«Le occasioni» është përmbledhja e dytë poetike e Montales, botuar nga Einaudi, në tetor të vitit 1939 dhe përmbante 50 poezi. Në edicionin e dytë, një vit më pas, përmbledhjes i ishin shtuar edhe pesë poezi të tjera
DREJT VJENËS
Nga Eugeno Montale
Kuvendi barok
prej shkume e biskote
hijesonte një tepricë uji të ngadaltë
dhe tavolinat e shtruara, aty-këtu të mbuluara
me gjethe dhe xhenxhefil.
Nxori kokën një notar, u shkullua përposh
një reje mushkonjash,
na pyeti për udhëtimin tonë,
foli gjatë për përtej kufirin e tij.
Tregoi me gisht urën para syve që kalohet
(na informoi) me një qindarkë taksë.
Na përshëndeti me dorë, u krodh,
qe vetë rrjedha…
Dhe në vend të tij,
prijës brofi nga një hangar
një basot gazmor që lehte,
zëri i vetëm vëllazëror në atë zagushi.
Verso Vienna
Il convento barocco/ di schiuma e di biscotto/ adombrava uno scorcio d’acque lente/ e tavole imbandite, qua e la sparse/ di foglie e zenzero.// Emerse un nuotatore, sgrondò sotto/ una nube di moscerini,/ chiese del nostro viaggio,/ parlò a lungo del suo d’oltre confine.// Additò il posnte in faccia che si passa/ (informò) con un soldi di pedaggio./ Salutò con la mano, spofondò,/ fu la corrente stessa…//Ed al suo posto,/ battistrada balzò da una rimessa/ un bassotto festoso che latrava,// fraterna unica voce dentro l’afa.
***
KOMENT NGA DANTE ISELLA
Një tjetër fletëz e bllokut të shënimeve (po kështu, edhe më tej në këtë përmbledhje, në poezitë Verso Capua, apo Verso Siena, apo Verso Finisterre, në librin e tretë): shënime të shpejta udhëtimi, në stilin e disa faqeve të ciklit Fuori di casa, të përziera me mbikuptime të sapo hijesuara, me një diskrecion snobist. Një kështjellë baroke, prej pastiçerie të lartë, asosh që ka me bollëk në Trentino-Alto Adige, shërben mjaftueshëm për ta ilustruar titullin dhe për ta ambientuar skenën: tavolina të shtruara, në qetinë e një shtrati të zgjeruar të lumit; një notar misterioz që del nga uji, të pyesë dhe të japë habere, i gjithi i përthithur nga rryma e ujit, një qen basoto që hareshëm hidhet të prijë rrugës… Por disa hollësi (gostia, në të cilën nuk ulet ende askush, as nuk dihet se kush do të ulet; ura, qindraka e taksës e domosdoshme për ta kaluar, disi si një ovull akeronti, «përtej kufiri» që i “shfaquri” e tregon me gisht si qcak të vetin) sugjerojnë një udhëtim krejt tjetër, drejt një destinacioni të përbashkët më pak turistik.
Foljet e shpeshta në të kryerën e thjeshtë, që i referohen notarit dhe basotit që i ngjitet për t’iu bërë udhërrëfyes, disa të rirrahura më tepër nga rima verbale (vargjet 6 Emerse, sgrondò; 8 chiese; 9 parlò; 10 additò; 11 informò; 12 salutò, spofondò; 13 fu; dhe 14 balzò) iu referohen serisë analoge nga poezia Vecchi versi (26 penetrò la farfalla…; 27 giunse; 38 batte’; 39 ribatte’; 40 ritrovò; 41 si perse; 45 tornò; 46 discese; 47 scrollò; 48 fu) duke i dhënë numërimit rastësor domosdoshërinë e fakteve dhe shfaqjeve definitive, që dalin nga asgjëja (6 emerse) dhe në asgjë kthehen (12 sporfondò), por që në atë çast fiksohen përgjithmonë, duke u ngarkuar kësodore me një domethënie autre: edhe notari dhe basoti kështu hyjnë numrin e «gjërave që përmbyllen në një rrotullim/ të sigurt si dita dhe kujtesa/ i rritet përbrenda, dielli jeton/ në jetë që në ditët tek futet nën dhe».
Përveç foljeve në të kryerën e thjeshtë mbesin edhe foljet në të pakryerën, vargu 3 adombrava – 15 latrava (në asonancë me 4 tavolo dhe me 16 afa); vetëm një rimë në mes, në xhunkturën e një njëmbëdhjetërrokëshi të thyer (13 stessa – 14 rimessa); një rimë e papërsosur (7 moscerini – 9 confine) dhe një asonancë e përforcuar nga një bashkëtingëllore e dyfishtë (1 barocco – 2 biscotto). Këmbëngulëse është loja aliterative e buzoreve, të shurdhëta (PArlò, POnte, PAssa, PEdaggio, POsto) dhe zanore (BArocco, BIscotto, imBAndite, nuBE, BAttistrada, BAlzò, BAssotto).
/Marrë nga Eugenio Montale, ‘Le ocassioni’, Einaudi, 1996
/Përkthimi: Gazeta Express
«Le occasioni» është përmbledhja e dytë poetike e Montales, botuar nga Einaudi, në tetor të vitit 1939 dhe përmbante 50 poezi. Në edicionin e dytë, një vit më pas, përmbledhjes i ishin shtuar edhe pesë poezi të tjera
DREJT VJENËS
Lexo Edhe:
Nga Eugeno Montale
Kuvendi barok
prej shkume e biskote
hijesonte një tepricë uji të ngadaltë
dhe tavolinat e shtruara, aty-këtu të mbuluara
me gjethe dhe xhenxhefil.
Nxori kokën një notar, u shkullua përposh
një reje mushkonjash,
na pyeti për udhëtimin tonë,
foli gjatë për përtej kufirin e tij.
Tregoi me gisht urën para syve që kalohet
(na informoi) me një qindarkë taksë.
Na përshëndeti me dorë, u krodh,
qe vetë rrjedha…
Dhe në vend të tij,
prijës brofi nga një hangar
një basot gazmor që lehte,
zëri i vetëm vëllazëror në atë zagushi.
Verso Vienna
Il convento barocco/ di schiuma e di biscotto/ adombrava uno scorcio d’acque lente/ e tavole imbandite, qua e la sparse/ di foglie e zenzero.// Emerse un nuotatore, sgrondò sotto/ una nube di moscerini,/ chiese del nostro viaggio,/ parlò a lungo del suo d’oltre confine.// Additò il posnte in faccia che si passa/ (informò) con un soldi di pedaggio./ Salutò con la mano, spofondò,/ fu la corrente stessa…//Ed al suo posto,/ battistrada balzò da una rimessa/ un bassotto festoso che latrava,// fraterna unica voce dentro l’afa.
***
KOMENT NGA DANTE ISELLA
Një tjetër fletëz e bllokut të shënimeve (po kështu, edhe më tej në këtë përmbledhje, në poezitë Verso Capua, apo Verso Siena, apo Verso Finisterre, në librin e tretë): shënime të shpejta udhëtimi, në stilin e disa faqeve të ciklit Fuori di casa, të përziera me mbikuptime të sapo hijesuara, me një diskrecion snobist. Një kështjellë baroke, prej pastiçerie të lartë, asosh që ka me bollëk në Trentino-Alto Adige, shërben mjaftueshëm për ta ilustruar titullin dhe për ta ambientuar skenën: tavolina të shtruara, në qetinë e një shtrati të zgjeruar të lumit; një notar misterioz që del nga uji, të pyesë dhe të japë habere, i gjithi i përthithur nga rryma e ujit, një qen basoto që hareshëm hidhet të prijë rrugës… Por disa hollësi (gostia, në të cilën nuk ulet ende askush, as nuk dihet se kush do të ulet; ura, qindraka e taksës e domosdoshme për ta kaluar, disi si një ovull akeronti, «përtej kufiri» që i “shfaquri” e tregon me gisht si qcak të vetin) sugjerojnë një udhëtim krejt tjetër, drejt një destinacioni të përbashkët më pak turistik.
Foljet e shpeshta në të kryerën e thjeshtë, që i referohen notarit dhe basotit që i ngjitet për t’iu bërë udhërrëfyes, disa të rirrahura më tepër nga rima verbale (vargjet 6 Emerse, sgrondò; 8 chiese; 9 parlò; 10 additò; 11 informò; 12 salutò, spofondò; 13 fu; dhe 14 balzò) iu referohen serisë analoge nga poezia Vecchi versi (26 penetrò la farfalla…; 27 giunse; 38 batte’; 39 ribatte’; 40 ritrovò; 41 si perse; 45 tornò; 46 discese; 47 scrollò; 48 fu) duke i dhënë numërimit rastësor domosdoshërinë e fakteve dhe shfaqjeve definitive, që dalin nga asgjëja (6 emerse) dhe në asgjë kthehen (12 sporfondò), por që në atë çast fiksohen përgjithmonë, duke u ngarkuar kësodore me një domethënie autre: edhe notari dhe basoti kështu hyjnë numrin e «gjërave që përmbyllen në një rrotullim/ të sigurt si dita dhe kujtesa/ i rritet përbrenda, dielli jeton/ në jetë që në ditët tek futet nën dhe».
Përveç foljeve në të kryerën e thjeshtë mbesin edhe foljet në të pakryerën, vargu 3 adombrava – 15 latrava (në asonancë me 4 tavolo dhe me 16 afa); vetëm një rimë në mes, në xhunkturën e një njëmbëdhjetërrokëshi të thyer (13 stessa – 14 rimessa); një rimë e papërsosur (7 moscerini – 9 confine) dhe një asonancë e përforcuar nga një bashkëtingëllore e dyfishtë (1 barocco – 2 biscotto). Këmbëngulëse është loja aliterative e buzoreve, të shurdhëta (PArlò, POnte, PAssa, PEdaggio, POsto) dhe zanore (BArocco, BIscotto, imBAndite, nuBE, BAttistrada, BAlzò, BAssotto). /Marrë nga Eugenio Montale, ‘Le ocassioni’, Einaudi, 1996 /Përkthimi: Gazeta Express/ KultPlus.com
