Kineasti i mirënjohur, Dhimitër Anagnosti, feston 87 vjetorin e lindjes, ai është një nga regjisorët shqiptarë më të rëndësishëm të shekullit XX.
I vetmi regjisor shqiptar që ka patur guximin të meditojë publikisht mbi rolin e vet si kineast brenda propagandës së realizimit socialist, Dhimitër Anagnosti është njëkohësisht ndër ata që më pak se kushdo kanë qenë pjesë e kësaj propagande.
Filmat e tij janë ndër të paktit që edhe sot paraqesin interes nga ana artistike.
Për cilësitë e tij të rralla artistike, si dhe për veprat e tij dinjitoze është nderuar me titullin “Artist i Popullit”, 1987 dhe me kupën e karrierës në Festivalin e 10-të Filmit Shqiptar. Viti 1991 e gjen të impenjuar në lëvizjen demokratike për pluralizmin në Shqipëri, motiv për të cilin zgjidhet edhe deputet i Partisë Demokratike në Kuvendin e Shqipërisë (1991-1996).
Në 12 pril 1992 u emërua ministër i Kulturës, Rinisë dhe Sporteve, post të cilin e mbajti deri në 4 dhjetor 1994, ku dha dorëheqjen. Anagnosti është ideator dhe kryetar i Fondacionit për Artin dhe Kulturën “Fan Noli”. Mban titulllin “Nderi i Kombit”. / KultPlus.com
Variety, një nga revistat më të njohura amerikane, e përqendruar në aktivitetin artistik e kulturor, ka shkruar së fundmi për filmin e regjisorit shqiptar Gentin Koçi, “Një filxhan kafe dhe këpucë të reja veshur”.
Filmi po bën bujë ende pa pasur premierën e tij botërore e cila do të ndodhë së shpejti në Festivalin Ndërkombëtar të Tallinn-it. Sipas Variety, filmi i Gentian Koçit do të ketë distributor kompaninë M-Appeal, kompania e shitjeve me seli në Berlin.
Lajmi konfirmohet nga vetë kompania M-Appeal e cila në faqen e saj online shkruan se “janë të lumtur me blerjen e re”.
Maren Kroymann, drejtoresha menaxhuese e M-Appeal, ka deklaruar se në M-Appeal dëshirojnë filma që na bëjnë të kuptojmë më mirë botën nga këndvështrime të ndryshme.
“Kjo dramë e drejtuar nga narrativa sjell publikun në universin intim të binjakëve që nuk dëgjojnë, Agimi dhe Gëzimi. Është një film pothuajse pa dialog të folur, por që shpreh fuqishëm se komunikimi dhe dashuria nuk kanë nevojë për fjalë”, është shprehur Kroymann.
“Një filxhan kafe dhe këpucë të reja veshur” është kandidatura zyrtare e Shqipërisë për çmimet Oscars. Regjisori e përshkruan filmin si një dramë ekzistenciale. Filmi rrëfen lidhjen e fuqishme të 2 vëllezërve binjakë, të shurdhët, të cilët mësojnë se bashkë me dëgjimin do të humbasin edhe shikimin.
Aktorët kanë studiuar 6 muaj për të mësuar gjuhën e shenjave. / KultPlus.com
Disa afishe origjinale të filmave shqiptarë, të dëmtuara nga përdorimi dhe ekspozimi i herëpashershëm u restauruan nga Arkivi Qendror Shtetëror i Filmit dhe Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave në Shqipëri, transmeton KultPlus.
Ministrja e Kulturës në Shqipëri, Elva Margariti tha se afishet u restauruan nga laboratorët e AQSHF -së dhe DPA-së të specializuar për restaurimin e letrës.
“Arkivi Qendror Shtetëror i Filmit i kushton rëndësi të veçantë edhe koleksioneve të tjera artistike që janë po aq me vlerë sa edhe ato filmike. Falë bashkëpunimit me Drejtorinë e Përgjithshme të Arkivave dhe laboratorin e tyre të specializuar për restaurimin e letrës, u realizua restaurimi i disa afisheve origjinale të filmave shqiptarë, të dëmtuara nga përdorimi dhe ekspozimi i herëpashershëm”, theksoi Margariti, transmeton tutje KultPlus.
Ministrja Margariti u shpreh “një punë e kujdesshme e restauratores Marinela Ndria, që riktheu në jetë këtë pjesë të historisë së filmit shqiptar”.
Koleksioni i AQSHF është krijuar kryesisht nga nga fondi i depozitës legale të prodhimit shqiptar të filluar prej vitit 1947, i cili ka qenë kryesisht prodhim i një qendre të vetme shtetërore, Kinostudios “Shqipëria e re”, aktiviteti i së cilës fillon në vitin 1952 dhe përfundon në vitin 1992.
Përveç koleksionit në pelikulë, në origjinalin e vet të kopjes negative dhe në kopje arkivale në pozitiv, AQSHF ruan dhe mbron edhe materiale të tjera të historisë së krijimit filmik, si skenarin letrar, skenarin regjisorial, listën e montazhit, fotografi, negativa te fotove, materiale të promovimit të veprës, partiturat e muzikës së filmave dhe posterat e tyre.
Ky dokumentacion origjinal shoqërohet me të dhëna të tjera të shumta bibliografike, materiale shtypi, botime të ndryshme për filmin, fotografi të historisë së kinematografisë, të dhëna biografike të kineastëve shqiptarë, si dhe një dokumentacion aparaturash dhe gjithçka tjetër që ka të bëjë me muzeologjinë e filmit. / KultPlus.com
I pyetur nga Jean Louis Perrier se përse zgjodhi veprën e Viktor Hygoit, “Lukrecia Borxhia”, për ta vënë në skenën e Teatrit Kombëtar Shqiptar, regjisori francez Eric Vigner ishte i prerë. “Aktorja Luiza Xhuvani!”. Bashkëpunimi mes të dyve ka nisur 10 vite më parë. Kur i njëjti regjisor vuri në skenën shqiptare “Berberin e Seviljes”, Xhuvani interpretonte Rozinën.
FILMI I PARË “APASIONATA” DHE “MËSUESI I LETËRSISË” – “Filmi i parë ka qenë kur isha ende studente. Nuk e konsideroj sepse nuk është një personazh që unë të shpërfaqja aftësitë e mia, ishte më tepër një kuriozitet. Jam vlerësuar shumë nga pedagogët e mi, i kam ndjekur leksionet e profesor Pirro Milkanit vazhdimisht, nuk humbisja asgjë.
“Në një mënyrë kam qenë e përkëdhelur nga pedagogët, më jepeshin rolet më të bukura, por edhe më të vështira. Pata edhe një fat tjetër, pedagogu dhe regjisori Gëzim Kame me angazhoi në trupëne pedagogëve me veprën “Mësuesi i letërsisë”. Ishte një ngjarje në jetën time artistike. Dua të theksoj që i jam mirënjohëse pafund regjisorit Vladimir Prifti që hapi karrierën time në kinema.
SAKRIFICAT PËR TË QENË PJESË E “DHE VJEN NJË DITË” – “Ishte një fat i madh për mua që mora pjesë në këtë film. Edhe pse një personazh i vogël, ishte i ndërtuar shumë mirë dhe më jepte mundësinë të shpërfaqesha. Ishte fat, por edhe këmbëngulja ime. Kërkova leje nga shkolla për të qenë në xhirime. Ishte e pamundur që të më lejonin, prandaj kërkova raport. E njihja Gjergjin, ishim të lidhur atëherë dhe falë tij e miqve të tij siguruam një raport dyjavor.
Kemi xhiruar në kushte shumë të vështira, në Dardhë të Korçës. Isha nën kujdesin e veçantë të aktores Liza Laska. Edhe Birçe Hasko me Robert Ndrenikën më mbështetën shumë, sigurisht që e dinin mënyrën si kisha shkuar aty. Ladi e njeh mjeshtërinë e aktorit, do të ishte regjisor shumë i mirë edhe në teatër. Rrugën drejt kinemasë e kisha pothuajse të mbyllur. Të devotshmit nga Saranda nuk harronin të kujtonin atje ku duhej për biografinë time. I mbarova studimet me nota maksimale, por nuk më mbajtën në Teatrin Popullor, përfundova në Sarandë. Punoja paralel edhe me film, edhe me Estradën e qytetit. /aktoret/ KultPlus.com
Filmi shqiptar me titullin “Vdekja e Kalit” pas restaurimit u shfaq për publikun me cilësi të re të figurës por edhe të zërit.
Filmi mban firmën e regjisorit Saimir Kumbaro, skenar të Nexhati Tafës dhe është realizuar më 1992. Timo Flloko, Rajmonda Bulku, Niko Kanxheri janë ndër aktorët të cilët interpretojnë në mënyrë të shkëlqyer në këtë film.
Ky film u mendua që të rishfaqet edhe një herë tjetër për publikun, por tashmë me këtë cilësi maksimale. Shfaqja u bë në kanalin zyrtar të YouTube të Arkivit Qendror Shtetëror të Filmit nga datat 19 deri më 26 maj. Për publikun ndërkombëtar u mendua edhe shoqërimi i tij me titra në anglisht.
Restaurimi dhe prezantimi i filmit “Vdekja e kalit” (The Death of a Horse) u mundësua falë programit sezoni i filmave klasikë (A Season of Classic Films), nismë e Shoqatës së Kinematekave Europiane – ACE (Association des Cinémathèques Européennes) ku AQSHF është anëtare prej 2019, dhe me mbështetjen financiare të programit Creative Europe MEDIA. Gjithashtu filmi u restaurua falë punës së ekspertit izraelit të restaurimit Shai Drori, dhe kineastit australian, Steven Kastrissios.
Arkivi Qendror Shtetëror i Filmit bën me dije se “gjatë ditëve që u shfaq ky film, u ndoq nga 2977 shikues kudo në botë. Shikuesit ndër të tjera ishin nga Japonia në Gjeorgji, të cilët e ndoqën online restaurimin Vdekja e Kalit, ndërsa vijnë lajme të mira nga partnerët tanë në laboratorin Cinegrell, Zvicër – ku po restaurohet filmi i parë artistik shqiptar, Tana”.
AQSHF falënderon Cinegrell dhe supervizoren Louise Burkart. /atsh/ KultPlus.com
Përkujtohet ditën e 91 vjetorit të lindjes një ndër artistët më me influencë në artin dramatik shqiptar dhe një ndër njerëzit që krijoj edhe literaturën e mësimdhënies në degën e regjisë pranë “UA”
Esat Oktrova u lind në qytetin e Pogradecit më 28 prill 1930 . Mësimet e para i mori në qytetin e Pogradecit dhe në shkollën e mesme në Korçë. Më pas vazhdoi Liceun artistik “Jordan Misja” në Tiranë. Fillimet e karrierës së tij si aktor ai i nisi më trupën e “Estradën e Ushtarit” në Tiranë, ku ra në sy talenti dhe përkushtimi që ai kishte për artin.
Menjëherë pas mbarimit të ushtrisë ai vijoi studimet e larta në Institutin e Lartë Shtetëror të Artit Teatral në Moskë, në Fakultetin e Regjisë. Pas përfundimit të studimeve, emërohet fillimisht regjisor e më pas Drejtor i Teatrit “Migjeni” në Shkodër.
Gjithashtu, ai ka qenë një nga pedagogët e shquar të Fakultetit të Artit Skenik në Akademinë e Arteve, në lëndën e regjisurës së teatrit, hartues i programeve dhe teksteve mësimore. Është shpallur “Qytetar nderi” i Pogradecit dhe i Shkodrës. Ka mbajtur titullin shkencor “Profesor” dhe është dekoruar me titullin “Artist i merituar”.
Esat Oktrova ndërroi jetë në Tiranë më 21 mars 2001. /atsh/ KultPlus.com
“Love”, filmi shqiptar me regji të Dionis Papadhimitrit është vlerësuar me 6-të çmime në Festivalin Ndërkombëtar të Filmit në Virxhinia të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, përcjell KultPlus.
Lajmi u bë i ditur nga Gentian Zenelaj, i cili njëherit është edhe protagonist në film. Ai ka bërë të ditur lajmin përmes një postimi në rrjete sociale.
Ka fituar çmimin “Filmi më i mirë me metrazh të gjatë”, “Regjisori më i mirë, Dionis Papadhimitri”, “Skenari më i mirë”, “Aktori më i mirë dytësor, Gentian Zenelaj”, “Filmi më i mirë në gjuhë të huaj”. Aktori shprehet i lumtur në rrjete sociale, ku ka shkruar: “Sensacionale. Gjashtë Çmime për LOVE, në Festivalin Ndërkombëtar të Filmit në Virxhinia Veriore, SHBA.”
Filmi flet për një burrë pas të dyzetave që kthehet për të kërkuar qetësinë në Tiranë. I lodhur nga bashkëjetesa, personazhi Geri kërkon të takojë miqtë dhe mbase të gjejë dhe dashurinë. Filmi sjell me nota komike realitetin shqiptar të viteve të fundit. / KultPlus.com
Bruno Shllaku, aktori i cili kinematografisë dhe teatrit shqiptar i ka dhënë shumë nga arti i tij skenik, ka lindur në vitin 1956 në qytetin e Shkodrës, shkruan KultPlus.
Fillimet e tij artistike do të gjemë që në moshë të vogël, kur ai ishte vetëm 11 vjeç, me trupën e Teatrit “Skampa” të qytetit të Elbasanit në të cilën punonte si regjisor babai i tij, Artisti i Popullit Laec Shllaku, në dramën ruse “Trumbetjerja”.
Në vitin 1982 për vlerat e tij artistike do të emërohet si aktor pranë Teatrit profesionist “Migjeni” të qytetit të Shkodrës. Roli i tij i parë do të jetë ai në dramën “Gjaku i Arbërit” e Fadil Krajës me regji të Artistit të Popullit, Serafin Fanku.
Më tej do të vazhdonin role të tjera si në dramat “Çështja e Blertës”, “Gjenerali i ushtrisë së vdekur”, “Hetimi” etj. Në vitin 1992 do të largohet nga atdheu së bashku me bashkëshorten e tij, artisten tjetër të mirënjohur të Teatrit “Migjeni”, Paskualina Shllaku (Gruda) për në Greqi ku do të formojë një Teatër për fëmijë në gjuhën greke. Rikthehet në Shqipëri në vitin 2004 dhe rifillon punën në Teatrin “Migjeni” si aktor dhe regjisor. Me pjesën “Mirandolina” të Goldonit do të marrë pjesë në Festivalin Mbarëkombëtar të Aktrimit “Apollon 2005” të zhvilluar në qytetin e Fierit në vitin 2005.
Të shumta janë dhe rolet që Bruno Shllaku ka interpretuar në kinematografi. Interpretimi i tij mjeshtëror në filmin “Busulla” me regji të Bujar Alimanit do të bëj që ky film të marrë shumë çmime në disa Festivale Ndërkombëtarë. Interpretimi i tij më i fundit do të jetë në rolin e Rrokut në filmin “Gjallë” në vitin 2009.
Figura e tij më e realizuar në teatër është ajo e Palit në dramën ‘Gjaku i Arbërit’ të Fadil Krajës, ku ai u veçua për fuqinë, temperamentin dhe tonet dramatike e tragjike në trajtimin që i dha kësaj shëmbëlltyre baladeske. / KultPlus.com
Artisti i Popullit, Nikolin Xhoja, i konsideruar nga kritikët e teatrit si një individualitet i spikatur artistik, veçanërisht në realizimin e roleve komike, edhe 26 vjet pas vdekjes, vazhdon të jetë një nga figurat më të dashura për publikun durrsak dhe atë shqiptar në përgjithësi.
Sipas kritikëve të teatrit, ai ishte një aktor me diapazon të gjerë, nga rolet komike te ata thellësisht dramatike. Në “Historinë e teatrit shqiptar”, shkruhet se Xhoja, di të zgjedhë materialin dhe mjetet më të përshtatshme shprehëse, jo vetëm për të plazmuar personazhin, por edhe për të mbajtur një qëndrim të caktuar emocional ndaj tij.
Prof. Josif Papagjoni, kritik i njohur i teatrit, vlerëson se “Nikolin Xhoja është një ndër emrat më të mëdhenj të aktrimit shqiptar, një gur i rëndë dhe i pazëvendesueshëm themeli në teatrin “Aleksandër Moisiu” të Durrësit, emblemë e emrit dhe historisë së tij. Ishte aktor me një nur komik, tejet i natyrshëm e organik në interpretimin aktorial, tejet spontan, i atypëratyshëm dhe shpesh, improvizues”.
Ndërsa aktorët e teatrit “Aleksandër Moisiu”, e kujtojnë Nikolinin me shumë respekt. “Kam qenë përkrah tij në dhjetera spektakle, por kujtoj gjithnjë aktin e parë kur ai interpretoi Podgolisenin tek “Martesa e Gogolit”, tregon Artisti i Merituar, Lutfi Hoxha. Edhe pse ishim paraqitur disa qindra herë para publikut, ai kishte njëlloj emocione, e megjithatë, po aq mjeshtërisht, ai i përballonte ato duke sjellë në skenë kryerole”, rrëfen me tej artisti Hoxha.
“Publiku e adhuronte Nikolin Xhojen për talentin dhe përkushtimin e pamate. Nëpërmjet tij, publiku vilte nga skena harenë, gëzimin, gjithçka jep magjia e teatrit dhe në të njejten kohë, e shpërblente artistin me duartrokitje te pandërprera, me dashuri dhe miratim të plotë”, shprehet një nga kolegët e tij, Artisti i Merituar Vangjel Heba.
Roli i xha Beqos tek filmi “Kapedani”, është një nga dëshmitë e potencialit artistik të Nikolin Xhojës, e po ashtu edhe dy filmat e tjerë “Cifti i lumtur” dhe “Horizonte të hapura”, në të cilat ndjehet përvoja e madhe aktoriale dhe jetësore. Në tre dekada veprimtari artistike, ai krijoi 55 role në teatër, 11 premiera varieteje dhe 3 role në kinematografi.
Bashkëqytetaret e tij e kujtojnë gjithnjë Nikolinin mes shokësh dhe miqsh, me një humor thuajse disident, duke vërtetuar atë që buronte nga mbiemri i tij, që në gjuhën italiane do të thotë “gëzim”.
Për Artistin e Popullit Gjergj Vlashi, Nikolin Xhoja ishte padyshim aktori më i mirë i teatrit gjysmëshekullor të Durrësit dhe një ndër korifenjtë e skenës shqiptare, sidomos në gjininë e komedisë. “Ai nuk pati shkollë, por qe mësues i shumë breza aktorësh, nuk bëri pjesë në asnjë shkollë, por krijoi një shkollë të tijën të interpretimit skenik”, shprehet Vlashi.
Dhe vërtetë e nisi rrugën e përpjetë të skenës shumë i ri, duke interpretuar rreth zjarrit partizan. /urbannews/ KultPlus.com
Filmi për Gjergj Kastriotin është një film historik që trajton jetën dhe veprën e heroit tonë kombëtar, Gjergj Kastrioti, shkruan KultPlus.
Në film Gjergj Kastioti bashkon princërit shqiptarë duke u martuar me Donika Kastriotin dhe duke organizuar Besëlidhjen e Lezhës, por përballet edhe me tradhtinë e Hamza Kastrioti, nipi i tij.
Filmi ka skena masive të betejave historike dhe rrethimit të Krujës. Është filmi i parë artistik, frut i bashkëpunimit shqiptaro-sovjetik.
KultPlus ju sjell këngën e Gjergj Kastriotit, e cila është edhe kolona zanore e këtij filmi.
Bashkangjitur gjeni videon e shkëputur nga filmi dhe tekstin e këngës.
Trim mbi trima, ai Gjergj Kastrioti, fuqí t’ madhe që m’i dhanë ka Zoti, s’e djeg flaka e s’e djeg baroti, shpata e tij than malin n’dysh e çán, me nji t’ râme nji ushtrí perlán.
Lavd’ ô Gjergj, ô Skanderbe drangoi, krahu yt çdo dit’ u përforcoftë, gjithë ku janë armiqt ai i çfaroftë, Lavdi yt, ô, brez mas brezi u knoftë. / KultPlus.com
Në Shqipëri nuk është kërkuar ende falje për krimet e komunizmit, madje nuk janë ndëshkuar përgjegjësit, sikurse besohet se fryma e asaj kohe vazhdon të jetë ende sot pas 30 vitesh.
Paradoksalisht është hedhur ideja që të censurohen filmat e viteve para ‘90, që publiku sot të mos e ndjekë krijimtarinë e tyre e frymëzuar në “komunizëm”.
Aktori i madh Timo Flloko ka aq qytetari sa të kërkojë falje publike për ato role që ka luajtur gjatë viteve të diktaturës dhe kanë cenuar sensibilitetin e shtresave të ndryshme të shoqërisë.
“Publiku duhet ta dijë se për atë faj apo krim në aspektin krijues që ne kemi bërë, kërkojmë falje”,- u shpreh Timo Flloko në një intervistë.
Flloko ka folur për debatin pakuptim, në lidhje me ndalimin e disa prej filmave të realizuar përpara viteve ’90.
Flloko e pranon se filmat me partizanë ka elemente qesharake dhe se Balli Kombëtar dhe kleri është trajtuar në mënyrë tendencioze e tallëse, por, sipas tij, ka edhe filma që nuk përbëjnë asnjë problem.
“Po ç’të keqe ka filmi me Ismail Qemalin, po qoftë edhe ata filma me partizanë, si te “Malet me blerim mbuluar”, me atë dasmën, që për mua është një film i mirë? A ka pasur tendencë skematike, keqtrajtuese? Në disa drejtime, sigurisht që po. Jemi tallur e stërtallur me ballistët”.
“Ata kanë qenë kundërshtarë politikë, ne i kemi bërë qesharakë. Kjo është për mua një gabim, sepse nuk i kemi evidentuar si kundërshtarë të denjë politikë, sepse ashtu kanë qenë, madje në krye të tyre kanë qenë edhe personalitete të kulturës shqiptare”.
“Por edhe qëndrimet ndaj kulteve fetare, priftit, hoxhës, kanë qenë ekstremisht tendencioze dhe të gabuara. Po të kujtoj rolet e mia si partizan, te Meço, për shembull, mbaj mend që hidhja një bombë dhe i vrisja të gjithë gjermanët. Kjo është qesharake”, – tha Flloko.
Duke iu referuar pretendimeve se filmat e asaj kohe ndikojnë negativisht te të rinjtë, duke u shfaqur një imazh të rrejshëm të Shqipërisë komuniste, Flloko thotë se “rinia nuk prishet” nga ndjekja e atyre filmave.
“Ka shumë gjëra qesharake, por edhe të pranueshme. Nuk mund të hedhim gjithçka poshtë. Unë jam i mendimit që nuk prishet rinia nga vështrimi i filmave që koha i ka gjykuar dhe i vë gjithmonë në provë”, – tha ai, teksa sot fenomen shqetësues për rininë dhe fëmijët është pornografia, droga, arsimi i dobët etj.
“Çfarë mund të themi për një film të jashtëzakonshëm si “Koncert në vitin 1936”? Ajo është Shqipëria e atëhershme, një Shqipëri anadollake, ku kthehen dy vajza të reja, plot ëndrra, që kanë mbaruar shkollat jashtë, në Itali, siç ishte Tefta Tashko Koço”.
“Nuk besoj se mund të krijojnë iluzionin e një jete ideale. Dhe publiku duhet ta dijë se për atë faj apo krim në aspektin krijues që ne kemi bërë, kërkojmë falje”, – tha Timo Flloko.
Aktorët e kohës së komunizmit vlerësohen gjerësisht nga publiku artdashës, pasi ngritën nga themelet artin dhe kulturën e vendit tonë, duke lënë një trashëgimi të çmuar për brezat. /noa/ KultPlus.com
Përfundon faza e dytë e restaurimit të filmit “Vitet e Pritjes”.
Lajmin e ka bërë të ditur drejtoresha e Arkivit Qendror Shtetëror të Filmit, Iris Elezi e cila është entuziaste për finalizimin e procesit të restaurimit të këtij filmi dhe vazhdimin gjithashtu të punës me restaurimin e të tjerë titujve të filmave shqiptar të para viteve “90”.
Arkivi Qendror Shtetëror i Filmit ka restauruar filmin “Skënderbeu”, komedinë “Përrallë nga e Kaluara” dhe të tjerë tituj të rëndësishëm që përfaqësojnë si vlera profesionale të nivelit të lartë por edhe element të rëndësishëm të historisë së kombit shqiptar.
Ky projekt i iniciuar nga Ministria e Kulturës dhe AQSHF ka gjetur edhe mbështetjen e “ACP” dhe gjithashtu edhe me ndihmën e arkivistit zviceran Reto Kromer në laboratorin e tij që konsiderohet shumë i përshtatshëm për këto projekte.
Premiera e filmit të restauruar totalisht “Vitet e Pritjes” është menduar të shfaqjet për publikun menjëherë pas tejkalimit të situatës nga pandemia ku të bëhet e mundur rihapja e kinemave. /atsh/ KultPlus.com
Përkujtohet sot 101-vjetori i lindjes së aktorit të madh, Sandër Prosi. Ai lindi më 6 janar të vitit 1920 në qytetin e Shkodrës.
Familja e tij shumë shpejt u shpërngul në Tiranë. Megjithëse studimet e tij të larta i kishte filluar për stomatologji në Austri, ai arriti të gjente rrugën e vet në art duke u bërë pjesë e Teatrit Popullor, çka e ktheu atë në një personalitet në fushën e artit dramatik.
Sandër Prosi do të mbetet një figurë që bëri historinë e artit dramatik shqiptar.
Ai gjatë karrierës së tij të pasur artistike ka arritur ti japi jetë dhe të rikrijoj botëkuptimin dhe aparencën e disa prej figurave më të shquara sikurse janë Ismail Qemali, Dhaskal Todri, Jaho Labin, dr Kristo Borovën e shumë personazhe të tjerë.
Edhe sot shqiptarët e njohin edhe më mirë figurën e Ismail Qemalit nga rijetësimi i kësaj figure që Sandri i bëri. Ai ishte një mjeshtër i vërtetë i psikoanalizës. Ai depërtonte në mënyrë të thellë tek personazhi duke e zbërthyer dhe duke e sjellë me vërtetësi nëpërmjet monologut të brendshëm dhe depërtimit nën lëkurë të personazheve.
Ai interpretoj dhe krijoj më shumë se 80 figura gjatë karrierës artistike dhe për këtë arsye ai mori edhe shumë vlerësime si aktori më i mirë në shumë festivale filmi. Gjithashtu ai u vlerësua me titullin “Nderi i Kombit”, “Artist i Popullit” dhe Urdhrin “Gjergj Kastriot Skënderbeu”, pas vdekjes.
Sandër Prosi u nda nga jeta më 25 mars 1985, ndërsa ishte me xhirimet e filmit “Pranverë e hidhur”. /atsh/ KultPlus.com
Kush e mban mend ‘Beni ecën vetë’? Filmin që edhe pas kaq vitesh akoma mbetet ndër filmat më të mirë shqiptar.
‘Beni ecën vetë’ është film shqiptar i prodhuar nga Kinostudio ‘Shqipëria e Re’, në vitin 1975.
Beni, një fëmijë i gjithë të tjerët por me një kujdes të tepruar nga prindërit, nuk lejohet të luajë jashtë mureve të shtëpisë, kështu, Xhaxha Thomai . Xhaxha Thomai që vjen nga fshati e merr me vete dhe për herë të parë Beni gjendet pa kujdesin e prindërve. Beni për herë të parë jeton në familjen e xhaxhait dhe i duhet të mësojë shumë gjëra të reja. Për ta ndihmuar të kalojë frikën dhe të ambientohet e ftojnë të marrë pjesë sëbashku me fëmijët e tjerë në një piknik.
Një natë Beni mbetet i vetëm në mes të pyllit por tashmë ai fillon të zbulojë një jetë shumë pranë natyrës, duke larguar frikën dhe mendimet negative të fëmijërisë.
Filmi është relizuar nën regjinë e Xhanfise Keko, skenari nga Kiço Blushi, ndërsa muzika e filmit nga Limos Dizdar.
‘Beni ecën vetë’ është prej atyre filmave që ngulitet thellë në memorien e secilit, të rrëmben pas vetes qysh në minutat e parë. Një filmë që la gjurmë të mëdha në konematografinë shqiptare.
Më poshtë KultPlus ju sjell në video kolonën zanore të këtij filmi. Një melodi që qysh në sekondat e parë na kthen mbrapa në kohë. / KultPlus.com
Më 23 gusht të 2013-ës, Arkivi Qendror Shtetëror i Filmit bëri me dije se ishte konfirmuar titulli i dytë nga fondi filmik shqiptar për t’u restauruar pranë laboratorit të Qendrës së Konservimit të Pasurive Audiovisuale pranë Bibliotekës së Kongresit Amerikan (LOC Audiovisual Conservation Center) “Tomka dhe shokët e tij” (Xhanfise Keko, 1977). Ky projekt ishte pjesë e programit të tyre të diplomacisë ndërkombëtare për të ndihmuar arkivat në rrezik në të gjithë botën.
Sot ky projekt është bërë një realitet dhe institucioni i Arkivit Qendror Shtetëror të Filmit për promovimin e kinematografisë shqiptare në Evropë. “Tomka dhe shokët e tij” pas restaurimit në vitin 2014 nga Biblioteka e Kongresit dhe Projekti i Kinemasë Shqiptare, vijon me shfaqjen në platformën prestigjioze amerikane Turner Classic Movies (TCM).
Në datë 20 tetor ora 21:15 ekrani i TCM foli shqip dhe 40 milionë shikues në të gjithë botën patën mundësi të ndjekin një film shqiptar me subtitrim në anglisht. Kjo është hera e parë që një platformë televizive e nivelit të TCM-së transmeton një film shqiptar dhe kjo u arrit edhe për faktin se versioni i restauruar i këtij filmi arrin të përmbushë kërkesat teknike të teknologjisë së sotme digjitale si dhe nivelin e përkthimit dhe subtitrimit në anglisht.
Transmetimi i filmit “Tomka dhe shokët e tij” ishte pjesë e programit Woman Make Film/ Gratë Bëjnë Filma të TCM-së kushtuar regjisoreve gra.
Në këtë program u përfshinë 1 dokumentar dhe 100 filma të realizuar nga 100 kineaste nga 6 kontinente, 44 shtete dhe në një periudhë kohore prej 12 dekadash. Gjithashtu, regjisorja Xhanfise Keko u shpall regjisorja e javës nga TCM si dhe iu kushtua asaj një artikull nga Sean Axmaker. /atsh/ KultPlus.com
