Etiketë: filozofia e hegelit

George Wilhelm Friedrich Hegel, ishte i biri i një nëpunësi te thjeshtë te financave mbretërore. Liceun e mbaroi me 1788 dhe u anetaresua ne seminarin e Tubingenit ku studioi ne deget filozofi dhe teologji.

Ai ndante dhomën e konviktit me Fridrih Holderingun (1770-1834) dhe Fridrih von Shelingun (1775-1854). Hegeli e dha provimin perfundimtare me 1793 dhe me pas dha mësime private ne Berne deri me 1797. Nga ky vit e deri me 1800, ai dha leksione private ne Frankfurt-mbi-majn. Vdekja e babait i beri te mundur te shtinte ne dore nje trashëgimi te mjaftueshme për tu vendosur ne Jene. Atje, me 1801, mbrojti tezen e tij. E nisi si mesues privat, por me 1805 te gjithë e njihnin si profesori i jashtezakonshem i filozofise. Per dy vjet, Hegeli perfundoi vepren e tij te njohur “Phanomenologie des Geistes” (Fenomenologjia e Shpirtit).

Pak para se kjo veper te shihte driten e botimit me 1807, Hegeli mori drejtimin e gazetes se Bambergut “Bamberger Zeitung”. Ai mbajti nga viti 1808 deri me 1816, ai mbajti postin e rektorit te liceut artistik te Nurembergut. Rreth kesaj periudhe daton edhe vepra e tij e dyte “Wissenschaft der Logik” (Shkenca e Logjikes). Hegeli u martua me 1811 me Mari von Tuher e cila do te behej nena e dy femijeve te tij. Vepra e radhes mbante titullin “Enzyklopadie der philosophien Wissenschaften Grundrissen” (Enciklopedia e shkurtuar e Shkencave Filozofike) dhe nen titull shkruhej “Profesori i universitetit te Haidelbergut G.W.F. Hegel”. Dy botime me te plota pasuan ne ne vitet 1827 dhe 1830. Krahas karrieres didaktike, ne kete periudhe, Hegeli botoi (ne bashkepunim me nje reviste) studimin e tij “Heidelberger Jahrbucher” (Analet e Haidelbergut). Me 1818, ai u fut si profesor ne Universitetin e Berlinit ku zevendesoi Fihten. Leksionet e tij u bene menjehere te famshme.

Nder deget qe jepte Hegeli rreshtohen:

Logjika

Historia

E Drejta dhe Feja

Antropologjia

Psikologjia

Filozofia e Natyrës

Filozofia e Artit

Historia e Filozofisë

Historia Botërore

Shkolla e krijuar rreth tij dote ushtronte nje ndikim te madh ne opinionin publik dhe qarqet intelektuale ne vitet 1820. Nje organ i shperndarjes se mendimit Hegelian ishte dhe “Jahrbucher fur wissenschaftliche Kritik” (Analet e Kritikes Shkencore)qe dote botohej per here te pare me 1827. Megjithate, ajo qe mbahet si vepra me e rendesishme e Hegelit qe botuar para 6 vitesh dhe titullohej “Grundlinien der Philosphie des Rechts” (Parime te Filozofise te se Drejtes). Ky ishte nje traktat filozofik-politik mbi teorine e shtetit. Njekohesisht, ishte i pari dhe i vetmi cikel konferendash berlineze te botuara nen kujdesin e vete Hegelit. Ai i vizitonte rregullisht qendrat me te medha intelektuale te Europes. Me 1830, mori postin e rektorit te Universitetit te Berlinit. Gjithesesi, ai nuk e mbajti kete post gjate. Me 14 nentor 1831, Hegeli nderroi jete. Ai u varros prne Fihtes ne varrezen protestante te kishes se Berlinit. Shume nga mendimet dhe parimet qe u botuan me vone ne “Vepren e Plot te G.W.F. Hegel” ishin ne te vertete leksione qe u botuan nga studentet pasi Hegeli nuk i la te shkruara.

Filozofia e Hegelit

Merita kryesore filozofike e Hegelit është krijimi i nje sistemi teresisht te ri dhe te thjështë te mendimit filozofik. Ai e konkretizonte : “…une them nje pohim. Ky pohim quhet ndryshe edhe teze. Bashkebiseduesi im me kundershton dhe ky kundershtim interpretohet si antiteze. Nese ne ulemi dhe nxjerrim nje perfundim te perbashket me konsensus ,ajo qe del quhet sinteze e dy mendimeve te meparshme…” Sot ne e shohim se sa i dobishem është ky parim, pasi vetem kompromisi nuk e bllokon ecurine e gjerave dhe nxjerr ne pah me te miren e te dyja paleve. Duhet pasur parasysh se ne kohen e Hegelit, ekzistonte nje rivalitet i madh mes empiristeve dhe racionalisteve. Edhe pse gjeografikisht, Hegeli gjendej ne gjirin e racionalisteve, ai nuk u fut as ne kampin e tyre, as ne ate te moralisteve. Shumica mund ta quajne Hegelin nje pozitivist te bazuar te historia.

Veprat më të njohura

Phanomenologgie des Geistes (Fenomenologjia e Shpirtit) – 1807

Wissenschaft der Logik (Shkenca e Logjikes) – 1808-16

Heidelberger Jahrbucher (Analet e Haidelbergut) – 1818

Enzyklopadie der phiosophien Wissenschaften Grundwissen (Enciklopedia e shkurtuar e Shkencave Filozofike) – Botimi I me 1821, botimi II me 1827, botimi III me 1830.

Grundlinien der Philosophie des Rechts (Parime te Fiolozofise te se Drejtes) – 1821

Jahrbucher der wissenschaftliche Kritik (Analet e Kritikes Shkencore) – 1827

Veprat e plota – pas vdekjes / KultPlus.com

Georg Wilhelm Friedrich Hegel ishte një filozof gjerman dhe konsiderohet si një nga filozofët më të rëndësishëm.

Ai konsiderohet gjithashtu një nga figurat themelore të filozofisë perëndimore, me ndikimin e tij që shtrihet në të gjithë gamën e çështjeve filozofike bashkëkohore, nga estetika te ontologjia te politika, si në traditën analitike ashtu edhe në atë kontinentale.

Po ju sjellim sot një koleksion të thënieve më të thella të tij:

Pasi të jetë themeluar shteti, nuk mund të ketë më asnjë trim. Ata vijnë në skenë vetëm në kushte të paqytetëruara.

Asgjë e madhe në botë nuk u arrit pa pasion.

Historia na mëson se ne nuk mësojmë nga historia.

Të jesh i pavarur nga opinioni publik është kushti i parë për të arritur ndonjë gjë të madhe.

Natyra njerëzore është që t’i shtyjë njerëzit në dakordësi me njëri tjetrin, dhe ekzistenca e njerëzimit varet nga përbashkimi i vetëdijes që e ka krijuar.

Tragjeditë e mirëfillta në botë nuk janë konflikte midis së drejtës dhe së gabuarës. Ato janë konflikte midis dy të drejtave.

Ajo që na mëson përvoja dhe historia është se njerëzit dhe qeveritë nuk kanë mësuar kurrë asgjë nga historia, ose kanë vepruar sipas parimeve të nxjerra prej saj.

E vërteta nuk gjendet as në tezë dhe as në antitezë, por në një sintezë emergjente e cila i pajton të dyja.

E keqja qëndron në vetë shikuesin që e percepton të Keqin rreth vetes.

Vetëm një burrë më ka kuptuar njëherë, kur ai tha se nuk më ka kuptuar.

Edukimi është arti për ta bërë njeriun etik.

Vetëm duke rrezikuar jetën fitohet liria; . . . individi që nuk ka dhënë jetën e tij ose të saj, pa dyshim, mund të njihet si Person; por ai ose ajo nuk e ka arritur të vërtetën e kësaj njohjeje si një vetëdije e pavarur.

Trimëria që lufton është më e mirë se dobësia që duron.

Kur përmendet liria, ne gjithmonë duhet të jemi të kujdesshëm për të vëzhguar nëse nuk është futja e interesave private që përcaktohet në këtë mënyrë.

Shumë e drejtë për t’u adhuruar, shumë hyjnore për t’u dashur.

Bufi i Minervës fillon fluturimin e saj vetëm me ardhjen e muzgut.

Njerëzit të cilët janë tepër të shpejtë në drejtim të fundit nuk e arrijnë kurrë realitetin, por zgjaten në abstraksion dhe drita e tyre vdes.

Një ide është gjithmonë një përgjithësim, dhe përgjithësimi është një veti e të menduarit. Të përgjithësosh do të thotë të mendosh.

Amerika është pra vendi i së ardhmes, ku, në epokat që shtrihen para nesh, barra e Historisë së Botës do të zbulojë vetveten.

Historia nuk është toka në të cilën rritet lumturia. Periudhat e lumturisë në të janë faqet bosh të historisë.

Arti nuk e zbulon thjesht Zotin: ai është një nga mënyrat me të cilat Zoti zbulon, dhe kështu aktualizon veten e tij.

Historia në përgjithësi është pra zhvillimi i Shpirtit në Kohë, pasi Natyra është zhvillimi i Idesë është Hapësirë.

Gjatësia e udhëtimit duhet të përballohet, sepse çdo moment është i nevojshëm.

Leximi i gazetës së mëngjesit është lutja e mëngjesit të realistit. Dikush orienton qëndrimin e tij ndaj botës ose nga Zoti ose nga ajo që është bota. E para jep po aq siguri sa e dyta, në atë që di se si qëndron.

Ajo që është e arsyeshme është reale; ajo që është reale është e arsyeshme.

Anti-njeriu, thjesht kafsha, konsiston në qëndrimin brenda sferës së ndjenjës dhe të qenit në gjendje të komunikojë vetëm në atë nivel.

Shpallja e paqes dhe dashurisë pa angazhim praktik ose institucional është mashtrim, jo ​​virtyt.

Të menduarit është, në të vërtetë, në thelb mohimi i asaj që është para nesh.

Njerëzit e pashkolluar kënaqen me argumentin dhe gjetjen e gabimeve, sepse është e lehtë të gjesh faj, por është e vështirë të njohësh të mirën dhe domosdoshmërinë e saj të brendshme.

Çdo vetëdije ndjek vdekjen e tjetrit.

Është më lehtë të zbulosh një mungesë tek individët, në shtetet dhe në Providencën, sesa të shohësh peshën dhe vlerën e tyre reale.

Ligësia qëndron gjithashtu edhe në vështrimin që e percepton veten të pafajshëm dhe të rrethuar nga ligësia. / KultPlus.com

George Wilhelm Friedrich Hegel, ishte i biri i një nëpunësi te thjeshtë te financave mbretërore. Liceun e mbaroi me 1788 dhe u anetaresua ne seminarin e Tubingenit ku studioi ne deget filozofi dhe teologji.

Ai ndante dhomën e konviktit me Fridrih Holderingun (1770-1834) dhe Fridrih von Shelingun (1775-1854). Hegeli e dha provimin perfundimtare me 1793 dhe me pas dha mësime private ne Berne deri me 1797. Nga ky vit e deri me 1800, ai dha leksione private ne Frankfurt-mbi-majn. Vdekja e babait i beri te mundur te shtinte ne dore nje trashëgimi te mjaftueshme për tu vendosur ne Jene. Atje, me 1801, mbrojti tezen e tij. E nisi si mesues privat, por me 1805 te gjithë e njihnin si profesori i jashtezakonshem i filozofise. Per dy vjet, Hegeli perfundoi vepren e tij te njohur “Phanomenologie des Geistes” (Fenomenologjia e Shpirtit).

Pak para se kjo veper te shihte driten e botimit me 1807, Hegeli mori drejtimin e gazetes se Bambergut “Bamberger Zeitung”. Ai mbajti nga viti 1808 deri me 1816, ai mbajti postin e rektorit te liceut artistik te Nurembergut. Rreth kesaj periudhe daton edhe vepra e tij e dyte “Wissenschaft der Logik” (Shkenca e Logjikes). Hegeli u martua me 1811 me Mari von Tuher e cila do te behej nena e dy femijeve te tij. Vepra e radhes mbante titullin “Enzyklopadie der philosophien Wissenschaften Grundrissen” (Enciklopedia e shkurtuar e Shkencave Filozofike) dhe nen titull shkruhej “Profesori i universitetit te Haidelbergut G.W.F. Hegel”. Dy botime me te plota pasuan ne ne vitet 1827 dhe 1830. Krahas karrieres didaktike, ne kete periudhe, Hegeli botoi (ne bashkepunim me nje reviste) studimin e tij “Heidelberger Jahrbucher” (Analet e Haidelbergut). Me 1818, ai u fut si profesor ne Universitetin e Berlinit ku zevendesoi Fihten. Leksionet e tij u bene menjehere te famshme.

Nder deget qe jepte Hegeli rreshtohen:

Logjika

Historia

E Drejta dhe Feja

Antropologjia

Psikologjia

Filozofia e Natyrës

Filozofia e Artit

Historia e Filozofisë

Historia Botërore

Shkolla e krijuar rreth tij dote ushtronte nje ndikim te madh ne opinionin publik dhe qarqet intelektuale ne vitet 1820. Nje organ i shperndarjes se mendimit Hegelian ishte dhe “Jahrbucher fur wissenschaftliche Kritik” (Analet e Kritikes Shkencore)qe dote botohej per here te pare me 1827. Megjithate, ajo qe mbahet si vepra me e rendesishme e Hegelit qe botuar para 6 vitesh dhe titullohej “Grundlinien der Philosphie des Rechts” (Parime te Filozofise te se Drejtes). Ky ishte nje traktat filozofik-politik mbi teorine e shtetit. Njekohesisht, ishte i pari dhe i vetmi cikel konferendash berlineze te botuara nen kujdesin e vete Hegelit. Ai i vizitonte rregullisht qendrat me te medha intelektuale te Europes. Me 1830, mori postin e rektorit te Universitetit te Berlinit. Gjithesesi, ai nuk e mbajti kete post gjate. Me 14 nentor 1831, Hegeli nderroi jete. Ai u varros prne Fihtes ne varrezen protestante te kishes se Berlinit. Shume nga mendimet dhe parimet qe u botuan me vone ne “Vepren e Plot te G.W.F. Hegel” ishin ne te vertete leksione qe u botuan nga studentet pasi Hegeli nuk i la te shkruara.

Filozofia e Hegelit

Merita kryesore filozofike e Hegelit është krijimi i nje sistemi teresisht te ri dhe te thjështë te mendimit filozofik. Ai e konkretizonte : “…une them nje pohim. Ky pohim quhet ndryshe edhe teze. Bashkebiseduesi im me kundershton dhe ky kundershtim interpretohet si antiteze. Nese ne ulemi dhe nxjerrim nje perfundim te perbashket me konsensus ,ajo qe del quhet sinteze e dy mendimeve te meparshme…” Sot ne e shohim se sa i dobishem është ky parim, pasi vetem kompromisi nuk e bllokon ecurine e gjerave dhe nxjerr ne pah me te miren e te dyja paleve. Duhet pasur parasysh se ne kohen e Hegelit, ekzistonte nje rivalitet i madh mes empiristeve dhe racionalisteve. Edhe pse gjeografikisht, Hegeli gjendej ne gjirin e racionalisteve, ai nuk u fut as ne kampin e tyre, as ne ate te moralisteve. Shumica mund ta quajne Hegelin nje pozitivist te bazuar te historia.

Veprat më të njohura

Phanomenologgie des Geistes (Fenomenologjia e Shpirtit) – 1807

Wissenschaft der Logik (Shkenca e Logjikes) – 1808-16

Heidelberger Jahrbucher (Analet e Haidelbergut) – 1818

Enzyklopadie der phiosophien Wissenschaften Grundwissen (Enciklopedia e shkurtuar e Shkencave Filozofike) – Botimi I me 1821, botimi II me 1827, botimi III me 1830.

Grundlinien der Philosophie des Rechts (Parime te Fiolozofise te se Drejtes) – 1821

Jahrbucher der wissenschaftliche Kritik (Analet e Kritikes Shkencore) – 1827

Veprat e plota – pas vdekjes / KultPlus.com