Etiketë: familja

Detajet e një familje të lumtur!

Posted on by KultPlus

Familja janë njerëzit që ndriçojnë zemrat tona, jo ata që na ofrojnë ditë të mbushura me trishtim dhe dobësi. Sepse nuk është i nevojshëm gjaku për të krijuar një lidhje: bashkimi i vërtetë lind nga besnikëria dhe dashuria, jo nga një mbiemër i përbashkët.

Në vitin 2015, një sondazh interesant u botua në Daily Mirror, i cili raportoi detajet e vogla që e bëjnë një familje të lumtur. Aspektet si kalimi i kohës së bashku, duke qeshur, duke pasur pasione të përbashkëta dhe duke respektuar mendimet e të tjerëve, u konsideruan themelore në jetën e përditshme.

Një familje ofron një shtëpi, një edukim dhe një ushqim, por një jetën e përditshme respekti, dashuria e sinqertë, pjesëmarrja dhe reciprociteti krijojnë një lidhje edhe më autentike. Një lidhje që, në një farë mënyre, mund ta krijojmë edhe me njerëz të tjerë.

Shumë tashmë e dinë se nuk është e nevojshme të kesh të njëjtin kod gjenetik ose certifikatë lindjeje për ta konsideruar dikë si pjesë të zemrës sonë. Familja janë njerëzit që zgjedhim: ata mund të jenë edhe të afërmit, edhe miqtë dhe, pse jo, madje edhe kafshët.

Familja: një institucion social ndonjëherë konfliktual

Si e shpjegon antropologu Lévy-Strauss, familja duhet të jetë modeli ideal që përfaqëson grupin më themelor social të një shoqërie, pika e parë referuese që çdo fëmijë do të ketë në vitet e tij të para të jetës.

Aspekti më i rëndësishëm i një familjeje nuk është që të jetë e përsosur apo që të gjithë janë mbledhur nën një çati, por është e bashkuar me një pikë të tillë që asgjë nuk mund ta prishë.

Askush nuk e zgjedh familjen e tij: ne vijmë në botë sikur të ishim duke rënë mbi një vatër, dhe është fati që përcakton nëse lidhjet që do të krijojmë me prindërit tanë do të jenë të shëndetshme, indiferente apo traumatikë. Është lidhja më intime e njeriut, por, paradoksalisht, bëhet lidhja më komplekse dhe konfliktuale.

Familja janë gjithashtu njerëzit që zgjedhim

Një marrëdhënie familjare është një grup i vogël shoqëror, i bashkuar nga lidhjet pak a shumë të rëndësishme. Këto procese mund të testohen edhe me miqtë ose me figura të tjera të rëndësishme që nxisin rritjen tonë personale dhe prandaj mund të konsiderohen si familja jonë, edhe pse nuk ndajnë gjakun tonë.

Megjithëse ka shumë studime që tregojnë se përjetimi i ngjarjeve traumatike në familje mund të përcaktojë cilësinë e marrëdhënieve shoqërore të mëpasshme, çdo rast padyshim është unik dhe i veçantë. Gjithkush mund të iniciojë marrëdhënie të integruara dhe të shëndetshme që bëjnë të mundur korrigjimin e mangësive të pranishme në jetë.

Vlen të merren parasysh këto dimensione që përbëjnë marrëdhënie pozitive; ato janë të njëjtat dimensione që do të na ndihmojnë të ndërtojmë një familje autentike ose të forcohet ajo që tashmë kemi.

Bazat për ndërtimin e marrëdhënieve pozitive

Nëse doni të ndërtoni marrëdhënie pozitive, është e rëndësishme që të konsideroni elementët e mëposhtëm:

Parimi i reciprocitetit: parimi i dhënies dhe marrjes me ekuilibrin dhe respektin është thelbësor, do të thotë të sjellësh vlerë në jetën e të tjerëve për të arritur kënaqësinë personale.

Komunikimi dhe sinqeriteti: ne të gjithë e vlerësojmë një komunikim të sinqertë që nuk gjykon, që na lejon të rritemi dhe të ndjehemi pjesë e një grupi.

Durimi: të gjithë, herët a vonë, gabojmë dhe jemi në gjendje të mbështetemi te dikush që na tregon empati, mirëkuptim dhe durim, duke na ndihmuar.

Besnikëria: është në lidhje me disponimin dhe angazhimin, që duam të japim më të mirën nga ne, në mënyrë që marrëdhënia të funksionojë falë besnikërisë, jo vetëm ndaj të tjerëve, por edhe parimeve tona. Kjo kërkon të dimë se si të menaxhojmë konfliktet dhe të luftojmë për njerëzit që duam, madje edhe në kohë të vështira./bota.al /KultPlus.com

Familja dhe ndikimi i saj tek fëmijët dhe shoqëria!

Posted on by Kult Plus

Nga Batjar HALILI (psikolog)

Në realitetin familjar të ditëve të sotme që po kalojmë ngrihen shumë pyetje të natyrës: Pse fëmija im sillet keq? Pse po ka korrupsion shoqëror? Pse ka rënë cilësia e arsimit? Si dhe shumë pse-he të tjera të cilave pasojat ua shohim po shkakun nuk e dimë dhe e kërkojmë. Dhe vërtetë ka shumë arsye që ndikojnë në këto procese jetësore. Por ajo nëtë cilën duhet të fokusohemi për parandalimin e të gjitha dukurive negative është familja, aty ku individi rritet dhe zhvillohet.

Shfaqja e institucionit familjar përkon me historinë e njerëzimit. Megjithëse familja ka pësuar ndryshime strukturore përgjatë historisë, ajo ka mbijetuar deri në ditët e sotme.Edhe pse familja ndryshon në strukturë, ajo kryen funksione të ngjashme për të gjitha shoqëritë. Nëse ky institucion i përmbush pritjet e tij, do të dalë një shoqëri miqësore, kulturore, ekonomike dhe morale. Janë prindërit ata që formojnë themelin e institucionit familjar. Për këtë arsye, nëse roli prindëror është i rregullt, kjo është shumë e rëndësishme sepse ajo familje do të jetë paqësore dhe e lumtur që nga momenti që u krijuan dhe do t’i shërbejnë shoqërisë me dinjitet.

Edhe pse familja është blloku më i vogël i shoqërisë, apo thënë ndryshe siç e ka konceptuar Honore de Balzak, bërthama e shoqërisë, ajo rrjedhimisht ka një vend të rëndësishëm, jo vetëm për shoqërinë, por edhe për vetë jetën e individit.

Individi ka nevojë për një mjedis familjar, jo vetëm gjatë fëmijërisë dhe foshnjërisë, por në çdo fazë të jetës së tij. Sepse ai ka nevojë për një fole familjare ku do të gjejë paqe dhe ku ai mund t’i eliminojë streset dhe problemet. Njerëzit që rriten pa familje, në komunitet ose që nuk marrin mbështetje të mjaftueshme financiare, morale dhe edukative nga familjet e tyre ndjejnë thellë mungesën e mbështetjes familjare gjatë gjithë jetës së tyre dhe mungesa e një familje pa nivel reflektohet edhe në shumë fusha të tjera jetëesore.

Sa i përket shoqërisë, dhe kombeve të qytetëruar, ndodh shpesh që ne të pyesim pse kanë përparuar?! Kjo nënkupton që ata popuj, ato kombe kanë përparuar sepse përbëhen nga individë të arsimuar mirë në familje dhe me tradita edukimi. Sepse kombet janë të përbërë nga shumë bashkime familjare. Nëse struktura më e vogël që përbën bërthamën e shoqërisë është e shëndetshme, ajo shoqëri ka mundësi të shikojë me besim në të ardhmen. Individët e arsimuar që edukohen nga familje të sigurta, të lumtura dhe paqësore mund të japin një kontribut material dhe moral për familjen, mjedisin, kombin dhe shtetin e tyre.Ekzistenca e njerëzve dhe mbijetesa e shteteve mund të jetë e mundur vetëm nëse familjet e përmbushin këtë detyrë në një mënyrë të shëndetshme. Prandaj, zhvillimi i vetëbesimit të fëmijës varet nga marrëdhënia e shëndoshë dhe ndërveprimi midis fëmijës dhe prindërve.

Portrait Of Happy Family In Garden

Familja është institucioni më i rëndësishëm dhe i parë arsimor pasi edukatori dhe mësuesi i parë i fëmijës konsiderohen si prindërit e tij. Gjetjet e bazuara në përvojat personale dhe vëzhgimet e kontrolluara, tregojnë se foshnjat fillojnë të fitojnë zakone që nga ditët e para. Sipas teorisë së të mësuarit social, të mësuarit njerëzor realizohet, duke shikuar dhe duke dëgjuar më shumë. Kur e zbatojmë atë në teorinë e të mësuarit shoqëror në fëmijërinë e hershme, zbulojmë se mësimi, jo vetëm që përjetohet nga fëmija, por edhe nga vëzhgimi ose dëgjimi i asaj që po ndodh rreth tij. Është një rezultat i pranueshëm që fëmijët të arrijnë modelet më të shpejta të të nxënit duke imituar ose duke vëzhguar atë që po ndodh rreth tyre. Kjo do të thotë që fëmijët mësojnëshpejt që nga momenti që i hapin sytë në botë. Kjo situatë zbulon se koncepti se “një fëmije nuk kupton asgjë” është gabim.

Në këtë kontekst, mjedisi familjar ku fëmijët i hapin sytë jetës, është shumë e rëndësishme. Sepse familja është vendi ku hidhen themelet e zhvillimit kognitiv, afektiv, psiko – motorik dhe socio – kulturor të fëmijëve. Hulumtimet kanë treguar se shumica e sjelljeve të fituara në fëmijëri formojnë strukturën e personalitetit, zakonet, besimet dhe vlerat e individit në moshë madhore. Për këtë arsyenga familja e tij, fëmija mund të mësojë shumë njohuri, shkathtësi, sjellje dhe aftësi që nuk mund t’i mësojë në shkollë.

Nësë kundrojmë gjithë këto aspekte të thëna mbi zhvillimin e familjes atëherë kuptojmë që çdo aspekt ku kjo shoqëri është duke çaluar tregon që hallka e parë dhe më e rënësishmjaështë familja, e veçanarisht, mosgadishmëria e prindërve për të marrë përgjegjësitë qëju takojnë dhë kjo quhet kriza e prindërimit, që është determinues i të gjitha funksioneve që pasojnë në shoqërinë tonë./KultPlus.com

Për një baba të plakur, nuk ka asgjë më të rëndësishme se sa një vajzë

Posted on by KultPlus

Në ditën ndërkombëtare të familjes, KultPlus ju sjellë disa nga thëniet mbi familjen.

“Respekti i ndërsjellë dhe mirëkuptimi, janë themelet e harmonisë familjare” 
Buda

Të respektosh, të kuptosh dhe të thuash të vërtetën në shtëpinë tënde, kështu dominon harmonia dhe dashuria në familje.

Familja është si muzika, disa nota janë të larta dhe disa të ulta. Por, gjithmonë ekziston melodia e lumturisë.

Ju e kuptoni se fëmijët tuaj po rriten kur ata ndalojnë t’ju pyesin se nga kanë ardhur, dhe nuk pranojnë t’ju tregojnë se ku shkojnë.

Një burrë i vërtetë duhet të kujdeset për fëmijët e tij, pavarësisht mardhënive që ka me nënën e fëmijëve të tij.

Nëse dëshironi të punoni për paqen botërore, shkoni në shtëpi dhe doni familjen tuaj. 
Tereza

Atje ku ka një nënë në shtëpi, gjërat shkojnë mirë. 
Amos Bronson Alcott

Shtëpia është tempulli i familjes. 
Le Corbusier

Në familje, grindjet bëhen nëse dritarja e dhomës së gjumit do të rri e hapur, dhe jo për të ardhmen e njerëzimit.

Gjërat më të rëndësishme në jetë janë familja dhe dashuria. 
John Wooden

Në shtëpi, babai është rendi, nëna dashuria dhe fëmija gëzim.

“Sa e shkëlqyeshme është familja që nuk ka nevojë për gjëra të panevojshme, dhe nga të nevojshmet, asgjë nuk i mungon”

Dy vëllezër zihen dhe dy të çmendur kënaqen.

Nuk mund të mendoj asnjë nevojë tjetër në fëmijëri, aq të fortë sa mbrojtja prindërore. 
Sigmund Freud

Shumica prej nesh bëhen prindër shumë kohë para se të ndolojmë të jemi fëmijë. 
Mignon McLaughlin

Mund të mësoni shumë nga fëmijët tuaj. Sa durim keni, për shembull. 
Franklin P. Jones

Është i mençur babai që e njeh fëmijën e tij. 
William Shakespeare

Të puthësh fëmijët e tu çdo natë kur të shkojnë në shtrat, edhe nëse janë në gjumë. 
H. Jackson Brown

Një grua gjithmonë e preferon fëmijën e saj nga burri i saj. 
Milan Kuntera

Fuqia e dashurisë së nënës është e madhe, sepse nëna, madje edhe kur vuan nga fëmijët e saj, nuk i urren.

Për një adoleshent, nuk ka asgjë më të bezdisshme në këtë botë sesa një prind.

Prindërit shpesh flasin për brezin e ri sikur të mos kishin të bënin me të.

“Nuk ka dyshim se rreth familjes dhe shtëpisë, virtytet më të mëdha të shoqërisë njerëzore janë krijuar, forcuar dhe ruajtur”.

“Asgjë nuk është më e dashur për një baba se sa vajza e tij.”

 “Gjëja më e rëndësishme që prindërit mund t’u mësojnë fëmijëve të tyre është se si të përparojnë pa ata.” 

Nëse prindërit kanë të drejtë të kenë fëmijë, dhe fëmijët kanë të drejtë të kenë prindër.

Familja jote është e vetmja që është e detyruar të të dojë. Për pjesën tjetër të botës ju duhet ta fitoni. 

Lidhja që ju bashkon me familjen tuaj nuk është ajo e gjakut, por ajo e respektit dhe gëzimit reciprok që ju sjellni në jetën e tjetrit “

Shtëpia janë njerëzit jo muret. Nëse ktheheni në shtëpi kur familja juaj largohet, gjithçka që shihni është ajo që nuk ekziston më atje.

A keni vënë re ndonjëherë se si prindërit mund të transformohen në sekond nga njerëzit më të mrekullueshëm,  në më të turpshëm në botë? “

Kur një baba i jep djalit, qeshin të dy. Kur një djalë i jep babait, qajnë të dy.

Për një baba të plakur, nuk ka asgjë më të rëndësishme se një vajzë “

“Respektimi dhe mirëkuptimi i ndërsjellë janë themelet e harmonisë familjare”

Fëmijët fillojnë të duan prindërit e tyre, pas një kohe i gjykojnë, dhe rrallë, nëse ndonjëherë, i falin.

 Për të kuptuar dashurinë e prindërve tuaj, bëni fëmijët tuaj.

Nëse themeli i gjinisë nuk është ndërtuar siç duhet, pasardhësit do të përjetojnë mjerim të detyruar.

“Mirësia e babait është më e lartë se mali, dashamirësia e nënës është më e thellë se deti”.

Çdo doktrinë shoqërore që përpiqet të shkatërrojë familjen është e padobishme dhe e paqëndrueshme. Familja është shtylla kurrizore e shoqërisë.

Shumica prej nesh bëhen prindër shumë kohë para se të ndalojmë të jemi fëmijë.

Një divorc nuk është i mirë, por nuk është dhe tragjedi.

Tragjedi është të rrish në një martesë fatkeqe dhe të kalosh tek femijët tuaj mesazhin e gabuar sa i përket dashurisë dhe familjes./ KultPlus.com

Nuk ka si familja!

Posted on by KultPlus

Në çdo rrugë që do të zgjedhim të ecim, një ditë do të kthehemi tek familja jonë. Sado larg të shkojmë, sado mirë të jemi, do të ketë gjithmonë një ndjenjë tërheqëse drejt saj. Është si një magnet familja; nëse e largojmë pak prej një metali, në momentin e lëshimit, metali ka për ta tërhequr më fort.

Familja është gjëja më e shtrenjtë që kemi, por teksa shohim se si koncepti i saj ndryshon në vite, vërtet që na dhemb të gjithëve. Nëse më parë problemet në familje  do të thoshin mund dhe sakrifica për t’ia dalë mbanë, sot ato përkthehen me divorce në rastin më të mirë dhe vrasje në ato më ekstreme.

Problemet që çojnë në të tilla zgjedhje janë nga më të shumëllojshmet. Dikush do të ngrihej e do të thoshte: “Fajin e ka shteti”. Kjo është pjesërisht e vërtetë. E dimë se si rregull duhet të kishim psikologë në çdo lagje, të cilët duhet të njiheshin nga afër me problemet e familjeve. E dimë edhe që shteti duhet të marrë masa për të rritur nivelin e punësimit, sepse sa më shumë të ardhura të kemi në familje, aq më i lartë do të jetë niveli i jetesës dhe pak a shumë do të shmangeshin krimet lidhur me varfërinë.

Por edhe duke e ditur se shteti ynë çalon në shumë aspekte, ti, unë dhe të gjithë ne e dimë se faj kemi edhe vetë ne si individë. Pse vallë, shumë vite më parë, gjyshërit tanë jetonin të lumtur? Pse edhe pse të varfër ata jetonin në harmoni me njëri tjetrin?

Ata nuk kishin asgjë më shumë se ne. Përkundrazi, kishin shumë më pak gjëra dhe arrinin t’i zgjidhnin gjithë problemet bashkë. Ata ishin bashkë në të mirë e në nevojë, në lumturi e fatkeqësi, pak a shumë ashtu siç e kërkon zakoni dhe siç i duam të gjithë që të jenë martesat tona. Ndërkohë sot, në kohën kur teknologjia po e merr në kontroll jetën tonë, është paksa e vështirë të gjejmë diçka me të cilën ta mburrim familjen moderne.

Nëse vite më parë partnerët luftonin me mish e me shpirt për ta çuar familjen përpara, sot me vështirësinë e parë që shfaqet, zgjidhja mbetet divorci, sidomos tek çiftet e reja. Por të gjithë e dimë se sa e thjeshtë është të prishësh dhe sa e vështirë është ta krijosh diçka. Nëse të dy e keni kaluar fazën e vështirë ku fitohet besimi dhe respekti i tjetrit dhe sot jeni të martuar, filloni të ndryshoni. Flisni me partnerin/en tuaj. Shprehini mendimet tuaja ashtu siç i mendoni të arsyeshme dhe filloni t’i zgjidhni bashkë problemet dhe sfidat që ju shfaqen. Bëhuni bashkë ashtu si mishi me thoin duke mos pritur shumë nga shteti, i cili më shumë ka bërë rolin e shurdhit dhe të verbrit përballë ngjarjeve të tilla.

Unë besoj se ne mund ta arrijmë një gjë të tillë.

Çdo kush e çdo familje ka plot vështirësi, ka plot halle, që jo lehtë zgjidhen. Por me mirëkuptimin, me vullnetin që do e gjeni tek dashuria  për partnerin tuaj, do ia dilni. Familja është gjithçka me vlerë që kemi në jetë, ndaj le të bëjmë maksimumin nga ana jonë për ta mbajtur atë sa më të bashkuar. / bota.al /KultPlus.com

13 ide për të edukuar fëmijë të lumtur në shkollë dhe familje

Posted on by KultPlus

Ata i nënshtrohen provimeve të vazhdueshme, të vlerësuara me numra, të vendosura në renditje, sepse gjithmonë ka një të parë në klasë. Dhe në vend që të shënojnë çdo performancë, duke fokusuar gjithçka në arritjen akademike, ata ndryshojnë perspektivën duke u fokusuar më shumë në nivelin e mirëqenies dhe zhvillimit emocional, në fund të fundit për lumturinë e fëmijëve? Kjo është ajo që ndodh në Danimarkë, vazhdimisht e para në renditjen vjetore të vendeve më të lumtura në botë të përpiluara nga OKB; Një model që funksionon edhe sot është ai i psikologes amerikane, Jessica Joel Alexander, ‘Metoda e re daneze për edukimin e fëmijëve të lumtur, në shkollë dhe në familje’.

Ky libër ofron shembuj dhe praktika të mira që të gjithë – në shtëpi ose në shkollë – të paktën mund të eksperimentojnë për t’i bërë fëmijët më shumë elastikë dhe vetëbesues duke hapur rrugën për t’u bërë një i rritur i vetëdijshëm dhe i aftë madje edhe përballë botës së punës.

Ja disa shembuj për ta bërë këtë:

Bëjini ata të luajnë lojëra “të rrezikshme”

Për dikë, ideja mund të duket stresuese, por në Danimarkë, madje edhe në shkollë, fëmijët janë të lirë të luajnë në parqet ku ata mund të bien ose të lëndohen. Por ka një parakusht themelor: së pari u shpjegojmë atyre atë që duhet të jenë të kujdesshëm. Zgjedhje e rrezikshme? Jo, sepse siç shpjegon autori, nëse u japim atyre mundësinë për të kuptuar arsyet e rrezikut, fëmijët ndjekin rregullat e sensit të përbashkët: në këtë mënyrë ata mësojnë kufijtë e tyre, fitojnë vetëbesim dhe bëhen të qëndrueshëm .

Jo më shumë nota

Nuk ka regjistër me nota: Fëmijët danezë nuk e kanë atë deri në shkollën e mesme. Si vlerësohet përparimi i tyre? Në bazë të objektivave të vendosura në fillim të vitit në takimet me mësuesit: shënon bardh e zi, se cilat janë lëndët në të cilat ato duhet të përmirësohen, por gjithashtu cilat janë qëllimet personale që duhet të arrijnë. Një shembull? Bëni miq të rinj.

Vendosni një kohë në klasë

Ajo mund të jetë një herë në javë (dhe zakonisht sjell një tortë), por gjithashtu më shumë se një, sepse koha e klasës mund të bëhet për nevojë nëse ka çështje të veçanta për t’u parashtruar: është një takim i shkollës daneze që nuk lidhet me aktivitetin akademik, i cili është projektuar për të përmirësuar frymën në grup duke diskutuar problemet e fëmijëve dhe duke i inkurajuar ata që të diskutojnë çështjet e ngritura, për shembull, me anë të pyetësorëve të paraqitur nga mësuesi.

Mbani një kuti në klasë

Sa fëmijë nuk bëjnë pyetje dhe nuk tregojnë problemet e tyre, sepse kanë frikë? Një fillim i mirë për këtë gjë është të kesh një kuti si ajo që kanë të gjitha klasat daneze: këtu studentët mund të lënë shënime ku shkruajnë pyetjet e tyre, tregojnë nëse kanë probleme, por edhe diçka pozitive ose negative që ata vunë re në shkollë.

Bërja e mësimeve “kontaktuese”

Përqafoni, prekni me pretekstin e një kënge ose një loje: ato janë ushtrime që shpesh bëhen në shkollat daneze, sepse i bëjnë djemtë të ndihen më mirë dhe i ndihmojnë ata të lidhin dhe të parandalojnë shtrembërime të rrezikshme. “Prekja – shpjegon Alexander – stimulon prodhimin e oksitocinës, hormon të humorit të mirë që na sjell në një gjendje shpirtërore më të sigurt dhe për rrjedhojë zvogëlon rrezikun e ngacmimit, ajo gjithashtu kontribuon në përmirësimin e mirëqenies në klasa”.

Flisni për seksin që në moshë të vogël

Pse një bërryl gjithmonë quhet bërryl dhe një penis “bizele”? Në Danimarkë nuk ekzistojnë eufemizmat për pjesët intime, në mësimet në shkollë i jepet rëndësi të madhe edukimit seksual dhe shtëpisë, pasi shumë të rinj lexojnë libra që flasin për trupin dhe riprodhimin. “Nëse as prindërit, as shkolla nuk duhet të japin informacion të saktë për fëmijët, ku do t’i marrin ata? Dhe me cilat instrumente – pyet Alexander – ata do të jenë në gjendje të dekodojnë mesazhe dhe imazhe nga të cilat bombardohen çdo ditë, në media dhe në internet”?

Vendosni një javë seksi

Për OBSH-në, vendet nordike (duke përfshirë Danimarkën) ofrojnë arsimin më të mirë seksual në botë dhe gjithashtu për këtë ata kanë një nga normat më të ulëta të shtatzënisë në mesin e të rinjve. Çdo vit në shkollë ka një javë kushtuar tërësisht edukimit seksual, gjatë të cilës organizojnë mësime dhe takime specifike për çdo moshë. Çdo vit një temë: së fundi studentët kanë diskutuar për mediat sociale dhe tronditjen, faktin që shumë imazhe në mediat sociale mund të gjenerojnë ankth dhe pasiguri.

Studimi dhe përballja me vdekjen

Vdekja është gjithashtu një temë në kurrikulat shkollore në Danimarkë. Gjithmonë flitet për mësimet, në varësi të moshës: të vegjlit studiojnë për shembull aspektet shkencore dhe natyrore të vdekjes së kafshëve, për të mëdhenjtë bëjnë edhe një shëtitje në varreza, dhe ka një protokoll për të ndihmuar dhe mbështetur studentët që përballen me zhdukjen e të dashurve të tyre. Ai siguron mbështetjen psikologjike të të rriturve dhe shokëve të klasës, i ftojnë të shkruajnë letra që do të dërgohen tek bashkëshorti i munguar gjatë ditëve të zisë për ta bërë atë të ndihet më pak i vetmuar dhe të mos injorohet.

Mësoni nga gabimet

Shkenca ka provuar se nëse truri ka aftësinë për të mësuar nga gabimet e veta, ai mund ta kthejë këtë mësim në një përvojë pozitive. Si e bëni këtë në praktikë? Për shembull, duke studiuar gabimet në kopjet e detyrave të shtëpisë: është një nga praktikat më të mira të sugjeruara nga autori për të mësuar diçka të re sepse dështimi është një hap thelbësor në procesin e të mësuarit dhe jo një pengesë.

Krahasoni indeksin e lumturisë

“Sa i lumtur jeni nga një në dhjetë?” Në Danimarkë është zakon të pyesësh djemtë, në shkollë dhe në shtëpi: është një mënyrë e thjeshtë dhe efektive për të ditur se si janë, nëse me kalimin e kohës ka ndryshuar diçka, nëse ka probleme për t’u adresuar, një konfirmim për të kuptuar nëse një problem është zgjidhur.
Testoni efektivitetin e sociogrameve
Sipas disa ekspertëve danezë, ngacmimi lind nga dinamika problematike e grupit: shpesh, bullist janë fëmijët që mendojnë se duhet të afirmohen me dhunë ose po luftojnë kundër më të dobëtve. Prandaj, së bashku me dëgjimin, një mjet shumë i dobishëm që përdoret në Danimarkë janë sociogramet: një paraqitje grafike e strukturës së marrëdhënieve ndërpersonale që del nga paraqitja e pyetësorëve tek studentët. Ata e kuptojnë se kush është i përjashtuar dhe pse një fëmijë mund të sillet keq. Nëse nuk e zgjidhin atë, ato ndihmojnë për ta parandaluar problemin.

Vendosni një takim me harmoni

Duke kënduar së bashku në shkollë, duke parë një film me familjen të paktën një herë në javë, duke shkuar në park pa pengesa të tjera (për shembull fikja e telefonit) janë shembuj të veprimtarive të rëndësishme që janë thelbësore për arsimin danez: ato promovojnë harmoni, përforcojnë ndjenjën e përkatësisë, në fund të fundit na bëjnë më të lumtur.

Provoni kafen e shtëpisë

Disa studime shkencore kanë treguar se detyrat e shtëpisë nuk nxisin të mësuarit. Kjo është arsyeja pse në Danimarkë deri në shkollën e mesme ka shumë pak detyra dhe ato mund të bëhen në shkollë pas orarit të shkollës “Kafja e detyrave të shtëpisë”. Pra, në shtëpi, fëmijët mund të kalojnë kohë me prindërit e tyre duke bërë aktivitete .

Askush nuk ta garanton se në darkë do i shohësh prapë familjarët e tu, ndaj duaji, puthi dhe përqafoji çdo mëngjes

Posted on by KultPlus

Një herë një mësuese filloreje u la një detyrë studentëve të saj. Ajo u kërkoi të shkruanin se çfarë do të donin të bëheshin, kur të rriteshin. Disa shkruan se donin të bëheshin astronautë, disa aktorë, disa këngëtarë dhe disa të tjerë shkencëtarë. Ndër gjithë fletët e dorëzuara, ajo dalloi njërën si më të veçantë. Një djalë kishte shkruar: “I lumtur”.

Mësuesja shkoi drejt djalit dhe i tha: “Xhon, më duket se e ke keqkuptuar pyetjen”.

Ndërsa ai ia ktheu: “Mësuese, më duket se ju keni keqkuptuar jetën”.

Nuk e di se çfarë ka ndodhur me ne, por përkufizimi ynë për suksesin ka ndryshuar shumë me kalimin e kohës. Sot, suksesi është i lidhur ngushtë me fuqinë që të jep paraja. Luftojmë shumë të pasurohemi me mendimin se ashtu do të fitojmë sukses dhe në atë mënyrë do të fitojmë lumturi. Në mendje më vjen një thënie e Jim Carrey-t: “Do të doja që gjithkush të ishte i pasur dhe të bënte çdo gjë që dëshironte për të kuptuar se paraja nuk është gjithçka”.

Ajo që ai nënkupton, është se lumturia është gjithçka dhe lumturia është një punë e brendshme. Është përpjekja për t’u përmirësuar dhe për të qenë një njeri më i mirë. Është dëshira për t’i ndihmuar të tjerët, për t’i mbështetur ata dhe për të falur dashuri.

Ne jemi kaq të zënë me teknologjinë dhe celularët tanë, saqë harrojmë se ajo që ka rëndësi është lumturia. Kur dalim nga shtëpia, kontrollojmë nëse kemi marrë me vete portofolin, çelësat dhe celularin, por harrojmë të përqafojmë njerëzit e dashur që mund të mos i shohim sërish në darkë. Mos u çudit. Jeta është plot me të papritura. Askush nuk ta garanton që në darkë do t’i shohësh sërish familjarët e tu, ndaj fal dashuri. Lumturia është gjëja më e rëndësishme në jetë dhe ajo s’mund të blihet me para…

Në familjen shqiptare të Novi Pazarit

Posted on by Kult Plus

Të njohur historikisht për zanatet e punimit të arit dhe argjendit nuk është çudi që në qytetin e vogël të Novi Pazarit, aktualisht me më pak se 100 mijë banorë të gjesh një rrugë të tërë me dyqane aksesorësh të çmuar, ku rruga e pamirëmbajtur bën kontrast me luksin e vitrinave.

Në dyqanin “Smaragd” (Smerald) pronari Redzep Škrijelj thotë se këto kohë krize ekonomike nuk janë aq të mira për stolitë. Megjithëse hyrje-daljet e njerëzve dhe interesimi për unaza, varëse, vathë e byzylykë tregon se vendasit kanë uri për objektet e metaleve të çmuara.

“Mbiemrin e kam Shkreli”

Škrijelj, profesor në Historinë Orientale në Universitetin e Novi Pazar, thotë se ky lloj biznesi është edhe pasioni i tij. Duke folur shqip dhe maqedonisht, pasi mëson kombësitë tona, ai rrëfen se familja e tij prej Peshterit, një fshat malor në rajonin e Rashkës, e kanë origjinën shqiptare.

Kthehet duke treguar një fotografi të varur në murin e dyqanit ku një malësor me qeleshe kullot bagëtitë. “Unë mbiemrin e kam Shkreli dhe familja ka emigruar prej Koplikut” –zbulon Škrijelj. Pasi u vendosën në rajonin e Rashkës, familja e tij u nis të emigronte drejt Turqisë. Me shpresën se mund të merrnin një vizë në Shkup, mbetën aty për vite. “Unë shkollën fillore, të mesmen dhe univertitetin e kam kry’ në Shkup”, zbulon historiani, ndërsa shton se zanatin e punimit të arit dhe argjendit e mësoi në Shkup. Më pas familja vendosi të kthehej edhe njëherë në Novi Pazar, ku bashkë me të vëllain Nexhibin zotërojnë dy dyqane stolish.

Në Prizren kam mësuar si punohet

Disa prej aksesorëve janë të punuara me dorë prej tij. “Por jo të gjithë janë punime dore, pasi pak interesohen për to”, thotë, ndërsa shpjegon procesin e punimit të stolive me shtampa të gatshme, por të gjitha të prodhuara në qytet.

Prej banakut, të mbështjellë në cohëra të kadifenjta nxjerr disa stoli me motive të vjetra, punuar me filigran. “Këto janë të gjyshes. Sot zor se gjen ndokënd që i prodhon. Asht’ shum’ v’shtir. Ama Tirana, Shkodra dhe Prizreni jan’ njoft për filigranin. N’Prizren kam msue’ shumë si punohet” , thotë Škrijelj, ndërsa tregon se bashkëshorten e ka marrë prej Prizrenit. “Por nuk e flet gjuha shqipe, flet gjuha turke”.

Të parët ….pasi lanë Shqipërinë u martuan me gra boshnjake

Thotë se në familjen e tij kanë folur shqip dhe kur e pyesin ai thotë se ndihet nëntëdhjetë përqind shqiptar dhe dhjetë përqind boshnjak, pasi shpjegon sesi të parët e tij pasi lanë Shqipërinë u martuan me gra boshnjake. Pasi të ketë mbyllur dyqanin në rrugën e stolive, thotë se do të merret me organizimin e një eventi të rëndësishëm për të gjithë boshnjakët.

“Sot me 20 të nandorit asht’ dita e Sanxhakut dhe asht’ shumë me randsi. Sot do të kemi nji kremtim, kurse nesër asht’ nji mbramje kushtu’ poezisë boshnjake” , thotë Škrijelj, duke zbuluar se është edhe kryetar i Këshillit Kombëtar të Boshnjakëve në Novi Pazar. “Ka shumë shqiptar’t mes boshnjakve. Ngaqë kanë harru’ gjuhën janë deklaru’ si boshnjakë”, rrëfen profesori ndërsa bën një rrugëtim në histori, duke përfunduar se gjuha është një element i rëndësishëm në ruajtjen e identitetit./DW

Piktorët pa atelie

Posted on by Kult Plus

Në fshatin Lepinë afër Komunës së Lipjanit jeton një familje 7 anëtarësh rome. Vëlla e motër, ndonëse nuk kanë të përfunduar shkollën e artit, ata tashmë kanë mbi 200 piktura, të cilat i kanë punuar vetë.

Janë këta Bajram e Fahrije Mehmeti, të cilët në kushte mjaft të vështira ekonomike, megjithatë, kanë arritur që pasionin e tyre për pikturën mos ta shuajnë. Ndonëse shtëpia e tyre ka vetëm dy dhoma për të 7 anëtarët e familjes, ata e shfrytëzojnë për të fjetur, të ushqehen dhe jetojnë, si dhe e kanë improvizuar si atelie, për të pikturuar.

Bajram është 37 vjeçar. Ai thotë se përmes artit përpiqet që të pasqyrojë kulturën rome. Pothuajse të gjitha pikturat e tij kanë lidhshmëri me jetën e komunitetit rom në Kosovë.

“Kryesisht pikturoj jetën e romëve, e paraqes kulturën rome dhe doket tona. Gjithashtu më pëlqen të pikturoj natyrën, peizazhet dhe portretet”.

“Mund të them se punojmë me material i cili është lehtësisht i qasshëm për ne, për shkak se nuk kemi kushte të punojmë. Punojmë me teknikën e temperit, në letër. Kam dëshirë të punoj në pëlhurë, por për shkak të materialit që nuk e kemi, sepse nuk kemi kushte të mjaftueshme, punojmë me ato që kemi. Pra, unë dhe motra ime Fahrija, punojmë në letër dhe në këtë mënyrë prezantojmë kulturën dhe jetën tonë, përmes kësaj teknike”, tha Bajrami.

Bajrami thotë se në dy raste ka hapur ekspozitë, një herë në Komunën e Graçanicës dhe herën tjetër në Galerinë e Arteve të Kosovës. Për këtë të fundit,në të cilën janë ekspozuar mbi 200 piktura, Bajrami thotë se ku është pritur me mjaft interesim.

“Kjo ekspozitë është mbajtur në vitin 2012. Ka pasur mjaft njerëz që i kanë shikuar punimet tona. Kjo ka qenë ekspozitë e veçantë, të cilën e kemi pasur në Kosovë”, tha Bajrami.

Ai shtoi se deri më tash, nuk kanë marrë ndonjë ndihmë për t’ua lehtësuar kushtet e punës.
“Deri më tash as që kemi kërkuar, por besoj që për punën tonë kanë dëgjuar, por edhe e kanë parë, mjaft njerëz”.

“Unë jam një artist autodidakt dhe që kur kam qenë fëmijë i vogël kam nisur të pikturoj. Nuk kam përfunduar shkollimin për pikturë, për shkak të kushteve, të cilat nuk i kemi pasur, sepse jemi një familje mjaft e varfër”.
“Megjithatë, jam lajmëruar në një shkollë private për pikturë. Kjo ka qenë moti, në vitin 2000, në Uglare. Kështu kam mësuar mjaft teknika. Kështu edhe e kam përsosur punën time”, tha Bajrami.

As Fahrije Mehmeti, 39 vjeçe nuk ka të kryer shkollë për artin. Ajo ka mbaruar vetëm shkollën fillore. Ndonëse nuk ka pasur mundësi të vijojë më tej shkollimin, Fahrija tash është një artiste. Ajo pikturon portrete, ku përmes tyre pasqyron kulturën rome, komunitetit që edhe vetë i takon.

Përpos pikturave Fahrija , së voni ka filluar të pikturojë edhe shamitë, që i përdorin kryesisht komuniteti rom.
“Për mua do të thonë shumë kjo punë që bëj , pasi unë kam punuar portrete në letër, dhe tash punoj si ide të re, shamitë I ngjyrosi me ngjyra ku pasqyroj të njëjtën ide, pra kulturën rome, por jo në letër por ne material. Teknikën e njëjtë e përdori”.

Fahrija shpreson se dikush do t’iu ndihmojë që ata ta kenë një atelie të tyre, e që edhe është ëndrra e vetme e Fahrijes.
“Tash kemi një projekt, i cili dhëntë Zoti të ketë sukses, me ndihmën e njerëzve të mirë. Nëse ata kanë vullnet, të na ndihmojnë që ky projekt të ketë sukses, në mënyrë që të mbledhim para sa është e nevojshme që ta kemi atelienë tonë dhe material të mjaftueshëm që të punoj unë dhe vëllai im, me teknikën të cilën e ka”.

“Mund të them se pasqyrojmë kulturën rome, por edhe grave të Kosovës. unë këtë e bëj përmes imagjinatës, ashtu siç më vjen ideja dhe e shpërfaqi. Tash për tash i kam të gatshme rreth 50 portrete”, tha Fahrija.

Sidoqoftë, ëndrra Bajramit dhe Fahrisë mbetet ndërtimi i një atelieje, gjithsesi me vullnetin e mirë të njerëzve që do të mund t’ju ndihmonin, dhe më pas ku ata do të mund të punonin duke shprehur talentin e tyre, shkruan Insajderi./ KultPlus.com