëri ishte edhe një gazetar i talentuar, i cili ka shkruar disa shkrime dhe ka qenë redaktor dhe kryeredaktor në disa gazeta si “Sabah” (“Mëngjezi”), ku për një kohë ishte kryeredaktor, “Hafta” (“Java”) etj.
Në punën krijuese të Sami Frashëri një vend të rëndësishëm zënë edhe përkthimet, e kryesisht ato nga frëngjishtja. Ai shquhej për kulturën e tij të gjerë në shumë fusha. Biblioteka personale e Sami Frashërit kishte 20 000 vëllime.
Për veprimtarinë patriotike edhe për frymën përparimtare që shoqëron të gjitha veprat e tij, Porta e Lartë e ndoqi dhe e persekutoi Sami Frashërin, duke e internuar e izoluar. Madje në vitet e fundit atij i është ndaluar të dilte nga shtëpia. Sami Frashëri u nda nga jeta në moshën 50 vjeçare në Stamboll të Turqisë./ atsh/ KultPlus.com
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti kujtoi sot Mid’hat Frashërin, në kuadër të “Muajit të Librit” me disa fjalë të mençura të thëna prej tij; “Në punë kije për lavdi të jesh shërbestar.Ji i lumtur kur bën një send të dobishëm, pa le të mos e dijë bota”.
“Me këto fjalë të mençura të një prej mendjeve më të ndritura të kulturës shqiptare, Mid’hat Frashërit, ju uroj një muaj të mbarë”, tha Margariti.
Mid’hat Frashëri ishte publicist, shkrimtar, përkthyes, albanolog, diplomat dhe veprimtar i çështjes kombëtare shqiptare. Lindi në Janinë më 1880 dhe ishte i biri i Abdyl Frashërit, patriotit të shquar shqiptar. Mid’hat Frashëri njihet edhe me pseudonimet “Lumo Skëndo” dhe “Mali Kokojka”. Mësimet e para i mori nga Naim dhe Sami Frashëri. Nën ndikimin e tyre, ai mori një kulturë të gjerë dhe zotëroi disa gjuhë të huaja. Në vitin 1908 themeloi gazetën “Liria” në Selanik. Nga viti 1897-1928 botoi me ndërprerje revistën “Kalendari Kombiar”. Në vitin 1909 botoi revistën “Diturija” në Selanik, në Konstancë dhe në Tiranë. Këto revista trajtuan çështje me rëndësi historike, gjuhësore, folkloristike dhe të traditave të popullit shqiptar.
Mid’hat Frashëri zhvilloi një veprimtari të gjerë letrare, kulturore dhe politike. Në Kongresin e Manastirit (1908) u zgjodh kryetar dhe u caktua në Komisionin e Alfabetit. Mori pjesë në Kuvendin Kombëtar të Vlorës, më 28 nëntor 1912.
U emërua ministër i Punëve Botore në Qeverinë e Përkohshme të Vlorës. Gjatë periudhës së Princ Vidit, u ngarkua me detyrën e ministrit të Postave dhe Punëve Botore. Gjatë viteve të Luftës së Parë Botërore qëndroi në vende të ndryshme të Evropës.
Në vitin 1918 u emërua ministër i qeverisë së Turhan pashë Përmetit dhe anëtar i delegacionit zyrtar shqiptar në Konferencën e Paqes në Paris. Në vitet 1923-1925, mbajti detyrën e ministrit fuqiplotë të Shqipërisë në Athinë.
Gjatë ushtrimit të kësaj detyre, Mid’hat Frashëri protestoi për shpërnguljen me dhunë të shqiptarëve myslimanë të Çamërisë nga qeveria greke. Në vitet 1926-1939 hapi librarinë “Lumo Skëndo” në Tiranë.
Gjatë Luftës së Dytë Botërore drejtoi organizatën e Ballit Kombëtar. Në përfundim të luftës, fillimisht shkoi në Itali dhe më pas në Londër, ku formoi Komitetin “Shqipëria e Lirë”.
Marika Kallamata, i përket asaj plejade të brezit të aktorëve që krijuan institucionin e artit skenik shqiptar, por që mbahet mend edhe si gjyshja e përrallave.
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti përkujtoi sot në kuadër të “Muajit të Teatrit”, aktoren Marika Kallamata.
“Kujtojmë sot aktoren e teatrit e filmit, gjyshen e dashur të fëmijërisë sonë, Marika Kallamata”, tha Margariti.
Kallamata lindi në qytetin e Fierit më datë 17 nëntor të vitit 1930. Në përfundimin e Luftës së Dytë Botërore, Shqipëria doli prej saj me vështirësi shumë të mëdha. Menjëherë u bë thirrje për të krijuar teatrin dhe pjesë e tij të bëheshin të rinj që gjatë luftës ishin aktivizuar me pjesë të vogla teatrore që kryheshin për të argëtuar batalionet që luftonin për çlirimin e vendit.
Sikurse shumë emra si Naim Frashëri, Violeta Manushi etj., ishte edhe Marika Kallamata që më pas edhe studioi dhe u diplomua pas Luftës. Megjithëse u diplomua në vitin 1963 ajo ishte pjesë e Teatrit Kombëtar që në vitin 1950 ku spikati për talentin e saj të jashtëzakonshëm.
Në teatër Marika Kallamata numëron mbi 60 role të suksesshme dhe 16 role të tjera në kinematografi, ku veçohet roli i Asparisë tek “Karnavalet e Korçës” apo Ortensian tek “E zonja e Bujtinës” dhe role të tjerë të dashur për publikun.
Gjatë jetës së saj artistike ajo u vlerësua me disa çmime ku vlejnë të përmenden vlerësime si “Artiste e Merituar” dhe gjithashtu titulli “Naim Frashëri i Klasit të Parë”.
Megjithëse në vitin 1985 doli në pension, ajo u ngjit sërish në skenë në vitin 2004 me shfaqjen “Streha e të Harruarve”.
Marika Kallamata u nga nga jeta më datë 23 dhjetor 2019./atsh/ KultPlus.com
Një grup gazetarësh të medieve ndërkombëtare vizituan sot ambientet e Muzeut Kombëtar “Shtëpia me Gjethe”.
Të shoqëruar nga Ministrja e Kulturës, Elva Margariti ata diskutuan mbi institucionet e kujtesës dhe mënyrat se si ato mund të bëhen tërheqëse për brezin e ri.
Të ftuar nga organizatorët e “Manifesta Biennial”, në Prishtinë, stacioni i radhës i gazetarëve të huaj ishte Tirana, ku u njohën qytetin dhe në veçanti me një nga muzetë më domethënës dhe dëshmues të 45 viteve diktaturë, në Shqipëri.
“Një rast për të shkëmbyer eksperienca dhe për të promovuar vendin tonë, kudo që ata përçojnë informacion: New York Times, Le Monde, El Pais, The Art Newspaper France, Frankfurter Allgemeine Zeitung, Tagespiegel, Monopol, NOS, Euronews English, Volkskrant, Zeit”, tha Margariti./ KultPlus.com
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti përkujtoi sot aktorin Agim Qirjaqi, në kuadër të “Muajit të Teatrit”.
“Sot, në ditën e ndarjes së tij nga jeta, kujtojmë aktorin e shkëlqyer, Agim Qirjaqi”, tha Margariti.
Agim Qirjaqi lindi në Kolonjë në vitin 1950. Karrierën si aktor e filloi në Teatrin Kombëtar, pas mbarimit të studimeve në Akademinë e Arteve në Tiranë, më 1973. Shumë shpejt bëhet i njohur nëpërmjet filmave “Rrugë të bardha” i Viktor Gjikës (Profesori), “Lulëkuqet mbi mure” i Dhimitër Anagnostit (Drejtori i Shkollës) etj. Me këtë të fundit fitoi çmimin e parë në Festivalin e 2-të Filmit, më 1977.
Më pas punoi si regjisor në TVSH, ku realizon si regjisor e aktor shumë telefilma, mes të cilëve edhe filmin artistik “Dorina” (1980).
Gjatë kësaj kohe vazhdoi të punojë intensivisht në filma, duke qenë i preferuar nga shumica e regjisorëve tanë. Gjithashtu filloi të japë mësim, mjeshtërinë e aktorit, në Akademinë e Arteve, përvojë të cilën e vazhdoi edhe pas rikthimit në Teatrin Kombëtar, më 1981. Në vitet ’80 interpretoi rregullisht në teatër dhe në film, duke qenë njësoj i suksesshëm, si në role dramatikë, ashtu edhe në ata komikë.
Më 1989 largohet për herë të dytë nga Teatri Kombëtar, këtë herë për një trajnim 2-vjeçar pranë të famshmit Xhiorxhio Strehler (Giorgio Strehler) në Teatrin Pikolo (Il Picolo Teatro) të Milanos dhe pastaj në Teatrin Elizeo (Eliseo) të Romës. U rikthye në Teatrin Kombëtar më 1991 këtë herë më i dhënë pas regjisë. Lista filloi me “Rikardi III” të Shekspirit (1992) dhe vazhdon me “Fando e Lis” të Arrabalit, me të cilën fiton Çmimin “Aleksandër Moisiu” në Festivalin e vitit 1994, “Marrëzia e madhështisë” të Vangjel Kozma, “Këngëtarja tullace” të Ioneskos dhe mbaron me “Armiku i popullit” të Ibsenit.
Krahas krijimtarisë, angazhohet edhe në veprimtaritë ‘jashtë skene’, si përkthyes dramash (“Fando e Lis” dhe “Këngëtarja tullace”), bashkëpunëtor dhe anëtar i Këshillit Botues të buletinit Teatër, anëtar i bordeve të Studios Alba Film dhe Akademisë së Arteve, bashkëthemelues dhe kryetar i parë i Shoqatës Mbarëkombëtare të Artistëve të Teatrit (1992). Më 1996 fitoi titullin “Asistent Profesor”. Në sezonin 2002-2003 ka qenë drejtor i Teatrit Kombëtar.
Qirjaqi u nda nga jeta më 28 mars 2010 në moshën 59-vjeçare, pas një sëmundjeje të rëndë. / KultPlus.com
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti përkujtoi sot aktorin e njohur Gulielm Radoja, në kuadër të “Muajit të Teatrit”.
“Kujtojmë sot aktorin Gulielm Radoja, artist i niveleve ndërkombëtare”, tha Margariti.
Gulielm Radoja u lind më 2 korrik 1945 në Shkodër. Ai u shkollua për dramaturgji dhe filloi fillimisht punë si aktor në teatrin e Librazhdit, ndërsa më tej iu dha mundësia të angazhohej edhe si regjisor në Fier dhe Durrës.
Krahas interpretimeve të spikatura në teatër, Radoja pati një veprimtari të shkëlqyer edhe në kinematografi ku interpretoi në rreth 40 filma nga viti 1970 deri në vitin 2019. Nga filmat mbetet i paharrueshëm në interpretimet me rolet e Stefan Bardhit te “Mësonjëtorja” (1979), Petro Nini Luarasit te “Kush vdes në këmbë” (1984) apo roli i Albertos te “Gjeneral Gramafoni” (1977).
Për veprimtarinë e shkëlqyer artistike ai qe nderuar me titullin “Artist i Merituar”.
Radoja u nda nga jeta në 5 maj 2021 në moshën 75-vjeçare pasi u prek nga COVID-19./ atsh/ KultPlus.com
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti përkujtoi sot aktorin e njohur Vangjush Furrxhi, në kuadër të “Muajit të teatrit”.
“Në ditën e lindjes së tij kujtojmë aktorin dhe pedagogun e paharrueshëm, Vangjush Furxhi”, tha Margariti.
Vangjush Furxhi lindi në Korçë më 24 mars 1943 dhe kreu studimet në Shkollën e Lartë për Aktorë. Në vitet 1966-72 ai punoi si aktor në Teatrin Profesionist të Korçës, më pas si pedagog dhe shef katedre në Institutin e Lartë të Arteve.
Ai ka mbajtur dhe postin e zëvendësministrit të Kulturës Rinisë dhe Sporteve.
Vangjush Furxhi ka interpretuar mjaft role në teatër dhe 15 role në kinema, duke filluar me një rol episodik në filmin “Oshëtimë në bregdet”.
Ndër filmat e interpretuar prej janë “I teti në bronx “,”Malet me blerim mbuluar “,”Gezhoja e vjetër” , “Plumba perandorit “,”Agimet e stinës së madhe”, “Njeriu i mirë”, “Kur zbardhi një ditë”, “Dora e ngrohtë”, etj.
Furrxhi ndërroi jetë në moshën 58 vjeçare, pas një sëmundje e të rëndë./atsh/ KultPlus.com
