Poezi nga Emily Dickinson Shqipëroi: Natasha Lushaj
Pas dhimbjes së madhe, vjen e kotësisë ndjenja nervat ruajnë etiketën, si varret; zemra e palëvizshme pyet: kush, unë vuaja? Kur? Dje, pardje apo shekuj më parë? Këmbët, mekanikisht, vijnë vërdallë si të ishin prej druri prej dheu, prej ajri, ose s’di ç’tjetër por sigurisht të rritura veçmas prej teje, një kënaqësi kuarci, gur i fortë. Është çasti i plumbtë, i vetmi i kujtueshëm, nëse i mbijeton; përreth mban mend njerëz si prej bore. Të ther i ftohti, pastaj shtangesh habie, pastaj e lë të ndodhë. /KultPlus.com
Është e vështirë të thuhet përfundimisht se cilët janë poetët më të mirë të të gjitha kohërave, pasi poezia është një formë arti shumë subjektive dhe njerëz të ndryshëm kanë shije dhe preferenca të ndryshme kur bëhet fjalë për poezinë, shkruan KultPlus.
Poezia është një formë e letërsisë që përdor gjuhën për të ngjallur emocione, për të pikturuar imazhe të gjalla dhe për të përcjellë ide dhe tema komplekse përmes përdorimit të ritmit, tingullit dhe formës. Poetët përdorin një sërë mjetesh dhe teknikash letrare, si rima, metri dhe gjuha figurative, për të krijuar vepra arti shprehëse dhe ndjellëse.
Gjatë historisë, ka pasur shumë poetë që kanë dhënë kontribut të rëndësishëm në botën e poezisë dhe veprat e të cilëve i kanë qëndruar kohës. Këta poetë shpesh konsiderohen si ndër më të mëdhenjtë e të gjitha kohërave për shkak të popullaritetit dhe ndikimit të qëndrueshëm të punës së tyre, si dhe teknikave dhe stileve novatore që ata përdorën në shkrimet e tyre.
Disa nga poetët më të vlerësuar të të gjitha kohërave përfshijnë:
William Shakespeare: Shpesh i konsideruar si dramaturgu dhe poeti më i madh në gjuhën angleze, veprat e Shekspirit janë të njohura për personazhet e tyre komplekse, temat e thella dhe gjuhën e bukur.
Dante Alighieri: Dante është i njohur për poemën e tij epike, “Komedia Hyjnore”, e cila është një tregim alegorik i udhëtimit të tij nëpër Ferr, Purgator dhe Parajsë.
Homeri: Poetit të lashtë grek, Homerit i njihet merita për shkrimin e dy poemave epike “Iliada” dhe “Odisea”, të cilat konsiderohen si dy nga veprat themelore të letërsisë perëndimore.
Edgar Allan Poe: Poe njihet për poezinë dhe tregimet e tij të errëta dhe atmosferike, të cilat shpesh eksplorojnë tema të vdekjes, humbjes dhe çmendurisë.
Emily Dickinson: Dickinson ishte një poete amerikane e cila njihet për poezinë e saj thellësisht personale dhe introspektive, e cila shpesh eksploron temat e vdekjes, dashurisë dhe natyrës.
Poetë të tjerë që vlerësohen shumë dhe kanë dhënë kontribut të rëndësishëm në botën e poezisë përfshijnë John Keats, Lord Byron, Sylvia Plath, Maya Angelou dhe T.S. Eliot.
Këto janë vetëm disa prej poetëve që kanë dhënë kontribut të rëndësishëm në botën e poezisë dhe veprat e të cilëve i kanë rezistuar kohës. Ka shumë poetë të tjerë që vlerësohen shumë dhe kanë dhënë kontribute të rëndësishme në formën e artit, dhe i takon lexuesve individualë të vendosin se cilët poetë i konsiderojnë si më të mëdhenjtë e të gjitha kohërave. / KultPlus.com
Kur u pikturua ky portret, në vitin 1840, vajzat ishin 10 dhe 13 vjeç, djali në mes ishte 11. Megjithatë, ata duken më shumë si të rritur të tkurrur sesa si fëmijë. Ata janë vëllezër e motra, dhe vajza 10-vjeçare në të majtë ishte e panjohur në atë kohë.
Vdiq e panjohur, por sot ajo është Emily Dickinson me famë botërore.
Vajzat mbajnë libra në dorë. Libri I Emily-t përmban faqe me piktura me lule. Në dorën e saj ka edhe një lule të vërtetë. Poshtë djathtas, libri i motrës së saj Lavinia përmban një krijesë të zezë. Mund të jetë një mace e zemëruar.
Rrobat e tyre janë shumë formale: Emily është në jeshile të errët, fustani i Lavinia-s është i argjendtë dhe Austin, duke qenë krenar, vesh të zezë. Të gjithë veshin jakë të bardha, veshje për vajzat dhe një jakë më të kthjellët për Austin. Sytë e tyre, hunda e tyre, ngjyrosja e tyre, përcjellin ngjashmërinë familjare dhe sytë e tyre kanë një ndikim të jashtëzakonshëm te shikuesi. Të tre kanë të njëjtin model flokësh.
Lavinia dhe Austin janë flokëbardhë. Emily më vonë e përshkroi veten si “e vogël, si trumcaku, dhe flokët e mi janë të guximshëm, si gështenja – dhe sytë e mi si sheri në gotën që lë i ftuari”.
Otis Allen Bullard pikturoi fëmijët Dickinson në Amherst, Massachusetts, kur ishte 24 vjeç. Lindur në vitin 1816 në Steuben County, Nju Jork, gjatë viteve të adoleshencës Bullard punoi si piktor i shenjave. Në moshën 22-vjeçare, ai u transferua në Hartford, Connecticut, u rikualifikua si piktor portreti – dhe gjatë viteve të ardhshme pikturoi familje të shquara të Nju Anglisë dhe në pjesën e sipërme të Nju Jorkut.
Një vit më pas, Bullard u martua me Angeline Olmstead dhe ata patën një fëmijë, George Washington Bullard, emri patriotik i të cilit përputhej me entuziazmin e Bullard-it për Amerikën.
Megjithëse një portretist i suksesshëm, Bullard kuptoi se shpikja e dagerotipit ndikoi në biznesin e tij. Një dagerotip i Dikinsonit, i marrë rreth vitit 1847, është e vetmja fotografi e vërtetuar e saj.
Bullard rikrijoi veten. “Panorama e qytetit të Nju Jorkut”, vepra e tij më e famshme, ishte një pikturë 3000 metra e gjatë dhe gjashtë këmbë e lartë e rrugëve, banorëve dhe pamjeve të Manhatanit të poshtëm. Atij iu deshën katër vjet, u zbulua në 1850 dhe paraqiti jo vetëm një pamje panoramike, por një koment social mbi Nju Jorkun në mesin e shekullit të 19-të.
Kanavacë e madhe, e mbështjellë në disa cilindra, u shpalos ngadalë. Publiku pagoi 20 cent për një eksperiencë dy-orëshe gjatë së cilës ata mund të shikonin se çfarë përmbante një broshurë shoqëruese – “kontrastet e mëdha në jetë çdo pasdite të bukur, nga ekstravaganca dhe pasuria më e madhe deri te varfëria dhe mjerimi më i tmerrshëm”.
Nuk u shfaq kurrë në Nju Jork – por gjatë 17 viteve të ardhshme, qindra mijëra njerëz në të gjithë verilindjen dhe mesperëndimin amerikan paguanin për të parë panoramën e Bullard-it, e cila nuk ekziston më.
Bullard vdiq në vitin 1853 në moshën vetëm 37 vjeç. Emily vdiq 33 vjet më vonë në këtë ditë në 1886. E vetmuar, ajo jetonte gjithmonë në shtëpinë e babait të saj, ajo shkroi 1,775 poezi – dhe në një letër të datës 1853, shkruar kur ishte 23, ajo shkroi “Unë nuk shkoj nga shtëpia”.
Kur nipi i saj tetë-vjeçar vdiq nga tifoja, ajo shkoi në shtëpinë e vëllait të saj për herë të parë pas 15 vjetësh.
Ajo kërkoi që arkivoli i saj të ishte i bardhë dhe ta çonin në varrin e saj gjashtë irlandezë, të cilët të gjithë kishin punuar në një kohë në fermën e babait të saj. Guri i saj i varrit lexon “Called Back”.
Dhe portreti Bullard Dickinson, siç është paraqitur tani në një perde dushi prej 100 copë poliester, mund të jetë i yti për 67 dollarë./ KultPlus.com
Hëngri e piu të vyerat fjalë, Shpirti vigan i ishte bërë; Harroi krejt se qe i varfër Dhe se trupn’ e kish rërë. E ky amanet flatrash ishte Veç një libër, ditëve sterrë Teksa vallëzonte. Eh ç’liri Që sjell një shpirt pa frerë!
Piva një gllënjkë jetë – Po të tregoj se sa kam paguar për të – Pikërisht sa një egzistenë e tërë. “Çmim’ i tregut”, më thanë. Dhe paskëtaj më peshuan – kokërr për kokërr. Dhe fibrat mi llogaritën fije më fije. Në fund më dhanë vlerën e Qenies sime – Sa një gram parajsë!
Poezi nga Emily Dickinson Shqipëroi: Natasha Lushaj
Pas dhimbjes së madhe, vjen e kotësisë ndjenja nervat ruajnë etiketën, si varret; zemra e palëvizshme pyet: kush, unë vuaja? Kur? Dje, pardje apo shekuj më parë? Këmbët, mekanikisht, vijnë vërdallë si të ishin prej druri prej dheu, prej ajri, ose s’di ç’tjetër por sigurisht të rritura veçmas prej teje, një kënaqësi kuarci, gur i fortë. Është çasti i plumbtë, i vetmi i kujtueshëm, nëse i mbijeton; përreth mban mend njerëz si prej bore. Të ther i ftohti, pastaj shtangesh habie, pastaj e lë të ndodhë.
Është një fjalë Që mbanë ngjeshur një shpatë Mund të shpojë një njeri të armatosur — Vërtitë rrokjet e saja xhembore Dhe sërish është memece — Mirëpo ku të ketë rënë ajo Të shpëtuarit do të tregojnë Në ditën patriotike, Një Vëlla me spaleta Hoqi dorë nga frymëmarrja.
Kudo të lind dielli frymëndalës — Kudo të lind dita bredhacake Aty është mësyemja e pazhurmë e saj — Aty është fitorja e saj! Spikatë shenjëtari më symprehët! Gjuajtja më e arritur Caku më madhështor i Kohës Është shpirti “harruar!”