George Crumb, kompozitori pjellor i avantgardës, vdiq dje në shtëpinë e tij. ‘Bridge Records’, e cila publikoi shumë regjistrime nga Crumb gjatë karrierës së tij, duke përfshirë bashkëpunimin e Marcantonio Barone të vitit 2021 ‘Metamorphoses, Books I & II’, konfirmoi lajmin, duke vënë në dukje se gruaja dhe djemtë e tij ishin me Crumb kur ai vdiq. Ai ishte 92 vjeç, transmeton KultPlus.
Artisti fitues i çmimit Grammy dhe Pulitzer eksploroi kryqëzimin e natyrës dhe zërit gjatë karrierës së tij gjashtë dekadash.
Crumb, i cili kaloi 30 vjet duke dhënë mësim në Universitetin e Pensilvanisë, fitoi një çmim “Pulitzer” për muzikën për veprën e tij “Echoes of Time” dhe “River” në 1967 dhe një çmim “Grammy” për kompozimin më të mirë klasik bashkëkohor për pjesën e tij “Star-Child” në vitin 2011.
Lindur në një familje muzikore në Virxhinia, puna e Crumb eksploroi kryqëzimin e natyrës dhe zërit, veçanërisht kur bëhej fjalë për timbrin. Një nga pjesët e tij më të famshme, “Vox Balaenae (Zëri i balenës),” përfshinte thirrje balene.
Crumb fitoi diplomën e tij master në Universitetin e Illinois në 1953 dhe doktoraturën nga Universiteti i Miçiganit në 1959. Më vonë gjatë jetës, ai foli për gjetjen e mjedisit akademik mbytës në mënyrë krijuese.
“Problemi ishte se të gjithë u detyruan në këtë mënyrë akademike të të shkruarit që doli nga modernizmi evropian. Mua thjesht më dukej një mënyrë shumë efikase për të prodhuar shumë shënime të gabuara”, tha ai në 2009.
“Ajo u bë një teknikë e gjithanshme që shkatërroi personalitetin krijues të shumë njerëzve.”
Ndër kompozimet më të famshme të Crumb ishin partiturat e tij grafike, të cilat u vizatuan me dorë në fletë të mëdha dhe morën formën e formave dhe spiraleve të përpunuara.
“Unë nuk kam asnjë aftësi artistike jashtë kaligrafisë muzikore”, tha ai në një intervistë të vitit 2016.
“Unë thjesht mendoj se muzika duhet të duket ashtu siç tingëllon.”
Ai bazoi disa nga kompozimet e tij dhe projekte të tjera në shkrimin e poetit spanjoll Federico Garcia Lorca, duke përfshirë ciklin e tij të këngëve të vitit 1970 “Zërat e lashtë të fëmijëve”. Në një intervistë të vitit 1992 në Festivalin George Crumb në Boulder, kompozitori pranoi se nuk ishte kurrë i sigurt se si do të pranoheshin ato pjesë specifike.
“Një herë shumë vite më parë pata një letër nga vëllai i Lorkës, i cili thoshte se i pëlqenin cilësimet e mia të poezisë së Lorkës”, tha ai.
Një kompozitor i zënë gjatë viteve 1960 dhe 1970, Crumb u bë më pak pjellor në dy dekadat pasuese, por ai u kthye me një seri ‘Librash Këngësh Amerikane’ duke filluar në vitet 2000. Regjistrimet e muzikës së tij janë publikuar në serinë e Bridge Records ‘Complete George Crumb Edition’.
Pavarësisht natyrës avangarde, puna e Crumb ishte me ndikim tek një numër artistësh si Jonny Greenwood i Radiohead dhe David Bowie. Në vitin 2003, Bowie renditi LP-në e Crumb të vitit 1972 ‘Black Angels’, të kompozuar gjatë ditëve të zymta të Luftës së Vietnamit, si një nga albumet e tij të preferuar të të gjitha kohërave.
“E dëgjova këtë pjesë për herë të parë në kohën më të errët të të 70-tave të mia, dhe më trembi”, tha Bowie për “Black Angels” në një artikull për Vanity Fair.
“Është ende e vështirë për mua ta dëgjoj këtë pjesë pa një ndjenjë parashikimi. Vërtet, ndonjëherë, tingëllon si vepër e vetë djallit.” / KultPlus.com
