Festivali i Filmit në Venecia këtë vit mirëpriti jo pak nga regjisorët, aktorët e producentët shqiptarë.
Kujtojmë që Erenik Beqiri me filmin “A Short Trip” fiton çmimin e filmit më të mirë të shkurtë “Best Orizzonti Short” në festivalin prestigjioz të filmit në Venedik. Me këtë çmim, Beqiri me filmin e tij gjithashtu fituan nominimin e festivalit për garën e filmit të shkurtë në European Film Awards 2023 (EFA).
Filmi si produksion francez dhe me kastë të aktorëve nga Shqipëria dhe Kosova, ka hapur rrugën edhe për suksese të tjera të shumta.
Ndërkaq, filmi “Housekeeping for Beginners” nga Goran Stolevski me bashkëproducente nga Kosova Blerta Bashollin, u shfaq premierë më 6 shtator në Venecia Orizzonti, i cili fitoi çmimin “Queer Lion”, poashtu në Festivalin e Filmit në Venedik.
Qendra Kinematografike e Kosovës ka uruar regjisorët, aktorët dhe gjithë ekipet e filmave për këtë sukses.
Filmi i parë pjesëmarrës nga Kosova në Festivalin e Venedikut ishte “Ballkoni” nga regjisorja Lendita Zeqiraj në vitin 2013.
Ndërsa në vitin 2021 filmi “Vera Anderron Detin” me regji të Kaltrina Krasniqit fitoi çmimet ‘Inclusion Edipo Re’ dhe çmimin për ‘Autoret gra nën 40 vjet’. / KultPlus.com
Edicioni i 80-të i Festivalit të Filmit të Venecias ka arritur epilogun. Regjisori grek Jorgos Lanthimos ka triumfuar pasi ka marrë Luanin e Artë për filmin “Gjërat e Thjeshta”, një melodramë e epokës viktoriane, me Ema Ston dhe Uilliam Dafo.
“Jam shumë i lumtur. Të fitosh këtë çmim me këtë film është diçka fantastike sepse doja ta bëja prej shumë kohësh. Është rezultati më i mirë që mund të prisnim”, tha Yorgos Lanthimos, regjisor.
Lanthimos shprehu keqardhjen që aktorja Ston nuk mund ta mbante Luanin e Artë, pasi sipas tij, aktrimi i saj ishte një nga arsyet e suksesit të filmit. Ston nuk mundi ta ndiqte eventin për shkak të grevës së aktorëve në Hollivud.
Fitues të tjerë ishin “E keqja nuk ekziston”, i regjisorit Rjusuke Hamaguçi, që mori Luanin e Argjendtë, si dhe Mateo Garrone për “Unë, kapiteni”, që mori të njëjtin çmim. / KultPlus.com
Do të jetë “White noise”, i shkruar dhe me regji të Noah Baumbach, me aktorët Adam Driver, Greta Gerwig, Don Cheadle, Raffey Cassidy, Sam Nivola, May Nivola, Jodie Turner-Smith, André L. Benjamin dhe Lars Edinger, filmi i hapjes së Festivalit të 79 të Filmit të Venecias, që hap siparin më 31 gusht.
Ky film përbën edhe një rikthim të Noah Baumbach, pasi ka paraqitur në 2019 filmin “Marriage Story”.
Për regjisorin Alberto Barbera ”ia vlente të pritej kaq gjatë”.
Baumbach ka krijuar një vepër origjinale, ambicioze dhe imponuese, sipas kritikëve.
Ndërkohë, Italia do të konkurrojë me pesë filma, të përzgjedhur nga drejtori artistik, Alberto Barbera dhe presidenti, Roberto Cicutto.
Ata janë: ”Il signore delle formiche” i Gianni Amelios, me Luigi Lo Cascio, Elio Germano dhe Sara Serraiocco, ”Bone and all” i Luca Guadagnino, me Timothée Chalamet, ”Chiara” i Susanna Nicchiarelli, me Margherita Mazzucco, ”Monica” i Andrea Pallaoro dhe ”Immensity” i Emanuele Crialese, me Penelope Cruz. / KultPlus.com
Drama e abortit e regjisores franceze Audrey Diwan, e që i përket viteve 1960 me titull “L’Evenement” (“Po Ndodh”), fitoi ‘Luanin e Artë’ në Festivalin e 78-të Ndërkombëtar të Filmit në Venecia, e në rolet kryesore të tij janë aktoret: Anamaria Vartolomei, Kacey Mottet Klein dhe Luàna Bajrami, shkruan KultPlus.
Regjisorja franceze Audrey Diwan mbërriti dhe goditi audiencën me një imazh të paharrueshëm, shumë më tepër se çdo qilim i kuq: në ekran u pa një abort. E gjatë, e dhimbshme, e tmerrshme. Pa elipsë, si në jetë, sekuencat e së cilës u skaliten në kujtesën e audincës.
“Kinemaja është një mjet për të transmetuar emocione. Ne nuk donim të dramatizonim situatat, ne po kërkonim një mishërim të së vërtetës, të të gjallëve”, tha regjisorja Diwan për shtypin.
Historia, në fund të fundit, ndodhi: krijuesi me origjinë libaneze përshtat romanin me të njëjtin emër nga autorja Annie Ernaux, ku shkrimtarja rrëfen betejën e saj për të ndërprerë një shtatzëni në Francë në vitin 1963. Domethënë, kur ajo ishte vetëm 23 vjeç, ligji e ndaloi atë dhe vetëm të shprehte qëllimin e saj me zë të lartë ishte skandaloze. Prandaj, protagonistja e filmit merret me paralajmërimet, refuzimin e miqve të saj dhe madje edhe të një mjeku i cili, në vend që ta ndihmojë, i injekton asaj një ilaç për të forcuar embrionin.
Aktorja e re dhe e jashtëzakonshme, Anamaria Vartolomei rrëfeu se as nuk e dinte që abortet klandestine dikur ekzistonin në vendin e saj. Edhe pse problemi mbetet në shumë shtete dhe madje edhe në Evropën e vjetër ndonjëherë përparon ngadalë.
Ose edhe të bëni hapa mbrapa, si shtrëngimi i ligjit në Poloni. 69% e gjinekologëve italianë janë kundërshtues të ndërgjegjes, sipas të dhënave të 2018 nga Ministria e Shëndetësisë.
Dhe programi ‘Saved’ zbuloi se në Murcia është e pamundur të ndërpresësh një shtatzëni vullnetarisht në një qendër publike. Shembuj të vërtetë, në shekullin XXI. Ashtu si shprehja “bar falas për të abortuar”, e dëgjuar vitet e fundit në politikën kombëtare. Prandaj një film si ‘Event’, i cili do të mbërrijë në Spanjë në muajin mars, duket më shumë se në kohën e duhur. Ndoshta edhe e nevojshme.
Filmi ka një fillim jo bindës. Disa dialogë dhe situata rëndojnë ndjenjën e realizmit. Ndërsa numërimi mbrapsht përparon, filmi shënon javët e pashmangshme të shtatzënisë që kalojnë. Megjithatë, ankthi i gruas së re është ngjitëse dhe përfundon duke kapur zorrët e shikuesit.
Regjisorja Diwan gjithashtu theksoi rëndësinë e përfaqësimit të ndryshimeve fizike të gruas së re dhe, në të njëjtën kohë, të një qasjeje intime, të fokusuar në filmimin mbi të gjitha “lëvizjet e kokës dhe të syve” të personazheve.
Dhe një aktore tjetër, Anna Mouglalis, e cila luan gruan e vetme të gatshme për të ndihmuar, tha: Karakteri im është një haraç për ato gra që luftuan për të drejtat e abortit. Është e vështirë të tregosh këto histori, edhe në vendet ku është e ligjshme. Ne duhet të vazhdojmë të flasim për të.
Filmi i Diwan për një studente franceze të kolegjit që e gjen veten me një shtatzëni të padëshiruar ishte zgjedhja unanime nga juria prestigjioze që përfshinte fituesit e fundit të Oskarit Bong Joon Ho dhe Chloé Zhao. / KultPlus.com
Filmi më i mirë u shpall vepra e regjisores franceze Audrey Diwan “L’évènement”, film ky i bazuar në romanin e vitit 2000 me të njëjtin emër nga autorja franceze Annie Ernaux, shkruan KultPlus.
Çmimi “Luani i Artë” në Festivalin e 78-të Ndërkombëtar të Filmit të Venecias iu dha regjisores franceze Audrey Diwan për filmin “L’évènement”, me skenar nga Diwan dhe Marcia Romano.
Filmi i Diwan për një student francez të kolegjit që e gjen veten me një shtatzëni të padëshiruar ishte zgjedhja unanime nga juria prestigjioze që përfshinte fituesit e fundit të Oskarit Bong Joon Ho dhe Chloé Zhao.
Konkursi këtë vit ishte mjaft i fortë, duke përfshirë filma të mirëpritur si “Fuqia e Qenit” e Jane Campion, “Nënat Paralele” të Pedro Almodóvar, “Vajza e Humbur” e Maggie Gyllenhaal dhe “Dora e Zotit”. Njëzet e një filma po konkurronin për çmimin, i cili është bërë një tregues i hershëm premtues i perspektivave të një filmi në Oscar.
“E bëra këtë film me zemërim. Unë gjithashtu e bëra filmin me dëshirë. E bëra me barkun, zorrët, zemrën, kokën, ” tha regjisorja Diwan .
“Unë doja që “L’évènement”, të ishte një përvojë.”
Diwan është gruaja e gjashtë që ka xhiruar një film fitues të ‘Luanit të Artë’. Të tjerët përfshijnë: Chloé Zhao (“Nomadland”), Margarethe Von Trotta (“Marianne & Juliane”), Agnès Varda (“Vagabond”), Mira Nair (“Dasma e Musoneve”) dhe Sofia Coppola (“Diku”).
Me shpalljen e veprës më të mirë dhe ndarjen e çmimeve, sot ka përfunduar Festivali i 78-të i filmit në Venecia të Italisë.
Jane Campion
“Luani i Argjendtë” në kategorinë e regjisorit më të mirë i takoi regjisores nga Zelanda e Re, Jane Campion për filmin “The power of the dog”.
Regjisori italian, Paolo Sorrentino mori “Çmimin e Jurisë” për filmin “E stata la mano di Dio” të bazuar në një tragjedi formuese personale, ndërsa “Çmimi Special i Jurisë” shkoi për regjisorin italian, Michelangelo Frammartino për filmin “Il Buco”.
Paolo Sorrentino
Në kategorinë për aktorin më të mirë mashkull, çmimi i takoi aktorit filipinas, John Arcilla për rolin në “On the job: The missing 8”, ndërkohë që çmimi për aktoren më të mirë femër iu dha aktores spanjolle, Penelope Cruz për performancën e saj si nënë e re në filmin “Nënat paralele” të regjisorit Pedro Almodovar. Ajo falënderoi regjisorin dhe bashkëpunëtorin e saj të shpeshtë.
Penelope Cruz
“Më frymëzoni çdo ditë me kërkimin tuaj për të vërtetën”, ka thënë Cruz.
“Ju keni krijuar përsëri magji dhe unë nuk mund të jem më mirënjohëse ose krenare që jam pjesë e saj,” vazhdoi ajo. “Të adhuroj.”
Maggie Gyllenhaal
Maggie Gyllenhaal fitoi skenarin më të mirë për përshtatjen e romanit të autores Elena Ferrante të vitit 2008, të titulluar “Vajza e Humbur”, i cili është edhe skenari dhe filmi i saj i parë si regjisore.
“Nuk mund t’ju them se sa e emocionuar jam që jam këtu,” tha Gyllenhaal.
“Unë u martova në Itali, në Pulia. Mora vesh se isha shtatzënë me vajzën time të dytë në Itali. Dhe vërtet jeta ime si regjisore dhe shkrimtare dhe filmi im lindi këtu në këtë teatër. ”
Gyllenhaal tha se filmi i saj është “Italian në eshtrat e tij” edhe pse është xhiruar në Greqi dhe në gjuhën angleze.
“Në një mënyrë si gra ne kemi lindur në një marrëveshje për të heshtur dhe Ferrante e prishi atë marrëveshje,” tha Gyllenhaal. “Unë kisha të njëjtën ndjenjë kur pashë “The Piano” kur isha në shkollë të mesme.”
Ceremonia e ndarjes së çmimeve përfundon festivalin e parë të madh të filmit të sezonit të vjeshtës, i cili deri më tani është shfaqur si një sukses i jashtëzakonshëm, pavarësisht variantit delta. Protokollet e sigurisë COVID ishin të rrepta.
Por Venecia gjithashtu riktheu me sukses magjepsjen në një qilim të kuq që mund të ketë qenë më pak i mbushur me njerëz se zakonisht, por i kompensuar në momentet virale.
Festivali i Filmit në Venecia, është një festival filmi ndërkombëtar dhe njëherësh më i vjetri në botë. Festivali i parë u mbajt në vitin 1932 në kuadër të Bienales së Venecias.
Që nga viti 1934, mbahet çdo vit në fund të gushtit dhe në fillim të shtatorit në vendin historik Palazzo del Cinema në Lungomare Marconi, në ishullin Lido të Venecias. Festivali nuk është mbajtur midis viteve 1943 dhe 1945, pastaj në vitin 1973 dhe në vitet 1977-1978./ KultPlus.com
Regjisori Roland Sejko me filmin e tij të fundit “La macchina delle immagini di Alfredo C.” mori pjesë në “Orizzonti Extra”, një nga seksionet konkurruese të Festivalit Ndërkombëtar të Kinematografisë së Venecias.
Portali bookciakmagazine.it i ka dedikuar një artikull filmit të regjisorit shqiptar. “Sentimental, i dashur, emocionues, filmi i ri nga regjisori Sejko dhe magjistari i arkivave na çon në zemër të ndërtimit të imazheve propagandistike përmes historisë së Alfredo C…”
Filmi “Macchina delle Immagini di Alfredo C.”, ka në qendër historinë e një telekameramani italian që mbërrin në Shqipëri me pushtimin fashist e mbahet “peng” bashkë me 27 mijë italianë të tjerë, ushtarë e civilë, pas çlirimit të Shqipërisë kur regjimi i Enver Hoxhës mbylli kufijtë.
Kështu Alfredo C., që për thuajse 20 vjet kishte punuar në shërbim të propagandës së regjimit fashist, për pesë vjet i bie vendit tonë kryq e tërthor e detyrohet të ushtrojë profesionin e tij, këtë radhë në favor të propagandës së regjimit komunist të ardhur në fuqi në Shqipëri. Çka shihet në filmin e Sejkos, mes filmimesh të reja e materialesh arkivore, është jeta e Alfredo C., historia e tij. E ndoshta edhe historia e mijëra të tjerëve.
“Historia e italianëve të mbajtur në Shqipëri nga regjimi komunist është thuajse e harruar, e mbuluar nga orteku i ngjarjeve që përfshiu qindra mijëra italianë në vendet e tjera. – thotë Roland Sejko që firmos regjinë, subjektin dhe skenarin e filmit (produksion Istituto Luce Cinecittà) – Çelësi i rrëfimit erdhi, siç ndodh shpesh, rastësisht. Kur mes dokumenteve të Arkivit Qendror Shtetëror të Shqipërisë, në një kërkesë riatdhesimi, vura re një emër që njihja: atë të kameramanit të Institutit Luce në Shqipëri, që në këto letra rezultonte një punonjës i Ministrisë së Kulturës Popullore Komuniste. Historia e kameramanit, e ndërthurur në mënyrë të pashmangshme me imazhet dhe historitë e të tjerëve, të jepte mundësinë për të shtjelluar disa tema: prania e gjithanshme dhe teknikat e propagandës, ndikimi i ngjarjeve historike mbi fatet personale, përgjegjësia e turmës dhe ajo e individit. Dhe një reflektim mbi përgjegjësinë – sot njësoj si në të shkuarën – e atyre që prodhojnë imazhe, dhe e atyre që i shohin”.
Roland Sejko ka emigruar në Itali në vitin 1991. Në vitin 1999 ka themeluar e drejtuar për 15 vjet “Botën Shqiptare”, gazetën e shqiptarëve në Itali.
Prej vitit 1995 punon në Institutin Luce ku sot është drejtor editorial i Arkivit Historik Luce. Njohës i mirë e përdorues mjeshtëror i arkivave, ka shkruar e realizuar dokumentarë ndryshëm që shpesh kanë patur në qendër aspekte të ndryshme të marrëdhënieve Itali-Shqipëri. Ndër filmat e tij dokumentarë spikasin Anija, dokumentari i realizuar në 20 vjetorin e eksodit të madh të shqiptarëve në Itali, që është vlerësuar me çmimin prestigjioz David di Donatello 2013, si dokumentari më i mirë i vitit; “Pritja” (2015), dokumentar i frymëzuar nga vizita e Papa Françeskut në Shqipëri që rrëfen mohimin e lirisë së besimit, persekutimin e autoriteteve fetare, shkatërrimin e simboleve të kulteve fetare në Shqipërinë e diktaturës komuniste; “Shqipëria, Vendi përballë” (2010), që përmes imazheve të arkivave të Institutit Luce dhe të arkivave të filmit shqiptar, sjell historinë e Shqipërisë së viteve ‘900, histori e lidhur ngushtë me Italinë. / KultPlus.com
‘Vera andrron detin’ me regji nga Kaltrina Krasniqi dhe skenar nga Doruntina Basha së fundmi ka shfaqur premierën madhështore në Festivalin e Venedikut – njërin ndër festivalet më të vjetra dhe rëndësishme të filmit në botë, me ç’rast filmi ka fituar çmimin e ri “Autorë nën 40 vjeç” nga kinemaja “Venezia a Napoli” për regjinë më të mirë, përcjellë KultPlus.
Juria vlerësoi filmin në këtë mënyrë:
Për mënyrën se si ajo tregon, përmes forcës së grave, marrëdhënien komplekse midis të vjetrës dhe të resë, në një vend në rindërtim: fshatin dhe qytetin; patriarkalitetin dhe kërkesat e brezave të rinj. Drejtimi tërheq me saktësi dhe koherencë rruga e aspiratave të drejtësisë së një nëne dhe një vajze, duke lënë në fund aftësinë për të parashtruar pyetje dhe sfida për të ardhmen e një shoqërie të tërë dhe identitetit kombëtar.
Kushtuar drejtoreshës Valentina Pedicini, e cila vdiq më nëntor 2020 në moshën 42 vjeçare, çmimi synon të rrisë autorësinë e re të grave në kujtesën e saj, pasi ajo ka lënë gjurmë me një vizion të guximshëm, etik dhe delikat në kinema.
Dy çmime u jepen autorëve femra nën 40 vjeç, të cilat dallohen për talentin e tyre në regji, skenar, montazh dhe drejtim fotografie për një nga filmat e zgjedhur në ‘Bienalen Orizzonti’ dhe ‘Orizzonti Extra’, ‘Ditët e Venecias’ dhe ‘Javën Ndërkombëtare të Kritikëve’.
Fituesit do të priten gjithashtu në Napoli gjatë “Venezia a Napoli. Il cinema esteso” për një rezidencë artistike dhe ata do të takojnë auditorin në shfaqjen e filmave për të cilët janë shpërblyer.
Në film përditshmëria e qetë e Verës çrregullohet nga vetëvrasja e papritur e burrit të saj që hapë rrugë për një paradë të padëshiruar kërcënimesh nga kushërinjtë që pretendojnë të kenë pronësi mbi shtëpinë e familjes së tyre në fshat. Kur tendencat e një skeme të nëntokës fillojnë të dalin në pah, bota e Verës përballet me rreziqe të cilat duket se do ta fundosin atë. Frika dhe mosbesimi, shtyjnë Verën të marrë fatin e familjes në duart e saj.
E zhytur në një atmosferë të tensionuar, “Vera Andrron Detin” është një portret intim por edhe universal i një gruaje e cila lufton një realitet të vrazhdë pabarazishë gjinore thellë të rrënjosura në shoqëri edhe në ditët e sotme’.
Në film luajnë: Teuta Ajdini Jegeni, Alketa Syla, Refet Abazi, Astrit Kabashi, Arona Zyberi, Aurita Agushi, Ilire Vinca, Xhevat Qorraj, etj. Drejtoreshë e fotografisë: Sevdije Kastrati; Producent: Shkumbin Istrefi.
Vera andrron detin’ është bashkëprodhim në mes të Kosovës (Puntoria Kreative Isstra, Vera Films), Maqedonisë së Veriut (Dream Factory) dhe Shqipërisë (Papadhimitri Productions) i mbështetur nga Qendra Kinematografike e Kosovës, Agjencia e Filmit e Maqedonisë së Veriut dhe Qendra Kombëtare e Kinematografisë – Shqipëri. / KultPlus.com
Pandemia ka pamundësuar mbajtjen e shumë organizimeve kulturore, mirëpo jo edhe të Festivalit të Filmit në Venecia, shkruan KultPlus.
Festivali në të cilin do të ndahet çmimi “Luani i Artë” do të nis rrugëtimin më 2 shtator, për t’u përmbyllur më 12 shtator.
Këtë vit festivali do të ndahet në tre seksione: Venezia 77, Jashtë Konkurrencës dhe Horizonte, ndërkaq do të hapet me dramën “Laci” e Daniele Luchetti.
Ndërsa këtë vit, publikut i është kërkuar të mos e rrezikojë shëndetin duke marrë pjesë në ngjarje të këtilla ku mblidhen shumë njerëz, dhe kështu t’i rezistojnë dëshirës për t’i takuar idhujt e tyre të kinematografisë. Si pasojë, premierat me qilim të kuq për filmat pjesëmarrës të festivalit, do të zhvillohen pa prezencën e fansave.
KultPlus ua sjell listën e disa prej filmave që do të shfaqen: The Book of Vision, City Hall, The Disciple, Hopper/Welles, The Human Voice, In Between Dying, Mainstream, Nomadland, Notturno. Vitin e kaluar çmimin “Luani i Artë” e ka fituar Joker nga Todd Phillips. / KultPlus.com
