Fotografi të jetës shqiptare, të realizuara gjatë viteve 1860-1865 nga Pjetër Marubbi zënë vend në Galerinë e Ministrisë së Kulturës në Prishtinë nëpërmjet ekspozitës ‘Tenda e takimit e një oborri’ të kuruar nga Luçjan Bedeni, përcjell KultPlus.
Ekspozita vjen si bashkëpunim mes Muzeut Kombëtar të Fotografisë ‘Marubbi’ dhe Galerisë së Ministrisë së Kulturës, paraqitet si një pasqyrë e realitetit të të gjitha shtresave që kanë jetuar në atë kohë në Shqipëri e të shkrepura me mjeshtëri nga Pjetër Marubi.
Këto imazhe janë të parat fotografi që shpërfaqin një Shqipëri e cila deri në vitet 70-ta të shekullit XIX ishte krejt e panjohur për të huajt. Këto fotografi të Marubbi-t do të përhapeshin në masë nga litografët vjenezë, të cilët i shtypën duke i kthyer ato në karta postale ose sikurse njihen ‘në kartolina kujtimi’ me mbishkrimin Souvenir de Scutari d’ Albanie
I pranishëm në hapjen e kësaj ekspozite e cila kishte tërhequr pas vetes shumë të interesuar për të parë perlat e Marubbit ishte edhe vetë Luçjan Bedeni, i cili këto imazhe i ka studiuar për rreth dhjetë vite e më pas i solli si pjesë të tezës së tij të doktoratës me titull “Pietro Marubbi dhe themelimi i të parës studio fotografike në Shqipëri”.
Bedeni tha për KultPlus se kjo ekspozitë përmban fotografi të përzgjedhura nga koleksioni i Pjetër Marubbit, pjesë e muzeut kombëtar ‘Marubbi’ në Shkodër.
“Arsyeja që janë përzgjedhur këto fotografi vjen si shkak i një hulumtimi që e kam realizuar për pothuajse dhjetë vitesh. Imazhit i përkasin viteve 1860-1865 e arsyeja që janë përzgjedhur këto imazhe vjen si rezultat i një pike të përbashkët e që është oborri. Pra, Marubi të gjitha këto fotografi që ne i shohim i shkrep ato në një oborr”, u shpreh Bedeni i cili mes tjerash tha se këto imazhe janë përzgjedhur edhe për faktin se fillimet e para të studios së fotografisë prej vetë Marubit janë në oborrin e shtëpisë së tij e të cilin ai më vonë e shndërroi në një studio të hapur.
Për bashkëpunimin mes këtyre dy institucioneve të rëndësishme të artit foli edhe drejtoresha ekzekutive e Galerisë së Minstrisë së Kulturës, Dhurata Ramosaj, e cila tha se ky bashkëpunim nisi që në vitin e kaluar.
“Ne kemi filluar të bashkëpunojmë me muzeun ‘Marubbi’ që nga viti i kaluar, kur ne si galeri e kemi ftuar ‘Marubin’ dhe drejtorin e saj, Luçjan Bedenin, që të vijë me një ide për të prezantuar diçka në galerinë e ministrisë së Kulturës, e kjo vjen si pjesë e kalendarit të përbashkët kulturor në mes të Kosovës dhe Shqipërisë”, u shpreh Ramosaj për KultPlus.
Ndërkaq, për të gjithë ata që janë të interesuar të shohin Shqipërinë e asaj kohe, sjellë nga aparati i Pjetër Marubbi, ekspozita ‘Tenda e takimit e një oborri’ do të qëndrojë e hapur deri më 1 prill 2023.
Fotografitë: Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit./KultPlus.com
Një prej gjërave më private që njerëzit zotërojnë janë ditarët. Duke qenë se ato supozohen të shihen vetëm me sytë e autorit, ato përfshijnë të gjithë komponentët që hyjnë në përvojën njerëzore pa përjashtuar asnjë prej tyre. Çdo person ka një metodë të veçantë për mbajtjen e një ditari, regjistrimin e ngjarjeve të tyre të përditshme dhe monitorimin e evolucionit të proceseve të veta të veçanta. Ndonjëherë ditari është në fakt një vepër arti në vetvete. E madje, ndonjëherë tjetër, një ditar mund të vijë edhe në formën e ekspozitës, shkruan KultPlus.
Duke shprehur “përsëritjet” e saj të vazhdueshme, artistja Nurhan Qehaja, së fundmi ka hapur edhe një ekspozitë në “Galerinë e Ministrisë së Kulturës”, me titullin “Vizatimet n’letër”, shkruan KultPlus.
Një mbajtëse e flaktë ditarësh, Nurhan Qehaja është gjithmonë në praninë dhe shoqërinë e një fletoreje dhe stilolapsi. Ditarët e saj pamorë janë përplot me vizatime të shpërndara, por shumë sistematike, të rreshtave dhe frazave. Shenja sporadike dhe impulsive karakterizojnë këtë kanal modest estetik. Me një natyrë intime, ditarët e saj janë produkt i nevojës së saj obsesive për të shënuar kohën, bisedat dhe mendimet. Këta ditarë janë themeli i vizatimeve në letër.
Galeria e Ministrisë së Kulturës hapi dyert që të mirëpres ekspozitën e tyre të radhës, ekspozitë që në thelb të saj përmbante “përsëritjen” dhe vizatimet në letër.
Në një intervistë për KultPlus, Nurhan Qehaja, thotë se përsëritja e gjërave ndodhë në jetën tonë natyrshëm dhe shpesh herë ne nuk e dimë që ajo po ndodhë.
“Përsëritja është gjithçka që ne e bëjmë tërë kohën, ne vazhdimisht i përsërisim gjërat dhe kur këto bëhen bashkë atëherë del gjithmonë diçka. Ndodhë edhe në jetën e përditshme që t’i bësh vit pas viti gjërat e njëjta dhe realisht edhe të mos i vëresh. Përsëritja si imazh në fund del diçka, por edhe si proces më përmbush”.
Vizatimet n’ekspozitë (jo vetëm në letër)
“Kjo është ekspozita ime e parë me vizatime, nuk i kam shfaqur asnjëherë. Kam pasur fotografi, performancë e gjëra të tjera, por jo edhe vizatime. Kjo ka qenë hera e parë që po prezantohem me vizatime. Këto kanë filluar si journals dhe janë bërë më të mëdha. Që kur kam qenë në shkollë të artit kam filluar punën me ditare dhe më pas kam menduar që të bëj diçka më të madhe. Ka qenë një pjesë e imja ku jam ndjerë rahat”.
Hapi i “madh”, një ndër sfidat kryesore
“Më së shumti e vështirë është hapi për me vendosë me e hapë një ekspozitë. Me e marr atë guximin edhe me e shfaq punën tënde përpara publikut”.
Puna mes një kuratore dhe artisteje
“Majlinda, si kuratore, ka vendosur që ta bëjë unë këtë ekspozitë. Nuk mund t’i them kurrë asaj jo pasi jem shumë të afërta. Asaj i besoj artistikisht në çdo aspekt dhe menjëherë si ka thënë ajo e kemi vendosur që ta hapim”.
Në anën tjetër, kuratorja Majlinda Hoxha kishte insistuar që nga momenti kur i kishte parë për herë të parë vizatimet n’letër, që ato të ekspozoheshin një ditë.
“Kam qenë shumë insistuese me i tregu punët e Nurhanit. Ajo ka një çasje shumë intime me këto vizatime, është hera e parë që me këto vizatime tregon produktin final të punës së saj. Vizatimet i ka mbajtur të mbyllura në ditaret e saja, vetëm unë që e njoh për një kohë të gjatë kam mundur t’i shoh dhe në fund kam vendosur që ato t’i shoh edhe publiku. Për mua ka qenë rëndësi që ato të plasohen te publiku ashtu si i shoh unë, e kanë edhe një kontekst shumë të veçantë”.
Puna si një kurator/e
Është pak sfiduese por sipas mendimit tim që nëse je me dikë shumë afër dhe e di praktikën e tij, atëherë nuk është e vështirë me e bo këtë gjë. Në këtë rast ka qenë shumë e lehtë, pasi e njoh atë me vite të tëra dhe e di krijmtarinë e saj thelbësisht. Nuk ka qenë shumë e vështirë me vendosë se qysh çka, por më e vështirë ndoshta ka qenë me e bindë atë me thënë po”.
Hapësira e veçantë
“Galeria e Ministrisë së Kulturës më është dukur si hapësirë e duhur dhe me ka pëlqyer Dhurata dhe mënyra se si po funksionon Galeria, e cila ka kaluar në një formë riformimi. Kur kam filluar që ta mendoj ekspozitën, për menjëherë më ka në mend Galeria”.
Drejtoresha ekzekutive e Galerisë së Ministrisë së Kulturës, Dhurata Ramosaj, tregon se ideja e Majlindës dhe artistes është pëlqyer nga fillimi.
“Majlinda ka aplikuar me projekt dhe është përzgjedhur vitin e kaluar. Ideja bashkë me autoren janë pëlqyer dhe kemi planifikuar kohën e “Manifestës” që të jetë si hapje dhe munden që të jenë më afër vizitorëve, me kontaktu me ta dhe me pas tjetër dimension”.
Vite të suksesshme
“Ky projekt e ka zbukuar Galerinë. Ky është projekti i tretë në Galerinë, por deri në fund të vitit janë të menduara 5 ekspozita. Mendoj që vitet e fundit janë më të suksesshmet, për shkak të buxhetit e gjërave të tjera. Ne e shohim që është rritur edhe numri i vizitorëve.
Ditaret prej arti shpresh herë quhen edhe si “lojëra shëruese” Diçka jo e përsosur, por e bukur evoluon përmes shumë fotografive që paraqiten sipas dëshirës, me shumë kujdes dhe ndjeshmëri, derisa për të parë një të tillë nga afër, kjo ekspozitë do të qëndrojë e hapur deri më 20 shtator. /KultPlus.com
Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit ka bërë të ditur se ka hapur konkursin për programin artistik për vitin 2022, në Galerinë e Ministrisë së Kulturës, përcjell KultPlus.
Të drejtë konkurimi kanë krijuesit nga fusha e pikturës, skulpturës, dizajnit grafik, grafikës, instalacionit, fotografisë, videos, performancës dhe arkitekturës.
Konkursi është i hapur dyzet ditë, duke filluar nga nesër 05.10.2021 deri më 15.11.2021
Për detajet tjera klikoni linkun në vazhdim. / KultPlus.com
Në Galerinë e Ministrisë së Kulturës, u hap ekspozita me titull “Nuk është diçka e njëanshme” nga artisti Adem Dërmaku, kuruar nga Eleni Laperi. Artisti Dërmaku u prezantua me 50 punime në teknika të ndryshme të artit të grafikës.
Titulli “Nuk është diçka e njëanshme” ka të bëjë me marrëdhënien e artistit me shikuesin e tij. Dërmaku dëshiron që veprat e tij asnjëherë të mos mbesin të njëanshme. Artisti dhe audienca e tij varen nga njëri tjetri për të plotësuar rolet e veta, artisti si krijues dhe audienca si pranues. Nganjëherë ata ndërveprojnë si bashkë-krijues. Marcel Duchamp, figura lidere e lëvizjes Dada, pohonte se: “të dy artisti dhe shikuesi janë të domosdoshëm për kompletimin e veprës së artit.” Ai argumentonte se vepra e artit nis me artistin – shpesh duke punuar i izoluar në studion e tij – dhe nuk është e kompletuar derisa është e vendosur jashtë në botë dhe e shikuar nga të tjerët. “Akti i krijimit nuk është i performuar vetëm nga artisti; spektatori sjell veprën në kontakt me botën e jashtme duke deshifruar dhe interpretuar përmbajtjen e vet të brendshme dhe ashtu duke shtuar kontributin e tij në aktin kreativ” (Duchamp).
Megjithëse arti është i krijuar për audiencën, kjo nuk do të thotë se i gjithë arti i krijuar është ekspozuar për audiencën, dhe normalisht edhe arti i paekspozuar mbetet art. Veprat artistike mund të jenë të humbura, shkatërruara, apo nganjëherë të fshehura, por ato përsëri mbeten vepra arti. Madje veprat e shumë artistëve, fillimisht të konsideruara si të pavlera dhe joprofesionale, më vonë kanë fituar miratimin ndërkombëtar dhe janë bërë pjesë e muzeve të shumta bashkëkohore. Ndoshta audienca e kohës nuk kishte konsideruar krijimet e artistit si vepra arti. Nganjëherë koha duhet të kalojë për një audiencë të vlerësojë një vepër të caktuar artistike. Por, duhet pranuar idenë se audienca është ajo që kompleton veprën e artit. Një vepër arti është e krijuar për të komunikuar një ide, ndjenjë, koncept apo përvojë, dhe duhet të ekzistojë një shikues për ta përjetuar atë.
1.”Shaqiri” Foto Galeria e Ministrisë së Kulturës
Dërmaku në këtë ekspozitë tenton të përqafoj një art më shumë konceptual dhe të lirë pamor.
Ai poashtu në artin e tij tregon elemente të artit fëmijëror dhe vernakular. Arti fëmijërorë është një term i krijuar nga Franz Cizhek në vitin 1890. Sipas Cizhekut: “Arti i çdo fëmije reflekton nivelin e tij të vetëdijes për veten dhe integrimit të tij në mjedisin e vet”. Vlerësimi estetik i artit fëmijëror si një forme krijimi të pazbutur nga shoqëria ishte lartësuar nga Franz Cizheku, i cili vizatimet e fëmijëve i quajti “Mrekullia e Artit”. Zbulimi i cilësive estetike të shprehjeve të pa shkathëta vizuale të fëmijëve është e ndërlidhur me vet artin modern, dhe shumë drejtime në art, në mes tyre
dhe Secesionin Vjenez. Madje, vet Pikaso kishte thënien e tij të mrekullueshme: ”çdo fëmijë është një artist. Problemi është si të mbetemi artist pasi të rritemi”. Arti vernakular dhe fëmijërorë i Dërmakut ngjason me gjuhën e thjeshtë të lirë nga kufizimet e gjuhës dhe dialogut akademik. Ashtu si një dialekt i folur në përditshmëri, arti i tij krijon një klasifikim autodidakt, si një idiomë vizuale e mënjanuar nga ndikimi akademik.
2.”Zogu i Zi” Foto: Galeria e Ministrisë së Kulturës
Në veprën “Zogu i Zi” e gjithë sipërfaqja e kompozicionit është e mbushur me një mur, prapa të cilit është i vizatuar një zog me ngjyrë të zezë. Muri është një motiv i përhapur në veprat e Dërmakut. Muret na mbajnë të sigurt por edhe na ndajnë. A duhet ti jemi mirënjohës mureve apo ti frikësohemi?
Muret janë kufizime, por jo të gjithë muret na ndalojnë. Muret e shtëpive janë qëllimisht të kalueshëm. Megjithatë, ato mbesin mure, aty për të formuar një perde dhe barrierë pas të cilës njerëz me bindje të ndryshme mund të qëndrojnë. Muri gjithmonë ka dy anë dhe dy koncepte të ndryshme për njerëzit në secilën anë të tij. Madje edhe muret që përbëjnë shtëpitë tona na krijojnë një ndjenjë të strehimit. Ata që lejojmë të kalojnë murin në hapësirën tonë intime poashtu tregon për një dimension të besimit.
Qyteti i Berlinit ishte i ndarë në dy gjysma me ngritjen e murit në mes të lindjes dhe perëndimit, një barrierë fizike e shoqëruar me gjerësinë e tokës së askujt të njohur si “shiriti i vdekjes”, mbi të cilin kullat vrojtuese dhe ushtarët e armatosur mbanin roje. Nëse ndonjëherë muri do të kishte një rol simbolik si dhe fizik, atëherë do ishte shembulli i Murit të Berlinit. Ai ishte një simbol i perdes së hekurt që i bëri kushtet e jetesës njerëzore aq të kundërta.
Muret i hasim edhe në bisedën e përditshme, dhe konotacionet janë gjithmonë negative. Nëse dikush nuk na dëgjon, ne jemi duke hasur “një mur” metaforik. Ndoshta nganjëherë themi se dikush ka ndërtuar një mur mes nesh. Joseph Fort Newton dikur kishte thënë “Njerëzimi ka ndërtuar shumë mure dhe aq pak ura”. Muret janë gjëra të ngurta, të palëvizshme dhe të fuqishme. Ato mund të na ofrojnë siguri, por poaq shpesh ato janë simbol i ngujimit.
3.”Mbledhja” – Foto Galeria e Ministrisë së Kulturës
Në veprën “Mbledhja” kemi prezentë një grumbull karrigesh të vendosura në rreth. Shpesh përdorimi i karrigeve të zbrazëta nënkupton përfshirjen e njerëzve në hapësirë – të kaluar apo të tashme, apo, mungesën njerëzore. Karrigia simbolizon mungesën dhe shpresën e kthimit. Ajo nënkupton vetminë apo një vend të qetësisë dhe pushimit. Karriget në këtë hapësirë të papritur sigurojnë një evidencë të prezencës së afërt njerëzore apo evidencën e banuesve të harruar të një hapësire të braktisur. Ajo është poashtu një simbol i fuqisë që nga fronet mbretërore deri tek ulëset e politikanëve. Karrigia mund të bëhet një “mik” në kohëra të vetmisë, dhe miqësia me te në kuptimin metaforik është e vështirë të harrohet.
Karriget kanë personalitet. Van Gogu kishte pikturuar karrigen e verdhë me llullë në te si një autoportret. Ajo është e përulur dhe e thjeshtë krahasuar me pikturën e karriges arrogante, te dekoruar dhe autoritative së Goginit. Tek Dërmaku, poashtu një karrige është më e veçantë se të tjerat: Ajo është e kthyer me shpinë. Dërmaku në veprën “Mbledhja” ka përzgjedhur karriget për të treguar lojën politike për pushtet, ndërsa karrigia e kthyer nënkupton një lojë mashtruese dhe jo të drejtë.
4.Vizatim “Duart” Foto Galeria e Ministrisë së Kulturës
Tek vizatimet e Dërmakut na paraqiten dhe duart, si elemente që shpërfaqin vlerat kulturore të shoqërisë sonë dhe kanë një kuptim personal për artistin. Duart njerëzore kanë qenë në qendër të historisë së artit pamor jo vetëm si mjete kryesore të krijimit, por poashtu si një fokus i rëndësishëm i prezantimit, zbulimit dhe zhvillimit të shkathtësive artistike dhe trendëve kulturore në periudha të ndryshme kohore.
Në të vërtetë, duart e pikturuara mund të jenë forma më e vjetër e artit e njohur në historinë njerëzore.
Artet më të mrekullueshme në shpella parahistorike, si ato të gjetura në Argjentinë, në “Cueva de las Manos”, kanë kuptimin “Shpellat e duarve”. Sipas Qendrës së trashëgimisë botërore të UNESCO-s, këto piktura janë të krijuara qysh para 13,000 vjetësh.
Gjatë periudhës së Renesansës, duart ishin poashtu në fokus të rëndësisë dhe vëmendjes poaq sa dhe fytyrat, sepse ato ishin e vetmja pjesë e dukshme e trupit. Prandaj, prezantimi i pozitës së duarve u bë një element artistik që ishte poaq i rëndësishëm sa dhe fytyra. Kështu, duke marrë parasysh dukjen e tyre të theksuar, gjestet e duarve në portrete dhe piktura ishin njëri nga mënyrat më efektive të përcjelljes së sekreteve, kodeve dhe mesazheve. Nga këndvështrimi historik dhe religjioz, shenjat e duarve në artet pamore siguronin të dhëna rreth simboleve latente ikonografike.
Tek Dërmaku, duart poashtu kanë simbolet e veta dhe sjellin ndërmend fëmijërinë e artistit dhe rrethin e tij familjar, ku të vjetrit ne mbledhi të ndryshme tregonin storie dhe fjalë të urta të cilat i shoqëronin me plot gjeste, por gjithashtu nganjëherë nuk mund të fshihnin frikën e tyre dhe nervozizmin.
5. Qielli
Ndër veprat e shumta, shquhen edhe disa punime abstrakte, të cilave Dërmaku i kthehet akoma kohëpaskohe si një pasioni të vjetër të tij. Dërmaku vazhdon të eksperimentojë, dhe natyrisht abstrakcioni është gjithmonë një medium tërheqës për eksperimentime. Por, edhe në veprat abstrakte artisti nuk mund ti shmanget shprehjes së nënvetëdijshme të gjendjes shpirtërore të tij./ KultPlus.com
Galeria e Ministrisë së Kulturës ka njoftuar për ekspozitën “Nuk është diçka e njëanshme” të artistit Adem Dërmaku të kuruar nga Eleni Laperi e cila do të hapet më 5 Gusht 2021, përcjell KultPlus.
Ekspozita do të prezantojë 50-të punime të Dërmakut, i cili përdor ngjyra dhe teknika të ndryshme të artit të grafikës dhe luan me vijat dhe pikat mbi sfondet e pikturuara për të krijuar narativën e tij pamore.
Në krijimtarinë e tij Dërmaku i është larguar rregullave klasike të vizatimit, për t’u ndjerë më i lirë në shprehjen e ideve pamore. Krahas optimizmit dhe lojës së gëzuar e të sinqertë me vijat, pikat dhe ngjyrat, në punimet e tij ka edhe ironi, ka edhe sarkazmë, po një sarkazmë gjithmonë elegante.
Krijimet e Dërmakut e tërheqin vëmendjen e shikuesit, duke e bërë të kujtojë dhe të kuptojë cilët jemi. Sepse marrëdhënia e artistit me shikuesin është një marrëdhënie e ndërsjellë. Ajo nuk është diçka e njëanshme.
Ndërkaq Galeria e Ministrisë së Kulturës ka njoftuar se për shkak të situatës me pandeminë, ekspozita nuk do të shoqërohet nga një ceremoni inaugurimi, mirëpo do të hapet për publikun të Enjtën, nga ora 17:00 deri në orën 20:00.
Ekspozita do të qëndrojë e hapur deri më 5 Tetor 2021. / KultPlus.com
Pas periudhës së izolimit si rezultat i pandemisë më virusin Covid-19, si dhe tash pas lehtësimit të masave nga kjo pandemi, Galeria e Ministrisë së Kulturës i rikthehet aktiviteteve kulturore të parapara për këtë vit, njofton KultPlus.
Të martën më 16 qershor 2020, në orën 18:00, bëhet hapja ekspozitës personale të piktores Engji Jaha, e titulluar “Selfie Mundi.”
Për dallim nga herët tjera, kësaj radhe ceremonia e hapjes së kësaj ekspozite do të jetë nëpërmjet një konference për media, ku folës do të jenë kuratori i ekspozitës, Shkelzen Maliqi, koordinatorja e GMK-së, Dhurata Ramosaj, si dhe autorja Engji Jaha.
Në këtë ekspozitë Engji Jaha sjellë piktura dhe instalacion artistik. Ky instalacion është bërë me qëllim që brenda tij të jetë vetëm një pikturë, e ndriquar nga brenda dhe nga jashtë, në një shoqërim me pjesën tjetër të punimeve të ekspozuara jashtë “kabinës” së instalacionit. E personazh i pikturave të saj është vet piktorja Jaha.
Kuratori i ekspozitës, Shkelzen Maliqi vlerëson se “Tablotë̈ e ekspozitës janë̈ inskenime të frymëzuara nga ikonografi të artit klasik, por që autorja i sajon në mënyrën e vet, si “selfie historike”. Më tutje, ai thekson se “Për arritjen e këtyre sukseseve nuk mjafton talenti dhe dëshira individuale për afirmim dhe njohje. Ato janë̈ rezultat i një̈ vetëbesimi që po fuqizohet sepse janë̈ pjesë e procesit të emancipimit të vajzave dhe grave në shoqërinë̈ tonë, çliruar nga mbetjet e traditave shtypëse që ngufasin kreativitetin dhe ambiciet e tyre”.
Ekspozita pritet që të qëndrojë e hapur për një muaj. / KultPlus.com
Në ambientet e Galerisë së Ministrisë së Kulturës do të bëhet ceremonia e hapjes së ekspozitës personale të piktores Argenita Fetahu, e titulluar “Përtej.”
Në brendinë e pikturave të Argenitës gjithçka na dërgon drejt një
mendimi subjektiv, sepse vet piktura e saj na shtynë ta ngacmojmë imagjinatën.
Veprat e saj paraqesin një temë që lidhet me përjetimet emocionale të kohës kur
janë realizuar.
Veprat e saj kanë një pikë referimi, eksperiencën e vet artistes,
ndjeshmërinë, raportin mes të shkuarës dhe të tashmes. Imazhet gjysmë reale dhe
gjysmë abstrakte mbeten të fiksuara në vepra si një strukturë individuale, ku
ndjeshmëria tonale kthehet në vlerë unike.
Në këtë ekspozitë ka edhe një veçanti, gjegjësisht një fustan të
nënës së saj, me anë të së cilit Argenita paraqet dy kohë, dy breza. Në të
njëjtën kohë paraqet aspektin e emancipimit, se deri ku kemi bërë progres në
këtë drejtim, apo kemi ngelur në të njëjtin stad me të kaluarën. Pra, autorja
ka zgjedhur fustanin për të trajtuar temën e cila hap horizonte përtej asaj që
ne shohim nëpër tablo.
Personazhi kryesor – figura e kultit të nënës, përkatësisht
fustani i saj i viteve të 80 – ta, bart një kronologji ngjarjesh historike, që
kanë ndodhur përreth dollapit të pritjeve të mëdha. Është fustan që
identifikohet me gjendjen sociale, politike, kulturore, filozofike, me të
qenurit nuse, grua, nënë, femër me imagjinatë të bujshme, të cilën, sot autorja
do ta z’deshë nga vitrinat e mbamendjes, për ta veshur në rrethana arti me
ngjyra arti.
Ekspozita hapet më datë 4 mars në ora 19:00 dhe do të qëndroj e hapur në Galerinë e Ministrisë së Kulturës deri më 27 mars 2020. / KultPlus.com
Në bazë të konkursit publik për Programin Artistik të Galerisë së Ministrisë së Kulturës për vitin 2020, i cili ka qëndruar i hapur nga data 01.10.2019-11.11.2019, për të qenë pjesë e repertorit të GMK-së për vitin 2020 kanë aplikuar rreth dyzet artistë/e vendas, nga rajoni dhe më gjerë nga Evropa e Kanadaja.
Ministri i Kulturës në bazë të kompetencave të tij këto ditë ka emëruar Komisionin Artistik, përgjegjës për shqyrtimin dhe seleksionimin e projekteve konkuruese.
Komisioni në përbërje: znj. Shqipe Kamberi – Kryesuese, si dhe znj. Zana Ramadani dhe Arlinda Hajrullahu – anëtare, pas shqyrtimit të projekteve konkuruese dhe në përputhshmëri me politikat kulturore e programore të GMK-së për vitin 2020, në takimin e mbajtur më 22 janar 2020, vendosi për projektet dhe artistët/et që do të ekspozojnë këtë vit në Galerinë e Ministrisë së Kulturës: Faik Krasniqi; Michael Stoeger, Florent Pista, Idlir Koka, Argenita Fetahu, Pranvera Kicaj, Yll Xhaferi dhe Engji Jaha.
Gjithashtu, në bazë të kompetencave ligjore, koordinatorja e GMK-së znj. Dhurata Ramosaj, ka të drejtë që përveq këtyre tetë projekteve të përzgjedhura nga Komisioni, të ftoj për ekspozitë edhe dy artistë të dalluar vendas apo të jashtëm. / KultPlus.com
Në vitet e 70′ në një fshat të Kosovës, një fotografe suedeze fokusoi punën e saj në jetesën e shqiptarëve, duke shkrepur kështu fotografi të cilat do të ekspozoheshin në Galerinë e Ministrisë së Kulturës, pothuajse 40 vjet pas realizimit të tyre, shkruan KultPlus.
Mbrëmë zyrtarisht u hap ekspozita ”Jeta në fshatin shqiptar. Isniq,
Kosovë 1976”, ekspozitë kjo që kishte për qëllim të vinte në pah mënyrën e
jetesës të shqiptarëve, e kryesisht të grave, në Kosovën e viteve të 70′.
50-të fotografi bardh e zi, kishin mbushur muret e galerisë, 50-të
jetë shpaloseshin para dashamirësve të fotografisë dhe jo vetëm. Në mesin e të
pranishmëve kishte edhe persona që kishin qenë protagonistë të fotografes Eek.
Fotografja Ann Christine Eek, për herë të parë vizitoi Kosovën në
vitin 1976 dhe qëndroi për gati shtatë javë në fshatin Isniq, bashkë me
antropologen Berit Backer. Këto dyja po punonin në një projekt që kishte për
bazë zhdukjen e jetës tradicionale në fshat, duke realizuar kështu disa mijëra
fotografi bardh e zi. Fokusuan punën e tyre në tregimet e pesë grave të
fshatit.
Në fotografitë e varura në muret e galerisë, vareshin jetët e shumë
grave shqiptare që ishin bërë protagoniste kryesore në punën e fotografes Eek.
Në fotografi gratë e fshatit Isniq, ishin kapur tek zienin, punonin me bagëti,
kujdeseshin për fëmijët, punonin në vek etj.
I pranishëm në ekspozitë ishte edhe Ramiz Spahiu, i cili është edhe
përkthyes i librit të fotografes që do të trajtojë më gjerësisht jetën e
fshatit në Isniq. Ai shprehej i nderuar që ishte pjesë e kësaj ngjarje, duke e konsideruar
shumë të rëndësishme.
”Ndjehem i nderuar të jem sonte këtu në këtë ngjarje dhe që kam pasur
rastin të përkthej librin e saj. Kjo mbrëmje më ktheu mbrapa në kohë, kur Berit
Backer ishte në Kosovë, me të cilin pata bërë një intervistë, sepse paraqiste
një kuriozitet të madh që një studiuese e re të vinte dhe të merrej me studimin
e jetës dhe traditës të një fshati shqiptar. Këto fotografi na kthejnë mbrapa
në kohën të cilën e kemi jetuar të gjithë, mirëpo është mirë pasiqë brezat e
rinj mund të shohin si kemi qenë dhe si po vazhdojmë tutje”, u shpreh ai para
të pranishmëve në ekspozitë.
E pranishme ishte edhe ambasadorja suedeze në Kosovë, Karin Hernmarck
Ahliny, e cila shprehej se përmes punës së Ann Christine Eek, na mundësohet që
të njohim më mirë edhe njerëzimin.
”Kur sheh fotografi të tilla, të jepet përshtypja që janë realizuar
100 vite më parë, por, nga ana tjetër sheh fytyra të njëjta sikur të miqve
tanë. Por, në të njëjtën kohë është një dokumentim tejet me rëndësi për një
kulturë specifike siç është kultura shqiptare. Një dokumentim i tillë i cili do
të na përcjellë edhe në të ardhmen është një kapitull shumë i rëndësishëm.
Ndihem shumë mirë që në këtë ekspozitë kanë ardhur shumë njerëz, sidomos
gjeneratat e reja, që në vitet e 70-ta, atëherë kur edhe janë realizuar këto
fotografi, ishin shumë të vogël ose nuk kishin lindur fare”, vazhdoi tutje
ajo.
Ambasadori norvegjez, Jens Erik Grondahl shprehej shumë i kënaqur me
punën e fotografes, duke thënë se edhe pse Christine Eek është nga Suedia, ajo
jeton në Norvegji dhe se gëzonte të drejtën të mburrej me sukseset e saj.
”Ajo çka Ann Christine ka kapur me aparatin e saj është mikpritja e
popullit të Kosovës, unë kam udhëtuar në shumë qytete të Kosovës dhe vazhdoj ta
shoh akoma këtë mikpritje nga qytetarët e Kosovës. Në Kosovë kanë ndryshuar
shumë gjëra mirëpo një gjë që nuk ndryshon kurrë është mikpritja e
kosovarëve”, deklaroi ai.
Në periudhën e viteve 69-79′, Ann Christine Eek, ishte pjesë e grupit
të fotografëve të pavarur SAFTRA, të cilët kryesisht merreshin me fotografi
gazetareske dhe dokumentare. Ky grup kishte mbledhur fotografë të angazhuar në
fotografinë e preokupuar me çështje politike dhe sociale, duke funksionuar si agjenci
fotografike jo-komerciale.
”Para se të vija në Kosovë kam bërë një studim për gratë që punojnë,
kryesisht gratë që edhe punojnë edhe mbajnë familjen, pra situata me të cilën
isha e preokupuar kishte të bënte me gratë në përgjithësi. Poashtu fillova të
fokusohem kryesisht në mënyrën e jetesës së grave pasiqë atë kohë kishin
filluar edhe grupe feministe që kërkonin të drejtat e tyre dhe dëshiroja të
informohesha se për çfarë e kishin fjalën më saktësisht”, potencoi fotografja
për KultPlus.
Jetët që shpaloseshin në fotografitë e realizuara, flisnin shumë për
gratë që kaluan jetën e tyre në fshatrat e Kosovës. Aty paraqiteshin kryesisht
gratë e fshatit Isniq, mirëpo këto fotografi në fakt paraqisnin jetesën e grave
në gjithë territorin e Kosovës. Gra që punonin pa kompromise, që sakrifikonin
shumë, që ushqimi dhe kujdesi për fëmijët ishte problemi më i vogël.
Ekspozita pritet të qëndroj e hapur për publikun deri më 13 janar 2020. / KultPlus.com
Në kuadër të Kalendarit të Përbashkët Kulturor ndërmjet Republikës së Kosovës dhe Republikës së Shqipërisë, në Galerinë e Ministrisë së Kulturës do të hapet ekspozita kolektive/kuratoriale e titulluar “Post-Avangarda Lindore”, përcjellë KultPlus.
Nën
organizimin kuratorial të kritikes së mirënjohur të artit, Suzana Varvarica
Kuka, autorët e kësaj ekspozite të përbashkët janë Adrian Çene, Albana Shoshi
dhe Brikena Bërdo.
Përmes një
emërtimi të tillë të ekspozitës, kuratorja Varvarica-Kuka, synon të
“provokoj” botën artistike shqiptare dhe jo vetëm, nëse arti i
vendeve të ish-Bllokut të Lindjes (ku dikur bënin pjesë Kosova e Shqipëria)
arrinë që t’i bëjë ballë estetikisht artit të vendeve perëndimore. Duke i bërë
bashkë tre artistë të shquar nga Shqipëria, kuratorja Varvarica-Kuka synon
gjithashtu të ndërthurë dhe ballafaqoj në njohje dhe komunikim, artin pamor të
krijuesve shqiptar nga të dy anët e kufirit administrativ Kosovë-Shqipëri. Tre
artistë, tri forma, tre preokupime vetjake dhe piktura janë bërë bashkë në
ekspozitën “Post-Avangarda Lindore”, e cila ka si mision t`i
vlerësojë artistët shqiptarë, që tentojnë të mbajnë në ritëm zhvillimin e
shoqërisë e kulturës shqiptare në shek. XXI.
Qëllimi i
saj është të ndërthurë në njohje dhe komunikim kulturën pamore të artistëve nga
Shqipëria me kulturën pamore të artistëve të Kosovës. Krijimtaria e kësaj
ekspozite e pasuron gjuhën e botës krijuese të artistëve shqiptarë të sistemit
dhe historisë ndërkombëtare të artit.
Post-avangarda…,
ky term ndjellës, i bënë bashkë tre artistët e rinj shqiptarë, të cilët
aplikojnë gjestin e pikturimit mbi telajo, sjellin natyrshmërinë e krijimit
vetjak, mbi të cilin aspirojnë profesionalizëm dhe dëshirë, si dhe i
kushtëzohen trajtesave të njohura dhe praktikave të sprovuara të artistëve
ndërkombëtarë, që u shfaqën nga mesi i shek. XIX e vijojnë deri në kohën tonë.
Ekspozita hapët më 17 tetor në ora 19:00 në Galerinë e Ministrisë së Kulturës dhe do të qëndrojë e hapur deri më 10 nëntor 2019. / KultPlus.com
Më 20 nëntor në ora 19:00, në Galerinë e Ministrisë së Kulturës bëhet hapja e ekspozitës “Peizazhet e Sejdi Kapllanaj”, përcjell KultPlus.
“Peizazhet e Sejdi Kapllanaj” na dërgojnë në një rrugëtim magjepsës me ngjyra të spektrit të ylberit që dhurojnë emocion shpirtëror. Duke kërkuar përmes stinëve të ngjyrave të piktorit Kapllanaj, gjejmë bukuritë natyrore që paraqiten në teknika të ndryshme që mbështeten në elemente të pa përfunduara siç janë: lisi, malet, fusha dhe kullat.
Janë dy elemente më të rëndësishme në pikturën e Kapllanajt. I pari, ka të bëjë me pikturimin linear që nënkupton pikturim paralel të një vije të drejtë të ngjyrave në cikle dhe i dyti, është ndërtimi i pikturës në shtresimin e ngjyrave mbi ngjyra që nënkupton shtresimin e saj, të cilat janë të veçanta si teknikë e shkollës italiane.
Mesazhi i kësaj ekspozite është kryesisht një stinë vjeshte në të cilën ka histori përmbajtjesore të popullit shqiptar. Në shumicën e punimeve është trajtuar lisi, erërat dhe furtunat e ndryshme natyrore që rrahin lisin, e i cili megjithatë më fortësinë e tij qëndron i pa lëkundur. Në këtë kontekst, e gjithë ekspozita thjesht lidhet me furtunën e rrjedhave historike të popullit shqiptar.
Ekspozita përmban rreth dyzet punime, pikturë në teknikat vaj dhe akril, të realizuara viteve të fundit dhe në kuadër të një cikli të vetëm, peizazh./ KultPlus.com
Galeria e Ministrisë së Kulturës ka shpallur konkursin publik për Programin Artistik për vitin 2019, përcjellë KultPlus.
Të gjithë artistët vendas dhe të jashtëm kanë dyzet (40) ditë kohë që t’i dorëzojnë aplikimet e tyre, nëse duan që gjatë vitit 2019 të hapin ekspozita personale apo kolektive në Galerinë e Ministrisë së Kulturës. Sipas konkursit, të drejtë konkurrimi kanë të gjithë krijuesit nga fusha e pikturës, skulpturës, dizajnit grafik, instalacionit, fotografisë, grafikës, videos, performancës dhe arkitekturës.
Pas përmbylljes së konkursit i cili do të jetë i hapur deri më 9 nëntor 2018, Ministri i Kulturës emëron Komisionin Artistik i cili shqyrton materialet konkurruese dhe vendos për repertorin e GMK-së për vitin 2019.
Të gjithë të interesuarit sa i takon kritereve të aplikimit, konkursin mund ta gjejnë të publikuar në shtypin ditor më 01.10.2018, në faqen e Galerisë në Facebook, si dhe në web faqen e Ministrisë së Kulturës, https://mkrs-ks.org, ku po ashtu është i publikuar edhe formulari i aplikimit. /KultPlus.com
Më 13 qershor në ora 19:00, në Galerinë e Ministrisë së Kulturës bëhet hapja e ekspozitës “Tensione të Dukshme dhe të Fshehta” e autores Arjeta Mala.
Kjo ekspozitë me vizatime e cila ndahet në dy cikle, për autoren Arjeta Mala, paraqet gjithashtu dy botë, atë të “macros” dhe të “micros”. Kallamet ishin ato që Arjeta Mala i zgjodhi nga natyra si pikënisje e botës “macro”. Për Arjeta Malën, fillimi i këtij projekti shënon periudhën e mërgimit të miliona njerëzve nëpër botë, gjë e cila u përjetua emocionalisht nga autorja e kësaj ekspozite.
Këto vizatime të realizuara në letër, akril dhe tush, paraqesin pastaj evoluimin në një dimension të ri të krijimtarisë artistike të saj. Botën e saj të re, të vogël, “botën micro”, e cila është më intime, më e lehtë, thuajse minimaliste dhe pa ngarkesa.
Arjeta Mala (1964) u lind në Pejë. Ka mbaruar Fakultetin e Arteve, drejtimin e dizajnit grafik, në Universitetin e Prishtinës. Për shkak të luftës së vitit 1999, mërgon në Holandë ku edhe punon sot si artiste e lirë. Ka marrë pjesë në disa ekspozita kolektive brenda dhe jashtë vendit si në Rotterdam, Piershil, Binnenmaas, Hagë, Eindhoven, Dordrecht, Bochold, Prishtinë, etj.
Ndërkaq ekspozita personale ka realizuar në Galerinë e Ambasadës së Shqipërisë në Hagë (2017), në Piershil (2006), pastaj në Galerinë e Arteve të Komunës së Pejës (2017), në Rotterdam (2017), si dhe tani në Galerinë e Ministrisë së Kulturës (2018). Jeton dhe vepron në Holandë. Ndryshe, kjo ekspozitë financohet nga Ministria e Kulturës e Republikës së Kosovës, drejtohet nga Dhurata Ramosaj-Shala – koordinatore e Galerisë së Ministrisë së Kulturës, ndërkaq kurator i ekspozitës është Zeni Ballazhi./ KultPlus.com
Pesëmbëdhjetë punimet e vendosura mbrëmë në muret e Galerisë së Ministrisë së Kulturës “Qafa”, shënonin ekspozitën e parë personale të piktores së re në moshë, Emiranda Beka.
Gili Hoxhaj
Hapësira mes pikturave të saj krijonte një moment pushimi për sytë e vizitorëve, të cilët ndodheshin para një dendurie ngjyrash që ishin shtrirë me delikatesë në subjektet e pikturave. Ishte piktorja Beka ajo që përmes figurave gati sureale të dërgonte në një dimension tjetër të kohës. Karakteret e saj të ftonin një komunikim të mistershëm artistik derisa sytë e ngrirë të figurave kishin stagnuar vetëm në një vend brenda kornizave të pikturës, duke iu shmangur takimit me atë që i vihet përballë.
Në mes të galerisë vëmendja të rrëshqiste në portretin symbyllur e lakuriq të titulluar “Future” (e ardhmja ) e që personifikon ëndrrën e autores që ecën shumë larg të tashmes, mes vetullave të kësaj figure lexohej numri 2911, e që është pikërisht ky vit caku ku arrin fantazia pjellore e piktores.
Kuratori i kësaj ekspozite- Ilir Muharremi vlerëson se veprat e Emirandës përcjellin emocion, sfidë dhe ndërmjet tyre e pamundura, e paarritura përplasen mbi abstrakten dhe bëhen objektive.
“Në këto punime herë dy dimensionale e herë tredimensionale paraqitet realja, i vogli duke u përkujdesur për të rriturin, molla po vërshohet nga krimbat por jo nga ata të zakonshmit. Prania e realiteteve ëndërrore është në pothuajse të gjitha punimet. Çdo portret është imagjinativ, nuk është real, edhe pse shumica e punimeve vijnë nga realiteti por nga një realitet të cilin e sheh vetëm artistja”, ka thënë profesori Ilir Muharremi.
Gjatë ceremonisë hapëse Muharremi po ashtu theksoi se autorja shpreh një stil të veçantë, tejet të fuqishëm dhe tejet modern.
“Portretet e saj prekin një të ardhme imagjinatave që lidhet me imazhin, anatominë e njeriut se si do të duket njeriu pas shumë viteve se sa do të ndërroi anatomia e tij pas shumë viteve. Pikërisht këtu qëndron edhe qëllimi i artit, e vazhdimit të së ardhmes”, është shprehur profesori Muharremi gjatë ceremonisë hapëse.
Portretet e saj që kanë burim imagjinatën e bujshme të piktores sjellin imazhin e njeriut se si do të duket shumë dekadave. Puna e saj duket sikur vallëzon lehtë mes ngjyrave të ndezura, të cilat ajo i kishte shkrirë me një delikatesë, duke i dhënë formë çdo elementi që ngërthehet brenda pikturës. Gruaja është subjekti kryesor që përmbajnë punimet e saj, që vijat e ngjyrës kishin lënë gjurmët e pothuajse të gjitha moshave. Megjithatë fytyrat e tyre vijnë të deformuara e duart e tyre nuk gjejnë asnjëherë prehje, ato herë shtrëngojnë fëmijën, në një pikturë shfaqet një plakë teksa shtrëngon pulën, në një tjetër ato mbajnë librin, e diku gishtërinjtë e tyre shfaqen të lidhura pas cigares.
“Koncepti kryesor i kësaj ekspozitës është i bazuar nga ide të ndryshme në jetën reale të cilat më pas jam munduar edhe t’i shfaq në pikturë. Disa bazohen në imagjinatë dhe disa të tjera janë më aktuale, por janë shtrembërim i reales dhe sureales. Përmes ngjyrave kam reflektuar realitetin e njerëzve, ndërsa këtë realitet jam munduar ta zbus përmes ngjyrave më të ndezura” tha për KultPlus, piktorja Emiranda Beka.
Arsyeja se pse këto piktura kanë për bazë numrin 2911 lidhet me klonizimin, të cilin e parashikon piktorja Beka.
“Pikturat e mija janë të deformuara pasi që pikturat e mija i kam paraqitur në vitin 2911 pasi që edhe mendoj se në këtë vit që të gjithë njerëzit nuk do të duken kështu por do të klonohen” tha piktorja Beka për KultPlus.
Artisti Dardan Luta tregoi për KultPlus, se Emirandën e vlerëson si një artiste e cila ka një potencial premtues për të ardhmen.
“Është një lloj kolazhi brenda vet Emirandës, e cila mbledhë imazhe të ndryshme nga imazhet dhe fotot e saj, e përmes pikturave e punimeve të tjera që i ka parë ajo edhe riprodhon një imazh të vetin. Pikturat e saj janë shumë ilustrative dhe sjellin një lojë të mahnitshme të ngjyrave”, ka thënë Luta për KultPlus.
Kjo ekspozitë do të vazhdoj të jetë e hapur për të gjithë vizitorët deri më 20 Dhjetor./ KultPlus.com
