Etiketë: George Orwell

Në kohën e mashtrimeve universale, të thuash të vërtetën është një akt revolucionar.

Xhorxh Oruell (George Orwell), me emrin e vërtetë Eric Arthur Blair, lindi në 25 qershor 1903. U arsimua në kolegjin Eton në Britaninë e Madhe. Në vitin 1922, zgjodhi karrierën ushtarake, me qëllim që të shkonte në Lindje, por përvoja si rreshter në Birmani e përballi me brutalitetin e imperializmit britanik, ndaj në 1927 dha dorëheqjen. Më pas, vendosi t’i kushtohet shkrimit. Jetoi duke kryer punëra të vogla, por për shkak të pneumonisë shëndeti filloi t’i përkeqësohej, gjithsesi arriti të botojë disa romane, shkruan Konica.al.

Në vitin 1936, Oruell u nis drejt Spanjës me idenë për të shkruar për luftën civile, por edhe për të marrë pjesë në luftimet kundër Frankos. I plagosur, u kthye në Londër dhe botoi “Homazh për Katalonjën”, dëshmi e angazhimit në radhët e PPBM (Partia e Punëtorëve të Bashkimit Marksist) të likuiduar nga stalinistët. Gjatë Luftës së Dytë Botërore u bë gazetar pranë BBC-së dhe filloi të shkruante “Ferma e kafshëve”, një përrallë satirike që denoncon stalinizmin. I sëmurë nga tuberkulozi, ai ndërmori shkrimin e romanit të fundit, që u bë më i famshmi: “1984”, botuar disa muaj para vdekjes. Xhorxh oruell vdiq më 21 janar 1950.

Oruell është padyshim një nga shkrimtarët më të rëndësishëm britanikë të të gjitha kohërave, jo vetëm për krijimtarinë artistike, por edhe për filozofinë e tij të jetës dhe për angazhimin perosnal dhe shoqëror. Duke marrë parasysh që shumicën e kohës e kaloi në varfëri dhe i persekutuar nga sëmundje të vazhdueshme, është mrekulli që Oruell arriti të botonte dhjetë libra dhe dy koleksione me ese në vetëm dyzet e gjashtë vjet.

Një filozof vizionar dhe thellësisht humanist, Xhorxh Oruell ende vijon të na tregojë për botën e sotme. Shpeshherë, puna e tij shpesh kufizohet në “1984” dhe “Ferma e kafshëve”, megjithatë esetë dhe artikujt e shumtë të shkrimtarit hedhin dritë në kohën tonë, nga totalitarizmi kinez deri në “fakte alternative”.

Novelist, poet, eseist dhe kritik, Xhorxh Oruell njihet botërisht për dy romanet “Ferma e kafshëve” dhe “1984”. Disonanca e thellë e Oruellit me shoqërinë dhe këndvështrimi pesimist për civilizimin modern janë thelbësore për interpretimin e punë së tij. Satira alegorike antisovjetike, që paraqet dy derra si personazhe kryesore: “Ferma e kafshëve” është romani i parë shumë i suksesshëm i autorit. Libri është përshtatur për disa shfaqje televizive dhe filma.

“Në moshën pesëdhjetëvjeçare, secili ka fytyrën që meriton”, – shkruan Xhorxh Oruell. Shtatëdhjetë vjet pas vdekjes, ai është shndërruar në ikonë. “Ferma e kafshëve” është një klasik që deshifron totalitarizmin dhe mekanikën e tij, “1984” është një bestseller universal që hedh dritë si në mbikëqyrjen dixhitale globale, ashtu edhe në epokën e “pas të vërtetës”. Nëse shekulli i 19-të ishte balzakian, i 20-ti kafkian, shekulli i 21-të u bë oruellian. Figura e tij si reporter antitotalitar dhe shkrimtar vizionar është bërë një standard i vërtetë. Për shumë njerëz, Oruell është një vështrim, një fanar. Për të mos përmendur trashëgiminë e tij pa një testament, i cili kundërshtohet nga populistët dhe anarkistët, konservatorët dhe përparimtarët. Në librin “Midis përbuzjes dhe pasionit” del një figurë eklektike dhe pasionante, një reporter tejet mendjelehtë dhe një aktivist politik provokues dhe i pabesë, një personalitet radikal i ngjashëm me romanet e tij.

Shprehja “Të shohësh se çfarë ndodh nën hundë kërkon shumë përpjekje” tregon për vështirësinë që ka gjithsecili prej nesh në përballjen me të vërtetën. Na ndodh rëndom të ndiejmë nevojën për t’u vetëmbrojtur, për ta hedhur vështrimin drejt një perspektive më pak tronditëse dhe të dhimbshme të realitetit që na rrethon, si dhe mënyrën e kufizuar të jetesës tonë. Në një botë të udhëhequr nga rrjetet sociale, ku vetëvlerësimi është rezultat i konkluzionit për famë, ajo çfarë ne jemi të gatshëm të ndajmë është gjithmonë një përpjekje për manipulim, një lloj promovimi vetjak, ku nuk përfshihen defektet dhe veset. Megjithatë, mënyra e vetme për ta kuptuar se kush jemi në të vërtetë dhe ta pranojmë plotësisht identitetin tonë, mund të kalojë vetëm përmes një analize medituese, e cila synon të zbulojë çfarë ofrojmë çdo ditë në botë në mënyrën më të keqe. Dhe këtu e vërteta bëhet një gjest revolucionar, një akt vetësabotimi që ndryshon formën dhe bëhet një manifestim i guximit dhe besnikërisë.

Sado e maskuar qoftë, lëmosha është gjithmonë e tmerrshme: ekziston një parehati, pothuajse një urrejtje sekrete, mes atij që jep dhe atij që merr. /KultPlus.com

Shkrimtari anglez, George Orwell, pa dyshim se do të mbahet në mend për  kryeveprat e tij si “1984” dhe “Ferma e kafshëve”, pa lënë anash autobiografinë “Rruga për në skelën Uigan”.

Dhe këto janë tri thënie nga librat më të njohur të tij, të përzgjedhur nga Libraria Buzuku.

“Jetojmë në një botë ku kurrkush nuk është i lirë, ku vështirë të ketë ndokënd që të jetë i sigurt, ku nuk është aspak e mundur të jesh i ndershëm dhe të mbetesh gjallë.” (Rruga për në skelën Uigan)

“Kush kontrollon të shkuarën, kontrollon të ardhmen: kush kontrollon të tashmen, kontrollon edhe të shkuarën.” (1984)

“Të gjitha kafshët janë të barabarta por disa kafshë janë më të barabarta se të tjerat.” (Ferma e kafshëve)

George Orwell ishte një novelist, eseist, gazetar dhe kritik anglez. Ai ishte një njeri i fortë i cili shkroi për disa tema kryesore që lidhen me pikëpamjet politike dhe lëvizjet e kohës së tij.

Romanet e tij më të njohura janë Animal Farm dhe Nineteen Eighty-Four.

Puna e Orwell kishte një ndikim të madh në kulturën popullore dhe politike. Orwellian, i cili përshkruan një situatë, ide, apo gjendje shoqërore të identifikuar si destruktive për mirëqenien e një shoqërie të lirë dhe të hapur.

New York Times rendit Owell të dytin në listën e “50 shkrimtarëve më të mëdhenj britanikë që nga viti 1945” dhe në 2016, ndërsa  një statujë e tij është vendosur përpara  BBC-së në Londër.

Orwell kishte një ndjenjë të lartë morale dhe respekt për drejtësinë.

Ja thëniet më të njohura të tij:

“Në një kohë mashtrimi kur tregohet e vërteta është një akt revolucionar.”

“Mënyra më efektive e tyre për të shkatërruar njerëzit është të mohosh dhe të zhdukësh historinë e tyre.”

“Kush e kontrollon të kaluarën kontrollon të ardhmen. Kush kontrollon të tashmen kontrollon të kaluarën.“

“Nëse liria do të thotë asgjë për dikë,  kjo do të thotë e drejta për t’u treguar njerëzve atë që ata nuk duan të dëgjojnë.“

“Përballë dhimbjes nuk ka heronj.“

“Fuqia është në grisjen e mendjeve njerëzore në copa dhe bashkimin e tyre përsëri në forma të reja të zgjedhjes suaj.“

“Thelbi i të qënit njerëzor është se njeriu nuk kërkon përsosmëri.“

“Zgjedhja për njerëzimin qëndron midis lirisë dhe lumturisë dhe për shumicën e madhe të njerëzimit, lumturia është më e mirë.“

“Realiteti ekziston në mendjen e njeriut dhe askund tjetër.“

“Njerëzit flenë në mënyrë paqësore në shtretërit e tyre natën vetëm sepse janë të gatshëm ta bëjnë këtë në emër të tyre.“

“Në tërësi qeniet njerëzore duan të jenë të mira, por jo shumë të mira dhe jo mjaft të mira  gjatë gjithë kohës.“

“Ne e dimë se askush nuk e merr pushtetin me qëllim të heqjes dorë prej saj.“

“Nëse doni të mbani një sekret, duhet ta fshihni atë nga vetja.“

“Politikanët, mashtruesit, hajdutët dhe tradhtarët nuk janë viktima, por bashkëpunëtorë.”. / KultPlus.com

Me fraza të tilla si “fakte alternative” dhe “fake news” që tani janë bërë pjesë e leksikut tonë të përditshëm, vazhdojnë ende të bëhen krahasime midis realitetit tonë aktual politik dhe makthit të paraqitur nga George Orwell në librin e tij klasik “1984”.

Në roman, termi i shpikur “doublethink”, që do të thotë “fuqia e mbajtjes së dy besimeve kontradiktore në mendje dhe pranimi i të dyjave”. Mund të ju tingllojë e njohur?

Nuk na vjen në mend një kohë më e përshtatshme për të banuar në shtëpinë e izoluar ku Orwell kishte qëndruar përgjatë kohës kur kishte shkruar ”1984”. Barnhill është një shtëpi-fermë në ishujt e largët të Jura në Hebride. Për arsye se nuk ka asnjeri përrreth, zona është një e njohur për kafshë të egra, kështu që  duhet të jeni të gatshëm të ndani kopshtin tuaj me dhi apo me drerë. Në paqen dhe izolimin e mjedisit, Orwell ishte në gjendje të imagjinonte një të ardhme të tmerrshme për njerëzimin në vitin 1984, duke shkruar gjithë romanin gjatë qëndrimit të tij në Barnhill, ku autori kishte ikur nga vëmenja e londinezëve.

PËRDERISA ORWELL ERDHI KËTU PËR TË IMAGJINUAR TË ARDHMEN, NE DO TË IKIM KËTU PËR TË HARRUAR ATË PËR PAK KOHË

Pothuajse e paprekur që nga ditët kur Orwell kishte qëndruar në të, shtëpia është në pronësi të familjes Fletcher, e cila e kishte marrë me qira nga Orwell në vitet 1940. Shtëpia është pothuajse krejtësisht jashtë rrjetit, dhe do ju nevojitet një varkë ose një 4×4 për të arritur atje.

Do të keni mbështetjen e një gjeneratoir për dritë elektrike dhe t’i mbushni telefonat (por ai nuk e përballon një tharëse të flokëve), ka edhe një frigorifer të vogël me gaz.

Nëse je një fans i George Orwell t’i do të shijosh patjetër fjalitë e tij të mençura. Dhe ne shpresojmë t’i shijosh shumë.

Këtu janë 22 fragmente mençurie nga romanet e George Orwell:

“Ai që kontrollon të shkuarën, kontrollon edhe të ardhmen. Ai që kontrollon të tashmen, kontrollon të shkuarën”. – 1984

“E shkuara është diçka e çuditshme. Ajo është me ty bashkë gjithmonë. Supozoj se nuk kalon asnjë orë pa menduar për gjërat që kanë ndodhur dhjetë apo njëzet vjet më parë dhe sërish në shumicën e kohës nuk bëhet fjalë për realitetin, thjesht për një numër faktesh që ti ke mësuar, si gjëra të nxjerra nga një libër historie”. – George Orwell Dalja Jashtë për Ajër, Coming Up For Air

“Në disa raste unë mendoj se ne të gjithë jemi kufoma. Vetëm se kalbemi në këmbë”. – Mbaje Aspidistrën duke Fluturuar, Keep “The Aspidistra Flying”

“Nëse dëshiron të mbash një sekret, duhet ta fshehësh atë edhe nga vetja jote”. – 1984

“Njeriu është krijesa e vetme që konsumon pa prodhuar” – Ferma e Kafshëve

“Ndoshta një njeri me të vërtetë vdes kur truri i tij ndalon, kur ai humbet fuqitë për të thithur ide të reja”. – Dalja Jashtë për Ajër, Coming Up For Air

“Është një nga tragjeditë e gjysmë të arsimuarve, që ata zhvillohen vonë, kur sakaq janë angazhuar në një rrugë të gabuar në jetë”. – Ditët Burmeze, Burmese Days

“Librat më të mirë… janë ata që u thonë atë çfarë ju sakaq dini”. – 1984

“Është një gjë misterioze, humbja e besimit, aq misterioze sa vetë besimi”. – Vajza e Priftit, A Clergyman’s Daughter

“Njeriu si shërben interesit të asnjë krijese tjetër, veç vetes së tij”. – Ferma e Kafshëve

“Lufta është Paqe. Liria është skllavëri. Injoranca është fuqi”. – 1984

“Një njeri duhet të ndryshojë sistemin ose nuk ndryshon asgjë”. – Mbaje Aspidistrën duke Fluturuar, Keep The Aspidistra Flying

“Zilia është një gjë e tmerrshme. Është ndryshe nga të gjitha llojet e tjera të vuajtjes për shkak se nuk ka maskim për të, nuk ka ngritje në tragjedi. Ajo është më shumë sesa thjesht e dhimbshme, është e neveritshme”. – Ditët Burmeze, Burmese Days

“Mendo për jetën ashtu si ajo është me të vërtetë, mendo për detajet e jetës dhe pastaj mendo nëse nuk ka kuptim tek ajo, nuk ka qëllim, nuk ka objektiv përveç varrit. Natyrisht vetëm budallenjtë apo ata që gënjejnë veten, apo ata jeta e të cilëve ka qenë jashtëzakonisht me fat, mund ta përballin këtë mendim pa u drithëruar?” – Vajza e Priftit, A Clergyman’s Daughter

“Gjurma dalluese e një njeriu është dora, instrumenti me të cilën ai bën të gjitha të pabërat” – Ferma e Kafshëve

“Zgjedhja e njerëzimit qëndron mes lirisë dhe lumturisë dhe për pjesën më të madhe të njerëzimit, lumturia është më e mirë”. – 1984

“Një tërmet është kaq shumë qejf kur ka kaluar”. – Ditët Burmeze, Burmese Days

“… mund të marrësh çdo gjë në këtë botë, nëse në mënyrë të sinqertë nuk e do atë.” – Mbaje Aspidistrën duke Fluturuar, Keep The Aspidistra Flying

“Ne nuk është se thjeshtë i shkatërrojmë armiqtë tanë; ne i ndryshojmë ata”. – 1984

“Bukuria është e pakuptimtë, derisa ajo të ndahet me të tjerët”. – Ditët Burmeze, Burmese Days

“Varfëria është era e keqe shpirtërore”. – Mbaje Aspidistrën duke Fluturuar, Keep The Aspidistra Flying

“…qëllimi i nisjes së luftës është gjithmonë të arrish në një pozicion më të mirë, nga i cili të nisësh një luftë tjetër”. – 1984./ KultPlus.com