… njerëzit nuk e kuptojnë aq sa duhet ose, thënë ndryshe, nuk janë të vetëdijshëm në masën e duhur që mërzia është vuajtje. Ai që gjëndet i mbyllur në një qeli izolimi, ose edhe ai që për një arsye të çfarëdoshme nuk di çfarë të bëjë me veten e tij, në rast se e ka në vetvete mundësinë të bëjë diçka të gjallë, të prodhojë diçka, të priret kah përsiatja, do ta ndjejë mërzinë si një peshë të rëndë, si një barrë, si një paralizë së cilës nuk ia gjen shkakun. Mërzia është një nga torturat më të rënda: shumë moderne e që përhapet përherë e më tepër. Individi që i është dorëzuar kësaj torture pa mundur të mbrohet, ndjehet thellësisht i depresuar. Me gjasë, në këtë pikë do të pyesni veten: po përse vallë pjesa më e madhe e njerëzve si ne nuk e kuptojnë se mërzia është një fatkeqësi, një ndëshkim? Mendoj se përgjigja e kësaj pyetjeje është e thjeshtë: ne sot prodhojmë shumë gjëra që na mundësojnë t’i shmangemi mërzisë. Mund ta shmangim duke gëlltitur qetësues, duke pirë, duke kaluar nga një cocktail te tjetri, duke u grindur me bashkëshorten, duke e lënë veten të zhdaravitet nga mediat, duke u përkushtuar ndaj aktivitetit të dendur seksual, aktivitet i cili shpeshherë lindet si orvatje për të penguar që mërzia të na shfaqet në vetëdije. Por nuk duhet harruar ndjesia e pakëndshme që përjetojmë shumë herë kur shikojmë një film koti ose kur e dëbojmë mërzinë me një mënyrë të çfarëdoshme: një farë dehjeje e dyfishtë që ndjehet atëherë kur kuptojmë se e gjithë ajo ishte një gjë e mërzitshme, se nuk kemi përdorur kohën, por thjesht e kemi vrarë. Ky është përnjëmend një tipar i veçantë i kulturës sonë: ne bëjmë gjithçka për të shpëtuar, për të kursyer kohë dhe, kur e kemi shpëtuar apo kursyer këtë kohë, e vrasim sepse nuk dimë çfarë të bëjmë me të.
“Njerëzit nuk e kuptojnë aq sa duhet ose, thënë ndryshe, nuk janë të vetëdijshëm në masën e duhur që mërzia është vuajtje. Ai që gjëndet i mbyllur në një qeli izolimi, ose edhe ai që për një arsye të çfarëdoshme nuk di çfarë të bëjë me veten e tij, në rast se e ka në vetvete mundësinë të bëjë diçka të gjallë, të prodhojë diçka, të priret kah përsiatja, do ta ndjejë mërzinë si një peshë të rëndë, si një barrë, si një paralizë së cilës nuk ia gjen shkakun.
Mërzia është një nga torturat më të rënda: shumë moderne e që përhapet përherë e më tepër. Individi që i është dorëzuar kësaj torture pa mundur të mbrohet, ndjehet thellësisht i depresuar. Me gjasë, në këtë pikë do të pyesni veten: po përse vallë pjesa më e madhe e njerëzve si ne nuk e kuptojnë se mërzia është një fatkeqësi, një ndëshkim?
Mendoj se përgjigja e kësaj pyetjeje është e thjeshtë: ne sot prodhojmë shumë gjëra që na mundësojnë t’i shmangemi mërzisë. Mund ta shmangim duke gëlltitur qetësues, duke pirë, duke kaluar nga një cocktail te tjetri, duke u grindur me bashkëshorten, duke e lënë veten të zhdaravitet nga mediat, duke u përkushtuar ndaj aktivitetit të dendur seksual, aktivitet i cili shpeshherë lindet si orvatje për të penguar që mërzia të na shfaqet në vetëdije.
Por nuk duhet harruar ndjesia e pakëndshme që përjetojmë shumë herë kur shikojmë një film koti ose kur e dëbojmë mërzinë me një mënyrë të çfarëdoshme: një farë dehjeje e dyfishtë që ndjehet atëherë kur kuptojmë se e gjithë ajo ishte një gjë e mërzitshme, se nuk kemi përdorur kohën, por thjesht e kemi vrarë.
Ky është përnjëmend një tipar i veçantë i kulturës sonë: ne bëjmë gjithçka për të shpëtuar, për të kursyer kohë dhe, kur e kemi shpëtuar apo kursyer këtë kohë, e vrasim sepse nuk dimë çfarë të bëjmë me të.”
Erich Fromm ishte një psikolog social, sociolog dhe gjithashtu themelues i Institutit “William Alanson White” të Psikiatrisë, Psikoanalizës dhe Psikologjisë në New York, shkruan KultPlus.
Erich flet për mërzinë dhe mënyrën se si ndikon ajo te njeriu, KultPlus ua sjellë të plotë rrëfimin e tij.
“Njerëzit nuk e kuptojnë aq sa duhet ose, thënë ndryshe, nuk janë të vetëdijshëm në masën e duhur që mërzia është vuajtje. Ai që gjëndet i mbyllur në një qeli izolimi, ose edhe ai që për një arsye të çfarëdoshme nuk di çfarë të bëjë me veten e tij, në rast se e ka në vetvete mundësinë të bëjë diçka të gjallë, të prodhojë diçka, të priret kah përsiatja, do ta ndjejë mërzinë si një peshë të rëndë, si një barrë, si një paralizë së cilës nuk ia gjen shkakun.
Mërzia është një nga torturat më të rënda: shumë moderne e që përhapet përherë e më tepër. Individi që i është dorëzuar kësaj torture pa mundur të mbrohet, ndjehet thellësisht i depresuar. Me gjasë, në këtë pikë do të pyesni veten: po përse vallë pjesa më e madhe e njerëzve si ne nuk e kuptojnë se mërzia është një fatkeqësi, një ndëshkim?
Mendoj se përgjigja e kësaj pyetjeje është e thjeshtë: ne sot prodhojmë shumë gjëra që na mundësojnë t’i shmangemi mërzisë. Mund ta shmangim duke gëlltitur qetësues, duke pirë, duke kaluar nga një cocktail te tjetri, duke u grindur me bashkëshorten, duke e lënë veten të zhdaravitet nga mediat, duke u përkushtuar ndaj aktivitetit të dendur seksual, aktivitet i cili shpeshherë lindet si orvatje për të penguar që mërzia të na shfaqet në vetëdije.
Por nuk duhet harruar ndjesia e pakëndshme që përjetojmë shumë herë kur shikojmë një film koti ose kur e dëbojmë mërzinë me një mënyrë të çfarëdoshme: një farë dehjeje e dyfishtë që ndjehet atëherë kur kuptojmë se e gjithë ajo ishte një gjë e mërzitshme, se nuk kemi përdorur kohën, por thjesht e kemi vrarë.
Ky është përnjëmend një tipar i veçantë i kulturës sonë: ne bëjmë gjithçka për të shpëtuar, për të kursyer kohë dhe, kur e kemi shpëtuar apo kursyer këtë kohë, e vrasim sepse nuk dimë çfarë të bëjmë me të.”
“Nëse njerëzit nuk e kuptojnë sjelljen tonë – çka pastaj? Kërkesa e tyre se duhet të bëjmë vetëm atë që e kuptojnë ata është një tentim për të na diktuar ne. Nëse kjo do të thotë të bëhesh “asocial” ose “iracional”, bëhu. Në përgjithësi ata nuk e durojnë lirinë dhe guximin tonë për të qenë vetja.
Ne nuk i detyrohemi askujt për shpjegime ose llogari, për aq kohë sa veprimet tona nuk i lendojnë ose i nëpërkëmbin ata. Sa shumë jetë janë shkatërruar nga kjo nevojë për “shpjegim”, e cila zakonisht e përfshin edhe atë se shpjegimi është “kuptuar” që do të thotë është miratuar.
Lëri veprimet tuaja të gjykohen dhe nga veprimet të gjykohen edhe qëllimet tuaja, por dije se një person i lirë i ka borxh një shpjegim vetëm vetes – arsyes dhe ndërgjegjes së vet – dhe tek disa të cilët mund të kenë një kërkesë të justifikueshme për shpjegim.” – Erich Fromm
“Pra ky është Ferri. Kurrë nuk do ta besoja. Ju kujtohet se të gjithëve na është treguar për dhomat e torturës, për zjarrin dhe squfurin, për “tokën e ndezur. Tregimet për shtrigat! Nuk ka nevojë për djaj të kuq dhe të zjarrtë. Ferri janë njerëzit e tjerë.” – Jean Paul Sartre
“Zoti ka vdekur. Zoti mbetet i vdekur. Ne e kemi mbytur atë. Si duhet ta ngushëllojmë veten, ne, vrasësit e të gjithë vrasësve? Çka ishte ajo më e madhja dhe më e shenjta e të gjithave që bota ende e posedon, e cila gjakoset për vdekje nën thikat tona: kush do ta fshij këtë gjakun tonë? Çfarë uji ekziston për të na pastruar neve nga vetja e jonë? Çfarë festivale të shlyerjes, çfarë lojë të shenjta duhet të shpikim ne? A nuk është madhështia e këtij veprimi shume e madhe per ne?” – Friedrich Nietzsche
‘Djalosh, nevojat e tua janë të pakëta dhe ato lehtë mund të arrihen dhe secila vuajtje e domosdoshme mund lehtësisht të tolerohet. Mos e kompliko jetën tënde me këso qëllime të ulëta si pasuria dhe fama: ato janë armiqt e lumturisë.
Fama, për shembull, ka të bëjë me opinionin e të tjerëve për ty dhe ajo kërkon që ne ta jetojmë jetën ashtu siç të tjerët duan. Për ta arritur dhe për ta mbajtur famën ne duhet të pëlqejmë atë që të tjerët e pëlqejnë. Prandaj, një jetë me famë ose një jetë me politikë? Ikni nga ato. Ndërsa pasuria? Shmanguni prej saj! Është një kurth, sepse sa më shumë që bëjmë aq më shumë e dëshirojmë dhe po aq i thellë do të jetë edhe pikëllimi atëherë kur dëshira jonë për të nuk do të përbushet.
Djalosh, më dëgjo mua: nëse e dëshironi lumturinë, mos e humbisni jetën tuaj duke luftuar për atë të cilën ju në të vërtetë nuk keni nevojë.”– Irvin D. Yalom/ KultPlus.com
Pjesë nga intervista me psikologun dhe filozofin Erich Fromm (1977)
Intervistuesi: Ju keni shkruar: Ne sot po jetojmë në një shoqëri me njerëz të palumtur. Si erdhët deri tek ky përfundim i pabesueshëm?
Erich Fromm: Për mua nuk është aspak e pabesueshme, mjafton të hapni sytë dhe mund ta shihni edhe vet. Shumica e njerëzve pretendojnë se janë të lumtur, madje këtë ja thonë edhe vetes së tyre. Shkaqet e këtij iluzioni lidhen me një keqkuptim absurd, se nëse jeni të palumtur, ju konsideroheni si një dështak. Kështu, ju duhet me patjetër të vishni maskën e të qenit të kënaqur, të lumtur, sepse në të kundërt, ju humbni pikë në treg, ju nuk jeni më një person normal ose një person i aftë.
Thjesht analzioni njerëzit. Do të shihni se si prapa maskës së tyre ka turbulenca, nervozizëm, zemërim, depresion, pagjumësi, pakënaqësi, apo atë që francezët e quajnë ‘sëmundje’. Në fillim të shekullit, flitej për ‘sëmundjen e shekullit’. Kjo është ajo që Frojdi e quajti “turbulencë në kulturë”. Por nuk është një turbulence thjeshtë në kulturë por mund të konsiderohet si një shqetësim dhe turbulencë në shoqërinë borgjeze, ajo që i ka kthyer njerëzit në kuaj pune dhe injoron gjithçka që është e rëndësishme dhe esenciale për shpirtin njerëzor: Aftësinë për të dashuruar, për të qenë atje për veten dhe të tjerët, për të menduar, për të mos qenë të verbër dhe budallenjë pas ekonomisë. Fundja kjo është ajo që i bën njerëzit ata që janë.
Unë mendoj se është një trillim i ditëve tona, ajo që njerëzit pretendojnë se personi modern është i lumtur dhe ky nuk është vetëm vëzhgimi im. Mund të gjendet në rangjet e të gjithë njerëzve dhe mjafton të hapni sytë, dhe të mos mashtroheni nga paraqitja apo dukja (imazhi).
Njerëzit normalë janë njerëzit më të sëmurë, kurse njerëzit e sëmurë janë më të shëndetshmit. Kjo mund të tingëllojë një vërejtje e mprehtë ose mbase e ekzagjeruar, por unë jam shumë serioz mbi këtë pohim dhe nuk është thjesht një zbavitje nga ana ime. Personi i sëmurë, zbulon se disa përjetime apo ndjenja njerëzore nuk janë ende aq të shtypura, sa të mos bien në konflikt me modelet kulturore të caktuara, por krijojnë simptoma përmes kësaj përplasjeje (individ-kulturë). Simptoma si dhembja, është vetëm një tregues se diçka nuk është në rregull. Njeriu është me fat që ka simptoma. Duhet ta konsiderojmë veten fatlum kur ndjejmë dhembje! Nga shkenca e dimë se nëse njeriu nuk do të ndjente dhembje, ai do të ishte në një situatë shumë të rrezikshme. Por shumë njerëz normalë janë adaptuar aq shumë me këtë mungesë saqë kanë braktisur atë që është e tyre, atë që është thelbësisht njerëzore. Me fjalë tjera, ata kanë harruar të ndjenjë. Ata janë tjetërsuar, instrumentalizuar dhe janë kthyer në qenie robotike, deri në masën sa nuk e ndiejnë më konfliktin brenda tyre. Ndjenja si: dashuria dhe urrejtja, janë aq shumë të shtypura brenda tyre ose aq shumë të atrofizuara, saqë shpesh të japin imazhin e një skizofrenie të lehtë kronike.
Intervistuesi: A i gjeni shkaqet e kësaj tek shoqëria e sotme?
Erich Fromm: Për mua shkaqet janë mjaft të dukshme. Shoqëria jonë është e ndërtuar mbi parimin se qëllimi i jetës është prodhimi sa më i madh, dhe si domosdoshmëri edhe konsumi sa më i madh. Ekonomia, përparimi i ekonomisë dhe i teknologjisë janë qëllimet për të cilat ne jetojmë sot, dhe jo njeriu (individi)! Ajo që përfitojnë njerëzit sot, është me shumë pak interes, nëse dikush mendon mbi qëllimet e njeriut. Tani, edhe ajo që është e dëmshme për njerëzit luan një rol. Kjo është për të ardhur keq. Shumë nga reklamat tona promovojnë gjëra që janë jashtëzakonisht vdekjeprurëse dhe të dëmshme! / KultPlus.com
“Njerëzit nuk e kuptojnë aq sa duhet ose, thënë ndryshe, nuk janë të vetëdijshëm në masën e duhur që mërzia është vuajtje. Ai që gjëndet i mbyllur në një qeli izolimi, ose edhe ai që për një arsye të çfarëdoshme nuk di çfarë të bëjë me veten e tij, në rast se e ka në vetvete mundësinë të bëjë diçka të gjallë, të prodhojë diçka, të priret kah përsiatja, do ta ndjejë mërzinë si një peshë të rëndë, si një barrë, si një paralizë së cilës nuk ia gjen shkakun.
Mërzia është një nga torturat më të rënda: shumë moderne e që përhapet përherë e më tepër. Individi që i është dorëzuar kësaj torture pa mundur të mbrohet, ndjehet thellësisht i depresuar. Me gjasë, në këtë pikë do të pyesni veten: po përse vallë pjesa më e madhe e njerëzve si ne nuk e kuptojnë se mërzia është një fatkeqësi, një ndëshkim?
Mendoj se përgjigja e kësaj pyetjeje është e thjeshtë: ne sot prodhojmë shumë gjëra që na mundësojnë t’i shmangemi mërzisë. Mund ta shmangim duke gëlltitur qetësues, duke pirë, duke kaluar nga një cocktail te tjetri, duke u grindur me bashkëshorten, duke e lënë veten të zhdaravitet nga mediat, duke u përkushtuar ndaj aktivitetit të dendur seksual, aktivitet i cili shpeshherë lindet si orvatje për të penguar që mërzia të na shfaqet në vetëdije.
Por nuk duhet harruar ndjesia e pakëndshme që përjetojmë shumë herë kur shikojmë një film koti ose kur e dëbojmë mërzinë me një mënyrë të çfarëdoshme: një farë dehjeje e dyfishtë që ndjehet atëherë kur kuptojmë se e gjithë ajo ishte një gjë e mërzitshme, se nuk kemi përdorur kohën, por thjesht e kemi vrarë.
Ky është përnjëmend një tipar i veçantë i kulturës sonë: ne bëjmë gjithçka për të shpëtuar, për të kursyer kohë dhe, kur e kemi shpëtuar apo kursyer këtë kohë, e vrasim sepse nuk dimë çfarë të bëjmë me të.”
“Njerëzit nuk e kuptojnë aq sa duhet ose, thënë ndryshe, nuk janë të vetëdijshëm në masën e duhur që mërzia është vuajtje. Ai që gjëndet i mbyllur në një qeli izolimi, ose edhe ai që për një arsye të çfarëdoshme nuk di çfarë të bëjë me veten e tij, në rast se e ka në vetvete mundësinë të bëjë diçka të gjallë, të prodhojë diçka, të priret kah përsiatja, do ta ndjejë mërzinë si një peshë të rëndë, si një barrë, si një paralizë së cilës nuk ia gjen shkakun.
Mërzia është një nga torturat më të rënda: shumë moderne e që përhapet përherë e më tepër. Individi që i është dorëzuar kësaj torture pa mundur të mbrohet, ndjehet thellësisht i depresuar. Me gjasë, në këtë pikë do të pyesni veten: po përse vallë pjesa më e madhe e njerëzve si ne nuk e kuptojnë se mërzia është një fatkeqësi, një ndëshkim?
Mendoj se përgjigja e kësaj pyetjeje është e thjeshtë: ne sot prodhojmë shumë gjëra që na mundësojnë t’i shmangemi mërzisë. Mund ta shmangim duke gëlltitur qetësues, duke pirë, duke kaluar nga një cocktail te tjetri, duke u grindur me bashkëshorten, duke e lënë veten të zhdaravitet nga mediat, duke u përkushtuar ndaj aktivitetit të dendur seksual, aktivitet i cili shpeshherë lindet si orvatje për të penguar që mërzia të na shfaqet në vetëdije.
Por nuk duhet harruar ndjesia e pakëndshme që përjetojmë shumë herë kur shikojmë një film koti ose kur e dëbojmë mërzinë me një mënyrë të çfarëdoshme: një farë dehjeje e dyfishtë që ndjehet atëherë kur kuptojmë se e gjithë ajo ishte një gjë e mërzitshme, se nuk kemi përdorur kohën, por thjesht e kemi vrarë.
Ky është përnjëmend një tipar i veçantë i kulturës sonë: ne bëjmë gjithçka për të shpëtuar, për të kursyer kohë dhe, kur e kemi shpëtuar apo kursyer këtë kohë, e vrasim sepse nuk dimë çfarë të bëjmë me të.”
Në këto ditë karantine, kur virusi Covid-19 është përhapur anembanë botës, qëndrimi brenda shtëpisë është mundësi e mirë për t’u rikthyer te leximi. Dhe kalimi i kohës duke lexuar libra është gjithmonë zgjedhje e mirë.
KultPlus-i vazhdon me rekomandimet për të gjithë juve që jeni të interesuar t’i rrekeni leximit dhe ta shfrytëzoni këtë kohë për t’i zgjeruar njohuritë tuaja. Rekomandimi për sonte është libri “Arratisja nga liria” me autorin Erich Fromm.
Libri flet për zhvillimet politike dhe rreziqet që ato përmbajnë për fitoret e shumta të qytetërimit modern, lipset të na përqëndrojnë mbi një aspekt që është thelbësor për krizën kulturore dhe sociale të kohës sonë: kuptimi i lirisë për njeriun modern.
Njësia themelore e procesit shoqëroro është individi, dëshirat dhe frika e tij, arsyeja dhe pasionet e tij, prirja e tij dnaj së mirës dhe së keqes. Për të kuptuar dinamikën e procesit social duhet të kuptojmë dinamikën e proceseve psikologjike që ndodhin tek individi, ndaj atë duhet ta shikojmë në kontekstin e kulturës që e plazmon.
Teza e këtij libri është se njeriu modern, i çliruar nga shtrëngesat e shoqërisë para – individualiste, e cila në të njëjtën kohë i jep sigurinë dhe e kufizon, nuk e ka arritur lirinë në kuptimin pozitiv të realizimit të qenies së vet, dmth në shprehjen e mundësive të tij intelektuale emotive dhe ndjesore.
Megjithatë, i etur për pavarësinë dhe arsyen, liria e ka bërë të izoluar dhe shpesh të ankthshëm dhe të pafuqishëm. Ky izolim është i patolerueshëm dhe alternativa që i paraqitet njeriut është si më poshtë: ose të largohet nga perla e kësaj lirie drejt një marrëzie dhe nënshtrimi të ri, ose të përparojë drejt realizimit të plotë të lirisë pozitive që bazohet në unicitetin dhe individualitetin e njeriut.
Megjithëse, ky libër është më shumë një diagnozë se sa prognozë – më shumë një analizë se sa një zgjidhje – rezultatet e parashtruara në të mund të ndikojnë mbi veprimet tona të ardhshme. Në fakt, kuptimi i motiveve të braktisjes totalitare të lirisë, përbën hyrjen e çdo veprimi që synon fitoren ndaj forcave totalitare.
“Nuk është i pasur ai që ka shumë, por është i pasur ai që jep shumë.”
“Nuk mund të bësh mirë ndaj botës, pa e lënë veten shpesh herë keq.”
“Vetëm ai që ka besim te vetja është i zoti të jetë besnik ndaj të tjerëve.”
“Egoistët janë të pazotë t’i dashurojnë të tjerët, por nuk janë të zotë ta duan as veten.”
“Aftësia për të qenë enigmatik është premisa e të gjitha krijimeve, qoftë në art apo shkencë.”
“Rreziku i së shkuarës ishte që njerëzit bëheshin skllevër. Rreziku i së ardhmes është që njerëzit mund të bëhen robotë.”
“Prirjet më të bukura dhe ato më të shëmtuarat e njeriut nuk janë pjesë e një natyre njerëzore të dhënë biologjike, por rezultat i procesit social që e krijon njeriun.”
“Marrëdhënia nënë-fëmijë është paradoksale dhe, në një mënyrë, tragjike. Ajo kërkon dashurinë më të thellë nga ana e nënës, e prapë kjo dashuri e vërtetë mund të ndihmojë që të largohet nga nëna dhe të bëhet plotësisht i pavarur.”
“Të vetmit të pasur të vërtetë janë ata që nuk duan të kenë më shumë.
“Njeriu i zakonshëm me pushtet të jashtëzakonshëm është rreziku kryesor për njerëzimin – jo i ligu dhe sadisti.”
“Qëllimi psikik të cilin një njeri mund ta përmbushë ndaj vetes nuk është për t’u ndjerë i sigurt, por që të jetë i aftë për ta toleruar pasigurinë.”
“Kërkimi i qartësisë bllokon kërkimin e kuptimit. Paqartësia është kushti i vërtetë që e ndalë njeriun të shpalosë fuqitë e tij.”
“Revolucionari i suksesshëm është një burrështetas, i pasuksesshmi një kriminel.”
“Nuk ka liri të vërtetë pa lirinë e dështimit.”
“Ne të gjithë ëndërrojmë; ne nuk i kuptojmë ëndrrat tona, e prapë veprojmë sikur asgjë e çuditshme nuk ndodh në mendjet tona të fjetura, të çuditshme të paktën në krahasim me gjërat logjike, të qëllimshme të mendjeve tona, kur ato janë zgjuar.”
“Ne jetojmë në një botë sendesh, dhe e vetmja lidhja jonë me to është të dimë si t’i manipulojmë apo konsumojmë ato.”
“Ajo që shumëkush në kulturën tonë kupton me të qenët i adhurueshëm është në thelb një përzierje midis të qenit popullor dhe të qenit tundues.”
“Pse duhet të ndihet shoqëria përgjegjëse vetëm për edukimin e fëmijëve dhe jo për edukimin e të gjithë të rriturve të të gjitha moshave?”
“Autoriteti nuk është një cilësi të cilën një person e “ka“, në kuptimin që ka për të prona apo tiparet fizike. Autoriteti ka të bëjë me një lidhje ndërpersonale në të cilën një person e shikon një tjetër nga lart si epror ndaj tij.”
“Si ëndrrat edhe mitet janë komunikime të rëndësishme nga vetja tek vetja. Nëse ne nuk e kuptojmë gjuhën në të cilën janë shkruar, atëherë humbim një rast të madh të asaj që dimë dhe ia tregojmë vetes në ato orë kur nuk jemi të zënë duke manipuluar botën përtej nesh.”
“Britma është një gropë e pafund që e dërmon njeriun në një përpjekje të pafund për të kënaqur nevojën pa e arritur kurrë kënaqësinë.”
“Nëse një njeri dashuron një njeri tjetër dhe është indiferent ndaj të gjithë të tjerëve, dashuria e tij nuk është dashuri por një lidhje e pashkëputëshme ose një egoizëm i stërmadh.”
“Nëse unë jam çfarë unë kam dhe nëse humb çfarë unë kam, atëherë kush jam unë?”
“Dashuria e papjekur thotë: Unë të dua ty sepse kam nevojë për ty. Dashuria e pjekur thotë: Unë kam nevojë për ty, sepse të dua ty.”
“Në dashuri ndodh paradoksi që dy qenie bëhen një dhe prapë mbeten dy.”
“Aq sa dashuria është një orientim që iu referohet të gjitha objekteve dhe është e papajtueshme me çdo kufizim tek një objekt, ashtu edhe arsyeja është një cilësi njerëzore e cila duhet ta përqafojë të gjithë botën me të cilën njeriu është ballafaquar.”
“Ashtu si prodhimi masiv modern kërkon standardizmin e komoditeteve, edhe procesi shoqëror kërkon standardizimin e njeriut, dhe ky standardizim është quajtur barazi.”
“Dashuria shpesh nuk është gjë tjetër veç një shkëmbim i favorshëm midis dy njerëzve, të cilët arrijnë më të shumtën e asaj që presin, duke i çmuar vlerat e tyre në tregun e personalitetit.”
“Dashuria është e vetmja përgjigje e shëndoshë dhe e kënaqshme ndaj problemit të ekzistencës njerëzore.”
“Dashuria është bashkimi me dikë apo me diçka, jashtë vetes, me kusht që të mbahet veçanësia dhe integriteti i secilit.”
“Njeriu gjithmonë vdes para se të ketë lindur plotësisht.”
“Njeriu është e vetmja kafshë për të cilin ekzistenca e tij është një problem të cilin ai duhet ta zgjidhë.”
“Dobësia biologjike e njeriut është kushti i kulturës njerëzore.”
“Qëllimi kryesor i njeriut në jetë është ta lindë vetveten, të bëhet ai që potencialisht është. Prodhimi më i rëndësishëm i përpjekjeve të tij është personaliteti i tij.”
“Krijuesit lindin përpara se të kenë vdekur.”
“Dashuria e nënës është paqe. Ajo nuk duhet rrëmbyer, ajo duhet merituar.”
Psikologu i famshëm, Erich Fromm, është i njohur për thënie rreth natyrës njerëzore dhe raporteve në përgjithësi. Këtu keni disa nga thëniet e tij më të njohura me të cilat emri i tij qëndron lartë në listën e personaliteteve të shquara shkencore, veçmas në fushën e Psikologjisë, shkruan KultPlus.com
“Nuk është i pasur ai që ka shumë, por është i pasur ai që jep shumë.”
“Nuk mund të bësh mirë ndaj botës, pa e lënë veten shpesh herë keq.”
“Vetëm ai që ka besim te vetja është i zoti të jetë besnik ndaj të tjerëve.”
“Egoistët janë të pazotë t’i dashurojnë të tjerët, por nuk janë të zotë ta duan as veten.”
“Aftësia për të qenë enigmatik është premisa e të gjitha krijimeve, qoftë në art apo shkencë.”
“Rreziku i së shkuarës ishte që njerëzit bëheshin skllevër. Rreziku i së ardhmes është që njerëzit mund të bëhen robotë.”
“Prirjet më të bukura dhe ato më të shëmtuarat e njeriut nuk janë pjesë e një natyre njerëzore të dhënë biologjike, por rezultat i procesit social që e krijon njeriun.”
“Marrëdhënia nënë-fëmijë është paradoksale dhe, në një mënyrë, tragjike. Ajo kërkon dashurinë më të thellë nga ana e nënës, e prapë kjo dashuri e vërtetë mund të ndihmojë që të largohet nga nëna dhe të bëhet plotësisht i pavarur.”
“Të vetmit të pasur të vërtetë janë ata që nuk duan të kenë më shumë.”
“Njeriu i zakonshëm me pushtet të jashtëzakonshëm është rreziku kryesor për njerëzimin – jo i ligu dhe sadisti.”
“Qëllimi psikik të cilin një njeri mund ta përmbushë ndaj vetes nuk është për t’u ndjerë i sigurt, por që të jetë i aftë për ta toleruar pasigurinë.”
“Kërkimi i qartësisë bllokon kërkimin e kuptimit. Paqartësia është kushti i vërtetë që e ndalë njeriun të shpalosë fuqitë e tij.”
“Revolucionari i suksesshëm është një burrështetas, i pasuksesshmi një kriminel.”
“Nuk ka liri të vërtetë pa lirinë e dështimit.”
“Ne të gjithë ëndërrojmë; ne nuk i kuptojmë ëndrrat tona, e prapë veprojmë sikur asgjë e çuditshme nuk ndodh në mendjet tona të fjetura, të çuditshme të paktën në krahasim me gjërat logjike, të qëllimshme të mendjeve tona, kur ato janë zgjuar.”
“Ne jetojmë në një botë sendesh, dhe e vetmja lidhja jonë me to është të dimë si t’i manipulojmë apo konsumojmë ato.”
“Ajo që shumëkush në kulturën tonë kupton me të qenët i adhurueshëm është në thelb një përzierje midis të qenit popullor dhe të qenit tundues.”
“Pse duhet të ndihet shoqëria përgjegjëse vetëm për edukimin e fëmijëve dhe jo për edukimin e të gjithë të rriturve të të gjitha moshave?” /KultPlus.com
“Njeriu ka ndërtuar botën e tij; ai ka ndërtuar fabrika dhe shtëpi, ai prodhon makina dhe veshje, ai rrit grurin dhe frutat. Por ai është tjetërsuar prej produktit të duarve të tij, ai nuk është më zot i botës që ai ka ndërtuar; përkundrazi, kjo botë e ndërtuar nga njeriu është kthyer në Zotin e tij, përpara të cilit ai përulet, të cilin ai përpiqet ose ta qetësoj ose ta manipulojë si të mundet. Puna e vetë duarve të tij është kthyer në Zotin e tij.
Në pamje të jashtme, ai duket se shtyhet nga interesi vetiak, por në realitet, Uni i tij i përgjithshëm, me të gjitha potencialet e tij konkrete, është kthyer në një instrument për arritjen e qëllimeve të vetë makinës që duart e tij e kanë ndërtuar. Ai ushqen iluzionin se është në qendër të botës e megjithatë ai tejshpohet nga një ndjesi e thellë pafuqie dhe mungese rëndësie ndaj vetes, gjendje të cilën, të parët e tij e përjetonin me vetëdije kur përballeshin me Zotin.” /KultPlus.com
