Sopranoja shqiptare me famë ndërkombëtare Ermonela Jaho ka performuar në Metropolitan Opera në New York.
Jaho ka risjellë Violetën, në veprën e famshme të Giuseppe Verdit, Traviata, personazhin që e ka ngjitur në skenat më të mëdha botërore, përkrah tenorit Ismael Jordi dhe baritonit Amartuvshin Enkhbat.
Jaho ka ndarë në rrjetet sociale një detaj që i ka dhuruar edhe më shumë emocione gjatë shfaqjes në New York.
Një flamur shqiptar teksa publiku duartroket performancën e saj e ka bërë të ndihet edhe më pranë Shqipërisë.
“Publiku i Metropolitanit gjithmonë më bën të ndihem si në shtëpinë time, por kur shikon një flamur shqiptar, ajo ndjenjë dyfishohet. Kushdo që valëviti atë flamur, të falënderoj që më solle një pjesë të zemrës time”, thekson Jaho.
Ermonela Jaho ka performuar në shumë opera të botës, duke përfshirë Royal Opera në Londër, Metropolitan Opera në Nju Jork, Berliner Statsoper, ParisChamps Elysees-Teatro San Carlo di Napoli, Opera Kompania e Filadelfias, Opera de Marsejë, Arena di Verona, Teatro Verdi di Trieste, Teatro La Fenice,Teatri Capitoul de Toulouse, etj. Ka interpretuar në teatrot “Aligheri”, Ravena, “Piçolo”, Scala-Milano dhe në shumë skena të tjera botërore./atsh /KultPlus.com
Sopranoja shqiptare me famë botërore, Ermonela Jaho, sot ka ndarë një lajm me të gjithë ndjekësit.
Përmes një postimi në “Facebook”, Ermonela ka bërë me dije se është tërhequr nga interpretimi në operan “Pagliacci” produksion i Royeal Opera House në Londër pasi gjendja e saj shëndetësore është përkeqësuar.
Ndonëse dëshira e sopranos ishte e madhe për të performuar, kanë qenë mjekët ata të cilët ja kanë ndaluar.
“Të dashur miq, më vjen shumë keq t’ju them që duhet të tërhiqem nga prodhimi i “Pagliacci” nga ROH. Prej ditësh isha duke bërë prova ndërsa luftoja me disa sfida shëndetësore por fatkeqësisht situata u përkeqësua dhe pse doja të vazhdoja mjekët më këshilluan kundër saj.
Shpresoj të shërohem së shpejti për angazhimet e mia të ardhshme. Më vjen shumë keq për zhgënjimin…. Unë jam shumë mirënjohës ndaj ROH dhe miqve të mi të mrekullueshëm për mbështetjen e tyre gjatë kësaj kohe dhe mezi pres të kthehem në Londër në të ardhmen…. shumë dashuri Ermonela”, shkruan Jaho. / KultPlus.com
Më datën 22 maj në fillim në ora 20:30 në Filharmoninë e Maqedonisë do të fillojë edicioni i 10-të i Skenës së Muzikës Serioze Shqiptare.
Këtë vit e ftuara speciale do të jetë sopranoja shqiptare e cila vepron në Itali, Ermonela Jaho, bashkë me pianisten Pantisilena Jaho, ndërsa, mysafire e mbrëmjes do të jetë sopranoja Besarta Murtezani.
Ermonela Jaho është sopranoja me famë botërore, me një energji të jashtëzakonshme. Ajo është stolisur me shumë çmime për veprimtarinë e saj dhe Shkupi këtë të diel e ka nderin që të dëgjojë zërin e saj.
Të interesuarit që duan ta ndjekin këtë koncert, biletat mund t’i blejnë: KËTU. / KultPlus.com
David Salazar, kryeredaktori i ‘OperaWire’, i ka kushtuarnjë artikull shfaqjes së operas ‘Turandot’. Sipas tij, kjo shfaqje është e dyta në këtë seri të veprës së famshme të Puccinit dhe ikonës së Franco Zeffirelli-t. Ai thekson se artistja shqiptare, Ermonela Jaho ishte zemra dhe shpirti i kësaj shfaqje.
Jaho është një nga yjet më bindëse të operës, e aftë për të zotëruar qendër të vëmendjes, pavarësisht nëse është në skenë, në kamera, ose të dyja; Marguerita e saj në “Faust” të Tobias Kratzer nga Opera e Parisit nuk është vetëm një shembull tekstual i një martese të bukur mes filmit dhe skenës , por, gjatë një sekuence të dukshme treni, ky prodhim shfaq gjithashtu zhytjen e pashembullt interpretuese të Jahos si për kamerën ashtu edhe për skenën. ne te njejten kohe. Pra, nuk është çudi që kur gjithçka u tha dhe u bë, ajo ishte drita e shkëlqyeshme e këtij produksioni të veçantë.‘- shkruan Salazar duke vijuar:
Liù-ja e Jaho-s, ndonëse një figurë e vogël mes rrëmujës, ishte megjithatë një figurë imponuese dhe ajo shfaqi një vetëbesim të qetë teksa tha: “Io so il suo nome, M’è suprema delizia tenerlo segreto e possederlo io sola!” “Tanto amore, segreto e inconfesso” që pasoi ishte zbuluese dhe theksoi vërtet madhështinë e Jahos, këndimin e saj të ëmbël dhe të pastër, por të prekshëm në mënyrën se si lidhej me ty.
‘Jaho arriti t’i jepte kësaj ndjenje pashmangshmërie, zëri i saj thuajse qante, timbri një fije e hollë tingulli; ndërsa ajo i drejtohet Turandotit në të dyja, Delikatesa e Jahos në këtë e bëri atë të ndihej më intime dhe introspektive. Ajo e tërhoqi dëgjuesin në mendimet e fundit të Liù-s, duke i dhënë kështu kreshendon përfundimtare fundit të arisë më shumë patos. Edhe kur ajo tërhoqi kamën dhe, me një lëvizje të madhe, goditi veten me thikë, ti besoje çdo moment.’
“Turandot” është një vepër korale bonafide, me ansamblin masiv vokal. Kori i Met Opera ishte në formë të mirë gjatë gjithë kohës, veçanërisht në kulmin e aktit të dytë dhe në momentet e mbylljes së operës.
Salazar e mbyll shkrimin e tij: Artistët në skenë ishin në formë të shkëlqyer dhe vetëm Ermonela Jaho garanton një udhëtim në Met për këtë ringjallje./dosja.al/ KultPlus.com
Sopranoja e suksesshme Elbenita Kajtazi të enjten do të performojë “Violetta” në Operën Shtetërore të Hamburgut, përcjell KultPlus.
Po ashtu, në skenën e Operës në Hamburg sonte do të këndoj edhe sopranoja shqiptare Ermonela Jaho, e cila vjen nën rolin e “Madama Butterfly”.
Me këtë rast, sopranoja Kajtazi është shprehur tejet e lumtur që po ndan skenën e njëjtë me të.
“Nuk i përshkruaj dot emocionet dhe krenarin që ndjej në këto momente! @ermonelajaho sonte këndon Madama Butterfly në @staatsoperhamburg dhe unë do kem knaqësinë të shijoj çdo sekond! Kurse ditën e enjte unë do këndoj Violetten dhe Ermonela do e dëgjoj për herën e parë. Se si do i mbaj emocionet dhe koncentrimin mos më pyesni sepse nuk e di 😂”, shkruan Kajtazi në rrjetet sociale.
Ajo tutje bëri të ditur se takimi i tyre i parë ishte para 10 viteve në Kosovë, teksa ajo tregon se fjalët e sopranos Jaho, do ti mbajë mend përgjithmonë.
“Para 10 viteve takova Ermonelen për herë të parë në Kosovë, dhe nuk do i harroj kurrë fjalët e saj dhe kujdesin që pati për mua, kurse këto dy javë të dyja do performojm në javët e operës italiane këtu në Hamburg! Krahët nuk më duken por më besoni ndjej sikur do fluturoj!”, thotë Kajtazi. / KultPlus.com
Sopranoja shqiptare me famë botërore Ermonela Jaho e cila gjithmonë shkëlqen dhe mahnit me performancat e veçanta, së fundmi ka arritur edhe një sukses tjetër, shkruan KultPlus.
Sporanoja shqiptare ka arritur të marë një mirënjohje nga organizata Astutian Lyrical Association Alfredo Kraus.
“Sot më shumë se kurrë, na duhet shpirti ynë të lidhet dhe mënyra më e mirë për ta bërë këtë, është muzika dhe arti, sepse ato na mësojnë të ndjejmë, të vlerësojmë gjërat e bukura dhe të jemi në harmoni me njëri-tjetrin”, ka shkruar ajo.
Më poshtë KultPlus ju sjell njoftimin e saj të plotë:
Jam shumë e emocionuar, që kam nderin, të marr këtë mirënjohje nga Asturian Lyrical Association Alfredo Kraus. Që nga momenti i parë që këndova në Oviedo, ndjeva një lidhje shumë të veçantë. Dhe unë jam vërtet mirënjohëse ndaj jush, për dashurinë tuaj për artin dhe artistët.
Sot më shumë se kurrë, na duhet shpirti ynë të lidhet dhe mënyra më e mirë për ta bërë këtë, është muzika dhe arti, sepse ato na mësojnë të ndjejmë, të vlerësojmë gjërat e bukura dhe të jemi në harmoni me njëri-tjetrin.
Njerëzimi ushqehet dhe rritet me kulturë, dhe është trashëgimia më e mirë që mund t’ua lëmë gjeneratave të reja. Ashtu siç bënë artistët e mëdhenj si Alfredo Kraus, la Callas ose la Caballé.
Ju falënderoj për këtë njohje, që do të thotë shumë për mua, sepse do të më japë akoma më shumë forcë për të përmirësuar dhe për të lënë shpirtin tim, të shprehet lirshëm në skenë.
Rroftë muzika dhe rroftë opera. Faleminderit, me gjithë zemër. / KultPlus.com
Ermonela Jaho rikthehet në teatrin Mbretëror këtë Krishtlindje për të kënduar “La Bohéme” duke filluar nga e diela. Ermonela Jaho u shkollua në Tiranë dhe më pas ëndrra e sa ishte të ngjitej në skena të mëdha. Sot ajo e ka realizuar ëndrrën e saj dhe është një nga soprano më të mëdha në botë.
Gjithcka e ka arritur me forcën e karakterit, vullnetit dhe, siç thotë ajo, autenticitetit. Pandemia e ka bërë më të fortë.
Disa këngëtarë kanë pësuar krizën e tyre të veçantë gjatë pandemisë, si e keni përballuar ju atë?
Ka qenë një situatë e vështirë. Një ndalesë e papritur që bën gjithçka të rimendohet. Çdo shfaqje e përballoj gjithmonë sikur të ishte e fundit që do të bëj në jetën time. Dhe kjo më ka ndihmuar të përballoj këtë situatë, sepse, në fakt, gjithçka mund të zhduket në një çast. Gjithsesi, shfrytëzova rastin të përmirësohem, megjithëse anulova tetë kontrata.
Si ishte të këndonit pa publik?
Më ndodhi diçka e papritur. U ndjeva pak e padobishme.
Pse?
Më sugjeruan të këndoja online, e provova por nuk funksionoi.
Keni nevojë për audiencën përpara?
Po, është më shumë: madje kisha nevojë për atë frikë që të bën të ndihesh i papërsosur, në kurriz të gabimit. Kjo energji është thelbësore. Këndoni para ekranit…
A nuk ka kuptim të këndosh pa publik?
Jo, nuk ka. Muzika është gjuha e shpirtit. Grekët na mësuan tashmë, dhe prej andej Ëagner-it, që ne bëjmë muzikë për të nxitur emocione te të tjerët, si një katarsis, një terapi.
Jashtë ekraneve, atëherë.
Jashtë, po. Jam munduar por e kam gjetur veten të ftohtë. Ose e vërej publikun ose asgjë. Se kam kuptuar. Nëse jo, dukesha e padobishme, besova se nuk jam e aftë të këndoj, u ndjeva …
Ju duket qesharake?
Kjo, pikërisht. Nuk guxova ta them por po, qesharake. Kështu iu përkushtova studimit dhe pritjes së fatit. Dhe fati im është të këndoj për këdo që është para meje. Kjo është ajo që kam bërë gjatë gjithë jetës sime, që kur isha fëmijë. Një tjetër gjë është të studiosh. Studioni por për t’u vënë përpara publikut sepse ne jemi gladiatorë të skenës.
A është studimi një rrugë që të mëson për t’u përballur me rreziqet?
Unë e konceptoj studimin për të të provuar, për të kapërcyer kufijtë e tu, për të parë nëse je i aftë për më shumë. Dhe në pandemi kam studiuar sikur do të përgatitesha për një maratonë dhe e kam kuptuar që po, mund të shkoj më tej dhe të mos ngec në rehati.
Ju e keni testuar qëndrueshmërinë tuaj, sigurisht. Po brishtësia juaj?
Janë dy pole dhe mes tyre nuk ka asnjë pikë të ndërmjetme: ndërmjet forcës dhe dorëzimit. Kjo është jetë a vdekje, më falni nëse më duket e ekzagjeruar. Të gjitha ose asgjë. Skena është një vend i shenjtë.
Ju thoni se ka kuptim të këndoni për të tjerët që në fëmijëri. Kur e kuptove këtë?
Fëmijët janë një letër e bardhë. Kam ndjerë sakrificën e prindërve që unë t’i përkushtohem kësaj.
Ju keni lindur në një vend komunist, supozoj se duhet të ketë qenë e vështirë?
Shumë. Babai im ishte ushtarak dhe profesor i filozofisë. Një idealist që më përcolli një disiplinë themelore për karrierën dhe jetën time. Arti nuk është një gjë e lehtë, ai ka nevojë për disiplinë të hekurt. Nëna ime, mësuese, duhej të rriste pesë fëmijë. Në atë mjedis ku mungonte liria, ndjeja se duhej të bindesha, të isha i përsosur përballë asaj që prisnin prindërit e mi. Kjo të përndjek.
Ende sot?
Pikërisht, deri më sot. Prindërit e mi e panë që isha e lumtur duke kënduar. Se ishte mënyra ime për të pushtuar lirinë. Se përcillte ndjesi të ndryshme. Kjo më ndodh sot, në çdo personazh kontribuoj një pjesë të vetes.
Kur menduat se mund t’i përkushtoheshit operës?
Kur pashë për herë të parë një Traviata në Tiranë. I premtova vetes se nuk do të vdisja pa e bërë të paktën një herë.
Dhe sa duhen?
I kam numëruar, 301, sepse një ditë ia kam bërë vetes atë premtim. Të kuptoj se çfarë më ka kushtuar. Imagjinoni një vajzë 18-vjeçare që emigroi nga Shqipëria në Itali në atë kohë kur anijet e ngarkuara me bashkatdhetarët e mi mbërrinin në porte, pa para apo më shumë fiksim se një ëndërr. Pa e ditur se sa të vërteta përmban ajo ëndërr ose nëse është një halucinacion, sa herë duhet të biesh dhe të ngrihesh për të arritur atje. Ju duhet të matni forcën tuaj dhe padyshim që disiplina e babait tim më ndihmoi. Ju gjithmonë mund të shkoni më tej, më tej.
Intervistë dhënë për “El Pais”. Përktheu dhe përshtati “Diaspora Shqiptare” / KultPlus.com
Në mbrëmjen e djeshme në “El Teatro Real” në Madrid, Spanjë, u hap sezoni i operës “La bohème”, të kompozitorit Giacomo Puccini.
Në premierë shkëlqeu me performancën e saj të magjishme, sopranoja Ermonela Jaho.
Në rolin e Mimì-t, soprano Jaho dhuroi emocione të jashtëzakonshme tek publiku me një me kombinim të adhurueshëm të nivelit më të lartë artistik si në ekzekutim, ashtu dhe interpretim të këtij roli.
Në përfundim të shfaqjes artisten e përgëzojë edhe ambasadori, Gazmend Barbullushi. / KultPlus.com
Sopranoja shqiptare me famë botërore Ermonela Jaho, ka debutuar në rolin e Adriana Lecouvreur, në operën me të njëjtin titull, në skenën e Operas së Vjenës. Artistja shqiptare do të rikthehet edhe në datat 29 tetor, 2 dhe 5 nëntor 2021.
“Ka qenë një kënaqësi e veçantë të debutoj Adrianën time të parë në Operan e Vjenës, mes kolegëve të mrekullueshëm. Kanë mbetur dhe tre shfaqje të tjera në 29 Tetor, 2 dhe 5 nëntor. Në qoftë se nuk vini dot në Operan e Vjenës mund të vije opera tek ju përmes transmetimit direkt nga salla e operas në datën 29 Tetor ora 19:00 ne http://play.wiener-staatsoper.at.”, shkruan soprano Jaho në Facebook. / KultPlus.com
Opera Adriana Lecouvreur do të vij në interpretimin e sopranos shqiptare Ermonela Jaho.
Në datat 22,25 dhe 29 tetor dhe 2, 5 nëntor Jaho do të performojë në Austri në teatrin e operas, Vienna State Opera.
Së fundmi soprano Jaho ka qenë gjithashtu në kopertinën e revistës “Opera Noë” ku ka folur për jetën e saj, karrierën, sfidat dhe guximin “Një jetë vërtetësie dhe guximi”.
Një javë më parë Jaho ka performuar në “Teatro de la Maestranza” në Spanjë, ku u shpreh se e veçanta koncertit ishte prania e publikut, i cili prej kohësh i ka munguar artistëve. / KultPlus.com
Soprano e njohur shqiptare Ermonela Jaho ka performuar mbrëmjen e djeshme në “Teatro de la Maestranza” në Spanjë.
E veccanta e këtij koncerti ishte prania e publikut, i cili prej kohësh i ka munguar artistëve.
“Faleminderit të gjithëve të përfshirë në këtë prodhim të bukur të “Madam Butterfly”. Sa më ka marrë malli për teatrin me publik, si jehona e të kënduarit tim, si pasqyra e interpretimit tim. Faleminderit që u rikthyet”, ka shkruar Jaho në rrjetin social Facebook./ KultPlus.com
Mbrëmja e djeshme shënoi çeljen e ambienteve të reja të Teatrit Kombëtar të Operas dhe Baletit. Ngritja e siparit përcolli jo vetëm një pamje të re të objektit 60-vjeçar të artit, por edhe emocion për artistët e artdashësit.
Një mbrëmje gala ku ishin të ftuar personalitete të rëndësishëm të pritur nga zërat e mahnitshëm të sopranos Ermonela Jaho e legjendës së operës, Placido Domingo, ishte ngjarja e madhe pas rikonstruksionit total të strehës së artit. Në të, mori pjesë edhe Kryeministri Edi Rama, i cili ndau disa foto nga shfaqja. Kryeministri u shoqërua nga bashkëshortja e tij, Linda Rama.
“Mirmëngjes dhe me disa momente nga mbrëmja emocionuese e ngritjes së perdes së Teatrit të Rilindur Kombëtar të Operas dhe Baletit, ku talentet e Shqipërisë lirike shkëlqyen mrekullisht përreth yllit të Ermonela Jahos e Placido Domingos, ju uroj një ditë të mbarë”, shkroi ai në Facebook./tv klan/ KultPlus.com
Mbrëmja e sotme do të sjellë në Tiranë dy kolosët e skenës operistike botërore, Ermonela Jaho dhe Placido Domingo , të cilët do të bëjnë inaugurimit e Teatrit Kombëtar të Operës dhe Baletit dhe Asamblit Popullor. Inaugurimi i sotëm do të bëhet me një mbrëmje gala në orën 19:00 ku do të ngjiten në skenën e rikonstruktuar të Teatrit të Operas dhe Baletit edhe dy yjet botërorë.
Tetari i Operas do të hapë dyert pas rreth pesë vitesh, ndërsa Ermonela Jaho është shprehur më herët e entuziazmuar dhe se mezi po pret të marrë pjesë në shfaqjen e madhe bashkë me legjendën botërore Placido Domingo. Tenori Placido Domingo do të performojë për herë të parë në skenën shqiptare, teksa iu bën thirrje të gjithë artdashësve të marrin pjesë në koncertin madhështor që do të fillojë në orën 19:00.
Në kuadër të masave kufizuese të pandemisë COVID-19, ata që do të marrin pjesë në mbrëmjen gala do të duhet të tregojnë certifikatën e vaksinimit ose një test negativ PCR të 48 orëve të fundit. Ndërkohë që mbajtja e maskës do të jetë e detyrueshme.
Rikonstruktimi i Teatrit Kombëtar të Operas dhe Baletit ka nisur në janar të 2017 për t’iu nënshtruar kushteve më bashkëkohore dhe moderne. Në një intervistë për ‘Report Tv’, ministrja e Kulturës, Elva Margariti ka thënë se skena e teatrit është rikonceptuar me dy ballkonata, ndërsa është siguruar akustika maksimale. Projekti fillestar i rikonstruksionit është 1.2 miliardë lekë, por për arritjen e standardeve bashkëkohore është përdorur edhe buxhet shtesë. /shqiptarja/ KultPlus.com
Në Teatrin Kombëtar të Operas dhe Baletit do të mbahet një mbrëmje gala më 15 shtator, në kuadër të rikonstruktimit të godinës së teatrit.
Në inaugurimin e teatrit do të ngjiten në skenë të famshmit Placido Domingo dhe Ermonela Jaho. Ndërsa orkestra do të drejtohet nga dirigjenti anglez Martin Andre.
Kryeministri Edi Rama përmes një postimi bën me dije se shfaqja do të mbahet në orën 19:00, teksa thekson se mezi po pret që të ngrihet perdja e skenës.
“Mirëmëngjesi dhe me padurimin e ngritjes së perdes së skenës së Teatrit të Rilindur Kombëtar të Operas e Baletit, ku në mbrëmjen e 15 shtatorit do të ngjiten artistë që u rritën aty për të kapur majat e botës, por edhe artistë të huaj të atyre majave të botës, ju uroj të diel të mbarë”, shkruan Rama. / KultPlus.com
Placido Domingo dhe Ermonela Jaho do të jenë të ftuar specialë në inaugurimin e Teatrit të Operas dhe Baletit më 15 shtator.
Lajmin e bëri të ditur ministrja e Kulturës Elva Margariti dhe drejtoresha Zana Çela në një konferencë për mediat ku po jep edhe detaje për eventin.
Gazetarja Leontina Nika bën të ditur se Ramë Lahaj dhe Gëzim Myshketa ende nuk e kanë konfirmuar prezencën ndërsa Saimir Pirgu nuk do të jetë i pranishëm pasi është i angazhuar në Londër.
Prezente nuk do të jetë në këtë mbrëmje gala as Inva Mula./KultPlus.com
Sopranoja shqiptare me famë ndërkombëtare Ermonela Jaho, do të jetë pjesë e filmit të zhanrit dokumentar me titull “Zjarri i shenjtë”.
Ky realizim, i cili do të shfaqet në kinema në muajin tetor 2021, paraqet tre artiste të operës: Ermonela Jaho, Barbara Hanigan dhe Asmik Grigorian.
Dokumentari, eksploron si e kalojnë ato kohën para një nate hapjeje, si duken dhomat e tyre të zhveshjes dhe çfarë ndodh para një shfaqjeje, transmeton KultPlus.
“E përulur që të jem pjesë e filmit të fundit të Jan Schmidt-Garre, Fuoco Sacro, i cili del ne kinema këtë Tetor. Filmimi ishte një eksperiencë katarktike dhe besoj se e ruan atë fuqi edhe sot. Ja kalove vetes Jan, urime për këtë kryevepër të ndjerë”, – citon Jaho. / KultPlus.com
Ermonela Jaho do të ngjitet në skenën e Munihut të Gjermanisë, bashkë me disa kolegë të tjerë, koncert që do të mbahet për nder të Nikolaus Bachler, i cili edhe shënon mbylljen e karrierës opersitike, shkruan KultPlus.
Në këtë mbrëmje lamtumirëse që i dedikohet Nikolaus Bachler, do të prezantohen artistë të njohur opersitik, në mesin e të cilëve është edhe sopranoja e famshme shqiptare Ermonela Jaho. Koncerti do të mbahet në mbrëmjen e sotme prej orës 19:00
Jaho ka njoftuar se ky koncert mund të përcillet edhe në linkun.
Pak ditë më parë sopranoja shqiptare Ermonela Jaho fitoi çmimin “ICMA 2021” në kategorinë “Muzikë vokale” me albumin “Anima rara”, publikuar nga Opera Rara dhe kushtuar repertorit të Rosina Storchio.
Në një intervistë dhënë për faqen zyrtare të ICMA, Ermonela rrëfen për vetveten duke u shprehur se liria e saj është në skenë. Për 18 vite Ermonela ka jetuar në Itali dhe aktualisht jeton në New York. Një ditë para koncertit, anëtari i Jurisë së ICMA Nicola Cattò (Musica, Itali) e takoi atë për një bisedë të gjatë, në të cilën Jaho foli për shumë tema, duke filluar nga mbërritja e saj në Itali në 1993, përcjell KultPlus.
Më poshtë mund të lexoni intervistën e plotë të Jahos.
Si ishte bota e muzikës në vitin 1993? Erdha nga Shqipëria, e cila për 50 vjet jetoi në komunizëm, çdo gjë ishte e mbyllur, dhe çfarë ndodhte jashtë ishte e panjohur për ne. Bota e Operas për ne kalonte përmes filmave bardhezi italiane, me biografitë e Bellinit dhe Verdit. Për mua të këndoja në Itali, në “La Scala” ishte një ëndërr. Aq shumë sa, prekem kur e kujtoj. Para se të shkoja në Itali , shkrova një ditar ku shënova synime e jetës, dhe arritjet e mia profesionale. Sot kuptoj se i kam arritur të gjitha! Kur dëshiron diçka dëshpërimisht, është shpirti juaj që e dëshiron.
Por ju debutuat në Shqipëri, në “La Traviata”, kur ishit një vajzë e re… Ishte një eksperiment, një çmenduri: në Shqipëri nuk e dija që mosha ime nuk ishte e përshtatshme, se do të më duhet të prisja. Prindërit e mi nuk ishin dashamirë të operës, kështu që unë nuk dija asgjë për të. Dhe kur pashë për herë të parë këtë opera kur isha 14 vjeç (u këndua në shqip!) Unë u dashurova menjëherë dhe i thashë vëllait tim: “Unë nuk do të vdes pa e kënduar atë”. Që atëherë kam pasur mbi 300 shfaqje!
A kishte ndonjë yll të operës në vendin tuaj në atë kohë? Jo saktësisht, vetëm solistët e Operës Shtetërore të Tiranës. Por unë nuk i përkisja atij ambienti. Ndoshta diva e parë që pati jehonë ndërkombëtare ishte Inva Mula, e cila është 11 vjet më e madhe se unë, dhe më pas Enkelejda Shkoza. Pas meje, për nga mosha, erdhën Saimir Pirgu dhe Gëzim Myshketa.
Pse zgjodhët, për galanë e ICMA, vetëm arien “Addio del passato”, (Lamtumirë e shkuar) nga “Traviata”.
Është pjesë e CD-së me të cilën unë fitova çmimin ICMA, dhe për mua është një lloj “bas kokëforte”, një ëndërr që gjithmonë më ka përfaqësuar dhe jeton me mua. Nuk e di nëse do ta këndoj gjithmonë Violetën, sepse është një rol që më konsumon psikologjikisht dhe fizikisht: një lloj maratone. Dhe një maratonë në të 50-tat është e vështirë të imagjinohet.
A janë disa role, pra, maratonë dhe të tjerët 100 metra? Sigurisht. Maratonat janë Traviata, Manon, Manon Lescaut, Butterfly. Njëqind metra janë Antonia në Contes d’Hoffmann dhe Suor Angelica, me një fund të tmerrshëm, ku inteligjenca e këngëtarit duhet ta bëjë atë të kuptojë se sa mund të jepni dhe sa duhet të kontrolloni veten.
Alternoheni mes repertorit Belcanto dhe repertorit veristik: Pra mund të bëhen të dyja? Dikur mendoja se nuk mund të bëhej, por ndërsa studioja, ndryshova mendje. Unë jam një soprano lirike e pastër, as leggero e as spinto, që përshtatet me këndimin e koloraturës. Sidoqoftë, si një ballkanase, mesdhetare e mirë, unë kam tragjedi në gjak dhe gjithmonë kam dashur role me një temperaturë të lartë emocionale si Violetta ose Suor Angelica. Herën e parë që këndoja Butterfly, të gjithë më paralajmëruan të mos e bëja, sepse do të rrezikoja të humbja zërin shpejt. Kështu që unë rilexoj letrat e Puçinit ose të kompozitorëve të tjerë të asaj periudhe, për të kuptuar se si interpretohej muzika e tyre në atë kohë. Ky është rasti i CD-së “Anima Rara”, sepse Rosina Storchio ishte një soprano e lehtë, timbrin i së cilës Puçini e shoqëronte me idenë e rinisë dhe cenueshmërisë. Cio Cio San është një 15-vjeçare “netti netti”, (pra sapo ka mbushur 15 vjeç) ndërsa këndon. Sigurisht, në disa pjesë nevojitet një peshë e caktuar për të mos u mbingarkuar nga orkestra, por e gjithë pjesa duhet të japë brishtësinë e protagonistit. Kështu që edhe unë doja ta provoja. Nga ana tjetër, çdo këngëtar ka një termometër në fyt: nëse lodhesh, menjëherë e kupton. Por nuk ndodhi. Thjesht mendoni për hyrjen e Butterfly, kaq të rrallë dhe delikat. Dhe kjo është e vërtetë gjithashtu për Anna Bolena ose Capuleti, të cilat unë kam kënduar. Sekreti është të jesh në gjendje të tregosh, dhe të mos këndosh me zë të lartë. Gjithmonë do të ketë një zë më të madh se yti!
Edhe Sonya Yoncheva, të cilën e intervistova kohët e fundit, më tha se për ta mbajtur zërin tuaj fleksibël, jo vetëm që është e mundur, por duhet të alternoheni mes Händel dhe Puçini!
Ajo ka të drejtë. Secili kompozitor ka një histori të tërë pas tij, dhe i takon këngëtarit të respektojë stilin. Në çdo rast, një parametër i rëndësishëm për të kënduar një opera është lloji i teatrit në të cilin e bën dhe aftësia e dirigjentit. Unë kam kënduar 175 shfaqje të Butterfly, dhe përgjithësisht e kam bërë gjithmonë mirë. Por një herë në Gjermani, një dirigjent u ankua se, në hyrjen time, unë duhet të këndoja më fort sepse “orkestra nuk mund të luajë më butë”. Kam parë shumë kolegë që digjen vetë duke shtyrë pa nevojë zëra që kishin natyrë të lehtë.
Ju i përkushtoheni shumë operas franceze, madje duke kënduar një rol shumë të lartë si Thaïs. Çfarë ndryshon në nivelin vokal?
Opera franceze, krahasuar me atë italiane, të mëson të mbash më shumë zërin. Është një lloj terapie për mua, më ndihmon të brendësoj pasionet dhe ndjenjat. Thaïs ka të bëjë me ngjyrat dhe nuancat.
Çmimi ICMA është i fundit në një seri të gjatë çmimesh ndërkombëtare për ju. Çfarë i bie njerëzit në lidhje me zërin tuaj? Mbase ‘dhuna’ emocionale që është kaq e rrallë të gjesh sot?
Ke shumë të drejtë. Sot ka shumë zëra që janë më të bukur se imi, por mbase jo aq shumë që, si unë, përqendrohen në intensitetin e shprehjes. E shihni, kur arrita në Itali nuk kisha asgjë, pashë bashkëmoshatarët e mi dhe i kisha zili. Por unë isha në gjendje të shndërroja dobësinë time në një forcë që e shkarkova në skenë. Muzika është gjuha e shpirtit tonë dhe është e pamundur ta fshehim. Mund ta bësh edhe jashtë, por në teatër jemi lakuriq. Ajo që keni brenda del dhe kjo është e vërtetë për të gjithë artistët. Pas çdo personazhi që unë luaj ekziston një pjesë e imja, dhe vetëm në këtë mënyrë bëhet e besueshme. Ndoshta nuk doni ta pranoni, sepse mund të jetë e dhimbshme, por kështu është. Kur më duhet të bërtas, unë bërtas, kur duhet të qaj, unë qaj. Dhe kur mbaroj një shfaqje, kam probleme serioze për tu rikuperuar. Liria ime nuk është jashtë, është në skenë. Shkurtimisht: për tu lidhur me audiencën, duhet të zbuloni brenda vetes atë që ju lëndon.
A jeni frymëzuar nga ndonjë artist i së kaluarës? Në fillim modelja ishte Maria Callas, e cila mbetet një pikë referimi në tejkalimin e zërit të saj; por më pas preferova të mbështetem vetëm në përvojën time njerëzore. Ne jemi gjithmonë të rrethuar në masë të barabartë nga gjëra të bukura dhe ato dramatike, dhe artisti e përkthen këtë sipas ndjeshmërisë së tij. Njerëzit mund të më pëlqejnë ose jo, por unë jam e sinqertë: ne këndojmë ndjenja njerëzore, por të theksuara, për të pasur një efekt katarsis, ashtu si në Greqinë e lashtë.
A e kuptojnë gjithmonë kolegët tuaj, regjisorët dhe këngëtarët këtë përpjekje tuajin? Ndonjëherë është e vështirë, rrezikon të shfaqesh histerike, e ekzagjeruar. Por unë nuk jam një mbretëreshë e dramës, thjesht jam vetvetja. Sidoqoftë, kur ekziston një qëllim i përbashkët, mund të arrini lartësi artistike vërtet të mrekullueshme.
Si në Trittico-n tuaj me Pappano, për mendimin tim Ju lexoni mendjen time! Në atë kohë i kisha humbur prindërit, por nuk i kisha thënë askujt. Kam marrë një ofertë për Suor Angelica, të cilën ende nuk e kisha trajtuar dhe e pranova. Mbërrita në Londër pothuajse e shkatërruar nga dhimbja personale dhe provat me Maestro Pappano ishin të mrekullueshme. Ai gjithmonë e di para jush, se si do të merrni frymë, si do të këndoni. Kur këndoja operën, dhimbja ime transmetohej natyrshëm te personazhi që po luaja: kur Angelica merr nga Teto Princesha lajmin për vdekjen e djalit të saj, në atë moment unë nuk po qaja për të, por për prindërit e mi. Isha e traumatizuar, qaja për herë të parë dhe ishte çliruese. Publiku ndjeu atë energji të çuditshme, atë tension. Unë isha fshehur pas Angelica, por ishte humbja ime. Kur e vërteta vjen nga zemra, ju lëndon dhe ju prek personalisht, dhe ju arrini me aftësi teknike dhe vokale për ta transmetuar atë, asnjë audiencë nuk mund të mbetet indiferente. Disa dirigjentë preferojnë lexime më neutrale: por është drama, pasioni që na lidh. E cila nuk do të thotë, natyrisht, histeri, ekzaltim.
Kjo CD vjen pas regjistrimit, përsëri për Opera Rara, të Zazà të Leoncavallo: një opera që edhe në ditët e sotme është shumë larg zakoneve tona të dëgjimit, e cila madje mund të duket qesharake. Si u morët me të? Duhet të besoni në të, por me pak shkëputje, duke gjetur atë që është akoma e vlefshme edhe sot. Të gjithë kanë ëndrra, por jo gjithmonë bëhen realitet. Për Zazën ëndrra ishte të martohej me burrin e jetës së saj. Por realiteti mund të jetë i dhimbshëm dhe ju nuk mund ta ndryshoni atë. Pra, tema e Zazà sot mund të duket qesharake, por në bazën e saj ka diçka të përjetshme. Duhet të them se audiencës angleze i pëlqente shumë opera, spektatorët u prekën.
Duke ardhur në ‘Anima Rara’, si u zgjodh përmbajtja? Unë nuk doja të bëja një recital klasik të Verismo, siç kanë bërë shumë kolegë të shquar: ideja ishte t’i bëja njerëzit të kuptonin se si Verismo ka një anë më pak të njohur, se si nuk mund të identifikohet vetëm me ‘britmat’ dhe pasionin, zërat e mëdhenj dhe nota të larta. Edhe stili duhej të ishte më lirik, më pak i ekzagjeruar: larg prima donnave të caktuara të së kaluarës.
Cilat vepra, midis atyre që janë regjistruar këtu, do t’i këndonit në tërësinë e tyre? Nuk e kam dëgjuar kurrë plotësisht, por mendoj se Lodoletta është shumë interesante. Skena e fundit alternohet në pak minuta disponime të ndryshme, me një efektshmëri të madhe.
Shumë vite më parë ju këndonit, në një rol të vogël, Massenet’s Sapho! Vërtetë, pjesa e Irene, në Wexford. Një kryevepër e vërtetë, një lloj Traviata ose Rondine në të cilën protagonisti nuk vdes në fund: por kërkon një shoqëri të vërtetë aktorësh-këngëtarë. Kush e di, përpara Covid kishte kaq shumë projekte, tani të gjithë jemi më të kujdesshëm.
Saktësisht: si e jetuat këtë periudhë kufizimesh? Ishte e komplikuar. Sapo kisha mbaruar “La Traviatan” në Mynih dhe duhej të shkoja në Marsejë për debutimin tim në Adriana Lecouvreur, e cila nuk u zhvillua. Ishte e para nga tetë kontratat e anuluara. Kam vuajtur nga fakti që nuk ishte një ndalesë graduale, por një e papritur. Unë nuk kisha pushuar për shumë vite, dhe me zë të lartë sigurisht që ishte mirë për mua. Sidoqoftë, ndihesha gati e vdekur, kisha momente depresioni, mendoja se isha e padobishme, se jeta ime nuk kishte më asnjë kuptim. Unë pashë sa pak rëndësi i jepej artit dhe kulturës. Kam studiuar, kam provuar, por më ka munguar tensioni për të performuar drejtpërdrejt, konkurrenca me kolegët (në një kuptim të mirë): Unë madje provova transmetimin, por përfundova në lot. Muzika bëhet për të dëgjuar njëri-tjetrin. Kam dhënë mësim, përmes zoom-it, dhe kështu më është dashur ta detyroj veten time për të ngushëlluar studentët e mi. Por realisht, unë mund ta përballoja këtë pushim. Disa kolegë nuk mund të mbijetonin financiarisht, atyre iu desh të ndryshonin vendin e punës. Kjo është arsyeja pse kur fillova të performoja përsëri, e gjeta veten duke menduar: “Duhet t’i jap gjithçka, sepse mund të jetë hera e fundit”. Është vetëm çështje kohe. E rëndësishme është që të mos kurseni kurrë veten, të jepni gjithçka çdo herë.
A keni ndonjë projekt tjetër regjistrimi? Unë duhet të kisha regjistruar Zingarin për Opera Rara por fatkeqësisht datat nuk ishin të mundshme për mua; le të themi se ne do të vazhdojmë në sferën veristike, pasi Zazà ishte eksperimenti i parë për atë etiketë në sferën post-romantike, pastaj vazhdoi me versionin origjinal të Villi, në të cilin mund të shihet dashuria e Puçini për Wagner dhe Saint-Saëns.
Dhe live? Unë do të filloj me një recital në Spanjë, gjithmonë i lidhur me ‘Anima Rara’, pastaj disa Butterfly (Sevilje, Hamburg) dhe së fundmi do të debutoj në Adriana në Vjenë, me disa prova. Unë do të kthehem në Bohème pas shumë vitesh, dhe diçka franceze, si Thaïs dhe La voix humain në Madrid. Vitin tjetër do të bëj debutimin tim në La Juive si Rachel. Unë nuk jam një skifter i vërtetë, por tashmë e kam kënduar Valentinin në Huguenotët. Dhe gjithashtu do të këndoj Nedda në Pagliaçi, një rol për të cilin kam pasur rezerva, në Londër me Tony Pappano dhe Jonas Kaufmann (dhe do të jetë edhe Anita Rachvelishvili në Cavalleria): aria e Nedda është një gjendje shpirtërore, flet për kompromiset që ne të gjitha bëjnë në jetën tonë. Një jetë që dëshiron të ndryshojë, por nuk mundet. Regjia do të jetë nga Damiano Michieletto.
Ditari juaj kur ishit vajzë, me pak fjalë, ka qenë i kënaqur! Do të thosha kështu: tani dua të shijoj çdo moment. /dsh/ KultPlus.com
Një tjetër çmim i rëndësishëm vjen për sopranon e njohur shqiptare Ermonela Jaho, ndër emrat e dashur në skenën e muzikës operistike. Ajo është fituese e çmimit të muzikës vokale për vitin 2021.
Këtë çmim dhe vlerësim sopranoja do të mund ta tërheqë në një ceremoni të veçantë që do të organizohet enkas për të vlerësuar artistët dhe muzikantët të cilët merren me lëvrimin e këtyre zhanreve të muzikës.
Lajmin e mrekullueshëm e ka ndarë vetë këngëtarja operistike e cila i bën thirrje fansave dhe admiruesve që të mund të regjistrohen falas për ta ndjekur live këtë event të rëndësishëm ku ajo do të tërheqë edhe këtë çmim të rëndësishëm që shënon një tjetër sukses të madh për karrierën e saj. /atsh/ KultPlus.com
Sopranoja shqiptare me famë botërore Ermonela Jaho është pjesë e 10-vjetorit të spektaklit Musiques ne Fete në Francë. Premiera është këtë të premte dhe do të transmetohet në kanalin televiziv francez, France 3.
Me lehtësimin e disa masave, arti i është rikthyer veprimtarisë së tij dhe së fundmi sopranoja Jaho ka qenë në Spanjë e Gjermani me shfaqjet e saj.
“Musique en Fete” ofron një mbrëmje muzikore të drejt për drejtë me artistë ndërkombëtarë.
Edicioni i 10-të prezantohet nga Cyril Feraud dhe Judith Chaine duke mbledhur së bashku trupën e artistëve që interpretojnë ariet më të mëdha të operës, operetës, muzikalit dhe muzikës tradicionale dhe franceze dirigjuar nga Luciano Acocella dhe Didier Benetti.
Koncerti përfshin repertorë të Verdit, Donizetti apo Bellini që do të transmetohen në zemër të teatrit të famshëm antik D’Orange. / Diaspora Shqiptare / KultPlus.com
Për disa ditë me radhë sopranoja shqiptare Ermonela Jaho ka mrekulluar publikun në Operan e Mynihut.
Shfaqja e parë me publik pas masave drastike të pandemisë është “zgjuar” më zërin e mrekullueshëm të artistes shqiptare.
Më 11 dhe më 13 qershor u shfaq opera e Puçini “Il Trittico” me regji të Lotte de Beer dhe me pjesëmarrjen e Ermonela Jaho, Ambrogio Maestri dhe Wolfgang Koch.
“Vetem kur ndihmojmë njëri-tjetrin mund të arrijmë diçka më të madhe se vetvetja. Falenderoj të gjithe familjen e produksionit të “Il Trittico” dhe publikun e Operas së Munihut që arrin të kthejë një sallë opere të oshëtijë sa një stadium me 100,000 vetë. Faleminderit që më kthyet zemrën që ju dhashë……”, ka shkruar më herët vetë Ermonela në rrjetet sociale./ KultPlus.com
Të shumta janë sopranot shqiptare që na përfaqësojnë denjësisht në skenat botërore. Së fundmi Elbenita Kajtazi ka mbajtur recitalin e saj në konkursin e këngës në BBC Cardiff Singer of the World.
Në një postim të bërë në Facebook lidhur me recitalin e mbajtur nuk ka munguar përkrahja dhe vlerësimi i sorpranos së njohur Ermonela Jaho.
“Krenare për ty. Bravo”, shkruan në komentin e saj një ndër ambasadoret e muzikës klasike shqiptare në botë. / KultPlus.com
Në Akademinë e Shkencave, dje janë pranuar 17-të personalitete të shquara si akademikë të jashtëm, pas Reformës së kryer në Akademinë e Shkencave në vitin 2019.
17-të personalitete të jashtme janë pranuar në Akademinë e Shkencave, të cilët do të kontribuojnë në cilësinë e ekspertëve në fushat e tyre. Mes tyre është edhe sopranoja e njohur shqiptarë me famë botërore, Ermonela Jaho.
Lajmi u bë i ditur nga vetë sopranoja, përmes një statusi në rrjetin social Facebook, e cila theksoi se është e prekur nga kjo gjë.
”E prekur pa masë dhe e përulur për nderin e madh të pranimit si anëtare e jashtme e Akademisë së Shkencave të Shqipërisë. Ju faleminderit’‘, ka shkruar Jaho. / KultPlus.com
Prej ditës së djeshme pjesa më e madhe e Francës është vendosur në “lockdown”. Kjo mbyllje totale për të evituar shtimin e rasteve me COVID-19 ka penalizuar ndër të tjera edhe artin.
Edhe shfaqja e sopranos shqiptare Ermonela Jaho është anuluar për shkak të izolimit. Megjithatë është bërë e mundur që shfaqja të transmetohet në disa kanale në Francë dhe ky fakt e ka lumturuar soprano e njohur, e cila thekson se sot arti na duhet më shumë se kurrë.
“Me trishtim ju lajmëroj për anulimin e shfaqjeve direkte të “Faust” nga “Opera e Parisit”, por gjithashtu e lumtur që ato do të transmetohen nga “France 5” dhe “CultureBox” në 26 mars. Do ju postoj lidhjet kur të hapen. Na duhet arti tani më shumë se kurrë”, shkruan Ermonela Jaho./ KultPlus.com
