Të martën, në praninë e shkrimtarëve, studiuesve, gazetarëve, botuesve, studentëve etj., në Bibliotekën e Institutit Albanologjik të Prishtinës, u mbajt aktiviteti letrar Ora e Shkrimtarit, me prozatorin, studiuesin dhe përkthyesin, Gëzim Aliu, në kuadër të projektit të PEN Qendrës së Kosovës, përkrahur nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit e Republikës së Kosovës.
Në fillim të fjalës së tij, poeti dhe studiuesi i letërsisë, Milazim Krasniqi, i cili e moderoi këtë takim letrar, duke folur për rëndësinë e këtij projekti, si dhe të projekteve të tjera të PEN Qendrës së Kosovës, ndër të tjera, tha: “Projekti i PEN – it, me titullin “Ora e Shkrimtarit” synon që ta kthejë vëmendjen tek autori, ashtu që ai vetë ta prezentojë veten dhe veprën e vet. Kjo qasje nuk ia kufizon hapësirën kritikës e as lexuesit, që të ndërtojnë ata rrëfimin e vet dhe universin e vet imagjinar, (po operojmë me formulimet e Cvetan Todorovit nga studimi “Poetika e prozës.”) Por, kjo qasje i mundëson autorit të rrëfejë të vërtetat e tij mbi rrëfimin e vet dhe mbi universin e vet imagjinar, me çka faktikisht ia lehtëson punën lexuesit, i cili në kohën tonë është i sfiduar nga flukset e vrullshme dhe kundërthënëse të informacioneve. Prandaj, rrëfimi i vetë shkrimtarit mund ta ndihmojë që të kuptojë më shumë nga leximi i veprave të shkrimtarit”.
Duke e paraqitur krijimtarinë letrare të Gëzimi Aliut, kryesisht në fushën e prozës dhe të studimit letrar, Milazim Krasniqi, theksoi se: “Sot kemi rastin e shkëlqyeshëm që nga shkrimtari Gëzim Aliu të dëgjojmë rrëfimin e tij mbi procesin me të cilin ai e formëson universin imagjinar të tij. Shpresoj të jetë rrëfim interesant, pasi që Gëzimi tashmë është një prozator i shkëlqyeshëm”.
Në fjalën e tij, Gëzim Aliu, u përqendrua në temën “Si e shkruaj romanin”, duke ofruar mjaft shembuj, në radhë të parë, për procesin e të shkruarit si dhe për përvojën e tij krijuese, veçanërisht lidhur me tregimin dhe romanin, duke konstatuar se “Romani është Njeriu, Gjuha dhe Imagjinata. Një libër pa Njeriun, pa Gjuhën dhe pa Imagjinatën nuk është roman, nuk mund të jetë roman i plotë”.
Më tutje, Aliu paraqiti disa ide interesante për botën e shkrimtarit, duke thënë se “Një shkrimtar mund të shkruajë një tregim a skicë për një pemë që lulëzon dhe që përkëdhelet nga era e lehtë, e këndshme pranverore, madje përshkrimi i tij mund të jetë prekës, mallëngjyes, i bukur. Por, lexuesi, pas disa radhëve, intuitivisht pret hyrjen në skenë të njeriut. Tregimi mund të përfundojë pa njeriun, edhe lexuesi mund të kënaqet estetikisht, por nuk do të përfshihet, nuk do të ketë me kë të identifikohet apo kë ta duajë a urrejë, nuk do ta shijojë një histori të caktuar. Ku nuk ka histori, nuk do ta ketë as të ngjashmin e vet: Njeriun”.
Në vijim, Gëzim Aliu, në mënyrë të veçantë foli për idenë se si i shkruan veprat e tij:” Si shkruaj? Për këtë mund të flas shumë më saktë. Me kohë shkrimtari e krijon procesin e të shkruarit, që nuk do të thotë se i përmbahet në tërësi, por është një mënyrë pune që e ndjek. Për të nisur diçka më të madhe, është shumë e rëndësishme ideja. Ideja e ka një zanafillë, që do ta quaja shkëndijë. Nuk dua të mistifikoj këtu, por shkëndija krijimtare, që e quajnë edhe frymëzim, shpesh nuk dihet nga vjen, nga mendja, si nga qielli i kthjellët, nga dhembja që ndien për diçka, nga të dëgjuarit e një ngjarjeje, nga një ngjarje që sheh, nga leximi i diçkaje interesante, nga emocionet që shkakton diçka, nga qëllimet e vetëdijshme e nganjëherë të pavetëdijshme, nga bindjet, nga luhatjet e bindjeve, nga ndryshueshmëria e vazhdueshme njerëzore, që e quajmë përvojë, nga meditimi, nga të menduarit”.
Duke i karakterizuar mendimet e tij në një rrafsh më të gjerë të pikëshikimit kritik, Gëzim Aliu, tha se: “Botimi i një romani është dhembje e madhe artistike. Kur kjo dhembje shndërrohet në kënaqësi leximi për lexuesit e mundshëm të sotëm e të ardhshëm, atëherë e vërej një shkëndijë nga përjetësia njerëzore, që megjithatë është e përkohshme në këtë gjithësi të pakufishme e të çuditshme e të pakuptueshme për mendjen tonë”.
Gëzim Aliu, iu përgjigj pyetjeve të ndryshme, të cilat kishin të bënin kryesisht me mënyrën se si i shkruan veprat e veta, në radhë të parë, për aktin e frymëzimit, për motivet dhe temat, pastaj për personazhet e romaneve, për veprat e përkthyera nga anglishtja në shqip, si dhe për çështje dhe fenomene të ndryshme të letërsisë. Gjithashtu, përmendi edhe përvojën e shkrimtarëve të ndryshëm botërorë, duke u ndërlidhur me procesin krijues të veprave të tyre, në faza dhe periudha të ndryshme kohore./ KultPlus.com
PEN Qendra e Kosovës po vazhdon aktivitetet e veta kulturore e letrare paraparë me projektin më të ri me titull “Debati për Kulturën dhe Letërsinë në kohë pandemie”, për të shënuar kështu mbrëmjen e nëntë me radhë në kuadër të këtyre mbrëmjeve që shtëpinë po e gjejnë në hapësirën e KultPlus Caffe Gallery, ku edhe u mbajt një tjetër diskutim i radhës që kësaj here çoi diskutimin mes panelistëve dhe të pranishmëve në një nivel tjetër, shkruan KultPlus.
Siç jemi mësuar tashmë të presim orën 17:00, edhe sonte erdhi në pah rëndësia e veçantë e mjaft aktuale e temës të titulluar “Letërsia në kohë krizash”, temë kjo që tash e sa kohë po konsiderohet se është duke ndodhur në shoqërinë tonë e që në fakt është kthyer në një normalitet. Shkrimtarë, artdashës e letrarë të rinj, patën rastin të dëgjojnë nga afër dy perspektiva mjaft të ndryshme por që në thelb trajtonin aspekte kyçe të temës së paraparë.
Ishin shkrimtari Milazim Krasniqi dhe shkrimtari Gëzim Aliu,të cilët ishin të ftuar për të hyrë në thellësitë e temës e për të folur nga ana e tyre gjerë e gjatë. Nën moderimin e Ibrahim Berishës, bisedimet paraprake mes tyre veçse kishin filluar, për të vazhduar kështu deri në një prezantim ku të dy nga ta parashtruan arsyet e ndryshme prej të cilave letërsia gjendet në këtë krizë nga e cila është kapluar.
“Letërsia në kohë krizash”, temë kjo që kësaj here arriti që të krijojë një debat më të gjallë, është një temë që prek një aktualitet që ka tash e sa kohë që po qëndron në neutralitet për arsye se është normalizuar. Është konsideruar se letërsia e mirëfilltë artistike shqipe fillon diku në vitet njëzet të shekullit të kaluar, pra, pak a shumë, është një letërsi artistike njëshekullore. Pra, nga ky shekull, 45 vjet janë kultivim i një letërsie përgjithësisht në shërbim të një regjimi diktatorial ku kjo periudhë konsiderohet se nuk duhet të shmanget, të mohohet, të demonizohet, por të studiohet në mënyrë shkencore, sepse nuk është vetëm periudhë letrare, por edhe periudhë historike e kulturore, ekonomike, politike e sociale e popullit shqiptar.
Ndërkaq, kujtojmë se të gjitha punimet e pjesëmarrësve në panel do të botohen në një libër kur të përfundojë i gjithë projekti. Në këtë projekt të përfshirë janë gjithsej 22 intelektualë që do të flasin nga kontekste të ndryshme për tema të caktuara përgjatë muajit janar dhe shkurt.
Mbrëmjen e hapi moderatori Ibrahim Berisha, i cili fillimisht nisi këtë mbrëmje duke folur pak për temën e duke theksuar se kriza gjithmonë do të jetë e pranishme në shoqërinë tonë.
“Kjo është tema e parafundit që kemi paraparë për këtë projekt. Vetë nocionet janë shumë të gjera por trajtohet konteksti estetik dhe social. Përgjigjet qe do të vinë nga diskutimet besoj se do të na sqarojnë më shumë se çfarë shkaktojnë këto kriza në letërsi. Shoqëria jonë jemi gjithmonë shoqëri e luftës dhe gati çdo herë jemi në njëfarë lloj të krizës. Prandaj, kriza është gjithmonë e pranishme”, thotë Berisha.
Në këtë ngjarje për të diskutuar më gjerë rreth krizave të vazhdueshme që po shkaktojnë deformime të rënda në zhvillimet sociale, ekonomike, politike si dhe kulturore, foli shkrimtari Gëzim Aliu.
“Krizat janë normalitet në hapësirat tona. Stabilitetet, në të gjitha fushat e jetës, kanë qenë të rralla, jetëshkurtra, lehtësisht të thyeshme. Krizat e vazhdueshme shkaktojnë deformime të rënda në zhvillimet sociale, ekonomike, politike, sigurisht edhe kulturore. Gërshetimi i robërive dhe fukarallëkut, ka prodhuar shumë maskarallëk dhe maskarada. Meqë krizat fatkeqësisht janë bërë normalitet, nuk është aq e lehtë të vërehen keqzhvillimet në shoqërinë tonë, sado që kujtojmë se është e lehtë. Po, sepse ende jemi në një krizë, por sigurisht shumë më pak të rëndë se të mëhershmet. Është kriza e tranzicionit, e shndërruar në rrethrrotullim me përparim të ngadalshëm drejt daljes”, thotë Aliu.
Sipas tij, letërsia e mirëfilltë artistike shqipe fillon diku në vitet njëzet të shekullit të kaluar, pra, pak a shumë, është një letërsi artistike njëshekullore. Nga ky shekull, 45 vjet janë kultivim i një letërsie përgjithësisht në shërbim të një regjimi diktatorial ku kjo periudhë konsiderohet se nuk duhet të shmanget, të mohohet, të demonizohet, por të studiohet në mënyrë shkencore, sepse nuk është vetëm periudhë letrare, por edhe periudhë historike e kulturore, ekonomike, politike e sociale e popullit shqiptar.
“Mirëpo, puna krijuese letrare e shkrimtarëve shqiptarë, kështu pra edhe arritja e plotë, e dëshiruar, e baraspeshës së sipërpërmendur, ndërpritet dhunshëm nga Lufta e Dytë Botërore e pastaj nga imponimi i doktrinës së realizmit socialist. Zhvillimi i mëtutjeshëm i letërsisë shqipe duhej t’u nënshtrohej qëllimeve të propagandës komuniste. Letërsia pra thjesht bëhet mjet i propagandës së regjimit diktatorial. Pasojë e kësaj politike: pak libra të shkruar e të botuar në atë periudhë, kanë tipare tejkohore artistike, pra edhe vlerë estetike, por mund të jenë lëndë interesante për studime të ndryshme, jo vetëm letrare. Në Kosovën nën Titon, ndonëse nuk ishte imponuar metoda e realizmit socialist, pra shkrimtarët mund të mos e zbatonin, presioni i regjimit komunist jugosllav kishte ndikuar në brendësinë e letërsisë, që përgjithësisht del politike e ideologjike. Pra, është letërsi me funksion. Derisa në Shqipëri kishte funksion (rol) nacional-komunist të shpërndarjes të së “vërtetës historike” të komunizmit dhe krijimin e “njeriut të ri”, në Kosovë, letërsia e kishte funksion (rol) ruajtjen e esencës kombëtare shqiptare dhe çlirimin nga sundimi sllav”, thotë ai.
Për Aliun, deri në rënien e komunizmit në Shqipëri dhe në Kosovë, letërsia shqipe nuk arrin ta krijojë, e aq më pak ta anojë, baraspeshën mes ideologjisë, angazhimeve e detyrave kontekstuale dhe ligjësive të veta estetike, artistike.
“Populli shqiptar është futur në shekullin e njëzetë pa qenë në gjendje të shkruajë e të lexojë. Mbi nëntëdhjetë për qind e njerëzve nuk kanë ditur shkrim e lexim. Kjo mjeshtëri e panjohur zotërohej në nivel të lartë vetëm nga pak njerëz. Gjyshërit e stërgjyshërit tanë, me ndonjë përjashtim të rrallë, kanë qenë analfabetë. Shumica nga ne i mbajmë mend gjyshërit tanë, edhe nga ana e babës, edhe nga ana e nënës. Besa, nderi, mikpritja etj., kanë qenë virtytet e gjyshërve tanë. Po ashtu, edhe gjakmarrja, “virtyt” kanunor edhe ky. Dhe, deri diku, këto virtyte na shquajnë edhe sot e kësaj dite”, thotë Aliu.
Krejt në fund ai theksoi se këtu te ne ndodh që shumë nxënës të papërgatitur për shkollim superior, shpesh gjysmanalfabetë e analfabetë funksionalë, duke mos gjetur punë dhe mundësi për ta realizuar veten, në mënyrë që t’i shtyjnë edhe nja tri apo katër vjet të jetës së tyre rinore, regjistrohen fare lehtë nëpër universitetet e shumta dhe madje nganjëherë edhe arrijnë të doktorojnë.
Ndërsa, shkrimtari Milazim Krasniqi foli rreth gjendjes së rënduar që krijohet nga interneti e që ndikon në statusin e krizës së letërsisë.
“Kriza e statusit të letërsisë ka të bëjë me mënyrën se si ajo mësohet në shkolla, për ç’gjë trajtimin më esencial deri sot e ka bërë Cvetan Todorovi, në trajtesën e tij me titull, “Letërsia në rrezik.” Todorovi konstaton se: “në shkollë nuk mësohet se për çfarë flasin veprat, po për çfarë flasin kritikët.” Pra, në shkolla vëmendja e nxënësve përqendrohet te shkenca për letërsinë e jo te letërsia, përqendrohet te kritika e jo te vetë vepra letrare. Si pasojë e kësaj, brezat e ri nuk marrin edukim estetik fisnikërues nga veprat letrare, po marrin disa koncepte e skema artibrare të vlerësimit të letërsisë”, thotë Krasniqi.
Sipas tij, këtë gjendje tashmë e ka bërë edhe më të rënduar, mbase edhe të pashpresë, përhapja e internetit, oferta e madhe e rrjeteve sociale dhe e medieve të reja. Pra, konsiderohet se jo vetëm brezat e rinj, po edhe të vjetrit tashmë janë të obsesionuar me komunikimin në rrjete sociale e në mediet e reja, i cili ofron mundësi të komunimimit të shpejtë, të thjeshtë, të shkujdesur, moskokëçarës për aspektet estetike të përjetimit e të komunikimit.
“Shkrimtari shqiptar në Kosovë, të vetmen shpresë mund ta ketë që vepra e tij ta presë një kohë kur mund të vlerësohet, ndërsa vetë shkrimtari shqiptar i këtij vendi, në shtetin e vet që në të njëjtën kohë është i mbikëqyrur dhe i pavarur, nuk e ka asnjë shans ta presë një kohë të atillë. Ne, shkrimtarët shqiptarë të Kosovës nga mosha pesëdhejtë vjeç e lart, nuk jemi brez i humbur. Ne jemi brez i izoluar nga prezenca ndërkombëtare, së cilës i ka interesuar dhe I intereson deshqiptarizimi kulturor i Kosovës, në favor të multietnicitetit, multikulturalizmit, neokolonializmit. Dhe ajo që dhemb edhe më shumë, ne jemi brez i injoruar nga institucionet tona, të cilat sikur e kanë një paison hakmarrës ndaj shkrimtarëve, për rolin esencial që kanë pasur në formulimin e projektit të pavarësisë së Kosovës. U është dukur se mënyra më e mirë e fshehjes së atyre meritave të shkrimtarëve, ka qenë injorimi i shkrimtarëve dhe i letërsisë. Deri sot, kanë pasur sukses”, përfundon Krasniqi.
Pas përfundimit të fjalimeve nga të dyja palët, bisedua u zgjerua edhe më shumë atëherë kur publiku u ftua për t’iu bashkangjitur diskutimit tutje me mendime e pyetje që u shqyrtuan e u diskutuan nën atmosferën plotësisht të qetë e të ngrohtë që u krijua mes tyre.
Projekti “Debati për Kulturën dhe Letërsinë në kohë pandemie” është duke u mbajtur deri në fund të muajit shkurt, ku çdo të martë dhe të enjte në KultPlus Caffe Gallery, duke filluar nga ora 17:00, janë trajtuar temat si: “Liria dhe e drejta e autorit dhe Botimi”, “Vlerësimi i letërsisë sot dhe Libri”, “Leximi dhe Biblioteka”, “Krijimtaria letrare në periudhën e pandemisë”, “Komunikimi ndërkulturor”, “Gjuha e shkrimit letrar sot”, “Letërsia dhe teknologjia”, “Letërsia e gruas” dhe “Letërsia në kohë krizash”.
Ndërkaq, këtë të enjte do të mbahet mbrëmja e fundit letrare dhe kulturore e paraparë në kuadër të projektit “Debati për Kulturën dhe Letërsinë në kohë pandemie”, me ç’rast do të diskutohet për temën me titull “Letërsia e përkthyer”.
Projektin “Debati për Kulturën dhe Letërsinë në kohë pandemie” e ka përkrahur Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit së Republikës së Kosovës. / KultPlus.com
Ambienti i Institutit Albanologjik gjatë ditës së sotme mirëpriti përurimin e veprës së shkrimitarit Gëzim Aliu me titull “Proza Shqipe e viteve 1920-1944”, shkruan KultPlus.
Të pranishëm në këtë përurim për një fjalë rasti ishin drejtori i Institutit Albanologjik, Hysen Matoshi dhe autori Fadil Grajçevci.
Kreu i Institutit, lavdëroi punën e palodhshme të Aliut, derisa konstatoi se autori pas dy monografive të kushtuar romaneve të Ismail Kadaresë, kontribuoi shumë me këtë objekt studimor për një periudhë shumë interesante zhvillimore në letërsinë shqipe.
“Identifikimi i krijimtarisë së njëmbëdhjete prozatorëve te kësaj periudhe, analizat përimtuese e përgjithësimet lidhur me vlerat e saj si dhe përqendrimi te çështjet, sikundër janë autori i nenkuptuar, narratori dhe personazhet, e bëjnë këtë monografi literaturë studimore me prurje risimtare mendimin tonë letrar”, tha ai.
“Gëzim Aliu përfaqëson një simbioze interesante te artistit dhe të dijetarit, ndaj e them me bindje se kontribute të tjera te tijnë fushën e studimeve letrare janë të pritshme. Uroj të këtë shëndetin dhe te ruajë nivelin e përkushtimit e tashmë të dëshmuar”, përmendi në fund Matoshi.
Drejtori i Institutit Albanologjik – Hysen Matoshi
Punën pothuajse katër vjeçare të Aliut, e lartësoi edhe profesori Fadil Grajçevci, i cili përmes të tjerash shpjegoi detajisht këtë vepër të autorit.
“Shkrimtari, studiuesi i letërsisë, eseisti e përkthyesi, Gëzim Ali, i cili, përveç si romancier e tregimtar nga më të suksesshmit e brezit të tij letrar/ (Në klubin e të shemtuarve (2009), roman i shpërblyer me Cmimin Kombëtar: Romani më i mirë i vitit 2009; Katedralja pa kryq (2014); Gosti në natën e parë te jeshtës (2017), roman i shpërblyer me Cmimin “Rexhai Surroi” per letërsi; përmbledhja me tregime “Libri i Fundit” , gjithnjë e më shumë po dëshmohet edhe si njëri nga njohësit më të mirë të zhvillimeve tona historiko-letrare, si njëri nga studiuesit më të përkushtuar të letërsisë shqipe, në veçanti të asaj në prozë”, tha ai.
Grajçevci gjithashtu theksoi se Aliu në tre kapitujt, me kriterin vlerësues, pra jo me atë kronologjik, duke mos e ngarkuar tekstin me teorizime e shpjegime të sofistikuara, ka bërë analizimin e tri elementeve qenësore.
Profesori Grajçevci ka thënë se ky studim do të jetë, përveç një kontribut i çmueshëm në studimet historiko-letrare, edhe një model i ri studimi për veprat e tjera të mëvonshme në prozë të letërsisë.
Profesori Fadil Grajçevci
Në fund, në një fjalë rasti edhe autori Gëzim Aliu tregoi se përmes kësaj vepre ka synuar t’u jap përgjigje disa pyetjeve që kanë të bëjnë me idetë, mendimet, bindjet, që shfaqën veprat letrare të autorëve të kësaj periudhe.
“Për t’iu përgjigjur këtyre pyetjeve, kam interpretuar e analizuar autorin e nënkuptuar, narratorin dhe personazhet, por duke prekur shkurtimisht edhe temat, autorin real, historitë, hapësirën referenciale, kohën referenciale dhe kohëzgjatjen narrative të storieve. Këtu, në disa paragrafë, pa ju lodhur me teori, që në monografi u paraprin kapitujve, kam përmbledhur rezultatet e hulumtimit tim”, shpjegoi Aliu.
Shkrimtari Gëzim Aliu
Autori i veprës falënderoi gjithë të pranishmit në sallë dhe në fund deklaroi se përmes kësaj vepre mund të ndërtojmë në mendje një mozaik interesant e të këndshëm të njerëzve të asaj kohe.
Studimin monografik “Proza shqipe e viteve 1920 – 1944” e karakterizon zotësia e veçantë interpretuese, analitike e sintetizuese, qartësia e mendimit, terminologjia e saktë shkencore dhe gjuha e pastër dhe e pasur shqipe. /KultPlus.com
Gëzim Aliu me romanin “Gosti në natën e parë të vjeshtës” është fitues i çmimit “Rexhai Surroi” për letërsi.
Romani fitues befason në shumë kuptime dhe ky është edhe sekreti i tij. Është udhëtim në oqean shpirti, pa pretenduar të zbulojë një kontinent. Është shkruar me një urtësi të brendshme. Gjuha e bukur shqipe dhe rrëfimi i autorit, ndërlidhja e ngjarjeve të tri periudhave të Kosovës, janë disa prej veçorive të shumta të librit.
“Në një vend fatkeq është e vështirë të jesh i lumtur. Përveç fjalëve të jurisë, po ndihem i lumtur, shpresoj që lumturia ime të zgjasë së paku një orë”, ka thënë shkurt fituesi Aliu pas pranimit të çmimit.
Vitin e kaluar fitues i çmimit “Rexhai Surroi” për letërsi ishte Zija Çela me romanin “Ora e Zooparkut”.
Shkrimtari Gëzim Aliu ka botuar romanin “Gosti në natën e parë të vjeshtës”. Në një prononcim për KultPlus, Gëzim Aliu ka shpjeguar zanafillën e këtij romani dhe ka folur shkurtimisht për temat e tij. Ai është shprehur se ideja për këtë roman daton që nga koha kur qëndronte në një rezidencë për shkrimtarë, në Vjenë, në vitin 2012.
Ishte ide për një tregim të gjatë, të cilin nuk e kishte botuar bashkë me tregimet e tjera në përmbledhjen “Libri i fundit”, që u botua atë vit në Prishtinë.
“Ishte ide që mund të zgjerohej në diçka më të madhe, prandaj nuk e futa mes tregimeve të tjera, që u botuan po atë vit, në Prishtinë. Ideja, që tashmë ishte bërë skicë me disa degëzime, u skajua nga disa punë të tjera të miat”, shprehet Aliu.
Ai më tutje thotë se, ndërkohë, kishte bërë një përpjekje për të bashkuar tekstin e skicës me tekstin e ditarit që kishte mbajtur gjatë qëndrimit në Vjenë. “Por, pas një kohe, teksa po e rilexoja, e ndjeva që dorëshkrimi nuk ishte i gjallë, nuk merrte frymë. Simbioza mes tekstit të ditarit dhe tekstit fiksional nuk ecte, ishte shartim pa fryt”, konstaton Aliu.
“Sapo teksti i ditarit ra nga kombinimi, e ndjeva thellë në vete se ideja fillestare e parehatshme, që degëzohej vazhdimisht, mund të bëhej roman. Menjëherë pasi e botova një monografi, pikërisht para një viti, iu ktheva me tërë vëmendjen. Për një vit të tërë jam marrë me këtë roman”, shton ai.
Ndërkaq për KultPlus, autori Gëzim Aliu, tregon edhe për atë se per çfarë flet romani.
“Pothuajse ndodh gjithmonë që, kur i tregon dikujt se ke botuar roman, të pyet menjëherë se për çfarë bëhet fjalë në të. Sigurisht do të përgjigjesha kështu: “Gostí në natën e parë të vjeshtës” është roman për luftën, dashurinë dhe marrëzinë”, shprehet ai.
Kurse, shkrimtari Agron Gashi shprehet se romani “Gostí në natën e parë të vjeshtës” është plot lojë, erotizëm e ironi, plot humor e trishtim, një trishtim i bukur që rrallë e ndeshim në prozën shqipe.
““Gostí në natën e parë të vjeshtës” është roman ku hierarkia kulturore shndërrohet në anarki, seriozja në sarkazëm dhe ironi, tragjedia në komedi, etika në estetikë, për të fituar kjo e fundit”, vlerëson Gashi.
Agron Gashi shprehet se Aliu, duke qenë edhe njohës i mirë i diskursit narrativ dhe i teorisë së romanit, thur rrëfime e minirrëfime interesante, duke ruajtur njëkohësisht një linjë fabulare, me një strukturë kompozicionale unike: rrëfim dhe vetëm rrëfim, pa ndarje klasike në kapituj e nënkapituj.
Gashi e vlerëson lart autorin e romanit “Gosti në natën e parë të vjeshtës”, duke thënë se Gëzim Aliu është mjeshtër i rrëfimit, gërmues i psikes së njeriut, një detajist i përkryer në imazhe, figura dhe situata narrative.
“Gosti në natën e parë të vjeshtës”, lexuesit mund ta gjejnë në librarinë Artini, te Instituti Albanologjik si dhe tek sheshi i librit, më saktësisht në sheshin “Zahir Pajaziti”. Libri është botuar nga shtëpia botuese “Parnas”./ KultPlus.com
