‘Thelbi i të qenit njeri është se nuk kërkon përsosmëri’

Thënie nga George Orwell 

Kush kontrollon të kaluarën kontrollon të ardhmen. Kush kontrollon të tashmen kontrollon të kaluarën.

Një popull që zgjedh politikanë të korruptuar, mashtrues, hajdutë dhe tradhtarë nuk janë viktima, por bashkëpunëtorë.

Liria është liria për të thënë se dy plus dy bëjnë katër.

Thelbi i të qenit njeri është se nuk kërkon përsosmëri.

Të gjitha kafshët janë të barabarta, por disa janë më të barabarta se të tjerat.

Udhëheqësit që frikësojnë njerëzit e tyre me gjak, punë të palodhur, lot dhe djersë janë më të besuar se politikanët që premtojnë mirëqenie dhe prosperitet.

Çdo brez e konsideron veten më të zgjuar se ai i mëparshmi dhe më i mençur se tjetri.

E vërteta është se për shumë njerëz që e quajnë veten socialistë, revolucioni nuk do të thotë lëvizje e masave me të cilat ata shpresojnë të shoqërohen; do të thotë një sërë reformash që “ne”, ata të zgjuarit, do t’i imponojmë “atyre”, qenie të një rendi më të ulët.

Një shoqëri bëhet totalitare kur struktura e saj bëhet në mënyrë flagrante artificiale: kjo është kur klasa e saj sunduese ka humbur funksionin e saj, por arrin të kapet në pushtet me forcë ose mashtrim.

Nëse liri do të thotë diçka, do të thotë e drejta për t’u thënë njerëzve atë që ata nuk duan të dëgjojnë.

Njerëzit sakrifikojnë jetën e tyre për hir të komuniteteve të caktuara – për hir të kombit, njerëzve, bashkëbesimtarëve, klasës – dhe ata e kuptojnë se kanë pushuar së qeni individë vetëm në momentin kur plumbat fishkëllijnë. Ndjeni ata edhe pak më thellë, dhe ky përkushtim ndaj komunitetit do të bëhej një përkushtim ndaj vetë njerëzimit, i cili nuk është aspak një abstraksion.

Duke parë të gjithë botën në tërësi, lëvizja për shumë dekada nuk ka qenë drejt anarkisë, por drejt rivendosjes së skllavërisë.

Askush nuk mund të ngjallë shumë entuziazëm për një Qeveri e cila ju fut në burg nëse hapni gojën.

Zgjedhja për njerëzimin qëndron midis lirisë dhe lumturisë dhe për pjesën më të madhe të njerëzimit, lumturia është më e mirë.

Gabimi është të besosh se nën një qeveri diktatoriale mund të jesh i lirë brenda.

Imagjinata, si kafshë të egra të caktuara, nuk do të shumohet në robëri.

Kishte një besim në revolucionin dhe të ardhmen, një ndjenjë se papritmas u shfaq në një epokë barazie dhe lirie.

Mendimi i dyfishtë nënkupton fuqinë e mbajtjes së dy besimeve kontradiktore në mendjen e dikujt, dhe pranimin e të dyjave.

Nëse doni një fotografi të së ardhmes, imagjinoni një çizme që shtamposur në fytyrën e njeriut – përgjithmonë.

Fuqia qëndron në copëtimin e mendjeve njerëzore dhe bashkimin e tyre përsëri në forma të reja sipas zgjedhjes suaj.

Në secilën prej atyre kutive të vogla të llaçit, ka një bastard të varfër që nuk është kurrë i lirë, përveç kur ai është duke fjetur dhe ëndërruar.

Fuqia nuk është mjet; eshte një qëllim. Dikush nuk vendos një diktaturë për të mbrojtur një revolucion, ai bën revolucionin për të vendosur diktaturën.

Kërcënimet ndaj lirisë së fjalës, shkrimit dhe veprimit, edhe pse shpesh të parëndësishme në izolim, janë kumulative në efektin e tyre, dhe nëse nuk kontrollohen, çojnë në një mosrespektim të përgjithshëm të të drejtave të qytetarit.

Ne e dimë se askush nuk e merr pushtetin me qëllim që të heqë dorë prej tij.

Çdo brez imagjinon veten të jetë më inteligjent se ai që shkoi para tij dhe më i mençur se ai që vjen pas tij. Ky është një iluzion.

Nëse doni të mbani një sekret, duhet gjithashtu ta fshehni nga vetja.

Përballë dhimbjes nuk ka heronj.

Nuk është e mundur që çdo person që mendon të jetojë në një shoqëri të tillë si e jona, pa dashur ta ndryshojë atë.

Në tërësi qeniet njerëzore duan të jenë të mira, por jo shumë të mira, dhe jo gjatë gjithë kohës.

Njerëzit mund të parashikojnë të ardhmen vetëm kur ajo përkon me dëshirat e tyre, dhe faktet më të dukshme mund të injorohen kur ato janë të padëshirueshme.

Ndoshta dikush nuk do donte ta donin më shumë sa të kuptonin.

Kombi është i lidhur së bashku nga një zinxhir i padukshëm.

Mendoni për jetën ashtu siç është në të vërtetë, mendoni për detajet e jetës; dhe pastaj mendoni se nuk ka kuptim në të, asnjë qëllim, asnjë përfundim përveç varrit. Me siguri vetëm budallenjtë ose vetë-mashtruesit, ose ata, jeta e të cilëve është jashtëzakonisht me fat, mund ta përballojnë këtë mendim pa u dridhur.

Ne tani jemi zhytur në një thellësi në të cilën ripërsëritja e së dukshmes është detyra e parë e njerëzve inteligjentë.

Në Angli ende besohen koncepte të tilla si drejtësia, liria dhe e vërteta objektive. Ato mund të jenë iluzione, por janë iluzione shumë të fuqishme.

Realiteti ekziston në mendjen e njeriut, dhe askund tjetër.

Çështja është se ne të gjithë jemi të aftë të besojmë gjëra për të cilat ne dimë se janë të pavërteta, dhe pastaj, kur më në fund vërtetohemi se jemi të gabuar, duke i shtrembëruar në mënyrë të paturpshme faktet në mënyrë që të tregojmë se kishim të drejtë. Intelektualisht, është e mundur të vazhdosh këtë proces për një kohë të pacaktuar: kontrolli i vetëm mbi të është se herët a vonë, një besim i rremë përplaset me realitetin solid, zakonisht në fushën e betejës.

Shenja dalluese e një njeriu është dora, instrumenti me të cilin ai bën gjithë ligësinë e tij.

A do të ndiejë ndonjëherë njeriu në rrugë se liria e mendjes është po aq e rëndësishme dhe po aq e nevojshme për t’u mbrojtur sa buka e tij e përditshme?

Gjithçka rezulton e parëndësishme nëse shihni gjënë kryesore: lufta e njerëzve duke fituar gradualisht vetëdije me pronarët, me gënjeshtarët e tyre të paguar, me përkrahësit e tyre. Pyetja është e thjeshtë. A do të njohin njerëzit një jetë dinjitoze, vërtet njerëzore që mund të sigurohet sot, apo nuk u është dhënë atyre? A do të kthehen njerëzit e thjeshtë në lagjet e varfra, apo do të dështojnë? Unë vetë, ndoshta pa arsye të mjaftueshme, besoj se herët a vonë një person i zakonshëm do të fitojë luftën e tij, dhe unë dua që kjo të ndodhë jo më vonë, por më herët – të themi, në njëqind vitet e ardhshme, dhe jo në dhjetë mijëvjeçarët e ardhshëm. Ky ishte qëllimi i vërtetë i luftës në Spanjë, ky është qëllimi i vërtetë i luftës aktuale dhe luftërave të mundshme të së ardhmes./ KultPlus.com

Rusia shpall ‘të padëshiruar’ fondacionin e George dhe Amal Clooney

Fondacioni i aktorit amerikan George Clooney dhe bashkëshortes së tij, avokates për të drejtat e njeriut Amal Clooney, i cili kryesisht lufton për drejtësi dhe barazi, është shpallur një organizatë “e padëshirueshme” dhe për këtë arsye është ndaluar të operojë në Rusi, njoftoi sot Prokuroria e Përgjithshme Ruse.

Fondacioni Clooney për Drejtësi, një organizatë jofitimprurëse amerikane, “mbështet në mënyrë aktive patriotët e rremë dhe anëtarët e organizatave të ndaluara ekstremiste dhe terroriste”, tha zyra e prokurorit në një deklaratë.

“Nën maskën e ideve humanitare, këta ‘luftëtarë për drejtësi’ (…) promovojnë iniciativa për ndjekje penale kundër autoriteteve më të larta ruse”, denoncon Prokuroria e Përgjithshme Ruse.

“Aktivitetet e organizatës joqeveritare Clooney Foundation for Justice u shpallën të padëshiruara në territorin e vendit tonë”, përfundon deklarata e saj, e cila titullohet: “Prokuroria e Përgjithshme Ruse vlerësoi talentin e aktrimit të aktivistëve të Hollivudit”.

Autoritetet ruse nuk kanë reshtur së shtuari goditjen e tyre ndaj zërave të opozitës që nga shkurti i vitit 2022 kur forcat ruse pushtuan Ukrainën.

Në fillim të gushtit, zyra e Prokurorit të Përgjithshëm shpalli “të padëshirueshëm” fondacionin gjerman Konrad Adenauer, i cili kryesisht synon të promovojë demokracinë. Në korrik, media ruse The Moscow Times u ndalua.

Miku i madh i shqiptarëve George Bush feston 78-vjetorin e lindjes

George Bush lindi më 6 korrik të vitit 1946 në New Haven, Connecticut. Bush ishte presidenti i 43-të i vendit. Është djali më i madhi i ish presidentit amerikan George H. W. Bush. Para se te zgjidhej si president ka qenë governatori i 46-shtë i Teksasit qe prej 1995. Bush u rizgjodh president në vitin 2004.

Ndërmjet viteve 1968 dhe 1973, Bush shërbeu si pilot për Rojen Kombëtare Ajrore të Teksasit. Më 1975 ai filloi karrierën profesionale të tij në biznesin e naftës dhe gazit, të cilën e la më 1986. Më 1988 ai u përfshi aktivisht në fushatën e suksesshme të babait të tij për presidencën dhe më 1989, së bashku me një grup investitorësh, bleu ekipin profesionist të bejsbollit Texas Rangers, për të shërbyer si partneri administrues i përgjithshëm i tij deri në nëntor 1994, kur u zgjodh guvernator i Teksasit. Më 1998 Bush krijoi një precedent duke u rizgjedhur për një mandat të dytë katër-vjeçar si guvernator i Teksasit.

Në vitin 2006, Kongresi u rimor nga Partia Demokratike dhe u vështirësua vendimmarrja gjatë 2 vjecarit të fundit. Në Dhjetor 2007 u shfaqën dhe shenjat e para të recensionit dhe krizës ekonomike botërore, gjë që do e kthente George Bush në një nga presidentët më pak të pëlqyer në historinë modern të ShBA-ve. Në kuadër të luftës së tij kundër terrorizmit, Bush i kushtoi rëndësi të madhe dhe aleancave ushtarake, si NATO dhe luajti një rol të rëndësishëm në modernizimin e kapaciteteve të NATO dhe në muajt e fundit të mandatit të tij të dytë, firmosi dhe për zgjerimin e aleancës me Kroacinë dhe Shqipërinë. Rol të rëndësishëm luajti dhe në shpalljen e pavarësisë së Kosovës dhe pranimin e saj nga shtetet perëndimore. Pavarësisht pëlqimit të ulët nga populli amerikan, së bashku me Bill Clinton, George Bush mbetet një nga presidentët e figurat më të dashura për popullin shqiptar. /KultPlus.com

‘I varfër dhe i pastrehë në Paris dhe Londër’, kronika e paharrueshme e George Orwell

Në vitin 1928, 25 vjeçari Eric Arthur Blair vendoset në Paris, kryeqyteti i kulturës botërore dhe destinacioni i shumë shkrimtarëve dhe artistëve, të pasur dhe të varfër, nga e gjithë bota. Një incident i pakëndshëm i ndodh shkrimtarit të ri, që e zhyt në mjerim, në uri dhe në kërkim të punëve të rëndomta. Shkrimtari, që më vonë u bë i njohur me pseudonimin George Orwell, nisi në këtë mënyrë të eksploronte Parisin dhe, më pas Londrën, nga statusi i “skllavit të skllavit” dhe prej syve të endacakut. 

I botuar fillimisht në vitin 1933, I varfër dhe i pastrehë në Paris dhe Londër u bë një udhërrëfyes klasik i dy metropoleve të mëdhenj dhe një analizë e mprehtë sociale e politike e viteve ’30. Ky është libri që besohet se caktoi edhe pikën e kthesës së Orwellit, nga fëmija e një familjeje me mirëqenie dhe i arsimuar në shkollën e elitës Eton, në luftëtar për një shoqëri të drejtë dhe të barabartë. 

Kjo është hera e parë që ky libër vjen në gjuhën shqipe.

Pak nga jeta e autorit

Eric Arthur Blair (25 qershor 1903 – 21 janar 1950) ishte një romancier, poet, eseist, gazetar dhe kritik anglez i cili shkroi nën emrin e stilolapsit të George Orwell. Vepra e tij karakterizohet nga proza ​​e kthjellët, kritika sociale, kundërshtimi ndaj totalitarizmit dhe mbështetja e socializmit demokratik.

Orwell prodhoi kritikë letrare, poezi, letërsi artistike dhe gazetari polemike. Ai është i njohur për novelën alegorike Ferma e Kafshëve (1945) dhe romanin distopian Nëntëmbëdhjetë Tetëdhjetë e Katër (1949). Veprat e tij jo-fiction, duke përfshirë Rrugën drejt Wigan Pier (1937), duke dokumentuar përvojën e tij të jetës së klasës punëtore në veriun industrial të Anglisë dhe Homage to Catalonia (1938), një rrëfim i përvojave të tij në ushtar për fraksionin republikan të Lufta Civile Spanjolle (1936–1939), respektohen po aq kritikisht sa edhe esetë e tij mbi politikën, letërsinë, gjuhën dhe kulturën. /Liberale.al/KultPlus.com

George Bernard Shaw, i papërmbajturi i letërsisë

George Bernard Shaw (1856 –1950) ishte fëmija i tretë dhe më i vogli (i vetmi djalë) i George Carr Shaw dhe Lucinda Elizabeth Gurly Shaw. Teknikisht, ai i përkiste “pushtetit” protestant – zotërinjve irlandezë pronarë tokash, por babai i tij qe një tregtar i pasuksesshëm, kështu që George Bernard u rrit në një atmosferë goxha të varfër.

Shaw kultivoi njohuritë për muzikën, artin dhe letërsinë, si rezultat i ndikimit të nënës së tij dhe vizitave të tij në Galerinë Kombëtare të Irlandës. Në 1876, Shaw vendosi të bëhej shkrimtar, ndaj iu bashkua nënës dhe motrës më të madhe (e vogla kishte vdekur) në Londër. Në moshën e rinisë, në të 20-at, ai vuajti zhgënjimin dhe varfërinë e vazhdueshme. Pasditet i kalonte në sallën e leximit të Muzeut Britanik, duke shkruar romane dhe duke lexuar atë që kishte humbur në shkollë, ndërsa në mbrëmje mësonte autodidak ligjëratat dhe debatet që karakterizonin aktivitetet bashkëkohore të klasës së mesme në Londër.

Një fragment i botuar pas vdekjes si “Një roman i papërfunduar” në vitin 1958 (por i shkruar në vitin 1887-‘88) ishte fillimi i fundit artificial në letërsinë artistike. Kur Shaw filloi të shkruante për skenën angleze, dramaturgët më të shquar ishin Sir A.W. Pinero dhe H.A. Jones. Që të dy po përpiqeshin të zhvillonin dramën moderne realiste, por nuk kishin fuqinë e duhur të largoheshin nga subjektet artificiale dhe karakteret konvencionalë të pritshëm nga adhuruesit. Shkroi “Henrik Ibsen”, “Don Zhuani në ferr”, “Dishepulli i djallit” (1897) etj.

Lufta e Parë Botërore ishte çast vendimtar për Shaw. Në fillim ai reshti së shkruari drama, duke botuar pamfletin e diskutueshëm: “Domethënie vulgare rreth luftës”, ku e quante Britaninë e Madhe dhe aleatët e saj njësoj fajtor me gjermanët dhe argumentonte për negociata dhe paqe.

Në dramat e tij të mëvonshme Shaw intensifikoi eksplorimet në simbolizmin tragjikomik dhe jorreal. Krijoi “The Apple Cart” (1929), një komedi futuriste, që thekson konfliktet e brendshme të Shaw-ut midis jetës së politikës radikale dhe mosbesimit të tij konservator në aftësinë e njeriut të zakonshëm për të qeverisur veten. Pas një ndërprerjeje gjatë kohës së luftës, Shaw, shkroi edhe më shumë shfaqje.

I papërmbajtur, mospërfillës dhe gjithmonë njeri i rrëfimit, Shaw përdori zgjuarsinë e tij të gjallë për të qëndruar në sy të publikut deri në fund të 94 viteve të tij; figura e ashpër, mjekra e famshme dhe bastuni, ishin po aq të njohur në mbarë botën sa edhe dramat e tij.

George Bernard Shaw nuk ishte thjesht dramaturgu më i mirë komik i kohës së tij, por edhe një nga dramaturgët më të rëndësishëm në gjuhën angleze që nga shekulli i 17-të. Disa nga veprat e tij më të mëdha për skenën “Cezari dhe Kleopatra”, episodi i “Don Zhuani në ferr” i “Man dhe Superman”, etj. shquhen për seriozitet të lartë dhe bukuri proze që nuk kishin të krahasuar me bashkëkohësit e tij të skenës. Një vizionar dhe mistik, filozofia e të cilit ishte pasioni moral, konflikti intelektual i përhershëm, Shaw ishte edhe pamfleti më i ndjeshëm që nga Swift, kritiku më i lexueshëm në anglisht, kritik i mirë i teatrit të gjeneratës së tij, një mësues i mrekullueshëm dhe eseist mbi politikën, subjektet sociologjike dhe një nga shkrimtarët më të pangopur në letërsi. Duke sjellë një inteligjencë të guximshme kritike në shumë fusha të tjera të interesit, ai ndihmoi të krijonte mendimin politik, ekonomik dhe sociologjik të tri gjeneratave./Hejza/KultPlus.com

Qytetarët protestojnë kundër mbylljes së rrugës ‘George Bush’ nga Komuna e Prishtinës

Një numër i qytetarëve të Prishtinës sot kanë protestuar kundër mbylljes së rrugës “George Bush” nga Komuna e Prishtinës.

Protesta e organizuar nga “Vrojtuesit e Lagjes” është mbajtur nga ora 12:00 në sheshin “George Bush” në kryeqytet.

Fatmir Muçolli, njëri prej protestuesve, shprehu pakënaqësitë në emër të protestuesve.

“Pse nuk është dikush i pranishëm këtu nga Komuna e Prishtinës? Pse nuk është këtu dikush i pranishëm nga Ministria e Infrasktrukturës, Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor? “, ka thënë Muçolli.

Në paralajmërimin e protestës shkruhej:  “Ne organizojmë një protestë thelbësore për hapjen e rrugës Xhorxh Bush, një rrugë e cila mund të hapet lehtësisht duke i larguar betonat që e mbyllin. Thirrja është e hapur për çdo individ të lodhur nga këto praktika të kryetarit të komunës tonë”.

“Përparim Rama premtoi se rruga do të mbyllej vetëm për një test 1-javorë, pastaj tha se do të ishte e mbyllur vetëm për trafikun urban, duke lejuar kalimin e autobusëve dhe taxit. Megjithatë, realiteti është një varg gënjeshtrash pas gënjeshtrash, duke mbyllur rrugën përfundimisht. Kërkojmë një Prishtinë më të lirë dhe të përshtatshme për të gjithë. Ju lutemi, bashkohuni për një qytet më të mirë dhe më të hapur”./Klankosova.tv/KultPlus.com

‘Lumturia njerëzore dhe detyra morale janë të lidhura në mënyrë të pandashme’

Xhorxh Uashington ka qenë presidenti i parë i Shteteve të Bashkuara të Amerikës – lider dhe strateg, i vetmi njeri i zgjedhur unanimisht nga Kolegji Elektoral duke shërbyer dy mandate si president.

Ai kryesoi konventën që hartoi Kushtetutën aktuale të Shteteve të Bashkuara dhe gjatë jetës së tij u quajt “Babai i vendit të tij”. Ai nuk i takonte asnjë partie.

Sot janë bërë 234 vite nga koha kur ai u zgjodh president i SHBA-ve dhe në këtë përvjetor KultPlus ju sjell disa nga thëniet e tij:

– “Lumturia njerëzore dhe detyra morale janë të lidhura në mënyrë të pandashme”

– “Këmbëngulësia dhe shpirti kanë bërë mrekulli në të gjitha epokat”

– “Shoqërohuni me njerëz të kualiteti të mirë, nëse e vlerësoni reputacionin tuaj, pasi që më mirë është të jeni vetëm sesa me shoqëri të keqe”

– “Aq më i vështirë konflikti, aq më i madh është triumfi”

– “Meshkujt e vërtetë e urrejnë luftën, por asnjëherë nuk largohen nga ajo”

– “Më parë vdes në këmbë sesa të jetojë në gjunjë”

– “Më mirë është të mos arsyetoheni sesa ta jepni një arsyetim të keq”

– “Përgatitja për luftë është një prej formave më efikase për ta ruajtur paqen”. / KultPlus.com

219 vite më parë lindi letrarja franceze, George Sand

Sot mbushen 219 vite nga lindja e letrares franceze George Sand, shkruan KultPlus.

George Sand (shqipërimi: Zhorzh Sand) është pseudonimi i Amantinë Oror Lysil Dypë, romanciere, autore dramatike dhe kritike letrare franceze. Krijimtaria e saj është shumë e pasur. Romanet e saj të para si “Indiana”, publikuar në vitin 1832, trajtojnë marrëdhëniet shoqërore dhe ngrenë lart revoltën e grave, duke shfaqur edhe ndjenjat e bashkëkohëseve të saj, diçka e pazakontë për atë kohë që ndau opinionin publik nga ai i elitës letrare.

Sand ngre në romane çështje sociale, duke mbrojtur punëtorët dhe të varfrit dhe duke imagjinuar një shoqëri pa klasa e konflikte, si te veprat “Mopra” (1837) dhe “Mullixhiu i Angibosë” (1845). Më vonë tërhiqet nga mjedisi rural dhe shkruan romane të idealizuar me tema nga fshati si “Pellgu i Djallit” (1846), “Fadeta e Vogël” (1849), “Fransua Shampi” (1850) etj.

Përveç romanit, Sand ka lëvruar edhe gjini të tjera si autobiografia, “Historia e jetës sime” (1855) dhe romani historik “Konsuelo” (1843) ku përmes figurës së një këngëtareje italiane ajo shpalos peizazhin artistik europian të shekullit XVIII, ose “Bukuroshët e Bua Doré”, (1858) ku përshkruhen aventurat dhe peripecitë e shumta dashurore në kontekstin e kundërshtive fetare nën sundimin e mbretit Luigji XIII.

Pavarësisht se kritikohej mjaft nga figura të njohura letrare te kohës si Sharl Bodëler, apo Zhyl d’Orevili, Sand ishte në qendër të jetës intelektuale të kohës, duke pritur në pronat e saj në Nohant ose në Palezo, personalitete të ndryshme si muzikantët Franz List dhe Frederik Shopen; shkrimtarët Honore dë Balzak, Gustav Flober, piktorin Eugjen Delakrua, duke u dhënë këshilla dhe kurajë.

Megjithëse nëpërmjet letërkëmbimit, ajo mbante lidhje të ngushta me shkrimtarin Viktor Hygo. Ajo u shqua edhe për një angazhim politik aktiv duke filluar nga viti 1848, duke nxitur Aleksandër Rolë në fillimin e publikimit të tre gazetave ndër të cilat Kauza e Popullit, Buletini i Republikës etj. Zhorzh Sand lindi në Paris më 1 korrik të vitit 1804.

Sand mbeti gjatë gjithë jetës shumë e lidhur me Nohant dhe fshatin ku mund të marrë arratinë nga e përditshmja dhe të gjejë frymëzim. Temat nga jeta në fshat i gjejmë në shumë romane të saj. Në vitin 1817, gjyshja e saj e dërgon në një kuvend për t’u arsimuar më tej, ku kalon tre vjet nga dimri i viteve 1817-1818 deri në pranverë të vitit 1820.

Më 4 janar 1831, Amantina largohet nga Nohant dhe shkon në Paris ku futet në një shoqëri të vogël të rinjsh të dhënë pas letërsisë romantike. Aty kalon një jetë prej bohemësh duke frekuentuar teatrot, muzetë dhe bibliotekat. Krijon lidhje me të riun Zhyl Sando dhe të dy fillojnë karrierën si gazetarë në Figaro. Shkruajnë edhe një roman së bashku që botohet me pseudonimin J. Sand. Veprën e parë të saj “Indiana”, publikuar më 19 maj 1832 dhe të gjitha veprat e saj i boton me pseudonimin Zhorzh Sand. Tre muaj pasi botoi librin “Indiana”, përfundon librin tjetër Valentina gjatë verës së vitit 1832.

Të dyja këto vepra e bëjnë të njohur. Më 1833 ndahet nga Zhyl Sando dhe lidhet me Prosper Merime për një kohë të shkurtër. Të dyja këto lidhje e zhgënjejnë. Më 10 gusht 1833, vjen libri “Lelia”, një vepër lirike, alegorike, origjinale dhe shumë e suksesshme. Gjatë vitit 1833 njihet dhe lidhet me poetin francez Alfred dë Myse. Ndahet pas një udhëtimi në Itali dhe rilidhet me të, megjithëse marrëdhënia Sand – Myse vazhdon të mbetet e trazuar derisa ndahen përfundimisht në mars të vitit 1835. Kjo lidhje shërbeu si frymëzim për “Letra të një udhëtari”, kurse për Mysenë,

Më 28 gusht 1836, shkon në Zvicër ku e pret Franz List, të cilin e kishte njohur nëpërmjet Mysesë. Lidhja e tyre mbetet miqësore. Sand takohet me kompozitorin polak, Frederik Shopen në 1836 dhe jeton me të për dhjetë vjet. Lidhja e tyre ishte shumë e ndërlikuar. Në fillim ishin miq, pastaj të dashur dhe pasi Shopeni sëmuret, lidhja e tyre bëhet gati si marrëdhënia nënë – bir. Marrëdhëniet jo të mira të çiftit me fëmijët e saj çuan drejt ndarjes së tyre. Sand lidhet me demokratët dhe në 1848 gëzohet për rënien e mbretit Luigj – Filip dhe për fundin e Monarkisë së korrikut. Megjithatë, nuk i pëlqen lëvizja e Komunës së Parisit dhe pas dhunës së revoltave kthehet në Nohant. Për shkaqe financiare detyrohet të shkruajë për teatër. Në Nohant, ushtron edhe funksionin e mjekut dhe ndërkaq udhëton shumë nëpër Francë. Mban lidhje miqësore nëpërmjet letrave me shkrimtarin Gustav Flober, dhe njihet edhe me Teofil Gotje, Sënt – Bëv, vëllezërit Gonkur, etj… Nuk ndalet së shkruari derisa vdes më 8 qershor të vitit 1876, në moshën 71 vjeçe./KultPlus.com

Letërkëmbimi i George Sand dhe Alfred de Musset

Këto letra cilësohen shumë të vështira në përkthim, dhe asnjëherë nuk janë përkthyer në shqip. Loja e fjalëve në frangjisht e bën shumë të vështirë përkthimin.

Nëse letra lexohet e plotë, në dukje, jep përshtypjen e një letre dashurie, por nëse lexojmë vetëm rreshtat me bold, del letër e mirëfilltë erotike. 

Letra e George Sand

I shtrenjti im

Me shumë emocion dua t’ju them se kam

kuptuar në mbrëmjen e kaluar se kishit

një dëshirë të epshme për

të kërcyer me mua. E ruaj në kujtesë puthjen tuaj plot

dashuri dhe do të doja që kjo të tregohet

si provë që më bën të dëshirueshme

edhe nga ju. Jam gati t’ju tregoj

joshjen time pa kurrfarë interesi a llogarie,

pjeshkën time; edhe nëse doni gjithashtu të më shihni

shpirtin tim lakuriq pa shumë mundim

krejt të zhveshur, ejani për një vizitë.

Do të bisedojmë, sinqerisht, si miq.

Do t’ju bind se jam femër

e sinqertë, e aftë për t’ju kënaqur,

shumë e thellë, por edhe e ndjeshme

në miqësi. E thënë troç, prova më e mirë është

ajo për të cilën ju mund të ëndërroni si

shpirt i lirë që jeni. Merreni me mend se jeta në vetmi është si

kalli misri që zgjatet, forcohet e hera-herës

i lodhshëm. Kur e mendoj kështu, shpirti

më dhemb. Nxitoni pra dhe ejani

që të harroj vetminë dhe një kurë dashurie

mua të ma bëni.

Përgjigjja e Musset

Kur para jush, si një hyjni, ju përulem,

doni që për një çast t’ju dukem dikush tjetër?

Ju keni prekur ndjenjat e një zemre,

 Krijuesi i bëri vetëm për t’ju adhuruar.

Unë, i dalldisur nga dashuria, me këtë penë në kllapi, dua

ta bëj si në këtë letër, atë që ngurroj të shpreh.

Me shumë kujdes, po të lexoni në këto vargje fjalët e para,

Ju do të kuptoni ilaçin e dhimbjeve të mia.

Përgjigjja e Sand

Këtë vardisje tuaj nuk e quaj kurrsesi,

natë ma bën emrin e në shpirt më kall neveri.

/KultPlus.com
Përktheu: Ergisa BEBJA