Galileo Galilei ishte një shkencëtar dhe astronom italian i cili konsiderohet si një nga baballarët e astronomisë moderne vëzhguese. I lindur në Piza në vitin 1564, ai filloi karrierën e tij si matematikan dhe fizikant, por ishte puna e tij në astronomi që pati ndikimin më të madh në botën shkencore, shkruan KultPlus.
Galileo ishte një nga shkencëtarët e parë që përdori një teleskop për të studiuar yjet dhe vëzhgimet e tij revolucionarizuan të kuptuarit tonë për universin. Ai zbuloi se Toka nuk ishte qendra e universit, siç besohej në atë kohë, por një nga shumë planetët që rrotullohen rreth diellit. Ky model heliocentrik i sistemit diellor ishte një largim rrënjësor nga besimet tradicionale dhe ndezi një revolucion shkencor që ndryshoi mënyrën se si ne e shohim botën.
Përveç punës së tij në astronomi, Galileo dha një kontribut të rëndësishëm në fushat e fizikës dhe matematikës, dhe ai vlerësohet me zhvillimin e metodës shkencore. Ai ishte një avokat i ashpër për përdorimin e provave empirike në kërkimin shkencor, dhe mendimi i tij inovativ dhe eksperimentimi rigoroz ndihmuan në formësimin e qasjes moderne shkencore.
Galileo ishte gjithashtu një figurë e diskutueshme dhe pikëpamjet e tij mbi natyrën e universit shpesh e vënë atë në kundërshtim me Kishën Katolike.
Pavarësisht kësaj, ai mbetet një figurë e nderuar në historinë e shkencës dhe kontributet e tij vazhdojnë të njehen edhe sot. /KultPlus.com
Më 7 janar 1610, astronomi italian Galileo Galilei zbuloi, duke përdorur një teleskop shtëpiak, katër hëna që rrotulloheshin rreth planetit Jupiter.
Duke parë atë që ai mendonte se ishin një grup yjesh, ai kuptoi se objektet dukeshin se lëviznin në një model të rregullt. Këto objekte lëviznin në “drejtimin e gabuar”, sipas kuptimit të natyrës në atë kohë. Pas disa javësh, Galileo përcaktoi se ai nuk po vëzhgonte yje, por objekte në orbitë rreth Jupiterit. Sot, katër satelitët më të mëdhenj të Jupiterit – Io, Europa, Ganymede dhe Callisto – quhen Hënat e Galilesë për nder të zbuluesit të tyre.
Zbulimi i Galileos dha prova për të kuptuarit kopernikan të universit (besimi se toka rrotullohet çdo ditë rreth boshtit të saj dhe planetët rrotullohen në orbita rreth diellit), përcjell Klankosova.tv
Kjo ishte ideja se gjithçka që ekzistonte në të vërtetë nuk lëvizte rreth Tokës. Zbulimet e tij çuan në zhvillimin e astronomisë moderne. /KultPlus.com
Astronomi 70-vjeçar ishte në shtratin e vdekjes, duke u munduar të lexonte diçka. Në duar kishte dorëshkrimin e një dokumenti që kishte shkruar dhe që ishte gati për ta botuar. Ndoshta nuk ia merrte mendja, po libri i tij do të përmbyste pikëpamjen e njerëzimit për universin. Gjithashtu, do të ndizte një polemikë të zjarrtë brenda krishterizmit, pasojat e së cilës ndihen edhe sot.
Ky ishte Nikolla Koperniku, një katolik polak, dhe bëhet fjalë për vitin 1543. Në veprën e tij me titull Mbi rrotullimin e sferave qiellore, Koperniku vendosi Diellin dhe jo Tokën në qendër të sistemit diellor. Vetëm me një veprim, Koperniku e zëvendësoi sistemin e ndërlikuar që kishte në qendër Tokën me një sistem më të thjeshtë e të shpjeguar bukur që kishte Diellin në qendër.
Në fillim nuk kishte tregues se në të ardhmen do të lindte një konflikt. Në fakt Koperniku u tregua i kujdesshëm kur paraqiti këtë teori. Plus kësaj, Kisha Katolike, e cila kishte adoptuar teorinë se Toka ishte në qendër të sistemit, dukej më tolerante ndaj hipotezave shkencore të asaj kohe. Madje ishte pikërisht papa ai që e nxiti Kopernikun të botonte veprën e tij. Kur më në fund Koperniku e botoi veprën, redaktori që shkroi parathënien e librit, i frikësuar, e paraqiti konceptin e sistemit me Diellin në qendër ose sistemit heliocentrik si një teori matematikore, dhe jo si një të vërtetë astronomike.
Lindja e konfliktit
Pas kësaj, në skenën e konfliktit hyn astronomi, matematikani dhe fizikani italian Galileo Galilei (1564-1642), i cili ishte po ashtu katolik. Me anë të teleskopëve, që kishte krijuar duke përdorur lentet e saposhpikura, Galilei arriti të shihte në qiell hollësi të papara deri atëherë. Këto vrojtime e bindën se Koperniku kishte pasur të drejtë. Gjithashtu, Galilei pa disa njolla në Diell, që sot njihen me emrin njolla diellore, duke vënë në diskutim një bindje tjetër filozofike dhe fetare mjaft të rëndësishme, sipas së cilës pretendohej se nuk ekziston rreziku që Dielli të ndryshojë ose të shkatërrohet.
Ndryshe nga Koperniku, Galilei ishte i guximshëm dhe i vendosur për të mbrojtur idetë e tij. Dhe këtë vendosmëri e tregoi në një ambient fetar më armiqësor, pasi Kisha Katolike në atë kohë kishte dalë hapur kundër teorisë së Kopernikut. Prandaj, kur Galilei arsyetoi se ideja e sistemit heliocentrik ishte jo vetëm e saktë, por edhe në përputhje me Shkrimet, kisha dyshoi për herezi.*
Galilei shkoi në Romë për të mbrojtur veten, por ishte e kotë. Në vitin 1616 kisha e urdhëroi që të mos i mbronte më idetë e Kopernikut. Galilei u detyrua të heshtte për ca kohë. Por pastaj, në vitin 1632, ai botoi një vepër tjetër ku mbronte tezën e Kopernikut. Pikërisht një vit më pas, Inkuizicioni e dënoi Galilein me burgim të përjetshëm. Por, nuk qëndroi në burg, sepse ishte në moshë të thyer, dhe kështu ia ndryshuan dënimin në arrest shtëpie.
Shumë e konsiderojnë konfliktin e Galileit me kishën si një fitore të shkencës mbi fenë, dhe më gjerë akoma, një fitore mbi Biblën. /AlbertVataj /KultPlus.com
Pse lexojmë? Për Franz Kafkën, libri është “sëpata për liqenin e ngrirë brenda nesh”.
“Ne mendojmë se duhet të lexojmë vetëm librat që na lëndojnë. Zot i madh, librat që na bëjnë të lumtur janë ata që mund t’i shkruajmë vetë nëse është e nevojshme. Por ne kemi nevojë për libra që na hidhërojnë thellë, që na godasin si fatkeqësi, si vdekja e dikujt që e kemi dashur më shumë se veten. Libri është sëpata për liqenin e grirë brenda nesh. Ky është mendimi im”.
Për Carl Sagan, libri është prova se njerëzit janë të aftë për gjëra të magjishme, pasi libri na lejon të udhëtojmë në kohë e vende të ndryshme.
Por gati një gjysmë mijëvjeçari më parë, Galileo Galilei (shkurt 1564–janar 1642), një nga iluminuesit më të mëdhenj në histori, bëri një vëzhgim të ngjashëm mbi fuqinë e leximit, mbi aftësinë e leximit për të mbushur mendjen dhe shpirtin e njerëzve me idenë e fuqive të mbinatyrshme, si udhëtimi në kohë dhe telepatia.
“Çfarë mendjeje sublime pati ai që gjeti mënyrën për të komunikuar mendimet e tij më të thella; për të folur me njerëz në kohë e vende të ndryshme; për të folur me ata që nuk kanë lindur ende e që mbase nuk do të lindin edhe për mijëra vite të tjera. Dhe me çfarë thjeshtësie! Të marrim një moment dhe të admirojmë këtë shpikje të madhe të njerëzimit”. / KultPlus.com
