grueja nuk asht hyjni asht njeri si ti me randësi ta kuptosh këtë se ndryshe tërbohesh kur nuk t’i plotëson lutjet dhe ia mallkon emnin a ma zi grueja nuk asht lule asht njeri si ti me randësi ta kuptosh këtë se ndryshe tërbohesh kur nuk lulëzon e heshtun dhe e shkul me rranjë e ma zi grueja nuk asht as toka as lumi as rrezja as qielli vegimi apo andrra asht njeri si ti me randësi ta kuptosh këtë se ndryshe tërbohesh kur mbushet me frymë pin ujë a shkon në banjo dhe ia ban namin e zi grueja mundet me t’u ba gjithçka mundet me t’u ba po vetëm po iu bane edhe ti. / KultPlus.com
Këto ditë nëntori në Shqipëri nuk i përkasin vetëm panairit të librit, por edhe promovimit të letërsisë suedeze, autorja e radhës që vjen në gjuhën shqipe nga përkthyesja Entela Tabaku është Anne Swärd.
“Botimet Pegi e pritën shumë me entuziazëm përkthimin e këtij romani dhe me gëzoi shumë se kisha dëshirë ta kishim në shqip. Prania e romanit, kjo lidhje kaq internsive mes dy fëmijëve në mes të luftës dhe fati i tyre. Po duke lexuar dalë ngadalë lexuesi zbulon se protagonisti i vërtetë i romanit nuk është prania po mugnesa, mungesa e së vërtetës, e komunikimit, e vendlindjes dhe meqënëse të gjithë personazhet janë të shpërngulur në një farë mënyrë”, rrëfen përkthyesja Tabaku
Ajo thotë se autorja suedeze Anne Swärd ka një stil të vetin të pazakontë të për përkthimin tonë shqip, që synon përkthim të plotë të rrjedhshëm që gati gati tingëllon më mirë se origjinali. “Ndërsa Ana Swärd shkruan një prozë të ngjeshur, intensive në një bashkërenditje të dendur që gati gati e lë fizikisht lexuesin pa frymë. Këto mungesa të papritura të fjalisë për ta paraqitur këtë ankth që personzahet ndjenë në libër dhe kjo do më pëlqente ta kishim në shqip”, vijon Tabaku.
Anne Sward është shkrimtare suedeze mjaft e njohur në vendin e saj. Ka debutuar më 2003 me një roman që u bë pjesë e finalistëve August Prize (çmimi më i lartë letrar skandinav). Romani i saj i tretë, `Deri në frymën e fundit`, u shpall romani më i mirë i vitit nga Bokcirklar Stora Lasarpriset (Çmimi i Lexuesve). Librat e saj janë përkthyer në mbi tetëmbëdhjetë gjuhë. Në vitin 2019, ajo u bë pjesë e Akademisë Suedeze./ diaspora shqiptare/ KultPlus.com
Grueja ndër ne ka vetëm dy vende: – ose e çojmë në qiell, këtë hyjni, i projektojmë në të tana virtytet dhe vlerat e kësaj bote si shufra të arta të një kafazi që rrin varë në ideale të pamunduna që ia marrin frymën. – ose e hedhim përdhé, këtë hore, i projektojmë në të tana dështimet dhe zhgënjimet e kësaj bote si kamxhikë që i rrinë mbi krye gati me e qëllu dhe me ia marrë frymën.
Grueja asht njeri dhe don veç me ecë ndër njerëz si njeri, me kambët në tokë, me vlerat dhe gabimet e veta. Pa e varë (për flokësh) në qiell, pa e shkelmu (për vdekje) rrugësh. Me e dashtë dhe me e shpëtu një gru ndër ne nuk don me thanë me e çu në qiell, i vjen dita dhe veç bjen ma randshëm. Don me thanë me e lanë me ecë në punën e vet. Secilën për vedin e vet, për jetën e vet. Si njeri. / KultPlus.com
Me fillimin e një viti të ri, gjithmonë ekziston dëshira edhe për të menduar për librat që do të lexoni këtë vit.
Janari gjithmonë ka shumë rëndësi, meqë po u krijua shprehia e leximit tash, do të vazhdojë e tilla gjatë tërë vitit 2020.
Plot libra në raft, pak kohë për t’i lexuar. Megjithatë, është
koha të mendojmë seriozisht të lexojmë diçka.
KultPlus po ju sjellë një listë me dhjetë libra prej të cilëve mund të zgjedhni të lexoni çkado që doni, për një fillim të mbarë, dhe pse jo letrar, të këtij viti.
1.Franz Kafka – Letër babait
Kjo letër duhet lexuar e rilexuar. Mund të lexohet edhe me një frymë, e mund të reflektohet mbi të sa herë të doni. Niseni vitin 2020 duke lexuar një letër të dhimbshme dhe shumë të sinqertë nga shkrimtari, dedikuar babait të tij, një burri i cili nuk u kënaq asnjëherë me djalin e tij dhe të arriturat e këtij të fundit.
2. Elena Ferrante – Histori arratie e qëndrese
3. Shpëtim Selmani – Libërthi i dashurisë
4. Stephen Hawking – Përgjigjje të shkurtra për pyetje madhore
5. At Zef Pllumi – Rrno për me tregue
“Gjithë shoqëria shqiptare ka nevojë për këtë vepër. Kanë nevojë, ata që kanë jetuar në atë kohë, e po aq, në mos më tepër, ata që nuk e kanë jetuar. Kanë nevojë te shtypurit e të nëpërkëmburit, e po aq, në mos më tepër, ata që shtypën të tjerët. Kanë nevojë antikomunistët, e po aq, ndoshta më tepër, komunistët. Shkurt për të ka nevojë ndërgjegjja jonë” Ismail Kadare në lidhje me veprën “Rrno vetëm për me tregue” të At Zef Pllumit.
6. Milan Kundera – Mosdija
7. George Orwell – 1984
8. Robert Elsie – Fiset Shqiptare
Ky është një nga librat më të thelluar për studimin e historisë, shoqërisë dhe kulturës shqiptare nga albanologu Robert Elsie. Është nga veprat e fundit që la autori para se të ndahej nga jeta. Në këtë libër trajtohen 69 fiset shqiptare, me një historik të shkurtër dhe me drejtuesit e tyre. Noel Malkolm shkruante: asnjëri nuk do të mund ta bënte këtë më mirë sesa Robert Elsie, i cili është i pashoq në njohjen e kësaj lënde.
9. Entela Tabaku dhe Shqiptar Oseku – ‘Enciklopedia e Mërgimit’
10. Michel Houellebecq – Serotonina
“Serotonina”, me magjinë e saj të papërsëritshme, mes ironisë thukëse dhe trishtimit të fshehur pas saj, është një vaj për jetën e vërtetë që po venitet relievit mahnitës të Francës. Houellebecq është zëri i qartë francez, që bën shpjegimin tronditës për Europën sot, por edhe të botës ku po jetojmë. Si përherë, edhe me këtë vepër, “profeti ogurzi” e parashikoi lëvizjen e “jelekëve të verdhë” disa javë përpara se ajo të shpërthente, siç ka ndodhur deri tani me veprat e tij. / KultPlus.com
Grueja ndër ne ka vetëm dy vende: – ose e çojmë në qiell, këtë hyjni, i projektojmë në të tana virtytet dhe vlerat e kësaj bote si shufra të arta të një kafazi që rrin varë në ideale të pamunduna që ia marrin frymën. – ose e hedhim përdhé, këtë hore, i projektojmë në të tana dështimet dhe zhgënjimet e kësaj bote si kamxhikë që i rrinë mbi krye gati me e qëllu dhe me ia marrë frymën.
Grueja asht njeri dhe don veç me ecë ndër njerëz si njeri, me kambët në tokë, me vlerat dhe gabimet e veta. Pa e varë (për flokësh) në qiell, pa e shkelmu (për vdekje) rrugësh. Me e dashtë dhe me e shpëtu një gru ndër ne nuk don me thanë me e çu në qiell, i vjen dita dhe veç bjen ma randshëm. Don me thanë me e lanë me ecë në punën e vet. Secilën për vedin e vet, për jetën e vet. Si njeri.
jeta luen roza rozina
sa ia mëson rrethin
ke mbërritë diku tjetër
aty loja ka ritëm të ri
e vallja qarkohet
ndryshe
e sa ia mëson hapat
roza rozina diku tjetër
e ka prej atyne që e luejnë
sjellu sjellu
vendnumëro
e të tjerë që e hedhin
larg
hap më hap
dhe rrumbullak
po ti e din tashma
unë jam filli
dhe byyy-ja
loja fillon dhe mbaron
me mu
