Etiketë: Francesko Petrarka

Sot është përvjetori i vdekjes së Francesko Petrarkës, njërit prej figurave kryesore të Rilindjes Evropiane

Posted on by Kult Plus

Sot shënohet 720 vjetori i vdekjes së poetit të njohur italian, Francesko Petrarkës, shkruan KultPlus.

Petrarka, njihej si një latinist i mrekullueshëm, autor librash, traktatesh e vëllimesh të çmuara për kohën, e njëherazi edhe si dijetari më i madh i kohës në të cilën jetonte.

Krijimtaria  e përsosur e tij është punuar nga ai me mjeshtërinë më të madhe në atë kohë, kështu, duke bërë të mundur që veprat e tij të vazhdojnë kultivimin edhe sot, 700 vjet pas.

Francesko Petrarka u lind me 20 korrik të vitit 1304 në Arezzo të Italisë, në një ndër vendet më të bukura të kohës së sotme.

Petrarka njihet për shkrimet e tij në poezi dedikuar Laurës, gruas që ai dashuronte. Përpos dashurisë së tepërt ndaj Laurës dhe shkrimeve dedikuar saj, Petrarka njihet edhe si babai i sonetit dhe njëkohësisht si autori i  ‘Secretum meum’, një teksti gjysmëautobiografik për gjetjen e Zotit në mes të jetës laike.

Me të mbushur 26 vjet, Petrarka udhëtoi për në Francë, duke jetuar atje për 7 vite radhazi.

Kjo periudhë ishte ndër më të rëndësishmet për Petrarkën, për shkak që në ato vite ai zhvilloi gjithë ato krijimtari, studioi aq zellshëm dhe posedoi ambicie aq të forta sa që sot gjenden rrallë.

Franca për Petrarkën ishte vendi ideal për të zhvilluar krijimtarinë e tij e për të njohur më mirë botën letrare, falë së cilës ai takoi njerëzit më të ditur, duke qenë në kërkim të bibliotekave monastike për dorëshkrime klasike “të humbura”. Kërkimet nuk i shkuan huq, pasi që në to kishte zbuluar kopje të dy fjalimeve të Ciceronit.

Ndërkaq, në Paris atij iu dha edhe një kopje e Rrëfimeve të Shën Agustinit nga një mik i besuar shpirtëror, murgu Augustinian Dionigi nga Sansepolcro.

Petrarkës nuk i mungoi as diçka, fokusi në besimin fetar. Shpirti i tij ishte i mbushur me një besim aq të thellë fetar, përmes së cilës kërkonte paqen e mbjellte veç dashuri.

Edhe pse gjatë tërë jetës së tij udhëtoi në përmasa ndërkombëtare, prapë se prapë, frymarrjen e fundit e dha në vendin ku bëri hapat e parë, në Itali.

‘Libër këngësh’, ‘Sekretum’, ‘’De Viris Illustribus’ (Burrat), Remediis Utriusque Fortunae (Mjetet shëruese për ekstreme të fatit), Posteriati dhe koleksionet epistoliare, janë disa ndër veprat madhështore të këtij autori të madh. /KultPlus.com

Nuk gjej paqe

Posted on by Kult Plus

– Poezi nga Francesko Petrarka

As lufte s’bej dhe askund s’gjej paqe’
dhe frike dhe shprese: kam zjarr dhe akullohem,
ne qiell nxitoj, ne toke prap rrezohem,
askend s’takoj dhe boten kam perqafe.

Ajo me futi ne burg, hapsan e laqe,
as nuk me mban,as nuk me le te iki,
dhe me largon dhe hallke me ve tek shpirti,
as rroj, as vdes, as dhimbjet s’kane cae.

Pa sy dhe shoh, pa gjuhe dhe nxjerr klithme,
kerkoj te vdes, therras qe te shpetoj,
perbuz vetveten, ju jap ju lumturine.

Mes lotesh qesh, ju jap ju dhembshurine,
dhe jet’, dhe vdekje i ve ne barazi,
po per keto, o grua,faj ke ti./ KultPlus.com

Sot është përvjetori i vdekjes së Francesko Petrarkës, njërit prej figurave kryesore të Rilindjes Evropiane

Posted on by Kult Plus

Sot shënohen 719 vjetori i vdekjes së poetit të njohur italian, Francesko Petrarkës, shkruan KultPlus.

Petrarka, njihej si një latinist i mrekullueshëm, autor librash, traktatesh e vëllimesh të çmuara për kohën, e njëherazi edhe si dijetari më i madh i kohës në të cilën jetonte.

Krijimtaria  e përsosur e tij është punuar nga ai me mjeshtërinë më të madhe në atë kohë, kështu, duke bërë të mundur që veprat e tij të vazhdojnë kultivimin edhe sot, 700 vjet pas.

Francesko Petrarka u lind me 20 korrik të vitit 1304 në Arezzo të Italisë, në një ndër vendet më të bukura të kohës së sotme.

Petrarka njihet për shkrimet e tij në poezi dedikuar Laurës, gruas që ai dashuronte. Përpos dashurisë së tepërt ndaj Laurës dhe shkrimeve dedikuar saj, Petrarka njihet edhe si babai i sonetit dhe njëkohësisht si autori i  ‘Secretum meum’, një teksti gjysmëautobiografik për gjetjen e Zotit në mes të jetës laike.

Me të mbushur 26 vjet, Petrarka udhëtoi për në Francë, duke jetuar atje për 7 vite radhazi.

Kjo periudhë ishte ndër më të rëndësishmet për Petrarkën, për shkak që në ato vite ai zhvilloi gjithë ato krijimtari, studioi aq zellshëm dhe posedoi ambicie aq të forta sa që sot gjenden rrallë.

Franca për Petrarkën ishte vendi ideal për të zhvilluar krijimtarinë e tij e për të njohur më mirë botën letrare, falë së cilës ai takoi njerëzit më të ditur, duke qenë në kërkim të bibliotekave monastike për dorëshkrime klasike “të humbura”. Kërkimet nuk i shkuan huq, pasi që në to kishte zbuluar kopje të dy fjalimeve të Ciceronit.

Ndërkaq, në Paris atij iu dha edhe një kopje e Rrëfimeve të Shën Agustinit nga një mik i besuar shpirtëror, murgu Augustinian Dionigi nga Sansepolcro.

Petrarkës nuk i mungoi as diçka, fokusi në besimin fetar. Shpirti i tij ishte i mbushur me një besim aq të thellë fetar, përmes së cilës kërkonte paqen e mbjellte veç dashuri.

Edhe pse gjatë tërë jetës së tij udhëtoi në përmasa ndërkombëtare, prapë se prapë, frymarrjen e fundit e dha në vendin ku bëri hapat e parë, në Itali.

‘Libër këngësh’, ‘Sekretum’, ‘’De Viris Illustribus’ (Burrat), Remediis Utriusque Fortunae (Mjetet shëruese për ekstreme të fatit), Posteriati dhe koleksionet epistoliare, janë disa ndër veprat madhështore të këtij autori të madh. /KultPlus.com

Laura dhe Petrarka, dashuri që nënshtroi me zjarrin e pasionit një zemër dhe ndërtoi një monument

Posted on by Kult Plus

Të merituara do të ishin gjithëçfarë nderimi dhe mirënjohje për t’rrallin burrë që kultivoi një gjuhë, që hyjnizoi një ndjenjë dhe jetësoi modelin e tokësorit që preku apogjeun. T’pamatën ndjenjë që s’reshti së s’kalituri me daltën e pasionit një dashuri epike.

Dashuria marroke për Laureta de Noves, 336 sonetat-psalme hyjnizese të këtë marrëdhënie, kësaj dashurie që harbohej pengimesh e zjarresh pasionuese, i mëkoi amshimin “babait të Rilindjes Italiane”. Krejtçfarë sendërtoi këtë personalitet krejt të pazakontë, të dijes dhe kulturës, humanizmit dhe sharmit estetik, u kredh në gjunjët e kësaj dashurie platonike, e cila shkreptiu në mëngjesin e 6 prillit të vitit 1327 në Avinjon, ku ai behte i mirëpirtur në oborrin papal, pas studimeve të jurisprudencës që i kishte kryer në Monpelie dhe Bolonjë. Ishte ky shigjetim Kupidi që do të tejpërtejtë zemrën e tij dhe do të plazmonte shkëlqimin më të ambroztë të memories italiane, prej lirikave që ky shpirt pasionesh të stuhishme gatoi.

Po Laura kush është, ajo së cilës Petrarka i këndoi që nga çasti që e njohu, me rimat më të ëmbla dhe tinguj të panjohur. Letërsia që po lindte pas muzgun e Mesjetës i është mirënjohës këtij takimi, këtij akti sublim, të dashurisë me shikim të parë. Sikundër Beatriçe e Dantes, edhe Laura ishte një tjetër italiane e mrekullueshëm, së cilës i detyrohet aq shumë letërsia e atij vendi. Aq me shkëlqim e ëmbëlsi, ngjyra dhe pasion, kushtim e amshim iu këndua asaj gruaje, sa asokohja dhe e mëvonshmja, do ta kishte të pamundur ta besonin se ishte një person real. Mosbesuesit dhe të mëdyshtit thanë se Petrarka nuk bëri as më pak e as më shumë se atë që bënë piktorët e mëdhenj, para dhe pas tij, të cilët krijuan një përfytyrim idilik, të një gruaje të virtytshme, një kreaturë të kulluar, për të derdhur në të format magjepsëse frymëzimet e tyre. Kundërshtitë dhe dilemat, zelli për të hedhur dritë mbi të vërtetën çoi deri atje sa të hapej varri ku preheshin eshtrat e Laurës, dhe kjo ndodhi diku në shekullin e XVI. /Albert Vataj/ KultPlus.com

“Ajo më futi në burg, hapsan e laqe, as nuk më mban, as nuk më lë të iki”

Posted on by Kult Plus

Poezi nga Françesko Petrarka:

As luftë s’bëj dhe askund s’gjej paqe’
dhe frikë dhe shpresë: kam zjarr dhe akullohem,
në qiell nxitoj, në tokë prap rrëzohem,
askënd s’takoj dhe botën kam përqafe.

Ajo më futi në burg, hapsan e laqe,
as nuk më mban, as nuk më lë të iki,
dhe më largon dhe hallke më vë tek shpirti,
as rroj, as vdes, as dhimbjet s’kanë cae.

Pa sy dhe shoh, pa gjuhë dhe nxjerr klithme,
kërkoj të vdes, thërras që të shpëtoj,
përbuz vetveten, ju jap ju lumturinë.

Mes lotësh qesh, ju jap ju dhembshurinë,
dhe jet’,dhe vdekje i vë në barazi,
po për këto, o grua, faj ke ti. / KultPlus.com