‘Emerging Europe’: Zbulimi i Shqipërisë, pesë veprat thelbësore

Nëse jeni të etur të gërmoni në historinë e pasur dhe kulturën magjepsëse të Shqipërisë, ne kemi renditur me kujdes pesë libra të mrekullueshëm që shpresojmë se do t’ju çojnë në një udhëtim të jashtëzakonshëm, shkruan në një artikull “Emerging Europe”.

Çdo libër ofron një perspektivë unike, si nga vetë shqiptarët, ashtu edhe nga udhëtarët dhe vëzhguesit e huaj, duke ju lejuar të fitoni një kuptim gjithëpërfshirës të së kaluarës magjepsëse dhe të trazuar të vendit dhe trashëgimive të tij komplekse kulturore.

Prilli i thyer, nga Ismail Kadare

Ku tjetër të fillohet veçse me këtë roman magjepsës të shkrimtarit të njohur shqiptar Ismail Kadare, i cili i çon lexuesit në një udhëtim nëpër rajonet e izoluara malore të Shqipërisë së Veriut. E vendosur në sfondin e Kanunit, një kod nderi i lashtë shqiptar, historia thellohet në ndërlikimet e gjakmarrjes dhe ndikimin e tyre tek individët dhe komunitetet. Proza elegante e Kadaresë eksploron me mjeshtëri përplasjen midis traditës dhe modernitetit, duke i zhvendosur lexuesit në një botë ku pesha e historisë formëson çdo aspekt të jetës.

Shqiptarët: Një histori moderne, nga Miranda Vickers

Nëse dëshironi një pasqyrë gjithëpërfshirëse të historisë së Shqipërisë, atëherë ky vëllim i shkruar dhe i hulumtuar në mënyrë të shkëlqyer është i domosdoshëm. Miranda Vickers, një eksperte kryesore për çështjet shqiptare, gjurmon me përpikëri të kaluarën e kombit që nga origjina e tij e hershme deri në ditët e sotme. Duke mbuluar tema të tilla si komunizmi, nacionalizmi dhe feja, ky libër ofron një eksplorim të thellë të forcave që kanë formësuar Shqipërinë. Vickers kombinon me mjeshtëri ashpërsinë akademike me tregimin e gjallë, duke e bërë atë të arritshëm si për studiuesit ashtu edhe për lexuesit kureshtarë.

Virgjëreshat e betuara, nga Elvira Dones

Elvira Dones, një autore me origjinë shqiptare, na çon në një udhëtim të jashtëzakonshëm në këtë roman ambicioz. Historia ndjek Hanën, një grua që vendos të përqafojë praktikën e lashtë për t’u bërë virgjëreshë e betuar për t’i shpëtuar kufizimeve të vendosura ndaj grave në shoqërinë tejet patriarkale të Shqipërisë. Mes një narrative të fuqishme, mësojmë për luftën e gruas shqiptare për liri dhe identitet, duke ndërthurur dëshirat personale me pritshmëritë e shoqërisë. Vepra e Dones kap kompleksitetin kulturor të Shqipërisë ndërsa eksploron tema të gjinisë, traditës dhe vetëzbulimit.

Mbretëresha Malësisë: Edith Durham dhe Ballkani, nga Marcus Tanner

Diçka pak më ndryshe. Në këtë biografi magjepsëse, Marcus Tanner sjell në jetë historinë e Edith Durham, një udhëtare dhe shkrimtare e guximshme britanike e fillimit të shekullit të 20-të. Duke udhëtuar nëpër Shqipëri, Durham eksploron rajonet e saj të thella malore dhe njihet nga afër me njerëzit e saj. Me kalimin e kohës, ajo do të bëhej një e besuar e mbretit të Malit të Zi, do të drejtonte një spital në Maqedoni dhe, pas shpërthimit të Luftës së Parë Ballkanike në 1912, do të bëhej një nga korrespondentet e para grua të luftës në botë. Por zemra e saj mbeti në Shqipëri dhe Tanner e portretizon me dashuri Durhamin si një mbrojtëse e patrembur për shqiptarët dhe betejat e tyre.

Bjeshkët e Nemuna: Udhëtime në Shqipëri, nga Robert Carver

Një udhëtim i guximshëm dhe aventuresk nëpër peizazhet e largëta të Bjeshkëve të Nemuna të Shqipërisë. Vëzhgimet depërtuese të Carver ofrojnë një vështrim unik në historinë e pasur, kulturën dhe bukurinë natyrore të këtij rajoni më pak të njohur, ndërsa ai rrëfen takimet e tij me personazhe magjepsës, nga barinjtë te historianët. Lexuesit do të tërhiqen në eksplorimet e tij të fshatrave malorë të harruar, rrënojave të lashta dhe liqeneve të fshehura. Gjatë rrugës, Carver gërmon në të kaluarën komplekse të Shqipërisë, duke zbuluar histori legjendash, gjakmarrjeje dhe trazirash politike që kanë formësuar vendin./KultPlus.com

“Emerging Europe”: 48 orë në perlën e bregdetit shqiptar

Media britanike “Emerging Europe” promovon vlerat turistike dhe kulturore të Durrësit, në një artikull mjaft interesant.

Guida e Qytetit të Durrësit: 48 orë në perlën e bregdetit shqiptar
Qyteti i dytë më i madh i Shqipërisë, Durrësi, ka qenë një portë ballkanike për të gjithë botën. Grekët, romakët dhe bizantinët shfrytëzuan të gjithë portin e tij të mrekullueshëm natyror dhe ende vazhdon të mbetet një nga portet më të frekuentuara të Adriatikut.

Përse duhet vizituar tani?
Me amfitetatrin më të madh romak në Ballkan, muret bizantine, frutat e mrekullueshme të detit dhe një jetë argëtuese nate, Durrësi ka një bregdet plot stil dhe elegancë të cilin në pak vende mund ta gjesh. Çmimet gjithashtu mbesin një fraksion i asaj që do t’ju duhej të paguanit në ndonjë vend tjetër.

Si mund të vini në Durrës?
Durrësi ka një distancë të shkurtër nga kryeqyteti i Shqipërisë, Tirana, vetëm një gjysmë ore larg, (kur trafiku nuk është i rënduar). Taksia mund t’ju sjellë nga aeroporti i Tiranës vetëm për 30-40 euro. Nga qendra e Tiranës ka autobusë dhe mini autobusë të cilët nisen çdo 30 minuta dhe kushtojnë pothuajse asgjë. Durrësi është përqendruar në portin e tij: qyteti i vjetër zë gadishullin e vogël në perëndim të portit, plazhi i gjatë ranor është në lindje.

Gjumi
Nëse dëshironi të qëndroni në qytetin e vjetër atëherë zgjedhja jonë është Hotel Nais, mjaft i thjeshtë, por shumë i këndshëm, ku do të gjeni nje shtrat dhe mëngjes të shijshëm dhe një kafene të mrekullueshme buzë rrugës. Nëse dëshironi pak më shumë luks dhe një hotel ku të bëni dhe plazh, Hotel Palace është ai që ju kërkoni.

Dita 1

Grekët dhe romakët
Fillo ditën me Muzeun Arkeologjik (Rruga Taulantia 32), ndoshta muzeu më i mirë në qytet dhe një abetare e vërtetë në historinë shqiptare. Më pas kthehu pranë Amfiteatrit Romak. Në shikim të parë ju mund të mendoni se është lënë pak pas dore; e vërteta është që është ndërtuar gjatë sundimit të Adrianit rreth vitit 100 pas Krishtit, u dëmtua nga tërmeti dy herë dhe më vonë u shkatërrua nga osmanët në shekullin e 16-të. U gërmua në vitin 1966, dhe e rrethuar nga ndërtimet moderne, ajo që ka mbetur është më se e mjaftueshme për të përcjellë një shkallë dikur epike. Një kishë e krishterë, e shtuar në shekullin e 13-të, është e ruajtur mjaft mirë me pamjet e saj të brendshme mahnitëse.

Gjenden dhe disa mbetje arkeologjike të tjera, Forumi Bizantin dhe banjot Romake, të cilat gjenden në veri të sheshit “Liria“, një hapësirë mjaft e këndshme e rrethuar nga ndërtesat moderne, ku pasditeve gjallërohet nga qytetarët që ulen e bisedojnë e fëmijë që luajnë. Nëse do të bëni një shëtitje në kodrën e Durrësit do të shihni një vilë mbretërore të braktisur e njohur si vila e mbretit Zog, i vetmi mbret i Shqipërisë i cili mbretëroi nga viti 1928-1939. Ndërtesa u përdor si një shtëpi mysafirësh për personalitete të huaja gjatë sundimit komunist në Shqipëri, e më pas u rrëmbye në 1997 gjatë futjes së Shqipërisë në anarki kur një numër skemash piramidale u shembën.

Mbrëmjet Veneciane
Bulevardi elegant “Epidamn”, rruga kryesore e qytetit të vjetër, e veshur me palma, kafene, restorante, dyqane dhe bare, të çon deri në port. E ashtuquajtura “Torra Veneciane” pranë detit dhe muri rrethues i saj janë mbetjet më të ruajtura të fortifikimeve bizantine të qytetit. Ka disa vende të këndshme për të ngrënë në këtë zonë (duke përfshirë dhe kafenenë tek ‘Torra’), por ia vlen të shëtisni vetëm 10 min përgjatë bregut ku do të gjeni Bar–Restorant “Aragosta“ (Rruga Taulantia 71), restoranti më i mirë në zonë ku ju mund të hani ushqim deti.

Dita 2

Plazhi
Me rërën e tij të artë dhe të butë me një sipërfaqe të gjerë, plazhi i Durrësit është një qytet vibrant në vetvete. Gjatë fundjavës në stinën e verës duhet të shkosh herët për të gjetur një vend: nëse jeni duke kërkuar një plazh të vetmuar duhet të shkosh më në jug. Në momentin që je stabilizuar, nuk ke pse të lëvizësh më gjatë ditës: shitësit ambulantë gjatë gjithë ditës do t’ju ofrojnë kafe, çaj, kokteile, panine dhe çdo gjë tjetër që do t’ju nevojitet. E ndërkohë që të gjitha lokalet konkurojnë me njëra-tjetrën se kush të vendosë muzikën më të bukur në sfond, çdo gjë kthehet në një atmosferë tipike ballkanike, të zhurmshme.

Ditët larg
Nëse nuk mund të shkoni në bregdetin e Durrësit, (në të vërtetë shumë njerëz do t’ju pëshpërisnin në veshin tuaj që më e mira e rivierës shqiptare gjendet në Jug).
Duhet të drejtoheni për në Parkun kombëtar të Divjakë-Karavastasë ose thjesht (Laguna e Karavastasë) rreth 20 minuta në jug të qytetit, një zonë e gjerë me laguna, pyje dhe këneta. Jo larg prej këtej gjendet Manastiri më i vjetër i Shqipërisë, Manastiri i Ardenicës i shekullit të 13-të, kisha e Shën Marisë, e cila përmban disa ikona të holla të pikturuara nga Athanas Zografi, një shqiptar që ishte një nga artistët kishtarë më të kërkuar të shekullit të 18-të.

Darka e fundit
Restoranti në Hotelin Oaz, në Golem në fundin jugor të plazhit të Durrësit, ka tryeza aq afër detit sa ju mund të ndjeni aromën e jodit. Peshk i freskët, ushqim deti i mahnitshëm nën një perëndim të mrekullueshëm e bëjnë një nga vendet më të preferuara në qytet.

Durrësi në një paragraf
Plotësisht ballkanik, me një gusto të pagabueshme italiane. Peshk dhe fruta deti të mrekullueshëm dhe me një çmim që nuk mund ta gjeni në asnjë vend tjetër. Gjenden të gërshetuara mbetjet e një të kaluare shqiptare kristiane me minaret dhe xhamitë e myslimanizmit të sotëm. Merr me qira një makinë dhe bëj një xhiro gjatë gjithë bregdetit deri në Lagunën e Karavastasë./ATA/ KultPlus.com